Þjóðólfur - 19.03.1909, Blaðsíða 3

rjOÐOLFUR
43
fyrir það mikla óþökk þegna sinna. Það
sem einkum hefur gefið Serbum vind í
seglin, er það, að þeir treysta því, að ef
til ófriðar kæmi, mundu Rússar veita
þeim lið. Rússar eru af sama þjóðbálki
sem þeir (hinum slafneska), og fyrir því
hyggja Serbar, að þeim muni renna blóðið
til skyldunnar, enda þykjast þeir hafa
orðið þess varir í afskiptum Rússlands af
málum Búlgaríu. Þótt einhver fótur kunni
að vera fyrir þessu, þá mun samt Rúss-
land ekki óska ófriðarins, og hitt er víst,
að hin stórveldin, einkum England, Frakk-
land og Þýzkaland, er mjög umhugað um að
koma í veg fyrir hann. Þó hefur hvað eptir
annað legið nærri, að allt kæmist í bál
og brand, en eptir síðustu fregnum að
dæma (frá því snemma í þessum mánuði)
eru friðarhorfurnar orðnar töluvert betri.
I sfmskeyti hér í blaðinu hefur þess verið
getið, að Serbía hafi lagt mál sitt í gerð
stórveldanna. En þar mun líklega vera
fullsterklega til orða tekið. Serbfa mun
ekki hafa gert annað en óska þess, að
málið yrði athugað á ríkjafundi, en hvort
sá fundur kemst á, mun alveg óvfst enn-
þá. Ennfremur virðast Serbar eitthvað
hafa linað kröfur sínar, en þó hvergi
nærri svo sem Austurrfki líkar.
Búnaðarþing lanðsins
var haldið hér íReykjavík rodaga, 17.—26.
febrúar. Sóttu það ji fulltrúar:
Agúst Helgason bóndi, dbrm. í Birtinga-
holti.
Asgeir Bjarnason, bóndi í Knararnesi.
Eggert Briem, bóndi í Viðey.
Eirfkur Briem, prestaskólakennari.
Guðmundur Helgason, f. próf., búnað-
arfélagsforseti.
Jóhannes Jóhannesson, bæjarfógeti á
Seyðisfirði.
Pétur Jónsson, umboðsmaður á Gaut-
löndum.
Sigurður Stefánsson, prestur í Vigur.
Skúli Skúlason, prestur f Odda.
Stefán Stefánsson, skólastjórj á Akur-
eyri.
Þórhallur Bjarnarson, biskup.
Helztu málin, sem það hafði til með-
ferðar, voru: fjármál, jarðræktarmál, bú-
fjárræktarmál, búnaðarfræðslumál og um
sölu landbúnaðarafurða. Nefndir voru
skipaðar til að athuga hvert þessara mála
um sig.
Tekjur félagsins eru áætlaðar 56,800 kr.
hvort árið 1910 og 1911.
Stærsti gjaldaliðurinn er til ræktunar-
fyrirtækja 27,300 kr. fyrra árið og 25,800
kr. síðara árið.
Af þeim fjárhæðum eru 7000 kr. ætlaðar
til ýmislegra ræktunarfyrirtækja (styrks til
girðinga, vatnsveitinga, plæginga o. s. frv.)
Ræktunarfélagi Norðurlands eru ætlaðar
8500 kr. hvort árið, Búnaðarsambandi
Austurlands 4500 kr. fyrra árið og 4000
kr. síðara árið, Búnaðarsambandi Vest-
fjarða 4000 kr. fyrra árið og 3000 kr. síð-
ara árið.
Til gróðrarstöðvarinnar { Reykjavík og
sýnisstöðva 2600 kr. hvort árið.
Þá er annar stærsti gjaldaliðurinn til
búfjárræktar 7300 kr. hvort árið.
Til mjólkurmeðferðarkennslu eru ætlað-
ar 33°o kr. hvort árið 0. s. frv.
Stutt búnaðarndmsskeid fyrir konut og
karla voru ráðgerð við Þjórsábrú, eins ög
undanfarna tvo vetur, á Vestfjörðum á 2
eða 3 stöðum, og á Austurlandi í sam-
bandi við búnaðarskólann á Eiðuui. Auk
þess er búizt við slfkum námsskeiðum í
búnaðarskólunum á Hólum og Hvann-
eyri.
