Norðanfari - 13.03.1866, Blaðsíða 2

íng og (ShtigaleysS manna á btfskap, rfri fjarska-
lega au&suppsprettu landsins, eins og allirvib-
urlienna, f>á sje jeg Ijdslega, ab þetta vort
kaida iand, getur aldrei gefife oss svo ndgleg-
an aub úr skauti sínu, afc eigi gleypi eybslu-
semin bann ábnr, ef eigi eru rammar skortur
vib reistar, Eia er þafc eigi hörmulegt, aS
meira fie skuli ganga út úr landinu, fyrir út-
iendaj: nnina&arvörur, heldur en nauösynlegar
inatvörtir, “aíik • aMra þeirra háskalegu mein-
8dftTda og vanblessunar, sem drykkjiiskapurinn
af sjer leifcir. Sparsemin er höfufcdyggfc,
og skilgetin systir starfseminnar.
Vel gjörfcufc þjer vinur minn! efþjer inn-
rættnfc ungmennum vorum þessar og þvílíkar
dyggfcir, fyrst yiur er gefinn lykillinn afc hjört-
um þjófcarinnar. þjer ættufc afc vita, hve fús-
lega rnargar tekur bendingunum f blafcgrein-
um yfcar, eklti sízt ungu mennirnir rnargir
hverjir, sem þrá komu blafcsins yfcar, sem afcra
hátífc. Á jeg afc segja yfcur, hvaö mjer koin
til lingar hjerna um daginn. Jeg var afc hugsa
um þafc, hve yndislegt þafc væri, afc geta gefiö
ungu mönnunmn eitihvert heilrafci, og stutt þá
f því, af) leita sannleikans, þvf hann vilja allir
menn tinna þ>á datt mjeríhug ráfcifc lians
Franklins, ágæiismannsins mikla í Vesinr-
heiini; þafc var bragfc, sem hann inenntaMog
bætti- mefc sjálfan sig, til þess aö hann á síc-
an gæti menntafc og bætt þjófina sína. þetta
ráö er nel'nt á 39 sffcu í æfisógu Franklins.
þeir sem þá bdk hafa, geía sjálfir lesiö þafc
þar, og þeir hinir sömu svíkja sig ekki á því,
afc lesa hana alla, og lesa hana upp aptur og
aptur. Ef þjer tiafiö eigi bókina viö hendina,
skal jeg segja yfcur ráfcifc snillinains gófca, sem
tilfært er í sögu lians; þar stendur svo:
„Engin athöí'n þótti honum þcss vegna eins
umvarfcandi eins og sú, afc kappkosta afc verfca
gófcur mafcur og dyggfcugur, og einsetti sjer
þess vegna afc kappkosta þafc eptir megni. En
hann komst bráfclega afc raun um, „afc þafc sem
hann haffci lagt á sig var vandara en hann
haffci ætlafc, því opthga ratafcihanní afcrayfir-
sjónina, þegar hann hugsafci afc komast hjá
einni; venjan yfitbugafci hann þegar hann gáfci
ekki afc sjer; girndin varfc skynseminni yfir-
sterkari“. Hann sá af þessn, afc hifc gófca gæti
ekki grundvallasf hjá sjer fyrr enn þaö yrfci
afc vana; en til afc venja sig á hife gófca, og
af ósifcum, tók hann þetta ráfc: Hann skipti
hinu gófca, sem hann ætlafci afc innræta sjer, í
13 dyggfcir; Sparneytni (Borfcafcu ekki þangafc
til þú linast upp; drekktu ekki þangafc til þú
ræfcur þjer ekki); þagmælsku (Talafcu ekki
annað en þafc sem getur orfcib þjer efca öfcrum
til notal); Reglusemi (Lát liverja sýslan hala
sinn tínia, hvern hlut sinn stafcl); Fastræfci
(einsettu þjer afc gjöra þafc sem þú átt afc gjöra,
Og frarokvæmdu nákvæmlega þafc sem þú ein-
seíur þjerl); Sparseini (eyddu engu nema þafc
sje þjer efca öfcrum afc gagni, engu til ónýtisl);
Ifcni (eyddu ckki tímanum til ónýtis, haffcu á-
vallt eitthvafc þarft lyrir stafni, hafstu aldrei
neinn óþatfa afcl); Einlægni (vertu hreinn og
ráfcvandur í huga, og talafcu samkvænit þvíI);
Rjettsýni (Gjör engum mcin mefc rangindum,
