Íslendingur - 20.11.1862, Síða 4

108
að þeir mundu umkringja Washingtonsborg. J>ar situr Lin-
coln og öll aðalstjórn norðurfvlkjanna — en eptir þá or-
ustu hjeldu sunnanmenn aptur suður yflr fljótið — það
er á takmörkum norðan- og sunnanmanna — þar horfast
hvorirtveggja í augu. Mannfall hefur orðið ógurlegt, síð-
an ófriður þessi hófst, enda berjast menn þar af hinni
mestu grimmd. Eigi hafa norðurálfuþjóðir til þessa skor-
izt í þennan leik, en þar kemur að líkindum, áður langt
líði, að þeir Englar og Frakkar gefa sig fram, og gjöra
enda á þessum ófögnuði.
é og je.
IV.
(Sjá ísl. III. 39, 58, 79).
J>að er alkunugt, að fjöldi íslenzkra sagna (verborum
— lijer um 500) hefur ja að niðurlagi í nafnhætti (in-
finitivo). Nú er þetta j ýmislega undir komið: j í vitja,
setja, biðja og symja (þ. e. synda), eru öll misjöfn að
uppruna, þó þau sjeu jöfn að hljóði (sem kunnugt er),
og sömuleiðis jöfn í því, að þau eiga öll heima ekki að
eins í nafnhætti (og s. frv.), heldur einnig í hluttekning
núlegs tima (participio praesentis), ekki síður í fleirtölu,
en í eintölu. Ilvort er nú þá rjettara að skrifa:
vitjandi
vitjanda,
vitjendur
vitjendum
vitjenda;
eða að skrifa:
vitjandi
vitjanda,
vitendur
vitendum
vitcnda,
og villa með því reglu málsins í fjölda af orðum?
Jeg nota hjer tœkifœrið til að minnast á tvennt eða
þrennt, sem er í nokkru sambandi við þetta mál.
1. J>að er einnig rjett að skrifa t. a. m. eggjendur, rœhj-
cndur, segjendur, svíkjendur, til að slengja ekki fleir-
tölu-mynd þess konar hluttekninga saman við helg-
endur, vákendur, aukendur, takendur, vegendur, Og
fjölda annara orða. Sbr. t. a. m.
sœkjandi og vegandi
sœkjanda — veganda,
sœkjendur — vegendur
sœkjendum — vegendum
sœkjenda — vegenda.
2.
í elztu fornbókum hneigist hluttekning núlegs tíma
einnig í fleirtölu, þó hluttekningin sje höfð sem ein-
kunn (adjectivum), en ekki sem nafn (substantivum);
t. a. m. Enn þeir inn gangendr (introeuntes) litu
Ijós mikit (eða þvi um líkt).
3. Fleirtölu-niðurlögin:
-endur
-endum
-enda
eru nokkurs konar óregla (ekki í rithættinum, lieldur)
í málinu sjálfu, og eru sett í staðinn fyrir
-andur (fyrir -andr)
(-andum,) -öndum, -undum
-anda,
og flnnast þessar myndir á stöku stað í elztu forn-
hókum. Katipmanuahnfo, 23. október 1862.
K. Gíslason.
Sjaldfenginn geymslustaður.
Fyrir skömmu síðan fór jarðarför fram í borginni
New-orleans í Norður-Ameríku. Líkmönnum þótti kistan
þung og höfðu það á orði; yflrvöldin frjettu þetta og
hugsuðu með sjer, að það væri þó reynandi, aðgrafakist-
una upp aptur og forvitnast um, hvað í henni væri. Svo
var gjört, og þá kom það fyrir, að hún var full af gulli og
silfri. Eigandinn hafði hugsað, að hvergi mundi fjármun-
um sínum eins óhætt eins og í kirkjugarðinum. En von-
in brást honum, því yfirvöldin sögðu, að fje þetta væri
fundið í jörðu og fyrir þá sök ætti hann það ekki, held-
ur landstjórinn.
Fólkstal í Niðurlöndunum að Luxemborg meðtalinni
var seinast, þegar talið var, 3,521,416 manns, og í nýlend-
unum 18,175,910; þar af voru 12,324,095 á Java, 1,646,467
á Timor, 1,560,664 á Sumatra, og 872,993 á Borneo.
Fjölmennastar borgir i Niðurlöndum eru: Amsterdam með
248,775, Rotterdam með 105,984, Haag með 78,650
og Utrecht með 53,000 íbúa.
Aiiglýsinj^ar.
— Yilji nokkur selja 6. og 12. bindi af fornmanna-
sögum, býðst jeg til að kaupa þær við sanngjörnu verði.
Kejkjavík 10. nóv. 1862.
Fcíll Melsteð
jflrrjettar-procurator.
Iljer með leyfi jeg mjer, að biðja alla útsölumenn
og kaupendur blaðsins »Islendingsi', sem ekki hafa enn
þá greitt andvirði 1. og 2. árg. þess, eður gjört íkilfyrir
því, er þeim hefur verið sent, að gjöra það með fyrstu
ferðlim. Rejkjavík, 19. nóvember 1862.
G. Guðbrandsson.
J>eir ferðamenn, sem koma híngað til bœjarins, og
sem geta gjört kost á að taka blöð og brjef til fjærliggj-
andi hjeraða, eru vinsamlega beðnir hjer með að koma
við á skrifstofu »íslendings« i húsi Odds sál. Guðjohn-
sens. • G. Guðbrandsson.
Undirskrifaðan vantar brúna hryssa fjögra vetra, rneð
mark: tvístigað framan hœgra. Ilvern þann, sem kynni
að verða var við eður finna hana, bið jeg gjöra svo vel,
að hirða hana og sem fyrst láta mig vita það.
Björn Bjarnarson á Reykholti í Borgarfirði.
Valgrár liestur, 7 vetra, mark: sýlt vinstra, klárgeng-
u’r, bustfextur, og dökkgrá hryssa, vökur, 6 vetra, rakað af
öðru megin, en stýft af faxi hinu megin, með mark: biti
aptan hcegra heldur en vaglskora, töpuðust frá mjer í 15.
viku sumars, og bið jeg hvern, sem hittir þau, að halda
þeim til skila móti sanngjarnri borgun, að Svarfhóli í Lax-
árdal í Dalasýslu. Jón Jónsson.
Konungur vor,hefur á afmælisdag sinn, 6. okt. þ. á.,
veitt herra sekretjera O.M. Stephensení Yiðey jústizráðs-
nafnbót; herra hjeraðslækni Skúla Thorarensen riddara-
kross dannebrogsorðunnar, en herra Asgeiri Finnbogasyni
á Lambastöðum á Seltjarnarnesi, 0. P. Ottesen á Ytra-
Hólmi á Akranesi, Á. Pálssyni á Syðra-Holti í Eyjafjarðar-
sýslu og Kr. Ebenezerssyni á Reykjarfirði í Isafjarðarsýslu
dannebrogsmanna heiðursteikn. Landi vor herra etazráð
riddari Oddgeir Stephensen fjekk og þann samadag heið-
ursteikn dannebrogsmannanna.
Ábyrgðarmaður: Benidikt Svemsson.
Prentaílur í prentsmftjunni í Keylijavík 1862. Eiuar pórtiarson.