Þjóðólfur - 17.09.1909, Blaðsíða 2

152
ÞJOÐOLFUR
Með „Vestu“:
Mikið úrval af NÝJUM,
GÓÐUM og VÖNDUÐUM vörum
til lmusts og vetrar-brúkunar
Vörurnar eru valdar erlendis
(en ekki pantaðar); þær eru því af
> V .U STI TÍZKU,
en verða seldar með
MJÖG LÁaU VERÐI.
Saumastofa (fyrir kvenfólk)
sem ungfrú Hedvig Bartels
veitir forstöðu.
FERZLUNIN . ^

,v

#

REYKJAVÍK.
ENGAR
FYRNINGAR!
Það kostar ekkert að koma og skoða, þá
munuð þér fljótt sannfærast um, að okkar uýju.
smekklegu vörur eru ódýrari, en hinar
fornu vörur, sem yður bjóðast á útsölunuin.
Verzlunin DAGSBRÚN selur:
VEFIAÐARVÖRII af öllum teg., PATIAÐ,
HÖFUÐFÖT, REGWVÉÍt JUR o. m. m. fl.
handa KONUM, KÖRLUM og BÖRNUM.
Góðar vörur
Fljót
Sanngjarnt verð
og lipur afgreiðsla.
i ........ —............... i—
of mikið. Margt fleira telur blaðið til að
sýna fram á, að öll frásögnin sé ósenni-
leg. Og skýrslan um heimferðina þykir
því þó enn óljósari og grautarlegri, en
frásögnin um förina norður. En væntan-
lega hefur Cook skýrt nánar frá einstök-
um atriðum síðar, en hann hefur gert 1
þéssari fyrstu skýrslu sinni, því að ekki
verður því neitað, að hún er að sumu
leyti allónákvæm og athugaverð. Að lík-
indum hefur Peary áreiðanlegri sannanir
fyrir því, að hann hafi komizt til póls-
ins, heldur en Cook hefur. En óséð er
þó enn, hvorum betur verður trúað. Og
þótt Peary sé nafnkenndur maður og hafi
haft betri útbúnað til fararinnar en Cook,
þá sannar það ekki, að Cook sé lygari.
En hvernig sem þessu er háttað, þá er
svo mikið víst, að hann hefur eflaust
komizt lengra norður en nokkur annar
maður á undan honum, hvort sem hann
hefur átt eptir drjúgan spöl til pólsins eða
komizt alla leið.
Loptsiglingar.
Kappflngið í Rheims
á Frakklandi, er haldið var vikuna 22.—
29. f. m., er hið stærsta flugmót, er háð
hefur verið með flugvélum hingað til, en
eptirleiðis ætla menn, að sllk kappflug
fari að tfðkast. Það voru 10—20 lopt-
siglingamenn, er tóku þátt í þessum kapp-
leik.
Fyrstu verðlaun fyrir að halda sér lengst
á flugi, vann Englendingurinn Farman.
Hann flaug 180 kllómetra á 3 klst., 4
mínútum $62/s sek., þ. e. um 60 kílómetra
á klukkustundinni. Latham sá, er ætlaði
að fljúga yfir Ermarsund, flaug hraðara,
nfl. 154V2 kílómeter á 2 klst., 17 mínút-
um, 2i2/5 sekúndu, þ. e. um 7okflómetra
á klukkustund, eða jafnhratt og allra hröð-
ustu skyndilestir fara, en miklúhraðara en
hraðskreiðustu gufuskip.
Fyrir hraðasta flug 20 kllómetra langan
veg vann amerískur maður, Curtiss, 1.
verðlaun. Hann flaug þennan spöl á 15
mínútum, 50^/5 sekúndu, en það sam-
svarar nálega 80 kílómetra hraða á klukku-
stund. Blériot, sá er flaug yfir Ermar-
súnd, hafði næstum því unnið Curtiss,
niunaði að eins 6 sekúndum. Síðar flaug
Blériot 10 kilómetra 1 hring á 7 mínútum,
474/s sekúndu, en Curtiss var þá 8 sek-
úndum seinni með þann spöl.
í hæðarflugi kepptu þrír: Latham, Paul-
han og Farman. Þar vann Latham 1.
verðlaun. komst 155 metra hátt í lopt,
Farman varð nr. 2, 110 metra,og Paulhan
nr. 3, 90 metra. Kvað hafa verið mjög
einkennilegt að sjá það, er þeir voru að
skrúfa flugvélarnar hærra og hærra í lopt
upp. Eitt kveldið tók Farman 3 farþega
með sér 1 flugvélina, þar á meðal Seguin,
þann er gert hafði flugvél þá, er Farman
flaug í 180 kílómetra, og komizt hafði
hærra í lopt upp, en nokkur flugvél þyngri
en loptið, hafði áður komizt, að undan-
skildri flugvél Lathams. Slys urðu engin
veruleg við flugmót þetta, þótt sumar
vélurnar dyttu stundum óþyrmilega til
jarðar, þar á meðal flugvél Blériots, er
féll svo hart niður, að hún steyptist koll-
hnís og kviknaði í henni um leið, en
Blériot slapp nokkurn veginn ómeiddur.