nje mefc því afc láta velgjörMr falla nifcur sem
þjer er skylt afc veital); Hófsemi (Forfcastn
allt hvafc of er efca vanl); þrifnafc; Jafnlyndí
(Láltu aldrei smámuni bíta á þig, nje venju-
lega atburfci sem ekki má forfcastl); Skírlifi;
Aufcmýkt. Hann sá bráflega afc liann nmndi
ekki fá vanið sig á dyggfcir þessar í einu,
þess vegna ásetti hann sjer ab venja sig á
eina í senn, og þegar hann væri orfcinn nokk-
urnvegin tarnur henni þá afc byrja á annari;
en af því honum skildist afc ein dyggfc mundi
beina veg til annarar, þá rafcafci hann þeim
cins og fyrr var sagt, því sá sýndist honum
beinastur vegur. Sífcan bjó hann sjer til kver,
strikafci á hverja blafcsífcu 7 langstrik og 13
þverstrik, og skrifafci vikudaga nöl'nin efst
milli langstrikanna, en dyggfcanöfnin nifcur frá,
milli þverstrikanna. þarinig hafii hann reit
handa sjerhverri dyggfc á hverjuin degi vik-
unnar, og merkti hann í hverjnm reit hversu
opt á dag honmn varfc á afc gleyma hinni til-
teknu dyggfc. Hveit kveld hjelt hann reikn-
ing vifc sjálfan sig um hinn lifcna dag. Hann
eetti sjer eina dyggfc fyrir um hverja viku, og
á mefcan stófe sú efst á blafcinu; næstu vik-
una sú sem þar á eptir fylgdi í röfcinni og
svo fram eptir, þangafc til röfcin var á enda.
BOg þar efc Jeg vissi“, segir hann, afc Gufc er
uppspi'et,a alls ví-dóms, þá áleit jeg mjer þafc
skyldu og fulia naufcsyn afc bifcja hann afcstofc-
ar, svo jeg gnet' öfclast hana. Jcg bjó mjer
til þessa bæn, og skrifafci hana fremst í kver-
Ífc: „Almáttugi Gufc I gæzkuríki fafcir! misk-
nnnsami leifctogi! efl lijá mjer vfsdóm þann
sem kennir mjer að þekkja hifc rjetta gagn
mitti styrk vilja minn, til þess jeg geti fram-
kvæmt þann ásetning sem þessi vísdómnr
tendrar iijá mjer! Tak þafc gófca scm jeg
gjöii öfcrum börnum þínum sein endurgjald, þafc
eina endurgjald sem jeg megna afc greifca, fyrir
alla þá veigjörninga sem þú hefiraufcsýnt mjer“.
þykir yfcr eigi, vinnr minn, þessi regla
Frankiins ■ vera afcdsanleg , og einkar æskilegt,
afc ungu tippvaxanbi æskumenn vorir, tækju
sjer í kyrþey söinu reglu, og reyndu afc halda
henni sem lengst fram eptir æfinni, svo þeir
gætu orfcifc lánsmenn alla æfi fyrír hennar hjáip,
eins og Franklín í elli sinni vottar, afc hann
hafi orfcifc. Efca haldtfc þjer ekki, afc foreldr-
arnir heffcu ynúi af því, afc taka eptir því, afc
börnin þeirra byggju sjer fil ofuriitla bók, ef
þau eignufcust pappírsmifca, til þess þau gætu
haldifc þvílíkan reikning viö sig sjálf, og vaniö
sig á, aö vera gófc börn. Jeg þykist jafnvel
viss um, afc margir (oreldrar muudu mefc fúsu
gefci, vilja glæfca og ella slika vifcleilni lijá
barni sínu; þeir nnindu vissnlega gefa því
hentugt kver, lagafc eptir þörfum barnsins, og
hafa g u fc s ó 11 a n n efst á blafci, og h I ý fc n-
i n a næst fyrir nefcan, handa unglingnnum, og
svo koll af kolli, sem þurfa þætti, því hvert
náttúrufar hefir sína þörf, og hver aldur sína
þörf til umbóta, en hitt er víst, afc dygg'in
er ein, svo margvíslega sem hún sýnir sig, og
hún er máttarstólpinn nndir sannri veiferfc vor
allra; hún er sá jarfcvegur, þar sem sáfkorn
biessunarinnar nær ótiúlegum þroska, svo ak-
urinn stendur, ófcar en varir allur í blóma.
