Þjóðólfur - 18.03.1910, Qupperneq 1

ÞJÓÐÓLFUR.
62. árg.
Reykjavík, Föstudaginn 18. Mars 1910.
J* 12.
mótor-steinolíD í
Þá sem eg sjálfur álít vera besta, eða þá, sem seljand-
inn segir að sé best?
Auðvitað nota eg þá olíu, sem eg sjálfur af eigin reynslu veit
að er áreiðanlega langbest, nefnilega
Gylfie mótor-steinoliu

frá
Skandmavisk-Amerikansk Peiroleums Akiieselskab,
Kongens Nytorv 6. Köbenhayn.
Ef þér viljið reyna Gylfie-mótor-steinolíu, mun kaupmaður yðar
útvega yður hana.
pp Mæsts blaö Þjóöólfs
kemur út á Miövikudag' 33.
þ m-
Botnvörpusektirnar og
ráðherrann.
Á fundunum, er haldnir voru hér í
„Iðnó" í vetur, þar sem traustsyfir-
lýsingarnar voru samþyktar kveld eftir
kveld af sömu mönnunum til ráðherr-
ans, lýsti ráðherra því yfir (sbr. ísaf.
io. Febr. 1910, 2. bls. 3—4 dálki), að
„hálli á hellu hefði legið við að yrði
út af botnvörpusektunum vegna þess,
að vitnast hefði það, sem þingið varði
alls ekki, er það samþykti að láta
ekkert af þeim renna í ríkissjóð. En
það var, að hinn fyrri ráðherra, H. H.
hefði gert á sinni tíð (1905), að oss
fornspurðum, beinan samning við fjár-
laganefnd fólksþingsins og gfirráð-
gjafann danska (J. C. Chr.) um, að
2/3 sektanna m. m. rynnu íríkissjóð".
Svo mörg eru þau orð. Vér skul-
urn strax taka það fram, að ritstjóri
Þjóðólfs var ekki á fundunum, og veit
því ekki hvert rétt er frá skýrt, en
það þarf ekki að efa, þar sem stjórn-
armálgagninu farast svo orð, og ráð-
herra eigi mótmælir. Enda var það
líka alkunna, að það voru fyrst og
fremst þessi ummæli ráðherrans, er
öfluðu honum traustsyfirlýsingarinnar.
Það varð að finna eitthvað til þess að
friða fólkið. Og þetta ráð var tekið.
Og skammirnar dundu á H. H.
bæði á fundunum og utan þeirra af
stjórnardindlum bæarins og eins f ísaf.
Hvar sem er, er búist við því, að
æðsti maður landsins, ráðherrann sjálf-
ur, skýri fyrst og fremst eigi frá
neinu öðru en því, Sem rétt er, það
sé eitthvert hið æðsta boðorð hans,
og þótt ráðherrann, eins og ísaf. seg-
ir, væri dæmdur ósannindamaður af
yfirdóminum, er hann var ritstjóri ísa-
foldar, þá var ekki nema eðlilegt, að
nokkrir létu tilleiðast að trúa orðum
hans og votta honum traustið, þótt
þá megi nú iðra þess, er sannleikur-
inn er kunnur orðinn, enda gat ráðh.
sagt satt í þessu efni þrátt fyrir það.
Til þess nú að bæta úr þvi, að
þessi „samningur" yrði haldinn, hafði
ráðh., að því er hann skýrði frá, lof-
að að fylgja því, að þessu ákvæði fjár-
laganna, er hér að lítur, verði breytt
á næsta þingi, en jafnframt skýrði
Þjóðviljinn írá því — hann hafði frétta-
ritara á fundinum — að sem betur
færi dytti ráðherranum ekki í hug, að
,efna þetta loforð sitt!
En hvað er þá satt um samning-
inn, er H. H. á að hafa gert?
Fjórir menn geta um þetta efni borið
sérstaklega, nefnilega fyrverandi ráð-
herrar, H. Hafstein, J. Chr. Christen-
sen, Neergaard og Zahle ráðherra.
Hannes Hafstein mótmælti því strax,
að ráðherra hefði skýrt hér rétt frá.
Og nú eru komnar upplýsingar frá
þeim Christensen og Neergaard.
Bréf þeirra hljóða svo:
Kaupmannahöfn 1. Mars 1910.
Til
fyrv. rádherra H. Hafstein,
Reykjavík.
Til svars upp á háttv. bréf yð-
ar frá 16. f. m. skal eg skýra frá
því, að ummæli mín á fundi At-
lantseyafjelagsins lutu að þeim
samningi, sem gerður hefur verið
milli íslands og Danmerkur með
samþykkt alþingis á málaleitun
þeirri frá fjárlaganefnd fólksþings-
ins, sem forsætisráðherrann flutti
vorið 1905, viðvíkjandi botnvörp-
ungasektunum m. fl. Ennfremur
skal eg taka það fram, að þér
hafið ekki gert við mig aðra samn-
inga um téð málefni en það, er
þér lofuðuð og efnduð, sem sé
að þér skylduð bera málið upp
fyrir þinginu í því formi, sem
okkur kom saman um, styðja mál-
ið þar og reyna að koma því fram.
Þetta loforð hafið þér efnt og
eg hef yfir engu að kvarta að því
er snertir yðar afskifti af málinu.
