Norðri - 31.05.1861, Side 3

51
cfnurn, sem nokkrir kynni ;ii) frci.«tnst til aí. vilja j
lial'a undir dtiendri sljóin, en sem aö voru áliti i
nimidi reynast skafclegt fyrir þjó&erni vort ag j
iiiargar sannarlegar l'ratnfa/ir.
Vjer getiun ekki skiliíi í, hvernig alþingi get-
ur fengib þab liiggjafarvald og þaim fjáilagarjett,
er oss komi ab neinn vernlegu Hbi, nema því ab ;
eius, ab loggærluatjóniin og Iramkvíenidarvaldib
verbi ab öllti innlent; vjer getum ekki annab en talib
þab víst, ab iá?gjafastjórniniii í Danmörku komi
þab aldrei til liugar, ab alþingi verbi veitt 1'uliL
löggjafaryald og fullur fjárlagarjeltur í tilliti til
alls þess, sem er og gjörist á Islandi sjálfu, en
ab hún, sein sje rábgjafastjórnin, skuli þó hafa á
ihendi stjóm íslands eba innlendra málefna á Ís-
iandi eptir sem ábur. Eins og fjárhagsnefndin í
Ðamnörku er bóin ab játa þab optar en eiiui
sinni, ab þab sje ekki vib sitt hæfi sakir ókunn-
ugleika ab liafa á hendi fjárlagarjett Islands, eins
vomiiui vjer, ab i ábgjafastjórn Dana sje þcgar,
samifærb mn, og rmini von brábaru játa þab líka,
ab þab sje ekki vib hennar hieli ab hafa á liendi
stjórn innLmdra málefiia á íslandi. Vjer ajtlnm
líka, ab ef d.mska rábgjafastjórnin ætti ab liafa
á liendi alla ylirstjórn á Islandi, en alþingi full-
an fjáilagarjett, þá mundi optlega geta konnb upp
sá ágreiningnr miili st jórnarintiar og þing-óns, setn
ekki yrci ætíb svo liægt úr ab leysa fyrr en mn
seinan, og sá dráttur inundi verba til mikiis skaba
fyrir stjórnarframkvæmdina. Vjer vitum, ab stjóin-
in á aö gjöra áætlun uiii þab ár livert, hvab
þnrfa muni mesta ár til allra stjórnarframkvæmda.
Og jietta gjörir liver einstakur uiebliinur stjóm-
arinnar fyrir sig um þau stjórnaratribi sem heyra
nndir hans yfirstjórn; nú cr þessi áætlun iögb
fyrir þab þing sem liefir fullan fjárlagarjett, og
heyrir þá þinginu til annabhvort ab fallast á áætl-
unina óbreytta ellegar þá ab breyta lienni meir
e?a minna, eptir því sem þiriginu svnist ástæba
lit, og heitir þab ekki ab iiafii fullan fjárlagarjetf
efab stjórnin verbur ekki ab sætta sig vib brevt-
ingarnar ; þab má nú nærri ee'a, hvort ab danska
rábgjafastjórnin muni vilja vinna þab fyrir þann
iieibur! ab liafa stjóru íslenzkra málefnaá hendi,
ab vera þannig undir gefnir atkvæbi alþingis um
öll þau fjárútlát, sem til stjórnar framkvæmda
iieyra. Vjer getuin því ómöguiega skilib í því, hvern-
ig þjóbólfur getur hugsab sjer, ab vjer gctum feng-
ib þab, sem þjóbóifur kullar abaiatribin, sem sje,
fullt löggjafarvaki og fullan fjárlagai'iett l'yrir al-
þingi, án þess ab nokknrn vcgin fullkominu stjórn-
arhót fáisi í og meb þessum abalatribum. Og
þó er þab auösa'tt, ab h.inn liugsar sjcr þab ein-
livern vegimi svona, þegar hann segir: „En vjer
eigiim eiai ub heldur og megum eigi missa sjón-
ar á stjórnarbót vorri, heldur vaka yfir henni
| meb ugga og ótta, sleppa engu færi til ab hafa
hana frain, og ámiuna stjórn'na óaflátaniega ab
flýta henni sem inest “ iljcr.af er aubsjeb, ab
lia'im álíriir sipírnafbótina ab nokkru leyti allt
annab, iieldur en þab, sem lianii kallar abaiatribii
en liann liugsar sjer vfsí, ab þessi afalatribi skuli
verba til þess, ab konmigurinn geti ekki neilab
alþingi um þá stjórnarbót á eptir, sem þab vili
fá. þctta sjáum vier á þvf, þegar haun segir:
„þá sjátun vjer ekki neitt vorulegt ga:ti áunnizt
meb því, ab fá þab aptur þjóbfundi til mebferb-
ar, einkum ef hóib værr ab auka vald og verka-
hring ulþingis áíiir en þab fengi mál þetta til
inebferbar/ Oss limist nú þessi hugsun vcra ol'-
iir snobiík því, þegar hann þjóíólfur lijerna í
fyrra lílinu æilabist til, ab Islendiiigar skyidi fá
nokkurs konar algjört neitunarvald. en konung-
urinii ekki hafa þab neuia l'restandi og vjer á þann
hált mmidiim geta sett honum stólimi fyrir dvrn-
ar og fengib hvab sem vjcr vilduni.
Nei! vjer skulmn ti'drei hugsa oss ab fara í
neina „lúsaleit-1 (sbr. |>jóbólf) eptir stjórnarbót
vorri, lieldiir bibja mn hana hreint og beint ineb
skynsamlegum ástæbum, iiógværb og stillingu, eins
og löglegur rjettur vor stendur til, og á þann
liátt, sem oss helir verib lofa'. Meb þessari abferb
einni sainan, viixmii vjer í áliti lijá stjórninni og
fámn loksins, og þab ábur en langt um líbur, rjett
vorn meb heilu og höldnu,- en þar á móti munu allar
óhreinlyndislegar kiókaleitir verba oss ab fóta-
keíli; slík abferb skartar illa 4 öllam, en þó fer
hún börnunmii verst. þjóbólfur gefur þab í skyn;
ab stjórniit hafi í stöku atribnm reynt til ab beita
vib 03s þessari bragba aðferb, en vjer þurl'um
aldrei ab óttast, ab liún vinni neinn bug á oss
meb þeirri abferb, ef vjer höfum oss þab fyrir
reglu, ab beita aldrei vib hana neina hógværb og
hreinlyndi. þab alþing, sem nú er, er þrískipt í
skobun sinni; einn hluiinn beitir bæbi orku og
lagi ab hulda sambandimi milii Islands og Dan-
iueikur sem fastast í öllu hiuu verulegatta, og
ab voru áiiii langtum fastara en stjórnin sjáJf
I annar hlutinn ætlar ab verba kænn, fá nokkub;
en sleppa suinu og telja os» trú um -- þó vjer
I