Norðanfari - 25.01.1866, Blaðsíða 3

a% Iáía gjora & þessu ári. Mundu engin lík-
indi hafa verife til þess ab kirkjan borgabi
lioniim , sem nú Ijet byggja hana, heltning af
sktildinni meö tekjum sínum, sem ekki er ab
tnefcaitali meira en 25 rd. á ári, ef göfuglyndir
tnenn heffci ekki enn hjálpafc henni mefc gjöf-
tnn. þessi kirkja hefir Icngi verifc lieppnat i en
ilestar afcrar fátakar kirkjnr, afc því leyti afc
tnargir hafa orfcifc til afc gefa lienni; hefir þetta
hú eittkum sýnt sig árifc sem leifc, þegar henni lá
ttiest á, og álít jeg tilhlýfcilegt afc minnast
þess opinbetiega tnefc verfcskuldufcu þakklæii:
Hetra kattpmafcur J. A, Hemmcrt Itelir fyrir
liönd verzlunarhússins Örutn & Wulffs
gefifc Hálskirkju í Ilamarsfirfci árifc
1864 .........................lOÓrd.
— faktor Weyvadt « Djúpavogi . 50-
— pröfastnr þórarinn Erlendsson á
Hofi...........................50 -
— hreppstjúri Björn Gíslason á Bú-
landsne9i ...............: . 10-
— assistent Kjartan þorleifsson á
Djúpavogi.....................• . 5-
jxiiarinn vinnum Gufcinnndsson 1 -
SamtaTs 216rd.
j><5 þessar lofiegtt gjafir hafi, cf til vill
einkutn verifc afc þakka forgöngu einstakra,
ntanr.a, sjerílagi hitts gófcfræga faktors á Djúpa-
vogi herra Weyvadts, þá vir'ast þær jafn-
framt ritiia um afc viifcing fyrir helgidötni sín-
uin og rækt til hans lifi cnn í brjóstum manna
og livetji þá til afc sýna kirkjonni veglyndi
sitt þegar hún er þurfandi, sro menn geti
kontifc þar saman mefc ánægju til Gufcsþjónustu.
í nafni Hálskirkju votta jeg því þessum heifc-
urstnönnum, sem hafa gefifc henni, innilegt
þakklæti, og óska jafnframt afc eins og þcir
hafa sýnt kirkjnnni heifcur mefc gjöfum sínum,
svo auki>t heifcur þcirra og hagsæld ætífc.
liallormstafc' 28 septenrber 1865.
Sigurfcur Gunnarsson.
pvófastur í Sufcur-Múlasýslu.
UPPELDIÐ.
Hinu frakkneski sagnaritari Micheiet
segir á einuni stafc: iiversu lcngi á uppeldifc
afc eiga sjer stafc? Altaf mefcan lífifc varir. Iívert
er liífc fyrsta atrifci í stjórnlræfcinni ? uppeldifc.
Ilifc annafc uppeldifc. Hifc þrifcja? uppcldifc. Jeg er
ofkimnugur siigu mannkynsins lil þess, afc jeg
liugsi, afc iögin dugi til nokkurs, ef þjófcirnar
eru eigi áfcnr upp aldar til þess afc virfca lögin
og girnast þau. I hamingju bænuin, gelifc
færri lög én gjört er, en styrkifc anda lag-
anna mefc uppeldinu; gjörifc lögin möguieg og
brúkandi Satni tnaíur helir sagt: j>jer getifc
ekki varfcveitt börn yfcar og fó'sturjörfc nenta
niefc einu móti. Skapifc ti úna hjá þeim. Trúna
á sjálfsafneitun og sjálfsíórn fyrir hifc niikla
fjela g, þar sem hver og einn gefur sig í söl-
urnar fyrir liifc almenna, fyrir fósturjörfcina.