þessir ytri ávextir dygefcarinnar sjást jafnvel
skírar á sögu heiila þjófca, þar sem sjónarhring-
urinn er stærri, en á æfi einstaks manns, því liann
tekur þáttíytri kjörum aldar sinnar og sje öld-
in spillt. þá lilýturhann afc bera neyfcaldar sinn-
ar mefc bræfcrum síinun, aö meiru efca minna
leyti; enginn má vifc margnum, og mega menn
ekki láta slíkt vilia sjónir fyrir sjer. En hafi
trú og dyggfc, sannleiknr og rjettvísi, verifc
ríkjandi hjá einbverri þjófc, svo nokkrum tíma
hafi skipt, þá hefir blessttnin hjer afc ofan
aldrei bt ugfcist heldur hefir þjófcarliagurinn dafn-
afc og biómgast afc sama slsapi, jafnvel í ytri
efnum — því hjer ræfcir eigi ura þau laun,
sem trú og dyggfc útbýtia sjerliverjum í hjarta
hans, og hverjum einum er fyrir mestu. Jeg
skýt lijer máli mínu til sögumannanna, til þeirra
manna, sem lengst hafa skygnst inn f heim-
speki sögunnar, og sk irpast auga er gefib, til
afc rekja vegi forsjónarinnar í mannkynssög-
unni,- þeir menn eru hjer allra manna bezt
vitnisfærir; þeim trúi jeg bezt. En hinum
skeyti jeg ekkert, sem koma afc þessu máli,
sem gestir og gangandi, hafa aldrei um þafc
htigsab afc ráfci, og eru því öldungis ófærir
um afc setjast iijer í dómarasætifc. Gæti slík-
ir nrertn afc því, afc til eru andlegir hlut-
i r, sem eiga andlega afc dæmast ; og hvernig
eiga þeir menn, ab dæma um slíkt, sem ekki
vita hvafc andi er, og ekki vilja vita hvafc
andi er, heldur sætta sig miklu betur vifc ab
setja sig í flokk mefc stokkum og steinum,
efca rjeltar afc segja: gjöra sig stokkum og
steinum vesælli, þvf steinninn þolir þó hregg
og hret margan aldtirinn þeirra, en þeir eru
ófcar orfcnir afc dupti, sem læsir sig utan á
steininn, ef svo vill verkast því er ver, afc
til eru þeir rnenn, sem efast nrn alia lilutl;-
þeir kolbrenna allan sannleika, mefc ryfcskóf
efaseminnar, og þafc, sem þeir menn, er rjett
neyta skynsemi sinnar, kalla satt og heilagt,
sjá þcir ekki fyrir þessari soinu skúf, er þeir
hjúpa sannleikann í fyrir sjer Efinn er
eyfcandi eldur og eyfcir því meiru af
sannleikaniim fyrir mönnum, sem iiann er
magnafcri; svo sumir efast um allt, airir um
sumt. Sem liörmuiegt dæmi slikrar villu, vil
jeg nefna M a g n ú s E i r í k s s o n, eptir því
sem liann hefir sjálfur iýst sjer í litumsínam.
En þafc er mitt traust afc: „Biflfan ver
s i g s j á 1 f“ svo sem Balle Sjálands byskup
sýndi á sínum dögum í riti sínu, er hann
nefndi þvf nafni.
Kristileg trilarsannfæring er
grund'öllufc um margar aldarafcir í s ö g u n n i,
sem sýnir oss margan dýrfciegan signr trúar-
innar yfir allri vantrú og villu ; hún er ör-
ugglega grundvöllufc um margar aldarafcir í
hjarta hins t r ú a fc a, sem sjálfur þreifar
á sannleikanum, svo cigi tjáir móti afc mæla.
