Norðanfari - 18.03.1865, Blaðsíða 2

— 16 —
íleii'i afglöp, en komifc er, í greinum málvinar
míns. Hann má mín vegna sigla á sióru bák-
inni sinni út um alla heima, ef honum svo lýst,
en þess ætti hann aí> gæta, a& upp í himininn
kemst hann aldrei á svo svikulu lckahripi,
sem hún er, þd honum þretti fallegt aí> fá
sjer sótugan nagla úr lágu búbinni til aB reka
í endann á lokaræbu sinni, þá skal jeg forB-
ast a& káma mig á honum; jeg liefi Iíka ásett
mjer ab svara honum ekki framar. En þaB
skal hann vita, aB þó hann fari opfar aB pæla
og moka sinn Augíæ-flór1, og oti aB mjer
og andlegu stjettinni sínum kámugu tólum, þá
segi jeg honum hispurslaust meb orBum skalds-
ins: „þótt á hann sjófcir þrefalt stál, þinn skal
jeg aldrei hræBast pál“.
En mebal annara or?a, þah er sagt, aB
„gu?)fræ?>ingur“ fimmstafamannsins hafi miklar
mætur á draumum. Jeg skal þá segja hon-
um og kumpánum hans til skemmtunar drauin
minn. Eg þóttumst sjá svanhvítan fugl svifa
nibur frá sölum ljóssins. Honum var gefinn
vandlætingar-andi Elíæ spámanns, og hife
konunglega skáld haf?i fengib honum sfna
gullnu hörpu, til a? sýngja nibur, „til síns
sta?ar“, alla þá óhrcinu anda, sem gjöra upp-
reist gegn Gtibi og hans SmurBa. Eg þótt-
umst nema kvæBife, og mundi þaí> gjörla, þcgar
eg vaknabi. Fuglinn hristi dupti? af sínum
silfurfrána dún, og tók aJ slá hörpuna. „Fag-
ilaBi fuglinn sá“.
FUGLINN KVAÐ:
Magnús samdi mikla bók
móti helgum ritum.
Upp skal draga hana og hrók
hjer meí> skýrum Iitum.
Sárt ef líst jeg leiki þann
læría þva?ur-hcrra,
^byrgjast skal eg, aí> hann
á þó skiliB verra.
Snemma fjandleg fýsn hann dró
fjærri sannleiks götu;
efldist hann og æ því „sló‘!
optar Dönum ,,plötu“.
Glcpsandi hann gekk um kring
götur Jlafnar lengi,
silfnr bæ?i og sannfæring
sveik hann út úr mengi.
Sömu list hann leikur enn
líta gctur dólginn,
til a& villa af trúnni menn
týgjabann og sólginn.
Hæstan orísins helgidóm
hann vili brjóta og rífa,
sveiflar þangaí) soltnum klóm,
scra ab engu hlífa.
Hva? sem Drottins dásemd fal
djúpt í vizku brunni,
rækt og útlægt óí>ar skal
allt úr ritningunni.
Til a? fletta Frelsarann
fögrum gubdóms klæBumj,
Bllum saman safnar hann
svívirbingar ræfcum.
Ilann vill svipta úr hendi Krists
himnaríkis lyklum;
þab lýst honum vegur viss
vera aB hróbri miklum.
Strausz, er neitar GiiBí gerst,
gubnýbinga stærstur,
tíl hans vitnar Magnús mcst,
Manga er hann kærstur.
1) þab var eitt af Jiraiitum Ilerkúlesar sterka, ab
moka fjós Augíæ konungs, sein 300oyxn voru I.
Af því bi? jeg anda hans
allir lýbir þekki,
svo a? flugnr falsarans
fari í munn þeim ekki.
En hva& villubókin brei?
bölvanlega er ritin,
þrámál, hæ?'in, lastsöm, leib,
Ifkt og flórhin skitinn.
Ilver, Sem les þann gjálfur-gaur,
gubspjalls-dólginn1 svanga
veibur hann a? vaba saur
vegu æfa langa.
Dönum aiit finnst þrekkur þab,
þeim er Magnús býbtir;
verum þá ei vandir ab
virbing orii síBur.