Jeg veit mjög vei, afc þafc veitir erfitt, afc
kenna mönnum þetta, því afc þafc verfcur cigi
mefc orfcutn gjört, lii-ldur mefc eptirdæmi. Mjer
skilst afc oss vanti styrkinn, sálarþrekifc, hug-
prýfcina, er Ijet forfefcur vora svo margopt
gleyma sjálfum sjer, og leggja ailt í sölurnar
fyrir afcra. þetta er liin sanna undirrót til allrar
vorrar ógæfu, til innbyrfcis liaturs og úlfbúfcar
vor á rueial, og þetta eylileggur allan dug
og drengskap í voiu landi.
þetta segir frakkneskur niafcur um sína
þjófc.. llvafc mættum vjei þá segja Islendingar?
NATTÚRU AFBRIGÐL
21. dag mafmáufcar 1865, var í Gilsár-
aigi í Eyfca þinghá ásaufc hjaipafc frá tveiinur
nbum. þafc cr fyrr náfcist, var dautt og
mjog vanskapafc en þafc sífcara lifandi og afc
öllu almennilegt. Hifc vanskapafca lamb var
alveg höfufc, háls, hringu, bóga og framfótalaust,
en skrokkuiinn afc lengd sem svarafci fram afc
bógum og snubbótt fyrir gndann, en þar litlu
fyrir aptan á kvifcnum kringlótt gat á stærb
vifc spesíu, hvar út um kom naflastrengurinn.
Hoiifc var mjög litifc og engin ir.nýíii nema
þarmarnir; pungur eistnalaus var milli aptur-
fóta og sneri langsctis eptir kvifcnum, lærin
voru vanaleg ofan afc leggjarliöffci en fótlegg-
nrinn líktist helzt pfpu í fuglsfæti, og nefcan
til var fóturinn svipafcur kettlíngslöpp og sást
vottur l'yrir klóm; róa var enginn nje þarfa-
gangur, enn uppúr liriggnum aptantil stófc
töpp, áþekk og naumasti endi á lanabsróii, þar
framan vifc var skinnlaus blettur á stærfc vib
barns fingurgóm, og lioia sem lá ofann og aptur
í hrigginn, enn þó ekki inn ór lionum. Skrokk-
urinn í lieiiu iíki vóg l^ pund. Bjórinn var
uilafcur sæmilcga og alveg órotinn, og eru
því líkindi til afc óburfcur þcssi hafi vcrifc mefc
lífi, þar til í fæfcingnnni.
Skrifafc f október 1865,
S M
HVALREKAR þafc hefir frjctzt l.ingafc, afc
spiklausan hval efca livalbrot, liati átt nú í
haust efca snemma í vetur, afc bera upp á
Breifcafjtirfc nálægt Stykkishólmi, sem róin t.afi
verifc afc landi tipp f cinhveria eynav Einnig
er mælt afc 2 hvalir iiali rekifc vifc Isafjarfcar-
djúp, sem áfcuv hölfcu verifc skutlafcir efca járn-
afcir; Vestfirfcingar hafa mefc því móti marg-
an hval unnifc Tvíiugan hval harfci og vekifc
í haust á Stakkhamarsfjöiu í Hnappadalssýsiu,
sem Stapa-umbofc eigna'isf, og sem sagt cr afc
seldur hafi vcriö viö opinbert uppbofc, vættin
af spikinu á sjötta líkisdal, og af rcngi afc
þvf skápi, en þvestistunnan á 10 ££, og höld-
um yjer þetta dæmalaust verb ; en þess er afc
gæta, afc liifc opinbera átti lijer iilut afc máli,
sem opt nú á seinni tífc, þá þab fær þvf
vifckomi', lætur uppbofcifc ráfca verlinu á því
sem þafc selur, Ijær efcur teigir, en kanjrend-
ur efca leigendtir eigi þá svo samtaka eöa
hyggnir, afc láta krók koma á móti bragfci, mefc
þvi afc bjófca sem minnst, efca eigi meir cn
nemiir venjulegu veifci. og gdfcu hófi gognir.
