Norðanfari - 01.11.1863, Síða 2

92
7. Jeg »ík nd máii mínu at hinu mikla freisisverki hiif-
undanna. þeir segja. ab ráílstafanirnar 1869 hað freisah
íe.OOO fjár í suTmramtinu. Jeg glcppi ná því, þ<5 þeir eáfcu
herrar láti þannig lilaupa á hiindruíum f staíinn fyrir 47,117,
■era eptir skýrsiunni bls. 87 f þann tíma átti ah vera öll (jár-
talan f klábasýslunum. En hvcrnig á þeita f raun og veru ah
•kiljast? Ætla höfundarnir, ab þeir hafi frelsaö 50,000 fjár
frásýkinni? Já, en þá er þess alls ekki gætt, ai kláhafaraldur-
inn hafbi lengi þar á undan veri!> í rjenun, meh þvf icm fjár-
fckkunin, er leiddi af nihurkurbinum, hepti
framrás hans, svo ab loksins tók algjörlega fyrir hann f
tveimur austustu sýslunum. Eímr eiga þeir vib þah, a! þeir
hafi frelsaí) þetta fje frá hnffnum? En þá er líka gjört iáb
fyrir því, ah allt fjeh mundi hafa verih skorih, og gaf þó
hvorki ástandih eha ahferh manna 1S59 Iiina minnstu ástæhu
til ab kvíha því. Hvort sem nú heldur er af þessu tvennu,
þá þyr ftu menn ah fá ab vita, hvaha rjett höfundarnir hafa
til ah slengja saman vih Ije því, sem k°ypt hafhi verih ilr
Norhurlandi, Vesturamiinu og Skaptafellssýsiu. og sem vfst
var aí> tölu hjerum bil 10,000. Jeg segi þah enn, ab jeg
■kil ekkert f þessum reikningi eha frarnburhi; hitt á jeg
hægra mtb vifc afc eiga,sem þar kemur á cptir, um hina
miklu fjárfjölgnn f kláfcasýsluntim, sffcan erindsrekarr ir fóru
um landifc. Jeg þarf ekki annafc f gegn hinum ánægju-
l«gu sögnsögnum höfundanna, enn afc benda á búnafcartnfl-
urnar 1861, sem sýna ekki fjárfjölgun, heldur fjár-
fækkun; þvf í hinum umræddu sýslum eru þá afc eins
taldar 46,854 kindnr. Hafi nú höfundarnir samt f hönduin
skýrlur um fjárfjölgun sffan, þá hljóta þær afc vera eigi sífcur
undrunarverfcar enn glefcilegar, ef þær eeta gjört sennilegt,
afc Ijefc sje orfcifc „nærri eins margt og þegar þafc var flest
áfcur® (1854 var talib 156,283).
8. Skofcun þeirri, sem kemur fram, um „efalaust* sam-
band milli bráfcafárs, lnngnasóttar og fjárkláfca, finnst mjer
jeg ekki þurfi afc hrcifa vifc. En þafc veit jeg, afc ransóknir
dýralækna hafa ekki leitt í ljós neinar slíkar sannanir fyrir
efclilegu eambandi, sem ekki var af tilviljun, milli tjefcra sjúk-
dóma og sunnlenzka f j á r k 1 á fc a n s, afc þær ættu afc haggu
sannfæring minni efca nokkurs manns um þafc, afc í gegn
■tfkum voge8ti verfci menn afc beita hinum óhultustu ráfcum,
án þess afc láta tillit til lungnaveiki efcur bráfcasóttar aptra
■jer á nokkurn hátt. þafc cr vel skiljanlegt, afc sjúkdóma
þessara hafi minna gætt á Sufcnrlandi hin sífcustu ár; þvf
•ífcan fjefc fækkafci svo mjög, hafa menn getafc veitt því
betri hyrfcing og hjúkrun, enn áfcur, bæfci afc fófcri og húsviat.