Heizt þó sjáum hinu vi&,
heimskar villu-rætur
hrífi ei frá oss hjartans frib,
lijálp og; íuiláraust, bræbur!
Osk sú berist ísalands
Eiríkssyni málga,
r i t i n ö 11 a ? h a n g i li a n s
h á & u n g a r á g á I g a.
„Hcill sá er kvab,
heill sá er kann;
njóti sá cr nam,
heilir þeirs hlyddu!"
37. febráarmínabar 1865.
E. Th.
SKÝRSLA
FRÁ JARDABÓTAFJELAGI HÖRGÐÆLA.
I ágúst blabi Norbanfara 1863, var þess
getib, ab nýtt jarbabótafjelag væri stofnab í
Hörgárdal, og þar fariö um þab nokkrum orb-
um. SÍÖan heíir fjelags þessa verib ab engu
getib, enda hefir þab enga skýrslu sent Norb-
fara eba öbrum blöbtim. Nú mætti margur
ætla ab fjelag þetta hefbi verib sem „vindbóla
sem þýtur upp um stundaisakir cn hjabnar sfb-
an“; en svo er þó cigi enn orbib, og vjer bcrtun
engan kvíbboga fyrir ab svo muni fara, ab
minnsta kosti fýrst um sinn. Ab ætlun vorri
er gagnlegt, ab fjelög, sem stofnub eru til ein-
hverra framfara, skj'ri sem optast og sem greini-
legast frá athöfnum sínum og frá árangri verka
sinna, svo ab allir þeir sem unna framförum
og finna hvöt hjá sjer ab efla framför og fje-
lagsheill, og ab vinna ab því meban dagur er,
ejitir kröptum sfnum og öbrum atvikum, gæti
glabst af því ab sjá abra stefna ab sama
lakmarki, og ab nokkru verbi ágengt; svo og
til þess ab hverr geti sannfært, hvatt og
frætt annan meb tilraunum sínum og vib-
burbum, reynslu sinni og eptirdæmi; svo finnst
oss ab eigi megi minna vera en ab fjelags-
mcnn fái ab sjá hvab þeir hafi unnib, oghverju
góbu þeir hafi til leibar komib meb fjeiagsskap
sínum, samskotum og góöum vilja. En þeim
er þykja kynni slíkar skýrslur vera „hjegóm-
inn einbcr“, prjál, raup, ebur eitthvab cnn
verra, hljótum vjer ab segja: ab þá menn öf-
undum vjer eigi af getspeki sinni nje gób-
girni, heldur óskum þciin af einlægum hug
sem lyrst ab „komast til sannleiksins vibur-
kenningar".
Svo nú ritgjörb þessi veríi eigx eintóm-
ur formáli, skulum vjer þegar víkja ab efni
því Norbanfari góbur, sem vjer höfum lieitib
ab gefa þjer skýrslu um; en fara fyrst nokkr-
um orbuin um tilgang og skipnn fjciagsins.
Tilgangur fjelags vors er sá, ab hvctja og
styrkja bændur til jarbabóta, og ab sýna í
1) Dúlgur = óviuur:
verkinu, ab jarbabætur sje mögulcgar, haub-
synlegar og arbsamar.
Takmöik fjelags vors ebur verksvib þess,
er Yxnadalur mcb þelamörk út til sjávar, og
Ilörgárdalur út ab Fagraskógi.
Ókvæntir inenn einir geta verib fjelags-
menn. Allir þeir er gjörast fjelagsmenn, hljóta
ab vera í fjelaginu þrjú ár, nema þeir kvong-
ist á þeim tíma ebur þá deyi. Minnsta tillag
hversfjclagsmanns, er eitt dagsverk, metib eptir
verblagsskrá sveitarinnar ár hvert. f>ab skal
greitt f peningum ár hvert á sumardaginn
fyrsta sem er fundavgagur allra fjeiagsmanna.