Nei, þafc gjöra þeir ekki, heldur sprengja þá
upp og spilla — eins og títt cr á uppbofcs-
þingum —, sem mest lner fyrir öfcrum, enda
er þá ofdrykkjan optast annarsvegar, til þess
afc gjöra, eins og vant er illt yerra. Obruvísi
var f vor, mefc hvalsöiuna í Olafsfsfirfci, sem
eigendur seldu mefc bezta verfci, nl : vættina af
spikinu á 2 rd. en rengi 1 rd. og þvesti 2-3
JL, auk þess sem margur bitinn og málsverfc-
urinn var gefinn, svo engin af þeim sem þang-
afc kom voru látnir fara synjandi; allt fyrir
þafc vai þó eigendum hvala þessana, lagt af
nokkrum illa í þökk, og borið sjer í lagi á
brýn, afc þeir heffci ekki viljafc lofa nema svo
fáum afc vera á skurfi, efca vifc upprætingu
hvalanna, en hvernig áttu þeir, sem ekkert
höffcu í höndum af þar til naufcsyniegutn á-
höldum, svo sem hjólmæfcrum (Talium), köfcl-
um, skálmum og ífæruin, afc geta komizt afc;
því eins og ailir kunnugir vita, getnr þó eng-
in slegifc gras af jörfc, nema afc hann hati orf
og Ijá í höndum.
Af því hvalrekar yfir Iiöfufc, hafa hjer á
landi, afc því leyti oss er kunnugt, jafnan ver-
ifc skofcafcir sem almenn höpp, er aliir sem til
næfcu, ættu nfc hafa gott af, þá hafa inargir
eigendur efcur rekamenn, gjört sjer afc skyldu,
afc selja þá björg mefc scm beztu verfci, og
eins hefir þafc verifc mefc Önnur höpp, t a tn.
sýldarveifci og fl., og sama ætti hifc opinbera
ab gjöra, en ekki eins ög nýta sjer skort efcur
grunnhyggni aonara, heldtir vera sem fyiirmynd
hvers einstaks manns, I öllu sem gott er.
ADVÖRUN GEGN OFDRYKKJUNNI.
I þcssum mántifci liafa 3, jafnvel fleiri
mcnn hjer á Akureyri ebisetí sjer þá lofsveríu
reglu, fyrsium sinn afc ncyta einkis af áfeng-
um drykkjuin efca því sem getur gjört þá öl-
væra. Vjer óskum því af heilum huga þess-
um lieifcursmönnum til lukku mefc áform sitt
og vifcleitni; eins og líka þess, afc sem flestir
vildu nú byrja árifc mefc því afc verjast of-
drykkjunni allt livafc þeim er unnt — sigur-
sæll er gófcur vilji —, því þafc virfcist, sem
þeir sje ár frá ári afc fjölga, sem óvirfca sig,
eyfca iieilsu sinni og efnum mefc ofdrykkjunni
og öfcru óskikki, lienni er mefc einhverju móti
jafnann samfara; og þab sem skafclegast er
til eptir'dæmis, þegar heldri mönmnn f hverju
fjelagi sem er, þykir eins og fremd í því afc
sýna sig öiværa, enda afc geta drukkifc sem
mest og sem flesta í rot, og þafc eigi einungis
innan fjögra veggia, heldur á mannfiindum og
í kaupstöfcum, iivar dæmin hafa sýnt, afc þcir
þá stundum, smnir hverjir, drekka án afláts,
dægrum saman, og hampa þá flöskunni, glas-
inu efc kútnum syngjandi efcakvefcandi; afc vjer
eígi nefnnm hinar óþörfu umræfctir, er þá fara
fram og optast þcss efnis, afc skofca ílýsina, sem
er í auga brólur.sins, cn gá ekki afc þeirri
(bjálkanum) sem afc minnsta kosti í þessu til-
liti, ,er í auga sjálfia þeirra Vei þcim segir
þó ritningin, sem upprísa árla morguns til þess
afc fækjast eptir áfengum drykk! Vei þeint, sein
sitja fram á kvöld til þess afc gjöra sig vín-
dmkkna. Ilvar er vei? Ilver ollir sjer meifsla?
