Þjóðólfur - 20.02.1903, Blaðsíða 3

3i
að þá frá blautu barnsbeini þannig, að
þeir geta ekki samþýðst eða samlagazt
öðru en fólki úr þeirra eigin byggðarlagi,
með sama uppeldi og sama hugsunarhætti.
Sá sem frá barnæsku hefur vanizt við að
horfa yfir víðlend öræfi ög' hrikalegt fjall-
lendí, getur aldrei unað æfi sinni innan
um hávaða og ys bæjarlífsins í þröngum,
óþverralegum götum. Það er sama sem
tukthúsvist fyrir hann.
Fonnaasfolket. Eptir J a c o b B. B u 11
(17. bindi af „det nordiske Bibliotek").
Höf. er einn meðal hinna nafnkunnustu
norsku skáldsagnahöf. Einkum þykir hann
lýsa norsku þjóðlífi ágætlega. Hann er
fæddur 1853, og er nú ritstjóri „Folke-
bladets" í Kristjaníu. Hann er og kunn-
ur sem útgefandi hinnar myndum prýddu
Noregssögu eptir O. A. Överland (ritverk
1 7 bindum). Það var og hann, sem orti
hátíðasönginn á Björnsons afmælinu 8.
des. f. á., og þótti hann ágætur. Þessi
saga hans, „Fonnaasfolket", hefur fengið
mikið hrós í norskum og dönskum blöð-
um. Eins og í bók Hallströms, er fyr var
getið, standa persónurnar í sögu þessari í
nánu sambandi við hina hrikalegu fjall-
byggð sína. „Fannásafjallið" gnæfir þar
yfir dalnum, það er verndarvættur hans,
og lýsing höf. á vorleysingunum 1 fjallmu,
er það „grætur af gleði". er ágæt. Sterk-
ar, óstýrilátar ástríður í sálu mannsinseru
þar sýndar í baráttu við hreinar og háleit-
ar tilfinningar, er lúta í lægra haldi, og
ógæfa leiðir af því, að fýsnirnar fá í svip
yfirhönd, og þá er hamingjan hrunin f
grunn niður. Öllu þessu er mjög fallega
lýst með djúpri þekkingu á eðli sálarlífs-
ins og hinum óleysanlegu, undarlegu mót-
sögnum þess og ráðgátum.
Sommerglæder. Eptir Herman Bang
(ig. bindi í „det nordiske Bibliotek"). Bók
þessi lýsir lífinu í veitingahúsi í józkum
smábæ í sumarleyfinu. Efu þar ýmiskon-
ar persónur leiddar fram á sjónarsviðið, og
allar einkenndar með fáeinum dráttum,
en þó fær maðu.r mjög glögga hugmynd
um þær. En bók þessi mun falla betur í
geð dönskum en íslenzkum lesendum.
Æventyr. EptirCarl Ewald.g. Sam-
ling og „Historier" eptir sama höfund,
hvorttveggja góðar bækur mjög smekklega
ritaðar.
Boernes Kamp med Eilglænderne. 1.—3.
hepti. Þessi merkisbók er rituð af Búa-
hershöfðingjanum nafnkunna, de Wet, og
á að koma út í 15 heptum, á 50 a. hvert.
Hún verður prýdd mörgum myndum, og
því mjög eigulegt ritverk, sem menn ættu
að reyna að eignast. Nafn höfundarins,
frægustu hetjunnar í þessum ójafna hildar-
leik, veitir tryggingu fyrir því, að bókin
verði bæði áreiðanleg, fróðleg ogskemmti-
leg. Hún verður gefin út samtímis hjá
nálega öllum menntaþjóðum heimsins.
Allar þessar bækur frá „det nordiske
Forlag", er hér hafa verið nefndar, munu
fást hér hjá bóksölunum.
lír Rangárþingi er skrifað 28. f. m.:
„Veðurátta rosasöm og opt óvenjulega
stormasamt, stundum um nætur bjart sem
um dag af Ijósagangi, hrævareldur mjög
opt. Vígabrand kvað einhver hafa séð.