En vélin gerskemmdist og brann öll upp,
það er brunnið gat. Hreyfivélin að eins
eptir.
Zeppelin.
Zeppelin gamli tók ekki þátt í þessu
kappflugi. Hann flaug um sama leyti alla
leið frá Bodenvatni til Berlínar í 3 áföng-
um. Kom til Berlínar 29. f. m., og sveim-
aði um hríð yfir strætum borgarinnar
fram og aptur, þar á meðal kringum ráð-
hústurninn. Og ætluðu Berlínarbúar að
ærast af fögnuði við þá sýn. Varhonum
tekið með afarmikilli viðhöfn, og keisar-
inn ók burt með hann einan í vagiii við
hægii hlið sér.
180,000 kr. verðlaun.
Fimm loptsiglingamenn hafa nú gefið
sig fram til að keppa um þau 180,000
kr. verðlaun, er blaðið »Daily Mail« hefur
heitið fyrir flug millum Lundúna og Man-
chester. Þessir menn eru Bleriot, Paulhan
og Lefevre, allir frakkneskir, og hinir
enskir, Cody og Gratze. Sennilegt þykir,
að Latham taki einnig þátt í þessu kapp-
flugi, er líklega fer fram í þessum mán-
uði; þar er til nokkurs að vinna.
Uppþotið á Grikklandi,
er getið var um i símskeyti hér í blaðinu
fyrir skömmu, stafaði eingöngu frá nokkr-
um hershöfðingjum, er kröfðust þess, að
synir Georgs konungs segðu af sér yfirfor-
ustuíhernum. Og er svo að sjá, sero herinn
hafi fengið kröfu sinni framgengt, því að
prinsarnir (Andrés, Georg og Kristófer)
hafa sótt um 2—3 ára brottfararleyfi; einn
þeirra (Nikulás) hefur sagt algerlega a
sér, látið stryka sig út af hermannaskránni.
Krónprinsinn ætla menn að geri það
einnig, en ekki var samt bein ákvörðun
um það tekin, er síðast fréttist.
Kóieran í Hollandi.
Þá er stðast fréttist, höfðu 28 menn
sýkzt af kóleru í Rotterdam og 10 þeirra
dáið. Sýkin barst til bæjarins í skipi frá
Rússlandi. Annarstaðar á Hollandi hefur
og sýkinnar orðið vart meðal manna, er
komu írá Rotterdam, og hafa 3 þeirra
dáið. 84 menn voru í sóttvarnarhaldi
þar í bænum 1. þ. m. Menn eru ekki
hræddir um, að sýkin breiðist neitt veru-
lega út.
Æsingarnar gegn Christensen.
Síðan J. C. Christensen var skipaður
í nýja ráðaneytið danska, hefur þróazt
mjög óvild gegn honum meðal ýmissa
stétta, þvt að hann þykir ekki hafa hreins-
að sig enn af Alberti-hneykslinu. Ætluðu
menn fyrst að ganga fylktu liði til kon-
ungs til að mótmæla Christensen í valda-
stólnum, en konungur neitaði fyrir fram
að veita áheyrn, og kvað það koma í
bága við þingbundna stjórn landsins, sem
rétt var, því að konungur réð því ekki,
að Christensen var tekinn t ráðaneytið.
Þá var ætlunin að fara til forseta fólks-
þingsins, en hann neitaði að taka á móti
þeim. Þá var samþykkt á fundi að skora
á konung og þing, að stefna Christensen
þegar fyrir ríkisrétt. Sunnudaginn 29.
f. m. gengu svo um 20,000 manns aföll-
um stéttum í fánum prýddri fylkingu um
götur bæjarins, og söfnuðust saman 1 reið-
skólahúsi Lörups. Yoru þar haldnar
margar ræður og samþykkt áskorun sú,
er hér var getið; en ekki vildi konungur
veita þessari áskorun móttöku. Var þá
farið að ráðgast um, hvernig ætti að koma
henni inn á þingið, og var ekki útkljáð
um það, er slðast fréttist. En af þvf að
ýmsir, og þar á meðal Holstein yfirráð-
gjafi og A. Thomsen forseti fólksþingsins,
höfðu kallað þetta Kaupmannahafnar-
uppþot og götuleik, var farið að safna
samskonar áskorunum gegn Christensen
út um allt land, og þar látið vel yfir
undirtektunum, hver sem árangurinn verð-
ur af öllum þessum samblæstri. Christen-
sen er nú að búa sig undir allsherjar
meiðyrðamálaleiðangur gegn fjölda danskra
blaða.
