Norðanfari - 01.11.1863, Síða 3

9S
Af því, lem pjorzt hefir á alþingi árií» 18S1 , böfum
Vj«r *jeb meb allraiuestri ánægju, hvcrnig alt.ingismenn Vorir
tiafa leitast viö ab efla Vort gagn og liag lanil*in«.
Vjer lififum vamllega látib fhuga tillfigur Vors trúa »1-
þingis um mal þau. er sijóruin bar tindir álit þess arif 1861,
og afrar uppastuneur þingsins, og muiium Vjer nú skýra
hjer f einu lagi Irá, livab f þeim efnum hcfir verib afráfib.
I.
Um þegnleg áiitsmál, sem komin ern frá
a I þ i n g i.
þessar rjetiarbætur hafa gjörbar verib um þau niál, sem
Vjer höfum fengib um þegnlegar lillögur Vors trúa alþingis:
1. Regliigjörb 29. ágiistin. 1862 um ab gjöra verzlun-
arstafcinn Aktireyri afc kaup*tab og uui stjórn bæjarmál-
efna þar. ,
2. Opib brjef s d., er lögleifcir á Islandi ISg 21 janúar-
mánabar 1857 uin hegning fyrir illa mefc ferb á skepuum.
S Opiö brjej' 19 janúaiin. 1863 um löggilding þriggja
verzlunarstab < á Islandi.
4 Tilskipun 26. maím. 1863 um lausamenn og hús-
roenn á Islandi
þegar lagaboö þessi hafa verib samin, hafa verib vand-
Iega íhuga?ar athugasemdir þarr, er alþingi hetir gjört um
þau, og hefir suinum þeirra eptir því verifc breytt í ýmsu
ng ymislcgt vetifc nákvæmar ákvebib.
Ennfreinur liöi'uiii vjer allra mildilegast fallist á þegn-
lega uppástungu alþingis uin,, afc spfialahlutirnir á Vestmanna-
eyjuiu t suburumda minu á Islandi, bæbi af fugli og flski;
skuli frá 1. degi jamíarmánaf'ar 1865 renna inn í sjób þann,
rr stofnabur var inefc konungs úrskurbi 12. ágústmánabar
1848 til iimbtfta á Iteknaskipuninni á Islandi, þó svo, ab
frá sama tíina vetfci tyrst um sinn úr tjefcum sjúbi greiddir
30 rdl. á ári til launa handa ytirsetukonu & cyjum þessum,
og skal ab öbru leyti um þetta efni skýrskotab til opius
hrjefs frá dóinsmála-tjórninni 24 dag inarzm. þ. á.
Uni lagafrniiivarp þab vibvíkjandi sendingum meb póst-
um á Islandi, er alftingi hcfir látifc í Ijósi um þegnlegt álit
sitt, skal þess getib. ab rjettast liefir þútt ab samdar væiu,
ábur en lagabofc þetia kæini út, þær ákvari'anir, setn þörf
cr á, bæbi um póstfer?ir millum Danmeiknr og Islands og
svo um pósigöngur á Is'andi sjálfu. }>ab hefir því verib
falib á hendiir iveim eiiibættismöiinum, er annar heyrir undir
dómsmálastjómiua en lnnn umlir póstsijóinina, ab starfa afc
þessu í sameining, en jie'r hala eigi enn lokib starfa sínitm.
Ab vísu hafa tillöeur alþingis um fiumvarp til tilskip-
nnar um vinnfilijú á fslandi f mörgum merkilegtim atri'uin
orbib til greina teknar, en aptur eru önnur tnikilsverb atribi
f lagafruinvaipi þ< í, sem þngib liefir tilbúib, sein öfcruvisi er
ástatt um, og meb því enn fremur hetir verib naubsynlegt
ab gjöra verulegar breytingar á lyrirkoinulaginu á ýnisum
af þeim ákvörfcunum, sem þingifc liefir stungib upp á, hetir
þótt rjettast ab semja nvtt fiuinvarp eptir þessu og leggja
þab svo fyrir alþingi Virtist því freinur vera ástæfca td
ab vibliafa þessa a ferb, scm nú mun verba lagt fyrir alþingi,
earnkvæint ósk þess, l'rumvarp vibvíkjandi því ab koma á
sierstakloguui sáilati'rauniiiii m. m. I hiúamálum. en þab eigi
gat áiitist hag'ellt ab láia i>ý hiúalög fá lagaei di, fyrii en
alþingi væri búib ab iiala lyirgreint lagafrumvarp til mei ferbar.