9. þafc sem sagt er, afc til varfckostnafcar o s. frv. hafi
gengifc 20,000 rdl f Norfcur- og Austuramtinu, þá er þafc
öldungis rangt; því sá kostnafcur nar ekki einusinni hálfri
þessari upphæí. Jafnafcarsjófcs reikningur amtsins fyrir 1861
•ýnir, afc alls hefir ekki gengifc til þessa fram afc 28. apríl
þ. á. nema 8,785 rdl. 62 sk. (auk 3 -400 rdl. sem enn eru
áloknir).
10. þegar höfnndarnir hafa fundifc orsök til afc tala um
„eigi alllilta aptnrfór® f fjáreign Norfcur- og Austuramtsins
og kennt hana engu öfcru enn fastheldni amtsbúa vifc hifc
gamla, þá heffcu þeir einnig f þessu efni sýnt reynslunni og
■annleikanuin betri eptirtekt, ef þeir f stafcinn fyrir slíkt afc
mæla heffcu gætt hins harfca tffcarfars á sífcustu árum og
hinnar töluverfcu fjársölu til Sufcurlands; því
Norfclendingar og Austfirfcingar hafa jafnan verifc öfcrura fremri
afc fjárrækt og elnkum tekifc sjer til muna fram f henni á
aeinni árnm.
Jeg hef áfcur (í 7. grein) fengifc trckifæri ti! afc sýna,
hvafc mikifc er varifc f gamanbnrfc höfundanna millum Sufcur-
lands og Norfcurlands ( þesau tilliti.
Kaupmannahöfn 18. oklóber. 1862.
Alþfngl B803.
Nú er þá alþingi lokifc afc þessu sinni, og þingmenn eru
afc Kklndnm komnir bver beim til «fa eptir langa og atranga
úlivist. Er eigi ólíklegt þelm verfci þafc fyrst fyrlr eptir aö
þeir hafa kastafc ferfcamæfcinni, afc renna huganum til baka
yfir störf sfn á þessu þinei, og þafc þ\í heldur, sem gjör*
má ráfc fyrir, afc fleiri en færri þingmenn, hafi skilifc svo vifc
þineiö afc þessu sinni, afc þeir naumast hafi búist vifc afc
eiga aptnr þátt f störfum þcsg; þ»f nú eiga — eins og
kunnugt er — nýjar kosningar afc framfara tii næsta þíngs,
og mnn þafc ganea eins og gengifc hefir, afc skipt verfci um
þingmenn í fieiri efca færri kjördæmum, auk þess sem gjöra
má ráfc fyrir, afc nokkrir þingmenn taki ekki optar á móti
kosningum þó þeir kynnu afc eiga þess kost. En hvafc sem
svo þessu Iífcur, þá er og veifcur þafc jafnan naufcsynlegt,
ekki einasta fyrir þingmenn sjálfa, heldur og fyrir hvern
þann sem hefir hug á alþingi og alþineismálum, afc ryfja
upp fyrir sjer þafc sem gjörist á hvcrju þingi, og bera þafc
saman vifc þafc sem gjörst hefir á næstu þingnm á undan,
svo þar af verfci sjefc, hvafc þiuginu hefir f hvort skipti
áunnist afc þoka máium vorum áfram, og nær því takmarki
sem öllum er hugarhaldifc afc ná, sem sje frelsi og framför-
uin vorrar kæru fósturjarfcar. þcss vegna lcyfir nú Norfcan-
faii sjer, afc flytja lesendum sfnum stutt yfirlit yflr hifc helzta
sem gjörst hefir á alþingi 1863 ; og þó ekkí verfci nema afc
eins drejúfc á hvort cinstakt málefni, þá getur þafc samt - ef
til vill — gefifc almenningi nokkurn veginn Ijósa hngmynd
um rekstur málanna og »törf þingsins afc þessu sinni.
