Norðri - 24.01.1857, Blaðsíða 1

NORDRI.
5'2
e oo
Cu
= /O uT
CC «- c
•*t
■ Z' a
► =f ?
Kfu Jt'Xi J=
C = £
r £: #»
5 ® 2f
C* I c/
5. ár.
24. Jauúar.
3.-4.
Islenzk mál á ]>ingi Dana1.
Hlebal margra gófira og skemmtilegra ritgjörba í
seinasta ári Nýrra Fjelagsrita er ofannefnd rit-
gjörö. Hún er aÖ vísu stutt, en er þó mjög ept-
irtektaverb. þafe lýsir sjer ágæta vel á umræb-
urn þingmanna í Danmörku, hversu hentugt þab
er ab Iáta þingin þar segja og semja um lög og
lof hjer í landi. Stjórnin hefur einlægt, síban vjer
íslendingar áttum ab fá hluttekning í grundvallar-
lögunum góbu, fylgt þeirri reglu, ab láta ríkisþing-
ib ræba Iög vor sem eru almenns efnis, hvort sem
þab nú verbur eptirleibis, þegar alríkisstjórnar-
skipunin er nú algjörlega komin í kring; en svo
er ab sjá, sem þingib ha(i helzt viljab vera laus
vib öll afskipti þessara mála. þab kemur fram
í umræbunum hinn hlæilegasti ókunnugleiki á mál-
efnunum, sem verib er unr ab ræba, og þingmenn
finna þab sjálfir, og hafa því komib fiam meb
þá uppástungu, ab ljetta á sjer, og fá alþingi meiri
völd í hendur, þegar um fjárhag Islands er ab
ræba, því þeir þykjast eins og von cr eiga bágt
meb ab sjá hver útgjöld eru naubsynjeg fyi ir land-
ib, og hafa því játab flestu sem stjórnin hefur
stungib upp á, mótmælalaust. Svona hefur þab
nú gengib um Iangan tíma, ab Islendingar hafa
ekkert atkvæbi fengib ab hafa um útgjöld Jands-
ins, og á meban svo stendur er ekki von ab til-
finningin'um ab vjer ættum ab vera sjálfbjarga,
lifui hjá þjóbinni. þab er fyrst þegar maburinn
er orbiun fjár síns rábandi, ab hann rjettilega hugs-
ar svo, ab nú eigi hann ab kappkosta ab verja
því svo, þó lítib kunni ab vera, ab hann verbi
ekki öbrum til þyngsla, og eins er þab, ab þjób-
in verbur fyrst ab sjá, hvernig tekjum hennar er
varib, og hafa atkvæbi í því máli, ábur en hún fær
áhuga á því ab annast sjálf allar þarfir sínar.
Oss virbist ab þingib danska eigi þakkir skilib af
Sbr. Ný Fjelagsrit 1856, 172—191. bls.
oss fyrir þab, ab þab kom frant meb þessa uppá-
stungu, því óvíst er ab vjer hefbum þorab ab bibja
um slíkt fyrst um sinn, ab minnsta kosti er þab
ekki ab sjá á lagaskólamálinu.
Önnur uppástunga kom nú um leib frá Ijár-
hagslaganefndinni, sem oss var miklu ógebfelld-
ari, og þab var, ab hún vildi láta oss leggja menn
á herflotann danska. Dómsmálastjórinn sýndi nú
reyndar framá, hve torvelt mundi ab koina þessu til
leibar, en hins gat hann ekki, ab ekkert getur verib
landi voru óliolla'ra en ab draga unga menn úr land-
inu, því á engu er hjer hjá oss þvílíkur skortur
sem á vinnandi mönnum. Atvinnuvegir vorir eru
örbugir og mannfrekir, en fólksfæbin mikil.
Sveitastjóriiarinálið á alþing! 1853.
f>ab er aubsjpb, ab öll stjórnfræbisleg hugs-
un er ung hjá osé Islendingum, eins og líka er
von, þegar abrir hafa nú stjórnab oss hartnær ab
öllu leyti í mörg hundrub ár, cn nokkub hefur
þó lifnab vib áhugi vor á alþjóMegum máium
síban alþingi var stofnab, og ætti þessi áhugi
ab fara því- meir í vöxt, sem hluttekning vor í
stjórn vorri vex, og því meiri ávöxtu sem vjer
sjáum af hinu frjálslegra fyrirkomulagi, sem kom-
ib hefur á alhnörg þjóbmálefni vor meb alþing-
inu. En vjer getum þó ekki gengib úr skugga
um, ab mikil bernskubrögb komu enn fram á þingi
voru hinu síbasta, þó ab þab væri nú fimmta þing-
ib, sem haldib hefur verib hjer hjá oss.
þab er hvorttveggja ab sveitastjórnarmálib er
æbi margbrotib, og þ.ab, ef til vill, mjög örbugt
ab finna undir eins hina rjettustu og beztu und-
irstöbu þessa máls, enda lýsir þab sjer á öllum
umræbunum, ab fáir eba engir hafa haft ljósa hug-
mynd um hvab þeir vildu, og er þab án efa þessu
ab kenna, ab svo ntargir urbu til ab mæla frani
mcb því, sem svo hefbi verib ódrengilegt, ab bibja
\