Meb því Vjer hö'um ekki getab fallist á breyiingar þær,
er alþingi heiir stungif upp á, ab gjörbar væru vib frum-
varp þab, er lagt var fyiir (lingib. til opins hrjefs um breyt-
ing á lilskipun 18 febrúarm. 1847, og meb því þær breyt-
ingar hafa sítar a orbib, aö naitbsyniegt er, ab þab fyrir-
komulag á málinu, sem lyirum var stungib upp á, verfci
töluvert öfcruvísi, en til var a-llast, þá verfcur nýtt frumvarp
um þetta efui lagt fyrir alþingi þafc, er nú fer f hönd.
II.
Um þegnlegar b enarskrár Vnrs trúa alþingis birtura Vjer
þinginu allra niildilegast á þessa lelb:
1. V|er höl'um a'lra mildilegast veitt áheyrslu þegnlegri
bænarskri altdiigis uin, afc veitt yrfci hauslib 1861 úr hinum
Islenzka kollektusjób 7,000 nkisdala lán lil afc kaupa korn-
vöru fyrir hauda liágstöddustu sveitunum í Uorgarfjarfcarsýslu
•g í K|ösai- ug Gtillbringusyslu
2. í bænarskrá, er komifc hefir frá alþingi um fjárkláb-
ann á Uiandi, var mebal annars hebib um, a b amtmanninum
f luburoindæuiiuu yrfj veiit fullt vald til afc framfylgja nokkr-
uiu br-fcaby'gbarrábstöfiinum, er þingib hafbi samþykkt, vib-
vlkjaudi fjiirklá.'auialinu; ab honuin yr?u veitt uuiráfc yfir
nokkrii fje til frarnkvæmdar þessum ráfcstöfunnm, og ab em-
bættisniauni þessum yrfci falifc á heudur afc þröngva svifc
sýkinnar sem fiamast mætti verba. Eínnig hcfir frá kon-
unggfölltriía komib ágreiningsállt minnl hlutans í máli þessu
á alþiugi. og er í því farib fram á, ab skipub verbi föst
nefnd á íslandi til ab liafa eptirlit meb algjörlegri útrýming
fjárklábans. samt öbrum (jársjúkdóuiura og fjárræktinni yfir
höfufc, og ab veittir veibi 5,000 rd. á ári hverju til þessa
augatmiibs.
Eu eigi hefir virzt ve« ástæba til afc fallast á uppá-
• f .
stungur þegssr, og þafc þvf gflur, *em sjá mí af embættis-
skýrslnm þeim, er stjórnin stöfcngt hefir mefctekifc um fjár-
klafcann, ab sykin a?» eins er á láeinum stöfcum og mefc
vægu móti
þar s»m alþinti rnn fremur hefir befcifc um, afc amt-
iuanninum í subur umdæiuinu í samcining meb hinum amt-
mönnunum yrbi gjört ab skyldu ab ha da öruggan vörfc á
þvf, ab engar fjársamgöngur cigi sjer stafc millum grunafcra
og heilbiigbra hjeraba, meban klábasýkinni er ekki mefc öllu
útrýint, þá hafa hlutabeigandi embættismönntini verib sendar
þær lyrirskipanir, sem þörf er á í þessu efni; ab öfcru leyti
er þab vitaskuld, ab stjórnin framvegis mtin láta sjer annt
um ab sjá fyrir því, ab haft verfi vakanda anga á sýkinni,
og ab gjöibar verfci liinar haglelldustu rábstafanir til þess
henni verfci útrýmt tneb öllu.
Utaf bæn alþingis um, ab út kæmi fyrir Island lagabofc
um fjárklái'a og önntir næm íjárveikindi, þá tnun verfca lagt
fyrir alþingí þab er nú fer I hönd frnmvarp um þetta efni.
Utaf umkvörtun þeirri, cr kom frá minni hlutanum f
máli þessu á alþingi, yfir þrí, ab þingib lieffci neitafc ab taka
vifc át'reiningsáliti hans, því scm fyrri er áminnst, og fá kon-
ungslulitrúa þab til ab senda stjórninni, skal þess loks getifc,
ab rainni hlutinn má virbast liafa iiaft rjett til ab, skýrt
væri frá ágreiningsái.ti hans f bænarskrá alþingis, sam-
kvæmt 61 grein f tilsk. 8. marzm. 1843 um stiptun sjet-
legrar rábgefandi samkomu fyrir Island.