þingifc var sett 1. júlí eins og venjulegt er, en vegna
þess afc nokkrir þingmenn voru þá ókomnir, og þar á raefcal
forseti þingsins Halldór prófastur Jónsson, þá varfc ekki
tekifc til verulegra þingstarfa fyrri en 6. júlí. þingmenn voru
afc tö!u 24, auk konungs fulltnía. en 3 vanlafci; 1. konung-
kjörinn (kanselíráfc þ. Jónsson) og 2. þjófckjörna (frá Jsafjarfcar
og Mýrasyslum; tvcir þingtnenn voru oe nýjir, sjera H. Ilálf-
dánarson vara þingmafcur Gullbringu og Kjósarsýslu, og Jón
hreppstjóri Pálma«on varaþinainafcur Húnavatnssýslu. Frá
stjúinarinnar hendi voru lögfc fyrir þingifc ab þessu sinni 6
konungleg frumvörp; svo konm og til þingrins rúmlega 60
bænarskrár og uppástungnr frá landsmöniuim sjálfum; og þó
nokkrar þeirra væri sambljófca afc efninti til t. a. m. um
þiófcfund, íjárhagsafcskilnafc nn fjárkláfcaun, og fl. þá voru
þó hinar fleiri sein höffcu siersiakleg nppástungu atrifci. Af
þessum 60 bænarskrám vorn 11 felldat !rá nefnd efca teknar
aptur af flutningsmönnum, en lfnar allar tcknar til löglegrar
mefcferfcar, annafc hvort á þann hált, afc þær voru fengnar
sjerstöknm ncfndum, efca þeini var vísafc til annara nefnda
sem þá hiíffcu samkynja mál til mefc ferfcar. Alls voru 30
nefndir settar á þinginu, auk nefndar þeirrar sem kosin
var f þinglok, til afc semja þakkar áva> p lil konungs í þings-
ins nafni; aflukn nefndirnar svo snemma störfurn sínam, afc
þingifc fjekk ráfcifc öllum þeim málum til Ivkta sc/n þafc haffci
til mefcferfcar, annafchvort á þann hátt aö um þau voru rit-
afcar bænarskrár til konungs, efca þeim var vísafc til hlutafc-
eigandi yfirvalda væru þau þess efclis Nokkur mál voru og
felld vífc ályktar umræfcuna, og eptir að þau höffcu vorifc
mefchöndlufc á lögskipafcann hátt. þegar nó þess er gætt, afc
þingifc stófc tveim dögum skcmnr en næsta þing á undan,
haffci þvf ekki nema rúma 40 virka daga lil starfa sin"a> »?>
þar af eyddust 4 fyrstu dagarnir því nær til ón/‘'« eins og
áfcur cr ávikifc, afc kraptar þingsins voru með ^eikasta móti,
þar sem 3 þingmanna sætin vóru aufc, þá veifcur þafc Ijóst,
afc þingifc hefir ekki legifc á li?i sínu < Þetta skiPtK
Áfcur en vier snúum osb afc t,inUín einslöku málum,
skal getifc hinnar konunglcgu »»el>'s>ngar til þessa þings.
J>afc þykir jafnan gófs viti, l,eSar andi er ( ,linni kon"
unglegu auglýsingu, því Pá væ,l,a menn afc einhver vefcra-
brigfci sje í nánd. En hv0rt «em nú þessi auglýsing verfcur
fyrirbofci þess afc ei“hva?> fari afc Ijetta undir atjúrnarbliku
þó ssm um h'ríb hefir hv,,t ynr 0S8> eí>ur ekki> l*a Þykir 08S
hún þe«8 verb> a,) ko,na fyrir aimennings sjónir og eetjum
vjer hana Því hJer or?rjetta:
Vjer Frifcrik hinn Sjöundi, o. s. frv. sendunt VorB
trú* aip>n8i á V0ru Undi íslandi kvefcju gufcs og v0ra f