Norðanfari - 14.02.1863, Blaðsíða 3

15
eba fyrnindi er ab fara, a?t hann ekkert komist fyrri en eptir
þann og liann tíma; auk þess sem honum getur legast svo
og svo lenei á Akranesi áhur l’ær leifii fiaban suiur í Reykja-
vík. Á ekkert af þessu sýnist háytirvaldif) liafa litif), þegar
því þdknafist a& stemma ferf) póstsins lieldur ah eins liaft
þaf) fyrir augmn sjer. „Vjer einir hnfurn vald og rjett“ og
ölluin þeiin hjer áttu hlut at) máli, koini þaf) ekkcrt vib
hvernig þessu umbnbslega valdi sje beitt, og þótt þat) jafn-
vel hlífist vifi hina embættislegu deyfö, enda eins og ali
hana meb mef> þcssu efea öf)ru móti, cn ruí er komin öldin
önnnr, ab slíkt þolist eigi ab minnsta kosti ekki iiinyrtalaust
af blöburium, hverra skylda er hispurslaust ab vanda um þab
ábóta þykir varit, og eins hver sem í hiut á.
t>á þarf nú heldur ekki ab hrósa flýtirnum, setn sumir
sýslumennirnir hafa á rekstri málanna í hjerabi; þar scm
þau cru jafnvel árum sarnan á leibinni, og þab þótt engra
upplýsinga þurfi ab leita úr öbrum sýslum eba fjóibungum
landsins, um háttheldi hins ákærfa, áfur dómur sje kvebinn
ttpp í málunum, og þab í óbótamálum, er hinn seki verbur ab
vera ( haldi og á fæbi nppá kostnab hins almenna. — }>ab
helir lengi nógu breitl bakib ab bera. — Valdstjórnendurnir
vita Ifka, ab þeir þurfa eigi ab taka þátt í þeim kostnabi;
og hve lengi sem rnálinu tefst ao óþörfu, heitir þó jafnan í
nifurlagi dómsins, ab þab hafi verib fors varanlcga rekib.
Árið 1862 á austurlan<li,
(Ur brjefi aö austan.) Þaö var fyrir löngu er jeg
skrifaöi ritstjóra Notöra um áríeröi hjereystra; og citt-
sinn gjöröi jeg mjer þá aö umtalsefni það fernt, sem
jeg ætla Jiagsæld liverrar þjóöar sje komin undir árlega,
trú, landstjórn, verzlun og veðrátta; eins og mjer viið-
ist þetta hafa verið órið sem þá var að enda. Voru
þá til hjer þeir inenn, sem þykktust viö það setn jeg
ritaði, því þeir vildu ekki gá þess að jeg talaöi sem
bóndi, eins og jeg er, og voru miklu ókunnugri en jeg
lmgsunarhætti og áliti alþýöu, enda getur þeim liafa
þótt jeg tala óvarlega um eitthvað sem betra var, að
þegja um cn segja. Og þó vil jeg enn velja nrjer sama
cfni, þegar jeg skrifa þjer æfisögu ársins sem endar í
dag; mjer bugkvæinist ekki annað fyrr þessa stund.
Trúin. I’aö er misskipt um þaö, setn ber við og
fer fram Jijá oss árlega. Sumt er nýtíðindi, þó fátt
geti lieitið nýtt undir sólunni suint sem er breytist mjög
til, en sumt virðist standa f stað; og mun flestuin finn-
ast að trúarlílið vort sje eitt af því sem breytingar verði
á árlega. En það mun þó ekki vera svo; en það fer
hægt að; annaðhvort þroskast þaö eða þvf hnignar. Ó-
ljóst er mjer hvort lieldur hafi verið lijer þetta ár; þó
þykist jeg geta ráðið af líkum að því mun ekki hafa
farið fram. Að vísu hafa bætst lijcr við nokkrir nýir
kennimcnn, sem ekki voru lijer fyrr. Hvort nýjar Jíls
glæðingar hafi Jlutzt hingað með þeim, það er enn ósjeð
og mjer óljóst. ílin ytri trúræknin sýnist injer næsta
lík því, sem var í fvrra og liittið fyrra, ekki eins og
hún ætti að vera. Æíi kjör vor haía jafnan inikil á-
hrif á trúarlífið. Fegar báglega gengur fara margir að
hyggja af því á inilli, setn ekki er að treysta og
til hins, sem huggar styrkir og gleður, nema trúarlíf
þeirra sje þegar dáið. A þessum árum eru hjer tölu-
verð bágindi, sem fara Iieldur f vöxt. Ef þau gJæða
ekki með fram trúarlíf vort, veldur annaðlivort eða
hvorutveggja, aö þau eru enn of lítil, ellegar það er
orðið sjúkt áður og máttvana. Tala jeg svo ei meira
uin þeíta efni að sinni.
L an d s st j ó rn i n. þegar jeg minnist á aðgjörðir
Jandssíjórnarinnar eða afskiptaleysið um liag okkar þetta
ár, verð jeg að tala um tvennt: hvað okkur vanhagar
og hvað gjört hafi verið tii að bæta úr þvf. Okkur
vanhagar um styrkingu trúarinnar, setn landsstjórnin
sluðlar til með ýmsu móti; okkur'vanhagar um vöm
inóti sjúkdóinum og hjáip í þeim — við þurfum Iijálp
til að njóta rjettinda og jafnaðar í viðskiptum og vernd-
ar eignanna — við þurfum hvatir (il kunnáttu og ráð-
deildar í búnaði, lijálp og holl ráð að bæta úr bág-
induin.
