Þjóðólfur - 26.01.1912, Síða 2

IO
ÞJÖÐOLFUR.
tel jeg mjer því engan vansa, að
hafa þegið umtalaðan styrk, þar
hann var líka engu miður íenginn,
en sumt, sem hrotið hefur að
hreppstj. á Hafsteinsstöðum. Einn-
ig segist honum svo frá, áð þegar
jeg hafi verið orðinn stærsti hrossa-
bóndinn hjer í hreppi, hafi jeg
farið að láta bera á mjer, og boð-
ist til að taka að mjer oddvita-
störfin. Alt eru þetta ósannindi af
lökustu tegund og bera vott um
sárar þjáningar af þeim leiða kvilla,
er maðurinn virðist altaf vera svo
þungt haldinn af. — Það mun
enginn geta með rjettu borið mjer
á brýn, að jeg haldi mjer fram til
að ná í opinber störf, enda mun
jeg aldrei gera mig svo lítilmót-
legan, að »agitera« fyrir verðleik-
um mínum á svipaðan hátt og
haft er fyrir satt að hreppstj. hafi
gert fyrir síðustu kosningar á sýslu-
nefndarstörfum hjer. — Á síðasta
hreppsnefndarkosningarfundi hjer í
hrepp samsinti hreppstjóri sjálfur,
að best væri að jeg hjeldi áfram
oddvitasíörfum. Eru og næg vitni
að því. En hvort það hefur verið
sannfæring hans, ræður að líkind-
um eftir því sem fram er komið.
Hvað borgun snertir fyrir umtöluð
störf, voru hreppsmenn sjálíráðir,
hvort þeir gengju að eða frá. Til
þess að benda á, að ekki lætur
hreppstj. reikningslistin öllu miður
en annað, þá er dæmið, sem hann
tók og fær út 10% annað árið
1330—97—100=7^3%, en hitt árið
1400—98—100=7%. Um leið á
vel við að minnasf þess, að hrepp-
stj. var fyrsti maður, er setti upp
oddvitalaun í Staðarhreppi, og byrj-
aði með því, að reikna sjer fyrir
störfin milli 70 og 80 kr. af 900
kr. tekjum, og af þeirri upphæð
rann beint í vasa hans 60 kr., eða
um 7% af tekjum hreppsins. Hver
er munurinn? Það fer þá hjer
sem oftar, að þegar hreppstj. er að
reyna að lítilsvirða aðra, á hann
það til góða sjálfur á samskonar
reikningi, og er því rjett að greiða
honum þá inneign hans tafarlaust
með fullum rentum. Þrátt fyrir
það, þótt hreppstj. geti ekki farið
rjett með lýsingu á hrossaeign
minni, þykir mjer alls engin van-
sæmd að þeim stofni. En líkur
væri til að sú eign mín hefði orðið
meiri, hefði jeg verið svo heppinn
að geta prýtt hópinn meðjafnfögr-
um fáki eins og brúna hestinum,
sem hreppstj. eignaðist fyrir milli
10 og 20 kr. eitt sinn af óskila-
JJenaði Staðarhrepps á uppboði
hjá honum sjálfum.
Ofurlítið er hreppstj. að reyna
að narta í mig í sambandi við
mjólkurbúið hjer, en óvíst hvort
hann hleður sjer veglegan minnis-
varða með þeirri tilraun, þvi sæmra
hefði honum verið, sem fleirum í
Staðarhreppi, að hagnýta sjer betur
þá stofnun, þar óvíða munu vera
betri skilyrði fýrir slikri starfsemi
en hjer, og því einnig svo varið
að hreppsmenn hefðu fulla þörf
fyrir það, sem annarstaðar. En
hreppstj. hefir máske ekki getað
felt sig við að hafa þátttöku í því
fjelagi fremur en öðrum, þar hann
var ekki fyrirliðinn. Jafnframt er
liklegt að hann hafi ekki kunnað
því vel, að tillögu hans, um stað-
inn fyrir mjólkurskálann, var ekki
sint. Hann lagði það sem sje til,
að mjólkurskálinn yrði bygður á
melnum fyrir sunnan Hafsteins-
staði, þótt þar sje lítið annað vatn,
en mýrarsitra, sem að sjálfsögðu
þornar að mestu upp á sumrin.
