Norðri - 10.10.1857, Síða 6

10?
lctítlra hcrmanna, cn ekti nema ríiinar 40 000 af
Norfeurálfuher. En allir hinir ætri foringjar eru
brezkir, enda er mikill mnnur á hcrkunnáttu libs-
jns hvors fyrir sifr, þvf Imiverjar cru jireklitlir
mtnn og dtyfbarlegir eins og ílestar þjófcir, er í
svo heitum löndum búa Englendingar hafa nú
alla tfö stjórnab þar meö hinni mestu mildij' aö
því leyti sem þejr hafa getab; því sökum iands-
stæriar þurfa þeir aö Itafa Itin lægri embætti og
lögreglustjórn í inniendra höndum, sem eru eins
harbiibugir vib undirmenn sína cins og þeir eru
aubmjúkir og þrællundabir, þcgar þeir eiga ab
skipta vib yfirmenn sína. Bretar hafa reynt ab
boba þeim trú, en þó aldrei beitt neinni hörku
til ab neyba þá til ab taka vib krisfnibobinu.
Mikill hiuti af þessutn innlenda her á Ind-
landi liefur nú í sumar liafib uppreist gegn Eng-
lendingum, og verbur þab stríb ab líkindum hib
stórkostlegasta, því inikib af landslýb íylgir inn-
letida hernum eins og vib er a' búast. Englend-
ingar áttu nú sins og vjer ábur böfutn getib í
stríbi vib Kínvcrja og vorti þeir ab búa út hcr
þangab, þegar þe;m barst þessi nýja hersaga.
Ilafa þeir því ekki getab haldib Kínverjastríbinu
áfram af kappi, hcldur orbib ab senda allt lib er
þeir gátu á hetidur uppxeistarmönnum, og þó gat
lib þctta ekki komib nógtt sncnima. •
þab er nú ekki aubvelt ab sjá vel hvab vald-
ib hefur uppreist þessari. Meginhiutinu af hinu
innlcnda libi í Indlandi er í hinu stærsta landshöfö-
ingjadæmi Bengalen er nofbast liggur, og þeim
löndum cr þnr liggja í kring. sein ekki eru enn
ab fullu og öllu lögb undir Breta. Allur þessi
her cr tekinn úr hinnm helzta ílokki Indverja
Bramínaílokkinum. Bramínaílokkuiinn er hínn
lærbasti og mcnntabasti á Indlandt og mjög fjöl-
mennur. Af honum eru aliir prestar Indverja,
og í Bengalen eru nú allir hermenn teknir af
þcim flokki. Bramínar eru menn liáir, fríbir sýn-
um og vel skaptir, en nndirfiyggjumenn miklirog
ótryggir. þcir vilja ekki sainrieyta hinum flokk-
um þjóbarinnar, og þykir þeim þab óvirbing; en
sökmn þess ab öll gobadýrkunin er í höndum
samflokksmanna þeiira geta þeir haft hin mestu
áhrif á lýiinn. í hinum landshöföingiadæmunuin
Madras og Bombay eru þar á móti allir llokk-
ar án greinarmunar teknir f herþjónustu, og á-
vinna þcir sjcr laun og nafnbætur eptir því hve
vcl þeir standa f stöbu sinni, og ekkert af lib-
inu í þessutn landsálfum hefur gjört uppreist.
þab eru því einkum | Bramíuar sem valda
nppreistinni, og er alllíklegt ab þeir gjöri þab
einkum vegna þess, ab þeir eru hræddir um ab
vald þeirra muni á enda brábum, því Englend-
ingar reyna mjög ab eíla skóla og upp ræbingu,
og vonast þannig ab geta latab landsmenn smatt
og smátt til kristinndóinsins, fog vilja Bramínar
þcss ekki ab bíba.
Bramínar l.'stu fyrst ósátt sinni vib Engla
meb því ab þeir gjörbu ýmsar umkvartanir um
smávegi8 í heræfingunum og vopnabúnabinurn, er
væri gagnstætt trú þeirra; og þegar Englending-
ar Ijetu leibast til ab breyla þesstr, gjöröust þeir
djarfari og djarfari, og fórtt fratn meb alls konar
ákærum og lrvöttu jalla abra hermenn til uppreistar.
