Norðri - 26.05.1857, Blaðsíða 2

til vill í sn'óggu /iliti, afe ef þossi vii'uuki vi?■ rjett-
irnli vor cr gótur í pjiílfu sjcr, þá standi ásama
hvcrnig vjcr fáum liann, hvoit ab alþingi fái hann,
eía eitthvcrt annab þing, o. s. frv. En ocs gct-
ur rej'ndar ckki annab virzt en formib gjöri hjcr
töluvcrt til, og aö þab sje cinstaklegt og 6-
vibnrkvænrilcgt, aö alþing fái þannig ályktunar-
rjett f einu cinasta stjóniannálcfni. Vjcr crum
Jiræddir um, ab hlutaÖeigandi ráíheira gjörbi sjer
liægt um hönd og gleynidi ályktunaivaldi þings-
ins í þessu e’ni, cf ab þab kiemi í bága viiT afe-
gjörfeir sjálfs hans, og aÖ þaö færi cins tim tiilögur
þingsins, eins og fariÖ liefur iim .sumar bænar-
skrár alþingis ab undan förnu, ab stjórnin og
konungur, rliafa ckki fundife ástæiu til afe taka
þær til greina cptir þvf sem á stendur“, þafe er
afe skilja, afe stjóruin Iiefur stungib þeim undir
stól, án þess afe færa neina ástæfeu fyrir því. Og ef
svo færi, hvernig æ!ti þá alþingi afe framfylgja rjetti
sínum móti ráfegjafam;m og fyrir hvcrjum dómstóli
ætti þafe afe verá, því varla mundi ráfegjáfinn koma á
a’þingi til afe rjettlæta þar gjörfeir sínar.
En, í iferu lagi, hvafe skyldi nú frumvarp
þetta hafa inni afe lialda? Skyidi stjórnin ætla
afe bjófea alþingi afe ákvefea sjálft, hve mikife fje
þurfi til natifesynja landsins, og ieggja svo fram
þafe fje, sem tekjurnar skortir á vife útgjöldin.
Vjer höfum þó sjefe, afe stjórnin licfur áfeur látife
þafe”í veferi vaka, afe landife ætti afe bera sig sjálft,
og ekki va ri lengur von til þess, afe stjórnin legbi
fje til þarfa landsin*, og afe alþingi yrfei afe geta
bent á lrvafean taka skyldi kostnafeir.n, efþafevildi
beifeast einhvers, setri kostnafe leiddi af. þctta
hefur nú stjórnin berlega Iátife í Ijósi, og virfeist
því ekki þurhi afe chist um, afe hún haldi þeirri
sömu stefuu áfram. Af þcssu vir'ist tnega ráfea,
ef afe stjórnin leggur áætlun um tekjur og út-
gjöld Islands fyrir þingife, afe hún ætiar sjálfsagt
þlnginu afe finna ráfe til afe jafna rcikninginn, þafe er
afe skilja, leggja ráfe tll, afe tekjtirnar af landinu
nái útgjalda - uppliæfeinni, svo afe lundife beri sig
sjálft, og þetta virfeist nú líka sanngjarnlegt. VTjer
gjörum nú ráfe fyrir, afe stjórnin fari ekki fram
á meira, og krefjist ckki af oss, afe vjer skulurn
greifea mciri skatt ti! almennra ríkisþarfa— t. a.
m. til hersútbúnafear á-sjó og landi, enda liafa
varnir D«na sjaldan orfeife oss afe miklu lifei —
og afe hún láti sjer lynda afe hafa veg og virfe-
ing af afe ráfea yfir oss, oghaldaoss inn í danska
alríkinu. f>essu ætlum vjer afe fninrvarpife rnuni
fara fram afe bezta kosti, og þó kynni þafe afe
virfeast áhorfsmál afe þiggja þctla bofe.
jiegar húib cr afe reita fjaferirnar af fuglin-
unr, getur hann ekki flogife, þafe sjá nú allir.
Eins liggur þafe í augum nppi, afe þegar óhagan-
Iegt stjórnarfyrirkomulag og dugnafearleysi sjálfra
vor er nú um hmgan aldur húife ab ruita fjakr-
irnar af velmegun vorri, muni hún ekki vera fær
um afe fljúga luítt, og oss muni því veita öife-
ugt afe bæta á oss þeim sköltum, t. a. in. 20,000
ilöiurn á áii, eins og reikningshallinn nú cr orfe-
inn. En oss þæiti nú reyndar hklegt afe stjórn-
in gjörfei þó ekki ráfc fyrtr afe landife skyldi ann-
ast þann hlut útgjaldanna sem gengur til lærfea
skólans í Reykjav k, þvi hún hefttr nokkurs kon-
ar skuldbindingu ti! afe annast hann og launa
byskupi fyrst andvirfeife fyrir byskupstóla-eignirn-
ar hefur verife látife ganga f konungssjófe. Og
auk þcss höfum vjer fullkoinna heimtingu a því
afe andvirfei klausturjarfea og annara þjófejarfea,
sem sehlar hafa verifc, veríi reiknafe í tekju-
stofni landsins, og hver veit nema frumvarpife fari
því fianr. Ef afe nú þessu yrfei þannig lrag-
afe í frumvarpinu yrfei mumirinn á tekjuin og
útgjiildum ckki svo mjng mikill, og þá vicri afe
því leyti takandi boíi stjórnarinnar.
Vjer gctum nú varia vonazt eptir, afc fruin-
varp stjórnarinnar í þessu máli taki allt þafc til
greina setn vjcr mundum kjósa enda mundi hágt
afe gjöra skíran reikning miili Islands og Dan-
merkur, ef afe skilja ætti Ijárhag landanna. Ilife
rnest árífeandi virfeist oss, afe frmnvarpifc bæri þaö
mefe sjer, afe stjórnin ætlafei afe láta landife njóta
fullkomlega sinna eigin þjófceigna, scldra ogóscidra,
því hart væri fyiir oss afe biía undir því, afe hún
áliti andvirii liinna seldu þjófeeigna sem eyfeslu-
fje, og þá mætti sannarlega segja, afe þjófejarfea-
salan hefc'i vcrife einhver hin skafelegasta ráfcstöf-
nn fyrir iand vort og lýö.
Ilifc þrifeja atrifei þyrfti iíka vel afe athuga,
hvort vjer erttm hæfir afe færa oss þessi rjett-
indi vel í nyt, og vjer getum ekki dulizt þess,
afe oss virfeist þafe efunarmál. Vjer megum eng-
an veginn hugsa, afe af því leiddi nein gullöld
fyrir alþýfeu, afe skattar yrfeu burt numdir og á-
lögin Ininni. Vjer höfum nú í mörg ár sjefe þafe,
afe bæfei tekjur landsins og útgjöld hafa farifc vax-
andi, og vjer teijum þafe vfst afe svo muni einn-
ig verfea framvegis. Eptir því senr þjófein ver
rneíru fje sjcr til framfara-cfiingar, eptirþvíauk-