Tillögu þessari var auðvitað ekk-
ert sint, heldur skoðuð sem hvert
annað barnamas.
Ekki gat jeg varist hlátri þegar
jeg las það að hreppstj. á Haf-
steinsstöðum hafði hvergi getað
neitt fundið, milli himins og jarð-
ar, sjer jafn göfugt, þar til hann
leit morgunsólina I Þar loks fann
hann samlíkingu sjer samboðna,
að hreinleik og fegurð. Skyldu þá
aðrar þjóðir vera svo heppnar, að
eiga því lík ógnar mikilmenni,
með svo háfleygum hugsjónum
fyrir sig að bera! Samt er svo
fyrir þakkandi, að hreppstj. á Haf-
steinsstöðum er ekki eini maður-
inn sem fram hefir komið með
þjóð vorri, með slíkum afburðum.
Nei. Sölvi heitinn Helgason heims-
spekingurinn mikli, hefur vissulega
staðið honum jafnfætis að sumu
leyti, og langt um framar hvað alla
listfengi snerti. Þessi tvö mikil-
menni þjóðarinnar hafa því verið
einkar lík hvort öðru á vissan hátt,
eins og vísan bendir til sem Sölvi
orti um sjálfan sig:
Jeg er gull og gersemi,
og gimsteinn elskuriku o. s. frv.
Nú þykist jeg hafa unnið þarft
verk að íta dálítið við sumu hrófa-
tildrinu hreppstj. á Hafsteinsstöð-
um og reka niður með gildum á-
stæðum ósannindi hans, hjegóma-
skap og sjálfsþóttaglamur og er því
óvist að hann flangsi í menn að
fyrrabragði aftur, síst með jafn
ósæmilegum fúkyrðum, eins og
hann byrjaði ritsmiðar sínar til
mín. Hann hefir samt bæði með
þessu frumhlaupi sínu, og ýmsu
öðru, sem í letur er fært honum
viðkomandi, i skjalasafni hrepps-
ins,reistsjer hæfilegan minnisvarða,
eftirkomendunum til athugunar,
um þroskastig hreppstjórans á Haf-
steinsstöðum í Staðarhreppi, á ofan-
verðri tuttugustu öldinni.
Pávastööum 18. nóv. 1911.
A. Kristjánsson.
Afmælisgjafir
til
Heilsuhælisins.
Nú er verið að gera upp reikn-
inga Heilsuhælisins fyrir árið 1911.
Aðsóknin hefir verið svo mikil, að
sjúklingarnir hafa oft orðið að
bíða. Árangurinn er ágætur; mun
það sannast, að hann er eins góður
og í bestu hælum utanlands. Kostn-
aðurinn hefir ekki orðið meiri en
við var búist. Um alt þetta kem-
ur bráðum nákvæm skýrsla.
En við höfum orðið fyrir einum
miklum vonbrigðum.
Deildir Heilsuhælisíjelagsíns gera
fremur að dofna en lifna. Tillög
landsmanna eru of Iítil, svo lítil,
að ekki er annað sýnna, en að því
reki, að hækka verði meðgjöf sjúk-
linganna, ef menn verða ekki greið-
ugri við Heilsuhælið eftirleiðis.
Einna mest hefur Hælinu áskotn-
ast í minningargjöfum í Ártíða-
skrána og öðrum gjöfum og áheit-
um.
Mörgum hefir farist höfðinglega
við hælið, gefið því veglegar gjafir.
Og margir hafa jafnan á ýmsan
hátt sýnt þvi velvild bæði í orði
og verki. Einn þeirra manna er
Ólafur Björnsson, ritstjóri ísafoldar.
Hann hefur nú fyrir skömmu vak-
ið máls á því, að menn eigi að
hugsa til Heilsuhælisins á afmælis-
degi sínum, gefa því afmœlisgjafir*.
Hafa honum þegar borist þess
konar gjafir; mun hann leggja alt
kapp á, að þær verði sem flestar
og mestar.