Kennslubeekur i búfrœði. I tilefni af
málaleitun Metúsalems Stefánssonar bú-
fræðiskand. og Sigurðar Sigurðssonar,
skólastjóra á Hólum, er það í ráði, að
Búnaðarfélagið sjái um útgáfu slíkra
bóka.
Scethey og súrhey. Mælt með því, að
mönnum gefist kostur á að læra sætheys-
gerð og súrheys hjá bændum þeim, er
nota þessa heyverkun og hafa margra ára
reynslu á baki.
Plœgingakennsla. Styðja skyldi að því
með fjárframlögum, að Jón bústjóri Jónat-
ansson geti haft plægingakenslu með hönd-
um í Árnessýslu og Rangárvalla á næsta
sumri.
Peningshús og dburðarhús. Að veita
verðiaun fyrir beztu uppdrætti að hagan-
legum peningshúsum og áburðar ásamt
skýringum, er sfðar séu prentaðar,
prentaðar í Búnaðarritinu.
Kynbœtur búþenings. Að ísambandivið
styrkveitingu til nautgriparæktarfélaga verði
ákveðið aldurslágmark undaneldisnauta.
Rætt var um að koma á tilraunum f fjár-
rækt, með kynblöndun á beitarfénaði og
fé með ræktuðum afurðakostum, 1 því
skyni að koma upp undan beitarfénaðin-
um vænna og arðsamara fé til frálags, en
ekki til framtfmgunar. Reyna þann veg
að hafa sem mest not þessara tveggja
kosta, sem illa sameinast, beitarþolið ann-
arsvegar og kjötsöfnun hinsvegar.
Smjorsa/a. Skorað er á alþingi að gera
samning við eitthvert gufuskipafélag, um
að það hafi að minnsta kosti eitt hrað-
skreitt skip með kælirúmi í förum milli
Reykjavíkur og Leith, er fari eigi sjaldnar
en tvær ferðir á mánuði frá 1. júlf til miðs
nóvember.
Sldturstörf Ráðgert er að koma á fót
kennslu í slátrun og bjúgnagerð við Slátr-
unarhúsið hér í Reykjavík ef samningar
um það nást við Slátrunarfélag Suður-
lands.
Kornforðabúr til skeþnufóðurs. Búnað-
arþingið taldi mikilsvert, að þau kæmust
á, og ákvað að veita 1000 kr. styrk í því
skyni.
Fjdrmörk. Búnaðarþingið taldi þörf á
lögum um fjármörk manna, svo að kom-
izt yrði hjá þeim miklu óþægindum, er
tíðar sammerkingar valda og óskaði að
stjórnarráðið bæri undir sýslunefndir til-
lögur um það mál.
Fé/agsstjórnin. Eiríkur Briem beiddist
undan endurkosningu í stjórnina og var
þá kosinn í hans stað Eggert Briem skrif-
stofustjóri. Hinir tveir endurkosnir: Guð-
mundur Helgason forseti og Þórhallur
Bjarnarson meðstjórnarmaður. Varafor-
seti Magnús Helgason skólastjóri. Vara-
stjórnarnefndarmenn: Eggert Briem í Við-
ey og Kristján Jónsson háyfirdómari.
Síra Eiríkur Briem hefir verið í stjórn
Búnaðarfolags Suðuramtsins, og síðar
Búnaðarfélags fslunds alls 25 ár. Hefur
hann unnið þar sem annarstaðar mikið
og gott starf um fjórðung aldar, enda
þakkaði forseti Landbúnaðarfélagsins hon-
um 1 natni búnaðarþingsins fyrir alla starf-
semi hans í þarflr félagsins öll þessi ár.
€rlenð simskeyti
til Pjóðólfs.
Kaupmannahöfn 13. marz kl. 6 síðd.
Bæjarstjórnarkosning
1 Kaupmannahöfn: 20 jafnaðarmenn; 16
hægrimenn með umbótaflokki; 5 ger-
breytingamenn; 1 á heimatrúboðsskrá.
Sex kvennmenn.
Kaupmannahöfn 17 mavz kl. 9 árd.