Að öðru leyti kvað haft eptir gömlum
mönnum, að þessu líkt hafi verið veturinn
1840. — Fjárhöld góð, bólusetning á fé
misheppnaðist alveg, bóluefnið ónýtt. Er
samt vonandi, að útvegað verði betra síðar.
Það lítur fremur út fyrir, að vér ætlum
ekki að verða í vandræðum með þing-
mannaefni í vor, 4 eða 5 í boði, eða hver
veit, hvað margir verða. „ísafold" frá 17.
jan. barst hingað beint með ferðamanni.
Þar má sjá, að hún veit af hreyfingu þeirri
meðal mjög margra kjósenda að skora á
landshöfðingja vorn Magnús Stephensen
til þingmennsku fyrir kjördæmið á kom-
andi vori. Þótt greinin sé ekki löng um
þetta í okkar garð, er þar samt látið í ljósi,
að vér munum gera þetta fremur af bón-
þægni við Sighvat gamla o. fl., en af eig-
in hvötum, og fleira má lesa á milli lína
þar, en við kippum okkur ekki upp við,
að heyra slíkt um okkur úr þeirri átt. — Nú
vill svo vel til, að margir ætla, að vildar-
vinur og átrúnaðargoð áðurnefnds blaðs,
Einar Arnason í Miðey muni bjóða sig
fram í vor, eða svo hefur hann látið í
ljósi við sumá, hvort sem það er í alvörú
eða að eins fyrir yfirlætissakir. Ætti því’
málgagnið að birgja Einar upp með dálitlu
orðasafni prúðmannlega uppdubbuðu, er
handhægt væri fyrir hann að grfpa til í
vor og vefja því innan í kjörfundarræðu
sína. Sú gjöf mundi verða kærkomin við-
takanda og verða notuð til hins ítrasta.
Bara gerðu þetta nú ritstjóri Björn!“
Einn af vinum Einars.
Dalasýslu 2. febr.
Héðan er helzt að frétta úrfellasama tíð
í tvo mánuði, optast snjókoma, en frost
samt eigi hörð nema örsjaldan. Aptur hef-
ur opt í vetur verið mjög hvassviðrasamt,
bæði af suðri og norðri. Hagar allt til
þessa hafa verið nógir, svo að enn þá er
lítið farið að kosta upp á hrossin. Hey-
birgðir má líta út fyrir, að muni verða nóg-
ar, ef eigi koma því meiri vorharðindi, og
heyin almennt talin góð, svo sem gefur að
skilja eptir slfkt sumar. Heilsufarið í fénaði
hefur þennan vetur verið gott, því mjög
lítið hefur bráðapestin gert vart við sig, og
fjárkláða lítið vart.
Héilbrigði manna má einnig heita góð.
Skarlatssóttin hefir eigi breiðzt út um hér-
aðið, og virðist, því vera útdauð hér núna
í bráð, að minnsta kosti. Af merkum mönn-
um í þessu héraði er nýdáinn Hallgrímur
Jónsson hreppstjóri og dannebrogsmaður á
Staðarfelli. Hann var mesti dugnaðar- og
heiðursmaðnr, sem margir mega því sakna.
Um landsmál er afarlítið rætt nú í
þessu héraði, enda mannfundir eigi tíðir um
þetta leyti. Mjög lítið er víst enn þá farið
að hugsa um næstu kosningar, en efalaust
er talið, að bæði séra Jens og Björn sýslu-
maður bjóði sig fram enn á ný í vor.
Brúin á Laxá komst á stöpla f byrjun
desember, og er svo fullgerð, að hún verð-
ur farin bæði gangandi og ríðandi. Hún
virðist vera mjög sterk í allri gerð, og nú eru
stöplarnir svo háir, að ótrúlegt í fyllsta máta
er, að jakar geti nokkru sinni náð brúnni.
Þessi brú er langnauðsynlegasta vegabót í
þessu héraði.
Unglingaskólinn fBúðardal stend-
ur nú með miklum blóma. Fyrra tfma-
bilið, er náði til 31. f. m., voru 12 nem-
endur f skólanum, 6 í hvorri deild; en nú
síðasta tímabihð verða nemendur víst 24.