Ilvar eru deilur? Ilvar klögun? Ilvcr fær
sár án orsaka? Hver glófarauga ? {>eir sem
tefja hjá vfninu". Sjá Pjeturs postillii 2. s.
e. þr. bls. 108, og enn fremur — Bj>egar vjer
nefnum ofdrykkjuna, kærir bræfurl, þá leifc-
umst yjer ósjálfrátl til afchugsa, ekki einung-
is um þenna niikla og algenga löst, heldur
um alla þá lesti, alla þá eynid og ógæfu, sem
ofdrykkjan hefir í för mefc sjer — þeir erti
hjá oss (nl. áfengu drykkirnir) ólyfjan og átu-
mein í mannlegu fjelagi, og ofneyzTa þeirra
leifcir eymd og ógæfu í líkamlegum og and-
legum efnum yfir einstaka menn og heilheim-
ili, veiklar heilsu foreldra og barna, styttir Iif-
stundirnar, drepur Umann, eyfcir fjármununnm,
auk annara iasta, sem ofdrj’kkjan einatt hefic
í för rnefc sjer. — Skynsemin segir oss Ifka,
afc ofdrykkjan sje andstyggileg, ekki einungis
vegna þeirra lasta, sem af henni leifca, heldur af
því afc hón sviptir mamiinu stjórn á sjálfum sjer
og hæfilegleika til afc gæta ab því, hvafc hón gjör-
ir hann áufcvirfcilegri en skynlausar skepnur, því
þær eru eins og þær liafa veriö skapafcar; en
drukkinn mafcur sern hefir misst vitifc, hefir
sjálfur svipt sig því“. — Ja úlendingarl gjör-
um nú almenn samtök og uppreist gegn Bakk-
im, og rekum hann hjefcan af landi brott,
mefc öfcrum orfcum hættum nó ab kaupa hina
álengu drykki, en verjnm aptur andviifci þeirra
til einhverra þarflegra og þjófclegra fram-
kvæmda, sem fyrst og fremst niifca til þess: afc
efla sifcgæfci og naufcsynicga mcnntun, ogjafn-
framt liina almennu heiil.
FRJETTIR IIILEKDIR,
Sífcan 4. þ. m. hefir vcfcuráttan verifc fiemur hörfc
mefc norfcanátt og snjókomu og stundum gadd-
hörku, einkum 10.-—11., en þó mest 12. þ. m.t
því þá var hjer á Akureyri hartnæt’ 18 Stiga
frost á Reanmur, 20 á Hálsi í Fnjóskadal, en
23 á þverá í Laxárdal. Vífca er komin tölu-
verfc fönn, einkum á útsveitum, svo þar cr
suinstafcar sagt hagskart. Fjárpestin helir nú
gengifc um tíma, einkuiu í Eyjafir'i og Blöndu-
lilifc í Skagafirfci, og afc samtöldu drepifc æfci
mnrgt. Á nokkrum bæjum tijer ( nærsveit-
unum liefir verifc kvartafc yfir því, afc kýr hati
drepizt úi iuitguasótt efca skornar þess vegna,
Allt til skannns tíma var hjer innfjarfcar mikil
síld og snemma í þessnm mánufci fengust 30
tunnur af henni á Ytribakka í Möfcruval'a-
klausturssókn. Frá því í haust og tii jóla,
urfcu fiskih1 utir í krii'guni Eyjafjörfcog í OIafs»
(irfci, minnst 200, mefcal lilutir 800—1000, en
hæfcstir hlutir hátt á annafc þúsund og aiit aö