Sambandsniálið.
Knud Berlín hefur ritað nýjagrein:
Medvirkning ranglega þýtt sam-
þgkki. Danir eiga ekki að verða
umboðsmenn íslendinga, heldurfara
með málin fyrir ríkísins hönd og
að eins að þvi leyti fyrir Islands
hönd. Stjórnarandstœðingar hafa
þrásinnis sýnt fram á, hve skýr-
ingar hinna vœri fráleitar. Lund-
borg og stjórnarblöðunum skjátl-
asi.
* *
*
Um þetta símskeyti og hina fyrri
grein Knud Berlins (1 »Dannebrog«) er
nú hefir borizt hingað er það eitt að segja,
að það var óþarft fyrir þennan herra
að fræða oss frumvarpsandstæðinga um
rangar þýðingar »Uppkastsins«, því að
vottorð hans þurfti alls ekki til að færa
oss heim sanninn um það atriði, né held-
ur um það, að Islandi væri ekki ætlað
annað en að vera hluti úr danska ríkinu,
ósjálfstæður, óaðskiljanlegur hluti. Það
þurfti ekki annað en óbrjálaða, óblind-
aða skynsemi til að sjá það en alls enga
yfirlýsingu frá Knúti þessum, er nú kom
lyrst, þá er H. Hafstein er farinn frá
völdum og K. þykist óhultur geta sagt
sannleikann um »Uppkastið«. — En
dálítið undarleg aðferð er þetta hjá mann-
inum og ekki sem göfugmannlegust
gagnvart nefndarmönnunum íslenzku, er
hann þykist hafa leikið illilega á, því
að enginn vænir þá um, að þeir hafi vís-
vitandi þýtt frumvarpið rangt til að
blekkja eða svíkja þjóðina. Það viljum
vér ekki ætla nokkrum þeirra. Én þeim
hefir einhvernveginn svo hraparlega mis-
sýnzt í þessu eða verið mislagðar hendur.
Og hlutur Knúts þessa hins danska og
öll afskipti hans af þessu máli verða hon-
um ef til vill til sæmdar og frægðar með
Dönum, en til ævarandi ófrægðar meðal
Islendinga, og er undarlegt, að nokkur
íslenzkur maður skuli verða til þess að
hallast á sömu sveif sem þessi virðuglegi
Stór-Dani, sem virðist ætla að gera það
að höfuð-lífsstarfi sínu að fræða aðra um
aumingjaskap og réttleysi íslenzku þjóð-
arinnar, er allt hafi þegið og verði að
þiggja at einskærri náð hjá »móður-
landinu«. Slíkur »íslandsvinur« hefði
einhverntíma fengið hæfilegar þakkir hjá
hinum fornu Islendingum. En nú er
honum jafnvel hælt á hvert reipi í sum-
um íslenzkum blöðum, eða heíur verið að
minnsta kosti.
mannaeyjum 3 þýzk og 2 ensk. Voru
öll þýzku skipin frá sama útgerðarfélaginu
og var eitt þeirra „Baden" sem rétt á
eptir ralcst á „Brandenburg" botnvörpu-
skip frá sama félagi og olli strandi þess
1 Mýrdal 8. þ. m.
Skipstrðnd.
Sunnudaginn 7. þ. m. strandaði enskt
botnvörpuskip „Marcon" frá Hull fram
undan Fagurhólsmýri f Öræfum. Menn
björguðust allir (18). Meðal þeirra sagðir
5 íslenzkir hásetar.
Daginn eptir (8. þ. m.) strandaði þýzkt
botnvörpuskrp »Brandenburg« á Hvols-
fjöru 1 Mýrdal. Hafði annað þýzkt botn-
vörpuskip »Baden« siglt á það og sett á
það stórt gat Varð því að hleypa til
lands og var það um háflóð, svo að skipið
stendur á þurru langt upp í fjöru. Einn
maður drukknaði af skipinu á leiðinni í
land, fórst í skipsbátnum. Mýrdælir komu
hingað með strandmennina 11 að tölu
17. þ. m.
Sjáifsmorð.