Próf var haldið í skólanum 29.—31. f. m.,
og voru þeir séra Jóhannes á Kvennabrekku
og Sigurður læknir í Búðardal prófdóm-
endur.
Bæði prófdómendum og öðrum, er við
próf þetta voru staddir, fannst mikið til um
hina góðu frammistöðu nemendanna. Menn
mátti undra bókstaflega á því, hversu mik-
illi og góðri þekkingu í nytsömum fræðum
kennurunum á einum þriggja mánaða tíma
hefur tekizt að koma inn í nemendurna,
og voru þó víst allmargir af þeim eigi vel
undirbúnir. Einnig er það víst, að kennar-
arnir við skólann hugsa eigi að eins um
þekkingargáfu unglinganna eina, heldur á-
stunda að styrkja viljaþrekið til góðs, og
glæða fegurðarkenndina. Svona skólar eru
því afarnauðsynlegir, og ættu að vera sem
víðast, en auðvitað er, að ennþá vantar oss
alveg undirstöðuna til þess, að þeir geti orðið
að almennum notum. Oss vantar nefnilega
barnaskólana, þeir þurfa að koæa allstaðar
og verða betri en sumir af þeim, sem nú
eru. —
Sagt er að Guðmundur Jónasson verzl-
unarstjóri í Skarðsstöð og Bogi Sigurðsson
verzlunarstjóri í Búðardal séu að kaupa af
„Islandsk Haldels og fiskerikompagni" verzl-
anir þær, er þeir hingað til hafa veitt for-
stöðu. Við þetta ætti þá eignin að verða
innlendari.
Búnaðarskólinn f Ólafsdal erí
engu minni veg en áður, og tóvinnuvél-
arnar hafa í vetur meira en nóg að starfa.
Fáskrúðsflrðl í jan. 1903.
Þjóðólfur minn I í öll þau ár, sem eg
hefi verið hér, man eg ekki eptir, að hafa
séð neina klausu úr Fáskrúðsfirði. Langar
mig þvf til, að segjá þér í sem fæstum orð-
um, það sém hér hefur borið við síðustu
tlma.
Hér eru sem stendur töluverð bágindi,
bæði vegna afla- og atvinnuleysis, og það
sem verst er, er ekkert að flýja. Ekkert lán
fæst f búðinni, því þessir 2 verzlunarstjórar
sem hér eru, mega ekkert lána, þó þeir fegn-
ir vildu, þeim er harðbannað — (líklega
viðlagður embættismissir) — að lána, .svo
hvað eiga mennirnir að gera annað, en hlýða
þvf. Thor E. Tulinius og Örum & Wullf
eru harðir í horn að taka. En hinir tveir,
sem eiga sjálfir verzlanir sínar, geta ekki
lánað svo neinu muni, enda botnlausar skuld-
ir hjá flestum.
Vöruvetðer hér hátt. Rúgmjöl 21,00, banka-
bygg 27,00, baunir 31,00, rísgrjón nr; 1 32,00
og nr. 2 28,00. f haust hafa þeir borgað
5% af allri matvöru, en 10% af allri kram-
vöru. Thor E. Tulinius selur nú mjöl fyrir
18,00 mót borgun út í hönd. Líka hefur P.
Stangeland selt með miklum afslætti gegn
borgun út í hönd, og hefur mörgum orðið
það til góðs, en nú ekki, því ekkert er til
að kaupa fyrir.
Ein vandræðin eru sveitarþyngslin, sem
eru fram úr öllu hófi, og er ein orsökin til
þeirra, að nokkrum utansveitarmönnum hef-
ur verið hjálpað, en ekkert af því fengizt
aptur.
Engin veikindi hafa gengið hér nýlega,
og engir nafnkendir dáið. Mesta gæðatíð
til jóla, en þá brá til norðaustan kulda og
snjóa, enda hér haglaust sem stendur.
