Þjóðólfur - 13.01.1912, Síða 4

8
ÞJOÐOLFUR.
íslenskar sagnir.
Páttnr af Fjalla-Eyvindi og íje-
lögnra hans.
(Eftir Gísla Konráðsson. I.bs. 1259. 4to).
4. Eyvindur fer á Vestfirð.
og fær Höllu.
Nú þótti Eyvindi ekki ráð að leita aft-
ur til Þórisdals, ætla menn þat þá viss-
ast, að hann hlypi á Vesfirði, því að sagt
er, að vart yrði við mann ókendan í
Haukadal með 3 hesta; síðan urðu menn
varir við hann í Bitru og á Snartartungu-
heiði og segja það gamlir menn, að
hann settist að hjá ungri ekkju, er Halla
hjet Jónsdóttir, er ættuð væri úr Súg-
andafirði. Er sagt hún væri við húhok-
ur í Grunnavíkursókn, — telja sumir það
á Hrafnsfjarðareyri, kirkjukoti frá Stað í
Grunnavík, 4 hundr. að dýrleika; væri
það þá í eyði og bygði Eyvindur það
upp og væri þar fyrst með Höllu. Er
sagt hún væri lítt grandvör; telja menn
son hennar allungan, er Olifer hjeti, eftir
fyrri mann sinn, er hún átti allskamma
hríð; og verður hans síðar lítið við get-
ið. — Nú fjekk Stað í Grunnavík Jón
prestur, son Jóns prófasts Pálssonar á
Stað í Steingrímsfirði. Jón prestur Jóns-
son var ungur maður og ókvæntur og
ætla menn víst hann gæfi Eyvind saman
við Höllu, þó að kynningarlaus væri
hann með öllu, einkum er prestur vissi
hann vera hinn besta vinnumann og hinn
haghentasta í hvívetna, og þar við bætt-
ist, ef hann hefur tekið kirkjukotið í eyði
og bygt upp; skorti og Eyvind eigi
þrifnað í búi. Má og vera að prestur
vissi ekki til, að Eyvindi hefði lýst verið
á alþingi ella, ef heyrt hefði, að það
væri sá Eyvindur; því að ekki er þess
getið, að hann lýgi þar til nafns síns, þó
að logið muni hann hafa til, hvaðan úr
sveitum hann væri að kominn. — Jón
prestur fjekk Stað árið 1749, er því lík-
legast að þau misseri fengi Eyvindur
Höllu. En það segir í prestatali, að Jón
prestur hjeldi Stað á þriðja ár og ljetist
með þeim hætti, að landviðri rak á 1
fiskiróðri allhvast, er þá sagt að skip það
fengi annað tveggja barið eður silgt und-
ir land, en tíndust þar allir. Fannst
prestur einn skriðinn upp úr flæðarmáli
örendur þar í Víkinni.
5. Frá Eyvindi og Þorvarði
í S k ó g u m.
Maður hjet Þorvarður, er bjó að Skóg-
um í Grunnavíkurþinghá, vel fjáreigandi.
Honum hvarf sauður grákollóttur; urðu
og víðar sauðhvörf þar í Víkinni og víð-
ar, lagðist þegar grunur á, að Eyvindur
mundi af valdur. Þótti og mörgum lík-
legt, að Halla mundi heldur fýsa þess en
letja, að því er orð lagðist á hana áður
en Eyvindur tæki saman við hana ella
íengi hennar; því að engin tvímæli geta
á legið um það, (að) hún væri kona
hans, að því er síðar segir. — Þorvarður
í Skógum hafði pata fengið af því, að
Eyvindur mundi stolið hafa Grákolli
hans og það með, að svo væri hann
mörvaður, að Eyvindur hemdi ekki mör-
inn í trogi til samangerðar og yrði til
þess hurð að hafa. Litlu síðar fundust
þeir Þorvarður og Eyvindur, er þá talið
að Þorvarður mælti: »Hversu skarst hann
Grákollur minn Eyvindur minn? var
nokkur matur í krofinu?« Ekki er þess
getið að Eyvindur andæpti því, nje þrætti
þá fyrir; en þóttist vita að bert mundi
orðið Þorvarði um tökuna. Er þá sagt
að Grunnvíkingar tæki að ráðgast um að
ákæra Eyvind um þjófnaðinn fyrir sýslu-
manni, ella grípa hann og færa honum,
svo að refsað yrði honum að lögum.
6. Eyvindur strýkur að vest-
an með Höllu.