Til styrkingar trúnni og að halda uppi tíðagjörð-
um hennar höfum við fengið í ár að ráði landsstjórn-
arinnar nokkra kennimenn sem okkur vanhagaði um í
prestaköllin, og erum við að þessu leyti betur farnir en sum
önnur byggðarlög, þar sem talað er að ekki fáist prcstur
á fátækustu brauðin, fyrir það iáir vilji leggja á sig
að þjóna þeim fyrir svo lítið, eins og brauðin sjeu stofn-
uð þeirra vegna, en þeim ekki veittur styrkur til mennt-
unar brauðanna vegna, og svo af því að svo fá sjeu til
kcnnimenna efnin, því lærðum mönnum hafi alltaf fækk-
að síðan skólinn korn í lieykjavík og vísinda kennzlan
varð rneiri, þvert móti þvf sem ráðvandir Bessastaðaskóla
incnn hafa vænt. IJó það sje ckki álit almennings hjer,
að þessir nýju prcstar, sem nú eru að útbreiðast frá
prestaskólanum, sjeu nokkru fremri enn margir Bessa-
staða prestar, sein lítið Jærðu til prestskapar, þá verð-
ur það að vera misgáningur okkar. Jþeim verður að
vera liægra um að gegna vel mörgum skyldum sínuiu
af því þeir eru betur að sjer. fegar þeir eldast f em-
bættum er líklegt þeir verði liinurn fremri, þegar þeir
leggja stund á að vanda sig. Ilins vcgar mun það
einkurn vera komið undir skyldurækt og bjartalægi hversu
mikið gagn kennimaðurinn gjörir í sinni stjett. 1*08811'
nýju prestar sem hjer hafa komið í ár, hafa álitlegan
orðstýr fyrir kenningar sínar; en livert þeir stunda bet-
skúgur. Gegnum skúg þenna höfbu verib liöggvin göng, sem
köllub voru Lundurinn og lágu út til áriunar Venzum sem
var lign, og rann tær og fögur í ýmsum krúkum irieb fram
skúginum í sjú út. þá er hjún þessi voru ÍNorwich, fædd-
ist þeim 21. dag maímánubar 1780 ein dúttir þeii ra, sem var
látin lieita Elizabeth. Barn þetta var frítt sýnum ogspakt;
en þegar eltist einurbarlítib og kyrlátt. Múburinn kallabi
þessa dúttur sína: ,,Litlu diiluria sína“, er var Hllum hverj-
um degi hugþekkari. Menn vissu til þess ab Elizabeth var
einstaklega myrkfælin, þú hún aldrei hefbi orb á þvf, hún
var blib í vihmúti, tali sínu og framgöngu allri, en þú dramb-
söm ab náttfiru og þrálynd; hún varb vib allra bún, en væri
heuni eitthvab skipab gat engin bugab hinn innri og þögula
ofsa gebsmuna hennar, enda livab rjettlát skipunin var í
sjálfri sjer. Gáfur hennar voru miklar og skarpskyggnar en
nokkub frá hrugbnar þvf scm þær eru venjulega hjá börnum,
og öil sögn hennar og háttsemi vissum reglum bundib. Öllu
frjálsræbi unni hún mjög. Ilún var fremur veikbyggb og
úhraust til heilsu; eigi sýndist bún hncigb til búkmennta.
Framfarir hennar vortt því liilar, enda ab sumir huesubu,
jafnel hún sjálf ab hún mundi vcrba hjáni. þab var henn-
ar mesta ánægja (unabur) ab vera í kyrrb og heilabrotnm.
llún unni mest ýmsum blúmum, skeljum og kubungiim, og
hafbi ásamt einni systra sinna Raclielu lítib þerbergi, livar
hún geymdi allt kjörgripa saln sitt og fjársjúbu æsku sinnar.
Hinar andlegu hugsanir bennar vorn alvörugefnar. Á kveld-
in þá hún heyrbi tnúbur sína vera ab lesa ýmsa kafla úr
biflíunni og syngja sálma, sat hún þegjandi, og sem gagn-
tekin af virbingarútta fyiir því er haft var um hönd vib lilib
múbur sinnar, er var mjög fríb kona, rátvönd og elskuverb í
vitbiíb, og liverri Elizabeth unni bugástum, þútt eigi bæri
mikib á því, og opt ab hún vekti bálfar og lieilar nætur, þá
optast grátandi út af þvf, ab hún niáske þá minnst varbi
yiti ab sjá múbur sinni á bak. IJifn veik því sjaldan frá
lilit hennar, og veitti því jafnan nákvæma eptirtekt livenær
iriúbiir hennar vari solriuö; jafnframt og hún fylltist sárum
kvíba út af þvf ab mútir hennar þá og þá mundi deyja í
hinum rúsarna svefni, er líktist svo rnjög daubanum og aldrei
framar vakna aptur til þessa lífs. þæfta hugbot hennar átti
sjer eigi lanean aldur, því þá bún var 12 vetra gömul, hreif
daubinn nióbur liennar frá Wnn jarbneska; og tregabi Eliza-
beth sárt tnissir hennar, og þab eigi abeins um stund, heldur
30 árum seinna, harmar hún í dagbók sinni mjög lát múb-
sinnar, og skrifabi þá minning liennar, og Iýsti gjörla frá
þessum liryggilega atburbi. þegar á unga aldri segirEliza-
beth frá því einu sinni hvab sig lengi liafi langab til ab sjá
dýflyssur salcamanna. Fabir bennar lofar henni því eintr-
sinni meb sjer, til þess ab sjá betrnnar bús eitt. Sjón þessi
liafbi þegar svo miklar ábrifur á hana, ab bún saguist aldrci
gleyma þeini.