Þjóðólfur - 03.04.1903, Qupperneq 3

55
vallt heldur tvísýnt. Umbótakröfur
Rússlands og Austurríkis hafa ekki
fullnægt Makedóníubúum; smáskærur
hafa orðið við og við milli Tyrkja og
smáuppreisnarflokka, en það er ætlun
flestra, að hjá muni naumast fara, að
uppreisnin verði almenn með vorinu,
og er þá ekki unnt að segja, hvern
dilk hún gæti dregið eptir sig. Eng-
land er ekki ánægt með kröfur Rúss-
lands og Austurríkis og hefur áskilið
sér rétt til að gera víðtækari kröfur,
ef þær reyndust ófullnægjandi.
Á Hollandi eru þvingunarlögin gegn
verkamönnum, sem verkfall gera, enn
í þinginu, og búast sósíalistar til að
tefja fyrir þeim, svo sem þeim er unnt,
en á því mun þó naumast nokkur vafi,
að þau nái fram að ganga. Fundir
hafa verið haldnir fjölmennir út um
allt land til að mótmæla lögunum.
England. Chamberlain er nú
kominn heim aptur frá Suður-Afriku.
Hann steig á land í Southampton í
fyrra dag, og var honum tekið með
miklum gleðilátum. Hefur orðstír hans
aukizt við ferðalag þetta, hversu mik-
ill árangur sem af því kann að verða.
Vilhjálmur keisari hefur í hyggju,
að heimsækja Kristján Danakonung í
byrjun næsta manaðar. Blöðin hafa
verið með allskonar ágizkanir um, hver
muni vera hinn eiginlegi tilgangur með
ferð þessari; hefur þess verið getið til,
að hann ætlaði að afla elzta syni sín-
um, sem er 21 árs, kvonfangs, hvað
sem það er nú að marka.
Krónprinsessunni á Saxiandi hafa
verið gerðir þessir kostir af ættmönn-
um hennar: hún skal fá bústað í höll
einni í Bæheimi, hún skal fá barn það,
sem hún gengur með, í hendur sax-
nesku hirðinni, hún fær rétt til að
nefnast aptur austurrísk prinsessa, og
hún fær leyfi til að sjá börn sín tvis-
var á ári. Það er ekki fullkunnugt,
hvort hún hefur gengið að þessum
kostum, en mest iikindi eru til þess,
að það muni verða úr.
Málfræðingurinn GastonParis er
dauður, 63 ára að aldri. Hann var
frægastur vísindamaður franskur í róm-
anskri málfræði og bókmenntasögu.
Landkönnunarferðir í Asíu.
Hálendi Mið-Asíu, sem almennt er tal-
ið vagga mannkynsins, er enn tiltölulega
lítt kunnugt, einkum Tibet, sem er 30,000
ferh.mílur að stærð með 7—8 miljónum
íbúa. Höfuðborgin er Lassa, aðsetur hins
»heilaga« Dalai-Lama, æzta prests Budda-
trúarmanna. Um lartgan aldur hefur
engúm Evrópumanni tekizt að kom-
ast þangað, því að sterkar gætur eru
hafðar á öllum aðkomumönnum, og þeim
bægt frá hinni »heilögu« borg með of-
beldi, ef þeir vilja ekki snúa við viljugir.