Milli jóla og nýárs kom hér voðalegt aust-
anveður og urðu hér töluverðar skemdir á
útiliúsum. Á Kappeyri fuku 2 fiskihús og
hjallur og 2 bátar, annar í spón, hinn nokk-
uð brotinn, en húsin öll fóru í mola og tap-
aðist mikið úr þeim. í Árnagerði fauk hjall-
ur, hlaða og nokkuð af heyi, á Kolfreyju-
stað skúr og eitthvað af fé fór í sjóinn, á
Höfðahúsum fór eitthvað af fé í fönn, í
Vík fauk hlaða og mikið af töðu, um 50—60
hestar, og hjallur og hesthús. Það sem
verst var, voru þetta flest bláfátækir menn,
sem urðu fyrir þessu.
Hér heyrist ekkert nefnd pólitík, en víst
er um það, að héðan úr sveit verður enginn
kosinn í þingmannssæti, sem nokkurntíma
hefur verið valtýskur.
Tíminn leyfir ekki meira í þetta sinn, Þjóð-
ólfur minn, en meira skaltu fá síðar, ef þú
vilt.
13—26—10
Helðurssamsœtl var Kjartani próf.
Einarssyni í Holti undir Eyjaflöllum haldið
að Yzta-Skála 2. þ. m. á 48. afmælisdegi
hans, af sveitungum hans og sóknarbörn-
um. Samsætið hófst kl. 6 e. hád. og end-
aði þegar vegljóst var morguninn eptir.
Aðalræðuna hélt Vigfús hreppstj. Bergsteins-
son á Brúnum. Kvæði var heiðursgestin-
um flutt undir nafni safnaðarins, sem for-
stöðumenn samsætisins höfðu útvegað og
þótti það vel viðeigandi, en því miður er
ekki hægt að prenta það vegna þess, að
höfundurinn, sem ekki lét nafns síns getið,
leyfði það ekki. Kvæðið var sungið og spil-
að undir á orgel af Jóni Ágúst Kristjánssyni
organista og þótti það fara ágætlega. —
Mælt var fyrir þessum minnum: heiðurs-
gestsins (Jón Á. Kristjánss.), Islands (Jón
Sveinbjs.), Rangárvallasýslu (V. Bergsteinss.),
Kristjáns konungs IX. (J. Á. Kr.), M. St.
landshöfðingja (J. Svb.), séra Eggerts Páls-
sonar (J. Á Kr.). Ágrip af fyrirlestri um
Eyjafjöllin flutti J. Á Kr., minntist á nátt-
úrufegurðina, útsýnið, fólkið og framfarirn-
ar og lauk lofsorði á það allt. Auk þess,
var skemmt sér með orgelspili, söng og
dansi og var nóttin á enda, áður en nokk-
urn varði. Fór samsætið vel og siðsamlega
fram og náði þeim tilgangi, sem það var
stofnað í: að verða heiðursgestinum og
vandamönnum hans til ánægju. — Kjartan
prófastur flutti hingað vorið 1886, var kos-
inn í hreppsnefnd vorið 1887 og jafnan end-
urkosinn síðan og öll þau ár verið oddviti.
Á síðastl. vori var hann ennfremur kosinn
í sýslunefnd og sýnir þetta bezt það traust
og þá virðingu, er menn bera til hans, enda
er það einróma skoðun Eyfellinga, að trautt
finnist áreiðanlegri, vandaðri og betri mað-
ur en Kjartan prófastur, og þess væri ósk-
andi, að öll sveitafélög á landi voru ættu
völ á slíkum mönnum, þá mundi ekki ein-
ungis kirkja og kristindómur, heldur einnig
stjórn héraðanna yfirleitt ganga betur, en
almennt gerist.
Eyféllingur.
GullbrúOkaup
þeirra, fyrrum hreppstjóra Einars Kjart-
anssonar og Helgu Hjörleifsdóttur ( Holti
undir Eyjafjöllum, foreldra prófasts Kjartans
Einarssonar og þeirra barna, var 19. des.