Nú þóttist Eyvindur vita að sjer mundi
þar ekki fritt vera, og hugðist nú á brott
áð komast sum fyrst áður bændur tæki
sig saman ella ákærðu sig. Er og mælt
að Halla fýsti þess mjög, enda mundi
honum ekki óljúft, er hann hafði útlagst
áður. Það segja og sumir að lands-
hornamenn flökkuðu hjer og þar um
Vestfirði og Strandir, nefna nokkrir til
Guðmund Jónsson, er síðan var kallaður
Tukthúss-Gvendur; fyndi hann Eyvind og
eggjaði hann að strjúka austur til Ódáða-
hrauns, — mundi og Eyvindur sjálfur
vita, hvar hraun það var, en ekki er
þess getið, að Gvendur slæist í ferð með
Eyvindi. Er sagt að Eyvindur byggist til
farar snemma morguns með það er hann
mátti á einum hesti bera af elds- og bús-
Kunsten til Folket.
i
Uden Kunst — intet Hj etn.
Et virkelig enestaaende Tilfælde, for en Ringe Sum at anskaffe sig flere
værdifulde kunstværker af de mest fremragende Kunst-
nere tilbydes herved af Svenska Konstförlaget, som ved fordelagtigt
Indköb paa Konkursauktion har erhvervet fölgende Billeder: *
„Hidsommardans", Maleri af Anders Zorn, „Hafsðrnar ', Maleri
af Brnno Liljefors, „En lijöltes Död“, Maleri af Nils Forsberg, „Efter
Snöstormen, Maleri af Johan Tirén (den nylig afdöde Kunstner). Alle
disse Billeder iiudas ellers i Nationalmnseet i Stockholm. „Pansarfar-
tyget Áran", Akvarel af Kaptajn Erik Högg, „ValborgsmSsso-
afton“ af C. Schnbert, „KSrlek i skottkarra" af W. Strutt,
„Namnsdagsbordot" af Fanny Brate, „Segeltur" af Carl Larsson,
„Svenska kronprinsparet", fint udfört eftir Fotografi, samt S stk.
kunstneriske Jul- og Nytaarskort. Zorns Billede er 670X460
mm. stort, de andre ere 470X3 5° mm.
Den samlede Pris for alle disse kunstværker en meget höj, men vi
vil for et kort Tidsrum sælge den til kun kr. 2,50, Fragt og Toldfrit imed
Forudbetaling. Mod Efterkrav maa 1 Krone fölge med Ordren. Oba.I Opgiv
tydelig Navn og Adresse. Frimærker modtages ogsaa. Forsöm ikke dette
absolnt enestaaende Tilfælde til at pryde Deres Hjem, eller til at kobe en
pragtfuld men alligevel billig JulegaveiSij
Skriv i dag til
Svenska Konstföplaget, Stockholm 7, Sverige.
andi. Var það áður börn þeirra væri á
fætur komin, en þrjú eru talin: Ólöf,
Guðrún og Gísli, — að því er Torfi
prestur Magnússon á Kirkjubóli í Langa-
dal hefur frá sagt, er áður hjelt Stað í
Grunnavík — og Olifer, son Höllu, er
elstur var. Er þá sagt að Eyvindur færi
inn i baðstofu að kveðja börnin, bað fyr-
ir þeim og singdi þau með tárum; —
en Halla hafi kallað til Eyvindar úr bað-
stoíudyrunum og spurt hví Eyvindur væri
að slíkri hjegilju! Hjelt hún honum væri
nær að leggja eld í grenskömmina og
brenna upp alt saman, svo að öðrum
yrði það ekki að bráð, er eftir væri, —
(Hefur Andrjes prestur Hjaltason heyrt
gamlan mann frá þessu segja og má ætla
að Olifer hafi frá sagt, er elstur var
barnanna, neraa einhver annar væri nær,
er til mátti heyra). Það má víst ætla,
að sveitamenn æli síðan upp börn þessi
og vitum vjer ekki frá að segja uppfóstri
þeirra. Og ekkert verður fundið um ferð
þeirra Eyvindar að vestan.
Jíríiðkvaddur varö í Vestmanna-
eyjum 11. þ. nr Porsteinn Sveinbjarnar-
son smiður héðan úr bænum. Hann var
g> gnum, því að sjálf voru þau Halla ríð-kvæntur og á uppkomin börn, sonur
hans Sveinbjörn druknaði í fyrra. Þor-
steinn heit. var sonur sr. Sveinbjarnar
Guðmundssonar prests að Holti undir
Eyjafjöllum.
Porsteinn heit. var fjörmaður og vel
greindur svo sem hann átti kyn til.
cSF'unóur i „cFram“
rerður haldinn í Goodtemplara-
húsinu næstk. laugardagskvöld
(13. jan.) kl. 87« e. h.
Bæjarstjórniirkosning.
Áríðandi að sem flestir flokks-
menn mæti.
Alt fyrir hálft verð.
Biðjið um vora stóru, eftirtektaverðu
Verðskrá með c. 1000 myndum. Sendist
ókeypfs án kaupskyldu. Mesta úrval á
Norðurlöndum af úrum, hljóðfærum, gull-
og silfurvörum, glysvarningi, veiðivopnum,
hjólhestum o. fl.
Nordisk Yareimport, Kobenhavn N.