I fyrradag skaut sig til bana danskur
maður hér í bænum A. P. Jörgensen járn-
smiður. Átti hann heima á Grettisgötu
32 B. og hafði lokað að sér. Heyrðist þá
skot inn í herberginu, og var tveimur
lögregluþjónum (Þorvaldi Björnssyni og
Páli Árnasyni) er staddir voru þar í sömu
götunni tilkynnt þetta. Stóð Iykillinn í
skránni að innanverðu og gátu þeir hrist
hann úr, og luku svo upp með öðrum
lykli. Gengu svo inn 1 svefnherbergi
Jörgensens, og fundu hann þar dauðan í
rúmi sfnu. Hafði hann skotið sig með
tvíhleyptri byssu, er hann hafði sett mill-
um fóta sér. Hafði skotið gengið gegn-
um vinstra augað, svo að heilinn lá úti.
Maður þessi mun hafa verið á fimmtugs-
aldri og hafði dvalið hér síðan í vor í
vinnu hjá Dickmann forstjóra danskrar
járnsmíðavinnustofu í Lindargötu.
„Sterling“
kom hingað 14. þ. m. Farþegar: Kon-
ráð Stefánsson kand. (frá Flögu) og Hjörtur
Fjeldsted kaupmaður.
„Prospero“
kom hingað norðan og vestan um land
í fyrra dag. Með henni kom frá Seyðis-
firði dr. Valtýr Guðmundsson, og mun
hann fara utan með »Sterling« 21. þ. m.
Með »Prospero« kom einnig Sighvatur
Bjarnason bankastjóri.
Dómkirkj uprestsembœttlð.
Auk séra Ólafs frlkirkjuprests hefur
séra Pétur Jónsson á Kálfafellsstað einnig
tekið aptur umsókn sína um annað prests-
embættið við dómkirkjuna hér.
Drukknun.
Hinn 9. þ. m. datt maður útbyrðis og
diukknaði af fiskiskipinu „Niels Vagn“ á
útsiglingu úr Hafnarfirði f bezta veðri, og
vita menn ekki, hvernig slysið hefur at-
vikazt. Maður þessi hét Gísli Hróbjarts-
son austan úr Flóa.
í næstl. viku vildi það óvenjulega slys
til á björgunarskipinu „Geir", hér inn 1
„Sundum'1 hjá Gufunesi, að kafarinn var
örendur, er hann var dreginn upp, en
hafði farið alheill niður. Lfklega hefur
eitthvað bilað í köfunarútbúnaði hans og
maðurinn kafnað. Hann var danskur.
Nýtt blaO
er nefnist »l)agur« er farið að koma
út á ísafirði. Ritstjóri þess er Guðm.
GuQmundsson skáld, en útgefandi Arn-
grímur Fr. Bjarnason prentari.
,,Valurinn“
hefir nýlega tekið 5 botnvörpuskip við
ólöglegar veiðar í landhelgi nálægt Vest-
Bæjarbruni.
Bærinn Tjarnargarðshorn í Svarfaðardal
brann mestallur fyrir skömmu (um 3. þ. m.)
Stóð baðstofan ein eptir. Eldurinn kom
upp um nótt, og var orðinn magnaður,
er menn urðu hans varir, svo að mjög
litlu varð bjargað. Allt var óvátryggt, svo
að bóndinn, Sófónfas Jóhannsson, hefur
orðið fyrir miklu fjártjóni. „Norðurl."
segir, að hann hafi eitthvað skemmzt á
höndum og fótum við bruna þennan.
Prestaskólinn.
Fyrra kennaraembættið við þennan skóla
er 1. þ. m. veitt séra Eiríki Briem.
Strandasýsla
er veitt s. d. Halldóri Júlíussyni bæjar-
fógetafulltrúa hér.
Settur sýslumaður
i Vestmannaeyjum er Björn Þórðarson
cand. jur. (frá Móum). Um sýslumanns-
mannsembættið þar sækja auk hans:
Marino Hafstein uppgjafasýslumaður, Páll
V. Bjarnason sýslum. Skagfirðinga, og
kandldatarnir: Bjarni Jónsson, Bjarni Þor-
láksson, Karl Einarsson, Lárus A. Fjeld-
sted,. Magnús Sigurðsson og Sigurjón
Markússon.