Eerðalag í þessu fjallalandi, er liggur 10—
15,000 fet yfir sjávarmál er ekki að eins
erfitt og hættulegt vegna fjandskapar
landsmanna gegn öllum útlendingum, held-
ur einnig vegna loptslagsins, sem Evrópu-
menn þola ekki. Erægastur allra land-
könnunarmanna í Mið-Asíu á síðari árum
er Svíinn Sveinn Hedin, sem flest íslenzku
blöðin tóku af lífi i fyrra vetur, en nú er
kominn heill á húfi heim til ^víþjóðar,
og íerðast nú víðsvegar um Norðurálfu til
að halda fyrirlestra um ferðir sínar. Á
fyrri ferðum sínum 1894—95 missti hann
allan farangur sinn og flestalla samferða-
menn sína, og var sjálfur nær dauða kom-
inn á eyðimörkinni Takla-Makan, en síð-
ar (veturinn 1896—97) komst hann alla
leið austur yfir eyðimörkina til Pekingog
hélt þaðan um" Norður-Kína og Síberíu
heim til Stokkhólms. 1899 lagði hann
af stað og ferðaðist árið 1900 Um
ókunn héruð l Norður-Tíbet, en í mal
1901 ásetti hann sér að kornast til höf-
uðborgarinnar Lassa. En þótt hann væri
í dularklæðum, sem mongólskur pílagrím-
ur, þá þekktist hann samt, og er hann
átti eptir eina dagleið til borgarinnar fékk
hann ekki að komast lengra, og varð að
snúa við. Hann var þá við 3. mann, en
rétt á eptir ætlaði hann með öllu föru-
neyti sínu að komast aðra leið til borg-
arinnar. En þá kom herflokkur á móti
honum og vísaði honum brott. Urðu þess-
ir hermenn samferða honum 10 daga, til
þess að vera vissir um, að hann sneri
ekki aptur til Lassa. Á þessari ferð sinni
í Tíbet missti Hedin nálega alla fylgdar-
menn sína, áburðardýr og farangur. Hann
segir sjálfur svo frá erfiðleikunum í þess-
ari för :
»Eg verð að geta þess, að jafnvel í
dölunum vorum við hærra yfir sjávarmál
en tindurinn á Mont-Blanc (hæsta tjalli í
Evrópu). Það var mjög erfitt að draga
andann, og 4 fylgdarmenn mínir dóu að
eins af því, að þeir gátu ekki fengiðlopt
í lungun. Þá er vér einu sinni komum í
náttstað, sátu tveir þessara trúu fylgdar-
manna stirðir og dauðir á úlföldum sín-
um. Hinir dóu smátt og smátt, þannig,
að fæturnir urðu fyrst tilfinningarlausir
og svo allur llkaminn upp eptir. Þeir
höfðu fulla meðvitund til hins síðasta, því
að heilinn bilaði seinast. Þetta var hin
versta og óttalegasta reynsla, sem eg hef
orðið fyrir á ferðum mínum. Eg sjálfur
sýktist ekki á líkan hátt, en mér var öld-
ungis ómögulegt að ganga, og eg varð
að sitja í hnakknum allan daginn. Jafn-
vel það lítilræði, að hneppa frá sér yfir-
höfninni hafði í för með sér sársauka og
titring í hinu þreytta hjarta, sem satt að
segja var að því komið að springa. Ves-
lings skepnurnar tóku einnig mikið út.
Eg missti 44 hesta af 45 og 30 úlfalda
af 39. Mér varð það eitt til lffs, að eg
frá morgni til kvelds, þangað til við nátt-
uðum okkur, hreyfði mig ekki hót af
hestbaki. Hefði eg gert það, mundi hjart-
að í mér að líkindum hafa bilað, eins og
hjá fylgdarmönnum mfnum. Á þessari
þúsund mílna löngu ferð minni í Tíbet,
höfðum við stöðugt nístandi kaldan storm
í fangið. Þrátt fyrir allar þær þrautir,
sem eg fyrrum varð að þola á sandflák-
urn Takla-Makan eyðimerkurinnar, þá
vildi eg miklu fremur verða tíu sinnum
að sæta þeim enn á ný, heldur en að
ferðast enn þá einu sinni þvert yfir Tí-
bet«.
Hinn vísindalegi árangur af þessum land-
könnunarferðum Hedins í Mið-Asíu, er
sagður mjög mikill, og kveðst hann muni
þurfa 5 ár til að koma góðu skipulagi á
allt það efni. Meðal annars fann hann
í bæjarrústum nokkrum í óbyggðum all-
mikið af þýðingarmiklum pergamentshand-
ritum frá 3. öld eptir Krist.
Brunar.
Hinn 18. febr. brann baðstofa, búr og
eldhús á Grunnavatni á Jökuldalsheiði.
Hafði kviknað í baðstofuþekjunni út frá
ofnpfpu. Nokkru af fötum varð bjargað
úr baðstofunni og nokkrum munum og
matvælum úr eldhúsinu. Húsin voru ný-
byggð og tjónið því mikið. Bóndinn Jón
Jónsson var ekki heima, er brunann barað.