Ritstjóra „Þjódólfs“ er að
hitta í Bergstaðastrœti 9
Hiltist venjulega heima kl.
6-7 e. h. Talsími 172.
Prentsmiðjan Gutenberg.
6l
innilega a'ð koma til viðtals við sig í
skemtigarðinum.
Mutthildur var hikandi. Heilbrigð
skynsemi sagði henni, að nauðsyn
bæri til, að takmarka þessi stefnumót,
sem hlutu að enda með því, að skaða
hið góða mannorð hennar.
En í dag sagði hann henni svo
skorinort, að hann hefði þýðingar-
miklar frjettir að segja henni. Hún
mátti til að vita, hvað það var. Því
læddist hún hljóðlega út í skemti-
garðinn.
Þetta kvöld var hann ákafari en
hann var vanur, Hún átti bágt með
að skilja hann.
Þessi nýfundni bróðir, erfðarjettur
hans, áform hans að afsala sjer hon-
um í hennar hendur, ef hún gæti
sigrast á gamla óðalsherrannum; alt
þetta var Ifkast æfintýri.
Það hafði verið sárkalt allan dag-
inn, golan næddi gegnum merg og
bein. Það var orðið óverandi í skemti-
garðinum vegna kulda.
„Þú verður að þekkja ailar hliðar
62
málsins,“ sagði Albert, „en hjer get
jeg ekki útskýrtþær fyrir þjer. Treystu
mÍer. jeg hef sjeð fyrir því og útveg-
að okkur herbergi, skamt hjeðan, og
þar getum vjð talað saman í næði.
Þú mátt ekki vera tepruleg og lítil-
sigld þegar svona stendur á,“ hjelt
hann áfram, þegar hann sá, hve bylt
henni varð, þegar hún heyrði uppá-
stungu hans; „öll lífshamingja okkar
er komin undir næstu augnablikum."
„Hvert ætlarðu að fara með mig?“
spurði hún skjálfandi; „veistu, að slíkt
tiltæki getur eyðilagt mannorð mitt?“
„Hvaða vitleysa^ —, enginn þekkir
okkur í húsinu. Jeg hef gætt þess.
Veitingakonan hirðir ekki um annað
en leiguna, og hana hef jeg borgað
fyrirfram. ímyndar þú þjer, að jeg
bæði konuefni mitt §að stíga þetta
spor, ef það væri ekki nauðsynlegt?"
Málrómur hans var breyttur; hún
skildi, að það gat verið nauðsynlegt,
að þau töluðu saman í næði, og var
því á báðum áttum.
„Albert, ef einhver fengi að vita
63
þetta. ef einhver þekti migl Mjer
finst einhver innri rödd í sjálfri mjer
segja, að jeg ætti ekki að gera þetta
fyrir nokkra muni."
„Þá er jeg ráðalaus, því hjer get
jeg ekki útskýrt fyrirætlun okkar; án
þín get jeg ekki undirbúið framkvæmd
þess. Eftir nokkra daga er það ef til
vill of seint.“
Hann hálfdró hana af stað. Hún
náði varla andanum, og gat ekki
hugsað skipulega — en hún mátti til
að heyra það, sem hann hafði að
segja.
„Getur þú ekki sagt mjer þetta
brjeflega?" spurði hún og skalf eins
og hrísla.
„Nei, elskan mín —, það get jeg
ekki. Vertu ekki svona lítilsigld; þarna
er húsið, herhergið er á neðsta lofti,
lykilinn hef jeg í vasanum, og enginn
getur sjeð okkur.“
Hún fylgdi honum viljalaus. Eftir
litla stund stóðu þau við götudyrnar.
Hann opnaði þær og eftir litla stund
voru þau komin inn í herhergið. Hann
64
kveikti á litlum lampa. Húsgögnin
voru óbrotin, en þokkaleg. Gluggun-
um var lokað með hlerum. Hann
læsti dyrunum á eftir sjer. Nú voi;u
þau alein. Með hendurnar fyrir and-
litinu ljet hún fallast niður á legu-
bekkinn.
Hann stóð hnugginn yfir henni.
„Hertu upp hugann", sagði hann
blíðlega. „Treystirðu mjer ekki?“
Hún var aðdáanlega fögur i geðs-
hræringu sinni; hann kraup á knje við
hlið hennar og kysti á hendur hennar.
Hún losaði sig með snöggri hreyf-
ingu og stökk upp. „Segðu fljótt, það
sem þú þarft að segja! Nei, vertu
kyr, þar sem þú ert. Guð veit, hve
mikið jeg legg í sölurnar þín vegna.“
Hún var svo alvarleg, að Albert
hörfaði frá.
Það var þögn nokkur augnablik. Þá
heyrðist veitingakonan kalla á mann
sinn hvellum rómi. Matthildur fölnaði
og hrökk saman.
Albert hló hæðnislega. „Jeg ímynd-
aði mjer, að þú værir hugaðri en þetta."