Jeg kann honum bestu þakkir
fyrir þetta ágæta nýmæli, og vona
að það verði Heilsuhælinu til mik-
ils stuðnings.
Það er auðvitað, að stjórn Heilsu-
hælisfjelagsins og allar deildir þess
munu taka með þökkum við öll-
um afmælisgjöfum. Sömuleiðis
ber jeg það traust til ritstjóra allra
íslenskra blaða, að þeir vilji veita
afmælisgjöfum viðtöku og geta
gefendanna í blöðum sínum.
Og hver veit, hvað úr þessu get-
ur orðið.
Ef alt uppkomið fólk vildi muna
Heilsuhælið á hyerjum afmœlisdegi
sínum og gefa því nokkrar krónur,
sem það geta, en hinir krónubrot,
sem minna mega, þá mundu allir
standa jafnrjettir í fjárhagnum, en
Heilsuhælið komast úr miklum
kröggum og ná því óskamarki, að
geta veitt fátæklingum ókeypis vist
og efnalitlum ódýra vist.
Öll íslensk blöð eru vinsamlega
beðin að flytja lesondum sínum
þessa orðsending.
Rv. 14/i 1912.
G. Björnsson.
Hvað er að frétta?
Fisksala. »Skúli fógeti« fór nýskeð
fyrstu för sína til útlanda meö afla sinn,
og hefur selt hann fyrir 1008 pund sterl.
Það er hæsta verð, er fengist liefur fyrir
einn farm. »Mars« seldi farm í fyrri
viku fyrir 1000 pund sterl. Pessu háa
verði veldur mikill afli og hátt fiskverð.
Þorvaldur Pálsson hjeraðslækn-
ir er nýkominn heim úr utanför sinni;
hefur dvalið í Kaupmannahöfn sjer til
heilsubótar.
Nýtt myndablað á að stofna hjer
nú. Hlutafjelag kostar það. En aðal-
ritstjóri þess mun verða Guðbrandur
Jónsson (doktors Þorkelssonar).
Pástafgreiðslumaður, hinn
fjórði hjer í bæ, var skipaður 10. þ. m.
Þorsteinn Jónsson frá Ríp.
Þorlákshöfn. Hr. Þorleifur Guð-
mundsson frá Háeyri hefur gert kaup-
samning við frakkneska menn að selja
þeim Þorlákshöfn fyrir 600,000 frnnka
(1 fr. ~ 71 eyrir). Brillouin fyrv. ræðis-
maður var umboðsmaður þeirra og einn
af kaupendum? Ransókn hefur verið
gerð á hafnarstæði þar og járnbrautar-
lagningum upp Árnessýslu, er Frakkar
hyggja að leggja til námureksturs þar.
Búnaðarnámsskeið var haldið
i Hjarðarholti í Dölum vikuna 8.—14.
þ. m. Fóru tveir þangað vestur trá
Búnaðarfjelagi íslands, þeir Einar Helga-
son og Sigurður Sigurðsson. Auk þeirra
hjeldu þar fyrirlestra að tilhlutun bún-
aðarfjelagsins Torfi Bjarnason í Ólafsdal
og Jón H. Þorbergsson fjárræktarmaður
úr Þingeyjarsýslu. Jón er á leiðbein-
ingaferð i vetur um Húnavatnssýslu,
Dali, Snæfellsnes og Borgarfjörð. Auk
þeirra, sem að ofan eru greindir, hjelt
Ólafur prófastur Ófafsson 2 fyrirlestra,
*) Það var, eftir því sem hr. Ó1 Björns-
son ritstj. skýrir frá því í blaði sínu, hr.
M. Stephensen verslunarmaður, sem fyrst-
ur vakti máls á afmælisfjelagstoínuninni.
sira Björn Stefánsson 1 og Páll Ólafsson
kaupmaður 1.
Fyrirlestrarnir byrjuðu kl. 11 f. h. og
stóðu til kl. 4—5 e. h. Að klukkutima
liðnum byrjuðu umræðufundir um ýms
búnaðarmál o. fl. og stóðu þeir yfir
fram undir kl. 10 á kvöldin.
' Námsskeiðið var vel sótt; fyrstu dag-
ana voru aðkomumenn um 30, en seinni
hluta vikunnar um 50. Þar af voru 26
bændur.
