Þjóðólfur - 15.01.1904, Blaðsíða 3

XI
látið. En hann huggar sig við, að hún
rfsi upp aptiir eptir litla stund, þvf „að lfk-
indum [ojæja, ekki meira en líkur] kem-
ur sá tíminn", segir hann, „áður en mjög
langt uni líðttr, er þjóðina iðrar skiptanna
[að hafa ekki tekið valtýskuna frá 1931, í
■slað heíVnastjórnarfrv.], en eins og hversáir
hlýtur hann að tippskera". Svo mörg eru
Jressi Þjóðviljans orð, amen. En útskýring-
in á þessttin texta Þjóðv., setn efénn lengri
en þetta, liggur beint við. Hún er þessi:
Þjóðólfur Itefttr eins og optar séð íétt, er
liánn gerði ráð fyrir, að þrátt fyrir allar
hátfðlegar yfirlýsingar í gagnstæða átt,
muntlu Valtýingar hafa brigðað það allt
sainan og satnþ. Valtýsfrv. ef þéir hefðtt
orðið í meirihluta 1902 eða 1903. Sktili
sjálfur játar það nú loksins berum orðum,
segir aðeins, að það hafi ekki verið „viðlit
að Italda frutnvarpinu frá 1901 fram, eða
ætla sér að beita skynsamlegum (!) rök-
semdum (!)“, vegna æsinga(!) og rógs(!)
hins flokksins. Ojæja, þar Itljóp Skúli karl-
inn á sig. Greinilegri staðfestingu á um-
m elttm Þjóðólfs og rækilegri sönnun fyrir
undirferli sinna eigin flokksmanna, gat hann
ekki gefið. En sjálfsagt hefur þetta glapp-
azt út úr honum óvart. Hann hefur ekki
getað haft stjórn á tilfinningunum. Jæja,
betra er seint en aldrei, og vér erum þakk-
látir honum fyrir hreinskilnina. En það er
dálítið vafasamtj hvort flokksmenn hans
verða honurn jafnþakklátir fyrir hana.
Hreinskilnin hefur aldrei átt upp á pall-
borðið Itjá forráðamönnunum, að minnsta
kosti, enda hefur það stundum komið sér
betur þeim megin, að hleypa henni ekki
út í dagsbirtuna.
,Margvíslega viöurkenningu*
segist Þjóðv. ritstj. hafa fengið fyrir
blaðstjórastörf sín næstl. ár. En þvf mið-
ur lætur hann þess ekki getið í hverju hún
hafi verið fólgin, og þangað til hann skýrir
frá því nánar, verður maður að ætla, að
þóknunin eða viðurkenningin hafi verið
fólgin í einhverju, sem ritstj. þykir vænst
um, og verða menn nú að brjóta heilann
um, hvað það muni vera. Sumir mundu
lielzt geta upp á fáeinum „kringlóttum"
frá einhverjum góðum vinum, en það er
ekki nóg, þvf að viðurkenningin kvað hafa
verið „margvfsleg", eptir sögn hans En
hún verður nauniast „margvísleg" þetta ár-
ið, ef hann héldur áfram eins og hann hef
'ur byrjað í 1. blaðinu, að ljóstra upp dýpstu
og helgtistu leyndarmálum flokks síns,
áhrærandi valtýskuna sálu^u, leyndarmálutii,
sen hafa átt að vera grafin í gleymsku
sjó um allar aldir. Það verður líklega
„negativ" viðttrkenning, sem hann fær fyrir
þá skyssuna.
Gufuskipið „Saga"
kom hingtið 1 gærniorgun beint frá
Englandi, með ýmsar vörur (kol og olfu
o. fl.) til Eilinborgarverzlunarinnar. Vegna
hvassviðris- varð ekki póstinum náð úr
skipinu fyr en seint í gærkveldi.
Frá útlðndum eru fá tíðindi.