Og svo er lika btíib afc svara Magnúsi svo
röggsamloga f öllum blöfcum vorum, ab jeg
heá sterka von um, ab slíkt illgresi eigi
festi rætur í neinu hjarta, hjer á mefcal landa
vorra, eins og jeg hins vegar el þá von til
þeirra, afc þeir láti eigi nokkurn annan trdar-
villumann, hver, sem hann er, efcur hverjum
villuflokki svo sem liann fylgir, veifca sig í
neti sfnu, efcur slíta sig frá einingarbandi
þeirrar blessubn trúar, sem vjer allir játuin
og sem tengir saman þjófc vora, fastar hverju
öfcru bandi, svo vjer getuin allir unnifc í eiu-
utn anda, allir mefc einni trú, aliir í ein-
ingu og eindrægni, aííír sem ein þjóð,
allir sem bræfcur og börn sömu mófcur,
sömu ættjarfcar, sem er: vor eldgamla
I s a f o 1 d. Henni erum vjer allir bornir
og barnfæddir; og hvort sem vjer erum
nú ungir efca aldurhnignir, þá erum vjer
samt allir ungir, í samanburfci vifc iiana; og
ekki á þafc illa vifc, sein Eggert ÓlafS"
s o n segir, cr hann líkir herini vifc aldrafca
tignarkonu, sern ekki sje orfcin sjálfii
sjer einhlýt fyrir elli sakir, en setji alia von
og allt traust ti! barna sinna, tingra og efnilegra-
Jeg vildi því mefc honum skora á syni og dæiur
vorrar aldurhnignu mófcur, afc duga henni
nú allir sainhuga, sern bezt verfca mætti,
henni, sem fóstrafc hefir fefcur vora og mæfcuri
í skauti sínu, endurnært þá, eptir bezta megni,
í blífcu sem strífcu, veitt þeiin opt og einatt
betri og frifcsælli kjör en önnur löod sínum á-
búendum, þótt liún á stundum hafi hiotife a®
hoifa opp á bágindi barna sinna, einkum þeg'
ar útiend einokun og hirfcuieysi drotttia henn-
ar var þess valdandi; og nú geymir hún bein
þeirra í fylgsnum síiiuin. Mjer virfcist því(
sem vjer ættum afc iieiga henni og börniim
hennar, Urapta vora mefcan þeir endasf, og
bifcja liana síöan, afc geyma bein vor, þegar
þau orka ekki meira. Hana vil jeg nú a&
þessu sinni kvefja rnefc þremur seinustu vers*
unum af íslandsminni Eggerts Ólafssonar.
Island ögrum skorifc!
eg vil nefna þig
sem á brjóstum borife
og blessufc heíir mig,
fyrir skikkun skaparans;
vertn blessufc, blessi þig
blessab nafnib hans.
Gieymt eg get þjer aldrei
göfugt fósturiandi
þótt f þykkju kuidri
, þetta tryggfcaband,
lyrnast taki fyrir rhjer;
vanmátturinn veldur því,
Jeg vil samt fylgja þjer.
Upp á þafc eg enda;
eg drekk þína skálí
Gub oss láti lenda,
lífs nær endast mál.
himmini á fyrir herrans vörfc!
u n n u m , þ j ó n u rn þ a n g a fc t i I
þessari f ó siu r j ö r fc.
7+7
Hefir nokkur árangur orfcifc af hinu *e\
meinta og íallega^ umburfcarbrjefi byskupins 11
allra prófastu á fslandi dagsett 8. marz 18^
og sem prentafc er í árriti prestaskólans bb
185-190?
Mig reknr sjer í lagi mynni til einrf
greinar úr brjefi þessu, af því mjer þótti bul
svo falleg, og jeg er altaf afc sannfærast uf
þafc betur og betur afc sje svo naufcsynR#1
afc uppástungu liennar geti orfcifc framgeUF
Mig mynnir hún sje svona:
„vSjálfur vildi jeg ieyta ráfca til br*®f
minna um eitt efcur annafc; einkum ligG’1
mjer á huga hvort ekki bæri naufcsyn tii 8
koma á einhverri kirkjulegri stjórnarböguti
hverju prestakalli, sem aptur geti stafcib í sa1"
bandi vifc preoastefnu í hverju prófastsds®*11
og svo aptur vifc Sýnódus, þannig: afc n’e
prestum yrfci til teknir gufcræknis og heifc"r
íegir sóknarmenn, til afc hafa gaitur á góö1",
kirkjusifcuin, barna uppfræfcingu, uppeidi osf| V
Jeg heyrfci einusinni fleygt, afc eittb"
þessn líkt heffci komifc til umræfcu á prííSia
fundi í Skagafiifci ekki alls fyrir löngu.
væri vel gjört fyrir prófastinn, efca eiub'e.