Samkomurnar voru haldnar í skóla-
húsinu, er síra Ólafur hefur reist handa
lýðskólanum. Á honum eru í vetur nær
20 unglingar, [’piltar og stúlkur, flest úr
Dalasýslu.
Umsóknir. Um Hof í Vopnafirði
sækir sira Einar Jónsson alþm. Desjar-
mýri, aðrir ekki. Um Tjörn á Vatiisnesi
sækir síra Sigurður Jónsson settur prest-
ur að Hofi í Vopnafirði.
Veðrátta. Tíðin er stöðugt góð.
Tjörnin hjer er alauð nú í þorrabyrjun.
Fyrir jól voru öll vötn alauð á Sljettu
— sama var annarsstaðar á Norðurlandi.
Lík tíð um land alt.
Mannalát. Dáin er hjer í bænum
22. þ. m. ungfrú Solveig Thorgrímsen,
fædd 23. febr. 1848, dóttir Guðm. Thor-
grimssen verslunarstj. á Eyrarbakka og
systir frú Sveinbjörnsson ekkju Lárusar
háyflrdómara og þeirra systkina. Ungfrú
S. Th. dvaldi hjer um 25 ár. Hún var
greind kona og sjerlega vel látin. Jarð-
arför hennar fer fram á þriðjudaginn
frá Templarasundi 3. Húskveðja kl. 12
á hád.
Samband fyrir öll íþróttafjelög
landsins er i ráði að stofna hjer á sunnu-
daginn. Það er Sigurjón Pétursson
glímukappi er berst fyrir því þarfa-
fyrirtæki.
Styrkvelting. Minningarsjóður
Sigríðar Thoroddsen veitir fátækum
stúlkubörnum í Reykjavík styrk. Um-
sóknir um styrkinn ber að senda til
stjórnar Thorvaldsensfjelagsins fyrir 10.
n. m., og á læknisvottorð að fylgja styrk-
beiðninni.
Bæjarstjórnarkosningarn-
ar eiga að fara hjer fram á morgun,
og má búast við að menn fjölmenni, ef
dæma skal af listamergðinni. Verður
þá enn óskiljanlegri en áður var sú
ráðstöfun bæjarsljórnarinnar, að láta að
eins kjósa í 5 deildum — yfir 800 kjós-
endur á deild — þar sem alþingiskosn-
ing stóð hjer í haust í 7 stundir og voru
þar þó ekki nema rúmt 400 kjósendur
á deild hvora. Það er mikil ónærgætni
við kjósendur, að hafa deildirnar svo
fáar, því varla getur hjá þvi farið, að
af því stafi þrengsli, troðningur og mikil
bið — tímatöf. Vonandi, að svo verði
ekki oftar gert. Annars eru listarnir
nú þessir:
A-listi: Sveinn Björnsson yfirdóms-
lögmaður, Hannes Hafliðason skipstjóri,
Pjetur Hjaltesteð úrsmiður, Sæmundur
Bjarnhjeðinsson læknir, Samúel Ólafs-
son söðlasmiður.
B-listi: Þorvarður Þorvarðsson prent-
smiðjustjóri, Jóhannes Hjartarson versl-
unarmaður, Magnús Helgason skólastjóri,
Sigurður Sigurðsson búfræöingur, Sam-
úel Ólafsson söðlasmiður.
C-listi: Frúinar Guðrún Lárusdóttir,
Bríet Bjarnhjeðinsdóttir, Ragnhildur
Pétursdóttir, Ragnheiður Bjarnadóttir.
D-listi: Sveinn Björnsson yfirdóms-
lögmaður, Páll Halldórsson skólastjóri,
Pjetur Hjaltesteð, Sæm.^Bjarnhjeðinsson,
Sam. Ólafsson.
E-listi: Knud Zimsen verkfræðingur,
Jón Ólafsson skipstjóri, Guðm. Ásbjörns-
son trjesmiður, Þorvarður Þorvarðsson
prentsmiðjustjóri, Jóhann Jóhannesson
kaupmaður.
F-listi: Bríet Bjarnhjeðinsd., Guðrún