En það, sem eg hef kvartað yfir
og enn verð að átelja, það er það,
að alþingi hefur vikið frá því sam-
komulagi, sem það undirgekst
með samþykki sínu 1905. En þar
sem það nú er upplýst, að eftir-
maður yðar ætlar sér að kippa
málinu í lag aftur, þá bíð eg nú
þessa, og gleðst yfir því, að þar
með verði rutt úr vegi örðugleika
fyrir góðu samkomulagi milli þjóð-
anna okkar.
Eg minnist þakklátlega fagurra
daga á íslandi og tjái yður sér-
lega virðingu
Virðingarfyllst
yðar
J. C. Christensen.
Kaupmannahöfn, 2. Mars 1910.
Hr. fyrv. ráöherra H. Hafstein
K. af Dbr. p. p.
Sem svar upp á h. bréf yðar 16.
f. m. skal eg skýra frá þvi, að
eg þekki ekki neinn annan samn-
ing milli yðar og fyrrv. forsætis-
ráðherra J. C. Christensen viðvíkj-
andi islenska tillaginu til fiski-
veiðaeptirlitsins en það samkomu-
lag, að þér skylduð bera málið
fram á alþingi, styðja það þar, og
reyna að fá það samþykkt. Það
er eingöngu þessi samningur, sem
eg hef bent til í ummælum mín-
um við Björn Jónsson ráðherra.
Með sérstakri virðingu
yðar
N. Neergaard.
Af bréfum þessum er það augljóst,
að ráðherra hefir farið með ósannindi
á fundunum í Iðnó.
Af upplýsingum þessum má enn-
fremur sjá, að fjárlaganefnd Fólks-
þingsins hefir ekkert haft með þetta
mál að gera.
Af upplgsingunum sést, að eng-
inn samningur hefir verið gerður.
Allt tal ráðh. B. J. um samning
er H. H. hafi gert um þetta, er ó-
vitandi eða vísvitandi uppspuni.
Lagleg frammistaða af ráðherra!
Síðasta tölublað stjórnarmálgagns-
ins viðurkennir þetta líka, þótt það
beri á móti því í hinu orðinu.
Þar segir svo, eítir að skýrt er frá
efni bréfanna:
„Með öðrum orðum: Hér er þá
eigi um bindandi samning að tefla
fyrir íslendinga, heldur aðeins einfalda
fjárveitingu á fjárlögunum. Og virð-
ist nokkuð djúpt f ár tekið, að telja
oss íslendinga samningsrofa fyrir það,
að fjárveiting þessi var numin úr
fjárlögunum".
Hér viðurkennir blaðið, að eng-
inn samningur sé til staðar.
En svo heldur stjórnarmálgagnið
áfram og segir, að ráðherra B. J. hafi
sagt satt á fundunum, og það sé ó-
svífin fjarstæða að segja annað.
Samrými það hver og einn sjálfur
við fyrri ummælin, sem hér eru tekin
orðrétt eftir stjórnarmálgagninu.
Sérhver getur dæmt þetta mál sjálf-
ur, þarf ekki leiðbeiningu annara til
þess. Eða vorkunarlaust ætti það að
vera.
Framkoma ráðherra vors er hér sem
annarstaðar svo, að eigi er viðunandi,
og ætti að opna allra augu fyrir því,
að nauðsyn er á þvf, að skifti verði
þar sem fyrst.
Henrick Erltes kaupmaðurí Köln,
er ferðast hefir hér á landi tvisvar áður,
fer frá Kaupmannaböfn 29. Maí næstk.
beina leið til Akureyrar og þaðan norður
á Sléttu, en síðan ætlar hann að ferðast
um Ódáðahraun og jafnvel suður að
Vatnajökli.
Aukaþing-.
Allir krefjast aukaþlngs.
Fundur á Seyóisfiröi.
Á Seyðisflrði var haldinn fundur
um bankamálið síðastliðinn Þriðjudag.
Þar voru samþyktar eftirfarandi tillögur:
1. Fundurinn telur: a. aðfarir
ráðherra í Landsbankamálinu óhyggi-
legar og viðsjárverðar, b. að engir
löglegir gæslustjórar séu nú við
bankann, þar sem Kristján Jónsson
háyfirdómari, þrátt fyrir óraskaðan
réttarúrskurð, hefur eigi, hvorki af
landstjórn nje bankastjórn, verið við-
urkendur gæslustjóri, c. að vald
þingsins og réttur þess sé að vett-
ugi virt með frávikningu gæslustjór-
anna, d. að einveldi það, sem ráð-
herra hefur tekið sér yfir Lands-
bankanum sje óþolandi.
Samþykt með 55 atkv. gegn 18.
2. Til þess að alþingi gefist sem
fyrst kostur á að komast að réttri
niðurstöðu um hag og stjórn Lands-
bankans og kippa henni í lögskipað
horf, ályktar fundurinn að skora á
ráðherra að hlutast til um, að kvatt
verði til aukaþings sem allra fyrst,
og skorar á þingmann kjördæmisins
að framfylgja þeirri áskorun.
Samþ. með 42 atkv. gegn 17.
3. Með því að fundurinn telur
aðfarir ráðherra, einkum gagnvart
Landsbankanum, í gufuskipamálinu
og með skipun viðskiftaráðanautsins,
skaðlegar hagsmunum og áliti þjóð-
arinnar, lýsir hann yfir fyista van-
trausti á stjórn hans.
Samþykt með 3 5 atkv. gegn 11.
Þingmaðurinn var andvígur öllum
tillögunum".