•Stórkostlegtist varö uppreUtin í D e 1 li i hinni fornú
iiöfubborg M.ógólaniia. |>á borg bafa Englending-
ar víggirt sterklega, og iiafa þar bin mestn und-
ur af allí konar herbúnabi og vistir til hálfs árs.
Ekki híifbu þeir annab setulib í borg þessari en
þrjár hersveitir af innlendu libi, og sýnir þab mcö-
al annars live lítt þcir liafa nggab ab sjer. þess-
ar hersveitir voru cinhverjar þær fvrstu er hófu
uppreistina; drap iib þetta fyrst hina enskti for-
ingja sína og svo alla abra Englendinga, kaila,
konur og börn, er þar voru í borginni og ekki
gátu foröab sjer meb flóttanum. Eptir þetta liljóp
upphlaupib borg úr borg, og þegar setulibib í
hverjum stab var búib ab drepa nibur Englend-
ingá lijelt þab tií Ðelhi og safnabist þangab fjöklt
libs. Upphlaupsmenn látast berjast fyrir binni
fornu keisaraætt ab koma henni aptur til valda, en
reka Englendinga úr landi. Hafa þeir gjört þab
yíirvarp, ab Englendingar ætli ab neyba landsmenn
af trú sinni.
Alstaöar þar sein tnluvcrt liefur verib sam-
an af cnsku libi hefur því tekizt ab kúga upp-
hlaupsmennina til ab leggja nibur vopn sín. Ind-
verjar liafa síban þeir nábu Delhi haft nægan her-
búnab og skotfæri þeirra eru betri en EngPend-
inga, enda hafa þeir iært skotmennsku alla ágæta
vel af Englendingum; en þrátt fyrir þetta, og
þó ab libsniunur hafi opt verib svo mikil!, ab 10
hafa verib utn einn, þá hefur þó hib bugrakka
og hernaöarvana NorÖurálfuiiö borib sigur úr být-
um, svo enginn eli virbist á því, ab Englending-
ar m.utti fá fiælt uppreist þessa. Ntí sem stend- ‘
ur liafa uppreistarmenn orbib ofan á í Ijölda mörg-
um borguin; en síban ab nokkuÖ af libi því, er
ætlaö var til Kfnverjastríbsins, var sett þaríland,
liafa Englendingar getab unnib nokkrar þeirra apt-
ur, og nú situr aöalher Breta um Delhi og er
hann reyndar enn ckki stærri en 2000 vopnfærra
inanna, cn ttpphiaupslibíb í borginni er yfir 30,000.
Upphlaupsmenn hafa þar gjört margar fitrásir úr
borginni en boriö tetíb lægri hlut og misst tvö-
falt og þrefalt meira liö en Bretar, en þó gjöra
þeir usla á þessu litia Iiöi meö skotum sínnm, og
er því ckki ab búast vib ab Bretar nái borginni fyr
en meiii liösstyrkur keinur frá Englandi. En þess
verbur nú ekki Iangt ab bíba ab liÖ þetta korni,
því langt er síban þab fúr af stab, og eru nú
komnar meira en 30,000 feermanna á stab úr Eng-
landi til ab taka þátt í þessn stríöi. Yjer mun-
um geta um hina seinni vibburbi þessa merki-
lega stríbs liiÖ fyrsta þegar frjetti r korna.
Oskar Svíakonungur liefur veriö lasinn í sumar,
en er nú í apturbata. Hann hefur lagt fyrir þing
Svía frumvarp um aÖ leggja stórar járnbrautir
um allt ríkib, og er nú byrjaÖ á þessum stór-
kostlegu fyrirtækum og Svíar ieggja fúslega mik-
ib í sölurnar.
Innlcndar. Veburáttan hefur verib hjer norb-
anlands hín bczta og hagstæbasta seinni part
sumarsins, og licfur því nýting orbib gób, þó ab
heyföngin sjeu sumstaÖar lítil. Nú um mánabar-