þann prest, sem veriö liefir á hinum s!{ít
firsku prestafundum afc lofa almenningi að j,
og Iieyra livafc rætt lieíir veiifc á funó",
þessum, því þafc hafa víst ekki veriö "e
laitmingarmál, heldur alþjófcleg kirkjumál.
ús Eiiíksson segir ab kirkjutrúin sje r'oílee
en jeg er sannfærfcur um afc kirkjulrú vof, .
rjett og gófc og ab öllu samkværa anda Krl
og poslula hans, og tii þess ab styrkja Pe (
mína sannfæringu, þarf jeg engann kirUju'
jeg j( e*ns gufcsorfc og sakramentin — en
legt e.d Par á móti, ab þafc væri naufcsyn-
li| a^a fa*'a afc halda ifculega kirkjufundi
biiri, &len"slast eptir því hvort kirltjunnar
sje SveQru el'ki sjúk og kirkjustjórnin veik, og
iriga.V?’ H ’bvernig eigi aö leyta þeim lækn-
kir|(j’ "Vl M er alvarlegt umhugsnnarmál, afc
ti|Cfi|.nnar börn og kirkjunnar stjórn gefi ekki
bess * ^ess ajb gufcsorfc verfci lyrir lasti, og
Ula ,'e«na heid jeg afc á slíkum kirkjufund-
eytuu aö vera ireifcir og leikir menn.
X.
j. t. KRISTNIBOÐUNIN.
ji r þv'í sem menn hafa getafc komizt
6()S) V<>ni ePtir postulanna daga, efca hjer um
Itlil|.t!ru'n eptir uppstigning Krists, ails ein
®fc tölu, þeir er kristni höffcu tekib.
krj er° hjer ura rúm 60 ár sífcan hin nýrri
h, Sll'bofcnn hófst, áfcur uin margar aldir haffci
jnv! 8yo afc kalia legib sem í dái. Af lieifc-
»6jUln hafa snúizt til kristilegrar trúar. I
("'^Wíum 112,000, í Birnia og Pegú
lil í Mesópótamfu og löndunum þar í
i. "» 6000; í Afríku 250,000, í Ameríku 40
U|8’’ a Nýja-Seelaudi 100,000, á hinum öfcr-
eyi«m í Sufcurhafinu 250,000, fyrir utan
U! ';b00 svertingja í Vestur-Indíum, er standa
ea'lr bristilegvi umönnun. 2000 kristnihofc-
j0,r’ri eru nú sern stendur á strífcsvellinum,
a ’ "0 ilnfæddir kennendur og kennsluprest-
! l'mdirprestar, spurningarprestar), sem vinna
i llailr. b’isturjörfc sina, afc umvendun og sifcbót-
, j. 'auda sinna þegar á ýmsum stöfcum hafa
{jj|jlu afcra efca nýja kynsiób af kristnum.
,lan er þýdd á 100 tungumál.
tinli F GEGN IvÓLERU. Aldraíur mafcur
(ji(.?!Ur á Austur-Indlandi, liefir í brjefi til
e.'’eblafcsins B'ivimes“ á Engiandi hælt mefcali
||inu' sem sje albragfcs gott til þess afc lækna
ó,se"i sjúkir verfca af kóleru. Lylifc er eptir
j^1 Sern hann segir fundifc upp í Kalkútta
"58, þá er kólerusýkin æddi þar, af
^oninbnrger, og sem stjórnin þar baufc afc
,ajlKa þegar og reyndist óbrigfcult. Menn
e(,'a eina inntöku af Qvassiu, og setja hana
jln búabóluvessa í Hkama hins sjúka, færa
i k
a"n sífcan í heitt bafc, núa kroppinn, eins og
er Tyrkja, og gefa honum smátt og
-. ,l kalt vatn ab drekka. Sinateygjurnar
1,n"ka þegar, andardráttin inn Ijettist, og um-
r Olófcsins hefst afc nýju Laki sjúldingnum
aPtiu-
s: sem ef þafc verfcur, er op'ast afc tveim
. lln<lum lifcnum, setja menn nrefcalifc afc nýju
e'n"m efca tveim stöfcum öfrum í líkamann
Sa'"a hátt og fyrr segir. Mefc þessu móti,
”.e?b hinn aldrafci mafcur, afc rnörgum kóleru-
|J,1klingi hafi verifc bjargafc, efca lijer um 8 af
(jVerjum 10, sem þafc hefir verifc brúkab vifc;
Á eptír lians meiningu hljóti lyf þetta, afc
,4fa sömu verkun og vera eins óyggjandi, þar
( 1" hitar sje minni efca loptslag kaldara enn
Mktitta.
