Hirðir - 03.04.1858, Blaðsíða 5

121
í áhrifum lyfja þessara sjeu fólgin meiri og öílugri afcalahrif, en menn
enn þá almennt hyggja, og má enginn vita, ab hvílíku velgjör-
andi og óbilugu sóttvarnarlyfi slík böb geta oröiö fyrir skepnuna.
þaö er eptirtektavert, aö sjá útlitiö á fje því, sem læknazt hefur af
kláöanum, og hafa þó Walzisku bööin enn þá veriö um hönd höfö
langtum sjaldnar, en skyldi, og eigi eins almennt, og vera bæri.
Vjer vitum eigi til, aö kindur þær, er læknaÖar hafa veriö af kláö-
anum, hafi fengiö bráÖasótt eÖa skitnpest, og þaö mætti mikiö vera,
ef veikindi þessi fœru eigi aÖ láta minna ti! sín taka, ef böÖ og
aÖrar lækningar yrön almennt viö haföar. Vjer játuni reyndar, aö
vjer hyggjum, aÖ rjett væri, aö gefa fjenu inn um leiö glauber-
salt og lítiö eitt af brennisteini, og höfum vjer reynsluna fyrir oss
í því, aö þetta flýtir fyrir lækningunum, og gjörir þær, ef til vill,
enn þá óbilugri.
þaö hefur eigi veriö alllítiö þvaöur hjer á landi á síöari tímum
um þennan „óttalega, útlenda kláöamaur"!!! en um hina
hræöilegu og í sannleika óttalegu rotnun í fjárkyni voru,
sem aflar bráöapestar, skitupestar og lungnaveiki, svo aÖ fjeö drepst
í stórhópum þúsundum saman, um hana talar enginn maÖur. þaö
er eins og þaö eigi svona aö ganga, og sje allt meö náttúrlegum
hætti, hve mjög sem veikindi þessi fara í vöxt ár frá ári. Eigi aö
síöur er þaö heyrum kunnugt, aÖ ýinsir bœndur hafa oröiö og verÖa
árlega aö fylla í skarö þaÖ, er veikindi þessi gjöra hjá þeim; kláö-
anum aptur á rnóti hjálpa menn til, og gjöra meÖ þessari aÖferÖ
sinni hundraöfalt meira aÖ verkum, til aö eyöa fjenu, en kláÖinn
gæti gjört, væri skynsamlega aö fariö. þaÖ er eins og menn kæri
sig ekki uin, þótt óhoilustan, óþriíin og fjárveikindin sjeu í fjenu,
einungis aÖ þeim ekki slái út í hörundiÖ, því aÖ þá halda menn, aö því
megni enginn mannlegur kraptur móti aö rísa. þegar veikbyggÖir
menn fá útslátt, þá þykir mönnum þaö opt merki þess, aÖ þeirn
muni batna innanveikin; á fjenu vilja inenn helzt, aö veikindin sjeu
sem dýpst grafin í blóöinu og vökvunum, og hræöast þau þá minnst.
í ársriti dýralæknaskólans í Kaupmannahöfn 1856 má lesa rit-
gjörÖ eina Ianga um fjárkláÖa, er snúiö hefur veriö úr frakknesku
á dönsku af herra próf. Bendz, en ritgjöröin sjálf er eptir 2 nafn-
kunna frakkneska dýralækna, próf. Delafond og Bourguignon, sem
í nokkur ár liafa fengizt viö fjárkláöa á Frakklandi, og fengu opin-
ber verölaun fyrir framgöngu sína í því máli. í riti þessu er þess
getiö, aö þeir gjöröu ýmsar tilraunir meö kláöamaurinn, og hafa þeir