Ófriðurinn milliRússa ogjapana
ekki byrjaður 5. þ. m., en eptir því
sem nýjustu ensk blöð frá þeim degi skýra
frá, var svar Rússa upp á kröfur Japana
þá á leiðinni eða jafnvel komið f hendur
Jap ansstjórnar, en hvernig það hefur veríð
vita menn ekki. Sumir spá þvf, að ófrið-
urinn sé óhjákvæmilegur, en aðrirhyggja,
að ekkert muni af hontim verða.
Hroðalegt slys varð í Chicago 30. des.
f. á. Kviknaði þar í tjaldi á leikhúsi
tneðan leikurinn stóð yfir, en áhorfend-
urnir urðu svo skelkaðir, að þeir ruddust
til dyra, og varð við ekkert ráðið, Fór-
11 st þar 11 m 600 manna, er ýmist
tróðust undir, eða köfnuðu f reykjarsvæl-
unni. H ifði það verið hroðaleg sjón, að
sjá fólkið liggja hundritðum saman í hrúg-
urn inni í leikhúsinu og á göngunum,
sumt dautt, sumt í dauðateygjunum. Leik-
hús þetta (Iroquois leikhúsið) var reist
næstl. sumar og opnað 25. nóv. Það var
eitthvert hið allra skrautlegasta leikhús
í bænutn. Allur þessi voðaatburður gerð-
ist á i5mínúttim. Þá var eldurinn slökkt-
ur og húsið því að mestu leyti óskemmt
að utan.
Norðanpóstur
kom í fyrra kveld. Ekki varð Klemens
Jónsson sýslumaður honum samferða,
eins og menn hugðu, en skrifað er af Ak-
ureyri, að hann hafi ætlað að leggja af
stað þaðan suður í gær eða dag, og er
þvf væntanlegur skömmu eptir 20, þ. m.
Engin veruleg tíðindi með pósti, nema
þessi venjulexu, sem optast kotna með
hverri ferð að norðan, en það eru:
Húsbrunar. Þeir hafa orðið 2 ný
lega á Austurlandi. Um mánaðamótin
nóv.—des., brann hús Gfsla Hjálmars-
sonar ( Nesi í Norðfirði, að sjálfsögðtt
vátryggt, eitthvert hið stærsta hús á Aust-
urlandi, segir „Frækorn", og aðfaranótt-
ina it. des. brann tii kaldra kola hús
Eyjólfs Jónssonar klæðskera og Ijósmynd-
ara á Seyðisfirði. Það var vátryggt og
innanhúsnnmir sömuleiðis. Eins og endra-
nær er ókunnugt ttm, hvernig eldurinn
hefur kvikaað á báðum þessum stöðum, að
minnsta kosti þegja austanblöðin um það.
Lausn frá prestskap
hefur séra Ólafur Stephensen á Lága-
felli fengið. Ætlar hann að flytja í vor
að Skildinganesi.
Dalasýslu 9. jan.
Héðm er að frétta ágæta tíð allt til þessa,
svo að mjög lítið er farið að gefa fullorðnu
fé ennþá og hestutn ekkert. Heilsufar í
skepnttm er ágætt. Bráðapest enn engin
og kláði mjög lítill. Hvað heilbrigði manna
snertir, þá má hún líka teljast góð, nema
það, að kfghósti hefur gengið víða hér um
slóðir í börnum, en eigi tr.jög lffskæður.
Hann er nú í rénun.
Misjafnir eru dómar manna um verk sfð-
asta alþingis og svo mun nú lengst af verða.
Fjáreyðslan þykir mörgum ganga þar úr
hófi, en þó viðurkenna menn hinn góða vilja
þingsins, að reyna að hrinda framförunum
áfram. Menntavinunum þykir illt og undar-
legt, hvernig fór utn kennaraskólann á þing-
inu. — Lýðháskólinn á Búðardal var
nú um jólin fluttur upp að Hjarðarholti, og
á að vera þar það sem eptir er vetrarins-
Það kom mikil óánægja upp í skólanum
með matinn hjá matsölumanninum, svo skól-
inn varð að flytja úr kauptúninu, og var það
vissulega illa farið. Ýtnsir álíta, að betra
hefði verið að hafa unglingaskóla hér áfram
eins og undanfarinn vetur, en um það skal
ekkert dæmt hér. Áhugi með skólann var
hér talsverður, það sést bezt á þvf, hversu
vel sýslunefndin hefur styrkt hann, og svo-
hinu, að honum haía fyrir fé sýslubúa verití
útveguð ágæt kennsluáhöld, sent er sjald-
gæft (þvf miður) við alþýðuskólana á þessu
landi. Hvort áhuginn helzt við, þegar þetta
ólag kom á, er alveg óvfst.