J. VARÚÐARREGLA. Lögreglustjórnin f
r atlpmannahöfn hefir ítarlega varafc menn vifc
vh afc gæta sín fyrir afc hifc maiafca kaffi,
’jjO'ehovie og Lövetand“, vævi opt biandafc mefc
.auruun, mjiiii, rúg og fl ; einnig kæmi frá
PMalándi kaffibaunir, sem búnar væri til af
rjJöli, en scldar sem kaffi. En fremur skyidu
v nn varast, afc kaupa leikgull, sem málub
græn, einnig málarastokka (Farvelader),
J. a'lt væri blandafc meira og minna eitri.
Jns afc liia eigi kökur efca annafc sem mynd-
v er úr braufci mefc ýmsum litum, sem tekið
^ri líka frain og bannab í tilskipun frá 19.
f)r'i 1843, sjöttu grein.
v^UAUÐBAKSTUR Nýlega er fundin ný
a"rei-fc til þess afc hnofca og baka braufc, sem
etlskt fjelag eitt í Lundúntim og Parísarborg
?eriest fyrir og hefir lagt í söiurnar fyrirtæk-
jjj" til framkvœtndar 10 milijónir fránka
fr'eringaifræfcismenn (Mechanikeme), hafa sem
.""nugt er, furidifc upp gufuvjel, sem eltirefca
Il'n!'ar braufcifc. Einnig hafa fi uinefnafræfcing-
'í (Chemikerne) fundifc upp á tilbúning nýrrar
y'u, af iiverju viss skamtiir er látin í degiö,
,T° eptír fjórfcung stundar má byrja bakstur-
jl'n- Mefc þessari afcferfc getur orfcifc úr liinu
’^hasta mjöli liifc bezta braufc, og enda beira
n áfcur úr bezta mjöli. Auk þess sem menn
i<!na afc brauMfc afc minnsta kosti lækki til
,innga f verfci.
, CGIPTRA BLAÐ. Nýlega er blafc eitt stofn-
) f Lundúnum á Englandi, í hverju afc allir
^eentir, lconur sem karlar, og ástfangnir verfca
sagt frá þessum tiifinningum sínum, og
*v°rafc á hlutafceiganda til máls vifc sig þar
®V|lt hjer, mefc þeirn og þeiin einkennum Mefc
þessu mótl trdlofast mi marglr, og grúi af
ógiptu fólki kaupir blab þetta, en jafnframt og
hver kaupandi blafcsins giptist, segir hann sig
frá því afc kaupa þafc, en allt af koma jafn-
ófcum nýir og nýir í skarfcifc.
TALIN IIÖFUÐHÁR. Menn hafa hingafc til
álitifc þafc sem ómögulegt, aö telja iiárin á
höffci mannsins, því að slík vinna nryndi yfir-
buga alia mannlega þoliiinræfci; en nú er eptir
einu biafci á Rýzkalandi þetia ómögulega leyst
af hendi, af þjóbverja einum, hvers nalns eigi
er getifc, svo minning hans verfcur ekki geymd
nifcjum hinna komandi alda.
Hinn mikli óþekkti, hefir eigi ab eins
látifc sjer nægja afc telja hárin af eins manns
höífci, heldur af fjórum, af hverjum einn var
mefc bjart hár, annar mefc jarpt, þrifcji meb
svart og hinn fjórfci meb rautt Úrlausnin er
þannig: á þeim er liaffci bjarta hárib, töldust
hárin 140 þús. 419; á þeim jarpiiærfca 109
þús. 440, á þeim svarthærfca 102,962, og á
þeim raufchærfca 83,740. þó háratalan væri
misjöfn, var þó hárifc efca reififc af hverjum
fyrir sig afc kalla jafnt ab þyngd, því á þeim,
sem hárin voru færri, voru þau aptur gildari.
ÚR BR.JEFI,
frd ungum handidnumanni idenzknm { Rio de
Janeiro, til forcldra hans d Islandi,
(dags. G. Jiíní 1865).