Húsbruni varð enn á Akureyri 26. febr.,
brann þar að mestu brauðgerðarhús, er
Hoepfnersverzlun átti, en Axel Schiöth
veitti forstöðu. Brunnuþaröll brauðgerð-
aráhöldin og mikið af brauði. Vinnufólk-
ið missti nær alla muni sfna, er þar voru,
og var það óvátryggt. Forstöðumaðurinn
missti og nær alla búslóð sína, en hún var
í eldsvoðaábyrgð og svo húsið.
Varðskipið „Hekla'1
kom hingað 29. f. m. Hafði lagt af stað
frá Höfn um miðjan mánuðinn.
„Vesta“
kom hingað 27. f. m., en hafði þá ekki
komizt á Stykkishólm sakir ofviðurs, og
gat ekki lokið sér af í Flatey, missti þar
annað akkerið, og hélt svo beina leið það-
an hingað. Fórdaginn eptir 28. 1. m. vest-
ur á Stykkishólm og Flatey, og hreppti
þá bezta veður, kom aptur 30. f. m. snemma
morguns. Með henni komu frá Stykkis-
hólmi: Lárus Bjarnason sýslumaður, séra
Sig. Gunnarsson, Hjálmar Sigurðsson verzl-
unarm., Magnús Þórarinsson kaupm., Torfi
Tómasson verzlunarm., Björn Sveinsson
bókbindari og frá Flatey séra Sigurður
Jensson. Frá Isafirði kom: Guðm. Bergsson
kennari o. fl.
Veitt læknisembættl.
Þingeyrarlæknishérað er 19. f. m. veitt
af landshöfðingja settum lækni þar And-
rési Fjeldsteð.
Lausn frá prestsskap
hefur séra Jósep Kr. Hjörleifsson á
Breiðabólsstað á Skógarströnd fengið 18.
f. m. sakir vanheilsu og með eptirlaunum.
Lýðháskólinn.
Eins og til stóð„ hefur skóli þessi starfað
í 6 mánuði og gengið vonum fremur vel.
Hafa rúmlega 20 manns, karlmenn og kvenn-
menn notað skólann. Sumir að eins tekið
þátt í fyrirlestrum, aðrir verið í öllum náms-
greinum 4 tíma á dag.
Til minningar þess, að fyrsta skólaári
skólans var lokið, voru um 50 manns við-
staddir. Veitti forstöðumaður skólans, Sig-
urður Þórólfsson, öllum kaffi.
Kennslusalurinn var skreyttur fánum,
ræður haldnar, upplestur, söngur og musik.
Skemmtu menn sér hið bezta. — Einn af
þeim, sem hlýtt hafa á fyrirlestrana við skól-
ann, Borgþór Jósepsson verzlunarm., talaði
snjallt erindi til skólans og forstöðumanns-
ins. Kvaðst hann mikið gagn hafa haft af
stofnun þessari, vakið hjá sér sterka Iöngun
til frekari upplýsinga í ýmsu og vonaði, að
hann yrði ekki sá eini af nemendum skól-
ans, sem bæri hlýjan hug til hans og
óskaði honum góðs gengis í framtíðinni.
Finn af peim sem boðnir voru.
Látin
er í Kaupm.höfn to. f. m. ekkjufrú Sig-
ríður Bogadóttir, ekkja Péturs bisk-
ups Péturssonar (-j- 1891) nær hálíníræð
að aldri, íædd 22. ágúst 1818. Lifði hún
lengst 7 systkina sinna, barna merkishjón-
anna Boga Benediktssonar á Staðarfelli og
Jarþrúðar Jónsdóttur. Af börnum hennar
og Péturs biskups, er úr æsku komust
voru: Bogi læknir í Rangárvallasýslu (f
1889), frú Elinborg Thorberg (ekkja Bergs
Thorbergs landshöfðingja) búsett í Kaupm.-
höfn og frú Þóra, kona dr. Þorvald-
ar Thoroddsens prófessors. I húsum þeirra
hjóna lifði frú Sigríður hin síðustu ár æfi
sinnar. Hún var merk kona á margan
hátt, skyldurækin, þrekmikil, stjórnsöm
og forsjál.