Organleikari
við dótnkirkjuna í stað Jónasar heít»
Helgasonar, er nú ráðinn Brynjólfur Þor-
láksson söngkennari með 800 kr. árslaun-
um. Til aðstoðar hefur hann æfðan söng-
flokk, er á að fá 200 kr. þóknun árlega frá
bæjarbtuim, en svo er ætlazt til, að flokk-
ur þessi geti fengið tekjur af kirkjusam-
söngttm o. fl. Er nú söngurinn í dóm-
kirkjunni orðinn höfuðkirkju landins saro-
boðinn, og var sannarlega tfmi til þess
kominn. Bráðttm verður og farið að nota
nýtt og vandað orgel, er landsjóður hefur
keypt handa ktrkjunni fyrir 5000 kr. og er
það stórmikil umbót, þvf að „harmoníum"
það, er notað hefur verið sfðan gamla org-
elinu var fargað, gat alls ekki kallazt við-
unanlegt hljóðfæri í dómkirkju landsins,
enda voru margir óánægðir, er það vai
keypt, og söknuðu gamla orgelsins, þótt
gamalt væri og gallað orðið.
Dáin
hér í bænum 7. þ. m. ekkjufrú Guð-
laug Jensdóttir (rektors Sigttrðssonar).,
á 54. aldursari fædd 26. júnf 1850, gipt-
ist 1878 systkinabarni sfnu Sigurði Jóns—
syni sýslumanni Snæfellinga, varð ekkja
1893. en flutti til Reykjavíkur 1896. Þat*>
hjón áttu ekki börn saman.
Látinn er 23. des. Karl Grönvold verzl-
unarstjóri á Siglufirði, hálffimmtugur aið
aldri (f. 7. okt. 1858) mjög vel látinn mað-
ur, glaðlyndur, hreinskilinn og drengur
hinn bezti. Móðir hans (María Þorvalds-
dóttir) er nú gipt í annað sinn Vigfúsi Sig-
fússyni hóteleiganda á Akureyri.
Eigandi og ábyrgðarmaður:
Hannes Þorsteinsson, cand. theol.
Prentsmiðja Þjóðólfs.
124
uðverk. Það sein henni fyrst datt í hug var: „í dag er öllu lokið".
Htin var ekki að eins hrygg, heldur fann hún líka til hræðslu, og það
var eins og hana langaði til að grata yfir einhverju, en hún vissi ekki
yfir hverju. Hún huggaði sig þó með þeirri hugsun, að svona mundi
ætíð vera ástatt fyrir brúðum. En verst var það, að hjarta hennar barð-
ist stundum svo ákaft, og ætlaði stundum að hætta að slá, og að henni
var alltaf svo illt fyrir hjartanu. Það var eins og hana grunaði, að allt
væri ekki sem skyldi.
Það var dimmviðri. Snemma um morguninn var úði og svo rigndi.
Móðir Katrínar og gamla vinnukonan voru orðnar mjög þunglyndar;
leizt þeim rigningin slæmur fyrirboði. Frú Prozorov gat jafnvel ekki tára
bundizt, því að henni datt f hug gamli malshatturinn: Sá sem giptist í
rigningu, mun tárast alla æfi sína.