(Nifcurlag), Áfcur en jeg yfirgef afc tala um
Rio, verfc jeg afc minsast á keisarann Don
Pedro segundo (Pjetur annau), en hann er
mafcur fiífcur sýnutn og tigulegastur allraBra-
silíumanna sem jeg hefi sjefc; og þó hann hafi
ekki inikla stjórn á hendi, því ráfcherrar stjórna
mest iandinu, þá er hann elskafcur mjög af
öllum sínum undirsátum. Ðætur hans tvær,
sem heita Isabel og Leopoldina^ giptust báfcar
í sífcasta mánufci fyrra árs. ísabel, sem er
krónprinzessati, giptist frakkneskum prinzi, og
Leopoldina, sem er sú yngri, þýzkum priuz
af Saxlandi. Var þá miftil fegurö og dýrö
hjer í Rio, svo aldrei hefir önnur eins verifc,
og voru þrír dagar helgir iialdnir, hvert hús
afc utan mefc Ijósum uppljómafc og heifcursport
byggt á einum stafc ylir höfufcgötu bæjarins,
óku þar í gegnum hinir keisaralegu vagnar.
Kþetta port kostafci afc sögr^ 40,000 mdreis, og
var þó rififc nifcur aptur ao fám dögum lifcn-
um. þessa daga glumdi bærinn allur af siing
og hljófcfæraslætti, og drógst þá liver mafcur
út á gatnamót, sem vetlingi gat valdifc, til afc
heyra og sjá á þessa glefci.
Landifc í kringum Rio er forkunnar fag-
urt og unafcsfullt, og hvert sem mafcur fer og
rennir augunum yfir, sjer mafcur hinn sama
gufcdómlega ríkdóm af alls konar plöntum og
ávaxtartrjám; þessi gullfögru pálmatrje, hinar
afarstóru eikur af sedrusvifci, hit^ margbreyttu
og yndisiegu blómsturtrje, þessi dýrmætu á-
vaxta trje, þessa klasa af aidinum sem hanga
nifcur frá greinnm trjánna eins og bjófcandi
fram sín gæfci. Sá scm einu sinni helir verib
hjer og stafcifc úti í morgunkyrrfcinni og andab
afc sjer hinu ilmandi lopti og sjefc allt hifc
mikla skraut og fegurb náttúrunnar getur bor-
ifc um þab vitni, en hinir, sem ekki hafa sjeb
þafc, geta varia ímyndaö sjer hversu unafcsfullt
þafc er. Jeg hefi opt gengifc út snemma morg-
uns og inn í skóginn, og stafcifc í morgun-
blifcunni upp á einhverri hæfc, og horft yfir
laudib og sjóinn, á þes?ar lögrii Ijallahlífcar,
sem eru þjettum skógi vaxnar upp á hæfcstu
brúnir á báfca vegu vifc hina gullfögru dali, og
horlt á þegar sólskinifc leib hægt og hægt of-
an hlífcarnar; á árnar sem renna í ótal bngfc-
uin eptir dölunum gegnum hife fagurgræna,
grasklædda engi; á hin snotru hús, sem blasa
viö hjer og hvar á sjávarströndinni, efca á
hinum fiigru hólmum mitt á hinum himinbláa
I eyjasjó; efca á iiina smáti fiskibáta sem renna
iiægt afc landi á spegilfngrmn sjávarfletinuin;
Heíir mjer þá eigi getafc annafc en runnifc til
hugar hvíiíkur misiiiunur væri hjer á náttúr-
unni efca úti á vont kalda landi Islandi.
Skammt frá Rio f nnrfcvestur er skemmti-
stafcur sein kallafcur er St. Christoph, og er
höll keisarans þar; býr hann þar afc öllum
jafnafci, en afc eins í liinni fyrr nefndu höll
þegar liann er itin í bænum. þessi stafcur er
eigi mjög stór en því fegfi, og er þangafc un-
afcsfull skemmtiganga. þafc er því engan
veginn ofsögum sagt, setn Stein Bille sagfci a'
Rio og landinu uniiiverfis*, og heii jeg nú ailt
1) f hans „B«rfitnln(r om Cortetten G»lathe*» Roiss
omkring Jord«n“.
hifc sama sjálfur sjefc; en væri hann þó kom-
in hingab nú, mundi hann varla þekkja þafc
fyrir hiö sama sem þafc var þá, svo margt
umbreytist og fer fram á hverju ári.