3. Út af þegnlegti bænarskrá alþingis um, afc sifcasta
málsgrein í 43 grein nefndrar tilskipunar verbi af tckin, höfum
Vjer allramilddegast ieyft ab sleppa mætti áríb 1861 og fram-
vegis afc senda stjórninni, svo sem bobifc er í þe«sari lagagrein,
danska þýbing af þ ngbók aiþingis, en dómsmálaatjórnin skyldi
annast um, ab þýbing þessi yrbi hjer tilbúin, og skyidi þab,
sem tli þess gengur, endurgoldib rfkissjóbnum meb öbruta
alþingiskostnabi.
4 Út af þegnlegri bænarskrá alþingis um, ráfcstafanir
til afc rába bót á læknaskorti þeim, sem er á Islandi, höf-
um Vjer allramildilegast leyft:
a. ab tyrst um sinn megi á ári hverju verja 600 ríkisdölum
úr liinum lslenzka læknasjóbi til kennslu í læknisfræfci bjá
Iandlækni í Reykjavík, fyrir þá menn, sem útskrifabir era
úr liínuin lærba skóla í Reykjavík ;
b. ab dónismálstjórninni skuli á hendur falib, eptir afc hafa
fengib um þab efni álit iieitbrigbisrábsins, ab ákvefca ná-
kvæmar, hversu yfirgripsmikil kennsla sú skuli vera, sem
hlutabeigendnr eiga ab fá hjá landiækni;
C. afc lialdib skuli opinbert próf yfir þeim, er notifc bafa
kennsiu þessarar, og skuli dómsmálasijórninni á hcndur
falib ab skipa fyrir um prófib, eptir afc hún er búin afc
semja utn þab efni vib kirkju- og kennslustjórnina, og
d. ab þeir stabist hafa próf þetta, skuli hafa iækningaleyfi
á Islandi og geta orbib þar hjerabslæknar.
t>ar sem alþingi einnig hefir farib Iram á, afc lagt verfci
fyrir næsta þing frumvarp til reglugjörfcar um betri tilhögun
á tekjum spítalanna á Islandi, þá skal þess getib, afc stjórnin
hefir lengi verib ab skrifast á um þetta vifc hlutabeigandi
embættisinenn á Islandi, án þess ntenn enn liati komist ab
þeirri niburstöbu, setn ákjósanleg megi þykja. En nú hefir
dómsmálastjórnin gjört nyja atrib til þess, ab málefni þetta
geli komist í betra horf.
5. t>ab er ósk Vor afc láta afc þegnleeri bæn ajþingis
nm stofnun keunsluskóia handa lögfræbinga efnum á Islandi
svo framarlega sem fengist getur fje þab, er til
þess þarf. En málefni þetta, sem dómsmálasijórnin og kirkju-
og kennslustjórnin nú eru ab bera sig saman um, er ekkl
enn svo langt á veg komifc, afc þafc hafi orfci lagt fyiir Oss
til síbasta úrskurfcar.
6. Út af þegniegri bænargkrá alþingis ura endurbætur
á hinum lærba skóla í Reykjavfk, hefir verib skipufc nefnd
manna á íslandi til afc fhuga málefni þetta. Afc visu lauk
nefndin starfa sínum á sibasstlifnu hausti; en meb því álit
umsjónar manna skólans er nýlega komifc stjórninni til lianda,
hetir mebferb málsins eigi orbib lokib á þeim stutta tíma,
sera síban er libinn En því mun verba flýtt svo sem nnnt
er, afc fá málefni þetta til lykta leitt.
7. Meb tíUiti til þess, ab alþingi f þcgnlegri bænarskrá
hefir befcib um, ab í byrjun aprilmánafcar ar hvert verbi send
til Islands næg herskip, er skuli vera vifc landifc þangafc tii
( öndvcrfcum septemhermánufci, '•! þess ab lialda vörb á, afc
útlendar þjóbir fiski ekki innan hinna lögákvefcnu takmarka
þá skal skýrskotafc til heitis þess, sem þessu vibvíkjandi er
getifc í konunglegri auglýstnK ^ alþlngis 1. júním. 1861,
II, nifcurlagi l. tölulibs Þar *em alþingi enn íremur hefir
befcib um, afc svo framarlega sem þörf þætti á afc breyía
hinum gildandi lögum um fiskiveibar útleudra undir strönd-
um íslands, veríi lagt íyrir alþingi þafc, er nú fer í
hönd, frumvarp til laga 'l,n þctta mál, og *fc *em allta
fyrst veifci gjötbur saraníngnr uni þab vifc útlendar stjórn-
ir, einkum keisarastjórnina á Frakklendi. h* þe>-si
bænaratnfci ekki orfcifc ul greina tckin- af þ«'« á«æfcut*