Þegar klukkan var sex kom vagninn, og nú óku þær til kirkjunnar
í steypirigningu. Við kirkjudyrnar stóðu margir betlarar. Katrín gaf
þeim öllum peninga. „Biddu fyrir sal minni", hvíslaði hún að þeim,
eins og hún væri að búa sig undir dauðann. " ,
Þær gengu inn í hina skrautlausu þorpskirkju, sem var að eins lýst
með fjórutn stórum Ijósum og tveimur litlum ljósálmakertastjökum. Það
sló á móti þeim saggalopti og súg, sem kom, að þeim virtist, niður úr
hinni stóru turnhvelfingu. Kirkjan var auð og allt var þögult.
„Hér er eins og í gröf", hugsaði Katrin. Brúðguminn var þó kom-
inn og báðk svaramennirnir. Djákninn dró kórbotðið að altárinu og
lagði handbókina á það, og svo lét hann háa ljósastjaka með vaxljósum
sinn til hvorrar hliðar á borðið. Fyrir frarnan borðið var breidd þykk
silkiabreiða. Svo kom presturinn, en brúðhjónin tóku höndurn saman
og stigu svo á ábreiðuna. Gamla vinnukonan, sein stóð að baki þeim
ásamt nokkrutn vinum þeirra, hvíslaði með fögnuði að frúnni: „Hún
kom fyrst blessuð stúlkan, sko! hún kom fyrst".
Þetta var líka fyrirboði. Hvort þeirra brúðhjónanna, sem fyr steig
á ábreiðuna, átti að ráða mestu á heimilinu.
Brúðhjónin héldust f hendur. Hún leit ekki á hann, en hlustaði á
121
var eins og þau væru í óþekktum skógi, þar sem hvorugt þorði að hreyfa
sig, af því að þau óttuðust að mæta þar einhverju villidýri.
Hana stórfurð .ði á þvf, hversu ólík þau voru í hugsunarhætti sín-
um, hún og unnustinn, en hún hafði ekki fundið til þess fyr. Það kon>
henni til að hugsa um Vladimir, sem hún gat talað við eins lengi og
hún vildi, og eins og hugurinn bauð, og hja honum hafði henni lfka
veitt Ijúft að þegja.
Þegar hún var ein, sagði hún sjálfri sér með skelfingu, að húngæti-
ekki unað þessu lífi. En hún huggaði sig með þvf, að þó að tilfinning-
ar sínar væru nú sem stæði þannig, þá mundi allt lagast, þegar hún væth
komin t hjónabandið, og þá mundu þau að eins hugsa um hagsmuni
sína. Þessvegna hraðaði hún svo ákaft öllu, sem þurfti að Ijúka vi<ý
fyrir brúðkaupið og varð skapill og jafnvel reið við rnóður sína, gömlu
stúlkuna og alla, ef allt var ekki framkvæmt eins fljótt og hún vildi.
Gamla stúlkan ásakaði hana samt ekki fyrir geðvonzku. Hún var
hyggnari en frúin og skildi ungfrúna betur. Gömlu og greindarlegu aug-
un hennar hvörfluðu opt til Katrínar, og ef enginn var viðstaddur, and-
varpaði hún og hristi höfuðið.
Eitt kveld, þegar tíu dagar voru liðnir frá brottför Vladimirs, var
hún stödd í svefnherbergi Katrinar og fléltaði hár hennar, áður en hún
gengi til hvílu. Katrfn var ahyggjufull og döpur. Daginn eptir átti hún
von á fréttablaðinu, sem hún vissi, að Vladimir mundi auglýsa í, efhann
hefði ko.nizt lifandi og ófjötraður til St. Pétur.-,borgar. Hún var að spyrja
sjálfa sig, hvort hann mundi vera á lffi, og hvort hún mundi sjá auglýa-
inguna í blaðinu. Hún gat ekki lagt neinn trúnað á það, að sér mundi.
hlotnast svo rík gleði.
„Hvers vegna er litla dúfan mín svona hrygg?" sagði gamla stúlk-
an. „Hugsarðu um hann?"
„J.t", svaraði Katrin brosandi. „Hvernig gazt þú vitað það ?"
Þær skildu hvor aðra og þurftu ekki að nefna nafn þess, sem þær
kölluðu hann.