Nýlátnir danskir menn
nafnkenndir eru : Jesper Jespersen
Bahnson, fyrrum hermálaráðgjafi í
ráðaneyti Estrups frá 1884—1894, nálega
82 ára gamall, höfuðforingi og frömuður
víggirðingarinnar í kringum Kaupmanna-
höfn í sinni ráðgjafatíð; Knud Sehe-
sted, lyrsti landbúnaðarráðgjafi Dana
(1896—1897), formaður danska landbún-
aðarfélagsins m. m., á 59. aldursári;
Emil Christian Hansen, prófessor
að nafnbót, og langa hríð forstöðumaður
hinnar ltffræðilegu rannsóknarstofu, sem
kennd er við Carlsberg, nafnkunnur fyrir
uppgötvanir sínar og endurbætur á sviði
ölgerðarinnar, einn hinna fáu dönsku
vísindamanna, er kunnir voru utan Dan-
merkur. Hann varð 67 ára gamall. Enn-
fremur andaðist 1 Edinborg aðfaranóttina
13. þ. m. á útleið héðan með »Ceres«
K. C. J.Nielsen kommandör, einn af
forstjórum hlutafélagsins P. J. Thorsteins-
sons & Co. í Viðey, áður forstjóri á skipa-
smíðastöð Burmeister & Wain’s í Kaup-
mannahöfn, og þar áður lorstjóri her-
skipasmíðastöðvarinnar frá 1883—1895.
Hann verð 64 ára gamall. Var hæfileika-
maður mikill og vel að sér í sinni iðn.
Eptir hans fyrirsögn eru smtðuð flest hin
nýrri skip danska flotans, þar á rneðal
»Heimdallur« og »Hekla«, sem vér könn-
nmst einna bezt við. Rússneska keisara-
skipið »Standard« er og smíðað (hjá Bur-
mister & Wain) að mestu eptir fyrirsögn
hans. Þá er dönsku ferðamennirnir komu
til Viðeyjar 15. júlí (sbr. 30. tbl. Þjóðólfs)
var Nielsen kommandör hinn hraustasti
að sjá, og hélt ræður með fjöri og mælsku,
sem ungur væri. En skömmu á eptir
lagðist hann í sjúkdóm þann, er leiddi
hann til bana. VarflUttursjúkurá »Ceres«,
er fór héðan 7. þ. m.
!t
r.
í síðasta tölubl. „Lögréttu" (í fyrra dag)
hefur einhver ónefnd dula (ritstjórinn í dul-
argerfi?) tekið sig til og farið að semja
„skrá yfir bitlinga" þá, er meiri hlutinn -—
flokksmenn stjórnarinnar — á síðásta þingi
hafi úr býtum borið. Mér dettur ekki í
hug að gagnrýna ritsmíð þessa í heild sinni,
því að henni er ekki gerandi svo hátt undir
höfði. En af því að eg er „settur á skrána"
sem einn bitlingaþeginn, þykir rétt almenn-
ings vegna, að sýna fram á, hversu sam-
vizkusöm dula þessi er í skrásetningu sinni.
Að eg fái 400 kr. á ári fyrir endurskoðun
landsreikninganna er rétt, en núverandi
stjórnarflokkur hefur ekki byrjað á því, að
velja mig til þessa starfs, eins og dulan
lætur f veðri vaka. Endurskoðunarmenn
reikninganna eru valdir á hverju þingi fyrir
2 ár í senn, og eg var fyrst valinn á þingi
1903, áður en ráðherrastjórn komst hér
á, og því næst endurkosinn á þingun-
um 1905 og 1907 (í tíð fyrverandi stjórnar)
og nú síðast 1909. Hin núverandi stjórn
verður því ekki sökuð um, að hún hafi
„fundið" þetta handa mér. Eg hef nú end-
urskoðað alla landsreikninga síðan 1902, að
þeim reikning meðtöldum. Og eg þykist
geta fullyrt rauplaust, að eg hafi ekki minna
að því starfi unnið, en samverkamenn mínir,
er verið hafa, að þeim ólöstuðum. En um
borgunina fyrir það verk er það að segja,
að hún hefur haldizt óbreytt síðan á fyrstu
löggjafarþingum, þótt viðskipti landsjóðs