1902 haldið á giptingarstað þeirra Ytri-Skóg-
um { Austur-Eyjafjallahreppi. Höfðu helztu
hreppsbúar Austur-Eyjafjallahrepps karlar
og konur þær, sem þar höfðu uppalizt og
búið á blómaárum sínum, boðið þeim þang-
að til samsætis þennan dag, ásamt syni
þeirra Kjartani prófasti, konu hans og börn-
um, og hafði Hjörleifur oddviti Jónsson (
Skarðshlíð gengizt fyrir því ásamt óðals-
bónda Þorvaldi Bjarnarsyni á Þorvaldseyri
og Gissuri bónda Jónssyni í Drangshlíð. —
Lýsti fyrst Hjörleifur Jónsson tilgangi sam-
komunnar í snoturri ræðu með mjög yel
völdum orðum, og afhenti hann gullbrúð-
gumanum silfurbúinn staf mjög vel vandað-
an og var á hann grafið: Einar Kjartans-
son 1852—1902. Þakkldt minning frá
Eyféllingum. Matt. 25. 55.—40. — Því
næst afhenti hann gullbrúðinni gullhring,
sem þetta var grafið innan í: Helga Hþór-
leifsdóttir 1852 1902. Matt. 25. 35.—40.
— Fór Hjörleifur fögrum og hjartnæmum
orðum um þann tilgang, sem gjafirnar hefðu.
Þá var þeim gullbrúðhjónunum flutt 2 kvæði,
sem þóttu einkar fögur og sem síðan voru
sungin. — Mælt var fyrir þessum minnum:
Gullbrúðhjónanna (Þ. B.), íslands (J. Svb.),
konungs (K. E.), landshöfðingja (Þ. B.) og
Austur-Eyjafjallahrepps (K. E.). Samkvæm-
ið byrjaði kl. 2 e. m. og endaði þegar ferða-
ljóst var orðið daginn eptir. Höfðu þá allir
skemmt sér vel og siðsamlega með ræðu-
höldum, söng, hljóðfæraslætti, spilum, tafli
o. s. frv., eptir því sem hverjum hagaði, enda
hefur öllum viðstöddum borið saman um, að
þeir hafi aldrei verið í eins skemmtilegu
samkvæmi. Gullbrúðhjónin, sem bæði eru
74 ára, og eru enn þá ern og hress í anda,
voru sérlega ánægð, enda var allt gert til
þess að gleðja þau, með því, auk annars
að vekja endurminningu þeirra um mörg
góðverk, er þau höfðu gert, og er það sann-
arlega virðingarvert af Austur-Eyféllingum,
að hafa stofnað til þessa samkvæmis og haga
því eins smekklega og ánægjulega, eins og
þeir gerðu.
J. Svb.
Settur frá embætti.
Séra Filippusi Magnússyni á Stað á
Reykjanesi hefur verið vikið frá prestskap
til fulls, vegna þess, eð hann hefur orðið
sannur að legorðssök.
Óveitt prestakall: Staður á
Reykjanesi. Metinn 1109 kr. 31 eyri, auk
200 kr. árgjalds (með því 1309 kr.). Eng-
in eptirlaun hvíla á brauðinu. Umsóknar-
frestur til 4. aprfl. Auglýst 16. þ, m.
Leiðrétting.
Þar eð Þorv. lögregluþj. hefur látið í
ljósi við mig, að eg hafi ekki skýrt rétt
frá í greín minni í Þjóðólfi 30. f. m., þar
sem eg hafi sagt, að mr. Forrester hafi
verið sektaður um 18 kr., en sem eigi að
vera g kr., en aðrar g kr. hafi hann borg-
að fyrir stafinn (Þorv.), þá leyfi eg mér
hér með virðingarfyllst, að biðja yður, hr.
ritstjóri, að ljá leiðrétting þessari rúm 1
yðar heiðraða blaði, því tilætlun mín með
grein minni var, að segja satt og rétt frá
öllu, og þakka eg Þorv. fyrir, að hann
skyldi sýna mér þá góðvild, að gera mér
aðvart með þetta e i n a atriði, er honum
fannst þurfa leiðréttingar við.
Reykjavík 19. febr. 1903.
Jóseþ Blöndal.