Fjelagsmenn kjósa fundarstjóra, skiifara
og gjaidkera og sex fortsöbumcnn; eru þrír
þeirra úr fiokki fjclagsmanna cn þrír afbænd-
um, er fjelagsmenn til kjósa. Á fundi er rætt á
hverjum jörbum iíklegast þyki ab vinna sknii
ab jarbabótum þab ár, og ska! einkum litib til
þess hvar jarbabæturnar muni verba arbsam-
astar, En forstö?iinienn skuhi skoba jarbir
þær, er fjelagsmönnum er eigi nægilega kunn-
ugt um, og gefa álit sitt um þær skriflega.
þeir þrír bændur scm eru í forstöbunefndiniii,
eni og verkstjórar, þeir stjórna verkum, út-
vega verkamenn og gjöra skýrslu um jarba-
bótina, liver liún sjc, hváb hún kostabi og
livcrr sje arbur hennar ár hvert. Forstöbu-
menn eiga ab reyna til ab útvega þeim Ieigu-
libum, er vinna ab jarbabótum Iryggt byggingar-
brjef hjá Iandsdrottnum þeirra og eiunig hvetja
landsdrottná til ab styrkja ab jarbabótum ; svo
eiga þsir og ab reyna til ab útvega fjelags-
mönnum forgangsrjett til ábúbar á þcim jörb-
um er þeir bæta. Styrkur sá er fjeiagib heitir
til jarbabóta er fjórbi liluti alls kostnabar, ef
búandi er efnabur, en þribjungur ebur jafnvel
helmingur, sje liann fátækur; og skal þá leigu-
libi leggja hitt til ebur landeigandi, þó má
styrkurinn vera mciri enn lijer segir á einni
jörb ár hvert, cf sjerleg atvik eru fyrir lieiuli.
þar scm fjelagib styrkir ab jaríabótuin, skulu
forstöbumenn einir rába hverjar og hvernig
jarbabæturnar eru gjörbar. þessar ertt þær
jarbabætur er fjelagib styrkir: 1. vatnsveiting-
ar á tún og á engi, 2. framskurbir mýra, 3.
vörzlugarbar fyrir skablegu árennsli, 4. túna-
sljetta, 5. maturtagarbar, og 6. aukning áburbar.
Árib 1863 voru fjelagsmenn 52, og til-
lög þeirra 69 rd-, gjafir voru 17 rd., ebur alls
86 rd. Til jarbabóta varbi fje’agib þab ár
38 rd 4 sk. og til verkfæra og bóka 12 rd. 92 sk.
ebur alls 51 rd. Jarbabætur þær cr fjclagib
styrkti voru þessar: Á S t ó r a - Ð u n h a g a
stýílugarbur 172 fabrna langur, og komst vib þab
vatn yfir 5 engjadagsláttur þá hezt var; svo og
skurbur 200 fabma langnr. þetta var 46 dags-
verk og kostabi 40 rd. 4sk.; árib 1863 mat
ábúandi hagnabinn 5 rd, en 1864 um 6 rd.
64 sk. En þess skal getib ab garburinn sprakk af
vatnsþunganum þegar vest gegndi. Á Nebri-
Vindheimum voru unnin 6 dagsvcrk ab
vatnsskur&um, og telur cábúandi arbinn þar af
6 rd. árib 1863, en 4 rd. 1864, svo ab kostn-
aburinn vannst upp á fyrsta ári. Á Efri-
Raubalæk voru grafnir alls 235 fabma latigir
skurbir, og gcngu til þess 29| dagsverk; tel-
ur ábúandi hagnabinn 7 rd. 1863, cn 4 rd.
1864. Fjelagib kostabi jarbabætur þessar all-
ar ab helmingi. Eigandi ab Stúra-Ðunhaga
lagbi til 12 rd , og eigandi ab Efri-Raubalæk
5 rd. en ábúendur liitt.
Árib 1864 voru fjelagsmenn 48, tillög
þeirra 60 rd. 80 sk,, en gjalir 8 rd., svo átti
fjelagib í sjóbi 35 rd., þab verbur samtals
103 rd. 80 sk. þctta ár varbí fjelagib 88 rd.
40 sk. til styrktar jarbabótum á 15 -jörbum.
Á þessum fjórum jörbum voru hlabnir flófc— ebur
stýfiugarbar: 1., Skribu ílóbgarbur 88 fabma