Mannalát og slysfarlr.
I febr. drukknaði Þórður Jónasson
fyrverandi hafnsögumaður á Eyjafirði. Hann
átti heima í Saurbrúargerði í Laufássókn
og ætla menn, að hann hafi farizt á leið
heim til sín, í lónunum milli Ness og Höfða
i Höfðahverfi. Var ófundinn, er síðast
fréttist. Hann var kominn yfir áttrætt og
mjög ern eptir aldri, enda vaskleikamað-
ur á yngri árum.
Nýdánir eru 2 merkir bændur í Keldu-
hverfi: Indriði ísaksson í Keldunesr
og Þórar inn Björnsson á Víkinga-
vatni; ennfremur er látinn Jóhannes
J ó n s s o n fyr bóndi á Hranastöðum í
Eyjafirði, bróðir séra Magnúsar heit. í
Laufási, hniginn að aldri, hafði búið 30
ár góðu búi á Hranastöðum. — Einnig er
látin húsfrú Ragnheiður Einarsdótt-
ir (verzlunartnanns Jafetssonar) kona Stef-
áns Gíslasonar héraðslæknis á Ulfstöðum
á Völlum og eitt barn þeirra hjóna.
Hinn 3. f. m. andaðist á ‘Flókastöðum
í Fljótshlíð V i g f ú s S i g u r ð s s 0 n (stúdents
Jónssonar frá Varmahlíð), bróðir Páls sál.
Sigurðssonar alþm. í Árkvörn og þeirra
bræðra. „Vigfús sál. var greindarmaður
hinn mesti, sem hann átti kyn til, og gefinn
mjög fyrir allan fróðleik. En sakir hæg-
lætis síns og friðsemis sneyddi hann sig
hjá, að vastra nokkuð í opinberum eða
annara málum. Hann var kvæntur Guðrúnu
Arnbjarnardóttur, föðursystur Arnbjarnar
vitavarðar og þeirra barna, góðkunnri og
greindri konu, er enn lifir mann sinn.
Þau hjón hjuggu allan sinn búskap á Flóka-
stöðum og var heimili þeirra orðlagt sem
eitt hið bezta og greiðviknasta, þótt víða
væri leitað. Séinustu æfiár var Vigfús sál.
blindur, eins og Páll bróðir hans varð, og
höfðu þau hjón því látið af búskap fyrir
nokkrum árum, en dvöldu ánægð og í á-
stúð og einingu hjá dóttur sinni og tengda-
syni, er nú búa á Flókastöðum".
Gardínutau
hvít og mislit mjög ódýr, mikið úr-
val af hvítum léreftum, ódýr kjólatau,
sirz, flauel og flanelette, tvisttau, fóð-
urtau, herðasjöl, barnakjólar og kápur,
prjónapeysur smáar ogstórar, rúmteppi,
handklæði, kvennslipsi, „broderingar",
silkitau o. m. fl. kom með „Lauru" í
verzlun
Sturlu Jónssonar.
I Glasgow
fást herbergi fyrir einhleypa og fam-
ilíu til leigu; sömuleiðis stór salur með
hliðarherbergjum.
Helgi Jónsson.
bankaassistent.
Sultutau
mjög ódyrt,
komið aptur
í verzlun.
STURLU JÓNSSONAR.
Gólfmottur fást í verzlun
Sturlu Jónssonar.
J.P.T. Bryde’s
verzl u n ( Reykjavík
hefur með síðustu ferð „Laura" fengið
Mustad’s margarine,
sern er ætíð álitið hið bezta smjörlíki,
sem fæst hér á landi.
Waterproofkápur
nýkomnar í verzlun
STURLU JÓNSSONAR.
Leiðnrvísir til lífsábyrgðar
fæst ókeypis hjá ritstjórunum og hjá dr J.
Jónassen, sem einnig gefur þeim, sem viija
tryggja líf sitt, allar nauðsynlegar upplýs-
ingar.