Hjer tim bi! 12 mílur hjcfcan frá Rio Iigg-
ur hin þýzka nýlenda Petropoiis, og er þang-
afc farifc fyrst meb gufuskipi ytir víkina og
sífcan á járnbraut, en nýlendan liggnr hátt, og
gengur járnbrautin því ekki lengra en upp afc
fjöllunum, verfcur þá afc fara á vöguum, sem
dregnir eru af múidýrum efca múlösnuiu og
liggur vegurinn í mörgum sveigum upp hlífc-
arnar, Bær þessi (eba nýíenda) stendur í dá-
litium halia og er þafcan aílmikifc vfbsýnl.
Vegna þess afc bærinn liggur svo hátt afc
stundum getur komifc þar frost á vetrum, þó
varla nema eina nótt í senn, geta bæjarbúar
eigi pianlafc allt sem annars mætti, efca þeir
mega búast vib afc þab stundum misheppnist,
t a m. kaffið og ýmsir afcrir ávextir, sem
þarfnast niciri varma, þá pianta þeir og sá
þar ýmsu öbru sem vaxifc getur t. a m mais,
jarfceplí, alls konar káitegundir osfrv. Líka
hafa þeir mikifc af nautpeningi, ýmsum ali-
fuglum, svínuin osfrv. þafcan flytzt smjör og
ostur hjer til bæjarins, og er hvorttvcggja í
háu verfci. þjófcverjar liafa fyrst leitt þá t-
þrótt hjer inn í landife afc búa til smjör og
osta því Brasilíumenn kunmi þafc ekki, en hafa
nú fyrst ögn á seinni ártim byrjafc ab gjöra
þafc eptir þýzkum. I Petropolis eru bæfci
kirkjur og skólar, einnig prentsmifcja og kem-
ur út frá henni vikublafc á þýzku, sem heitir
Germanía (þ. e. þýzkaland). þar býr einnig
hinn saxneski prinz, sem jeg gat utn afc heffci
átt yngri dóttur keisarans, prinzessu Leopol-
dínu. Fyrir nokln um áruift var álitifc ab land-
ifc þar sem nýlendan stendur nú, og þar nm-
hverfis, væri varla byggjandi og viidu engir
Brasilíumenn efca Portúgalsmenn nýta þafc;
fyrir þá skuld voru þýzliir menn fengnir UI
afc fara þangafc, og hafa menn nú sjefc síban
afc þeim heiir blessazt þafc.
Fyrir hjer um bi! ári sífcan, átti jeg tal
vifc danskan sjómann, sem kom hingafc; sagfcl
hann mjer, afc hann iieffci farifc sumarifc 1863
frá Kaupmannahöfn til Hamborgar og heffcu
þá verifc meb í förinni 3 Islendingar, setn hefbu
ætlab yfir til Ameríku, og sá 4. sem heffci
ætlab afc fylgja liinum til Hamborgar og ept-
ir því sem hann lýsti. hpnum, ^mun þafc hafa
veriö kandídat Magnús Eirfksson. Ekkert vissi
hann heldur meir. Nú fyrir fám dögum átti
jeg tal vifc þýzkan mann, sem hatfci verib sufc-
ur í Dona Franciscka, sagbi hann mjer afc
fyrir eitthvafc rúmu ári hefðu komib þangab 2
efca 3 íslendingar, en hvort þeir lieffcu setzt
þar afc einhverstafcar, efca lialdifc eitthvafc ann-
afc vissi liann ekki. þetta er rú ailt sem jeg
hefi heyrt af íslandi efca Islendingum sifcan jeg
kom hingafc.
Hjartkæru foreldiar mfnir! þafc mundi
stórlega angra mig ef jeg vi*si ab þifc værufc
f einhverjúm skorti en jeg sit hjer og hcfi
alls nægtir, en jeg vona afc þib látiö mig vita
þab, ef þessar lfnur komast heim, sem jeg
vænti, og inun jeg þá sífcar meb Gufcs hjálp
reyna ti! afc ráfca bót á þvf.
Berib kæra krefcju rnína öllum kunhingj-
tinum og segi" þeim ab mjcr lífci rel, og jeg
lifi glöfcu og gófcu lífi í fyri*heitna landinu.
Fel jeg ykkur svo gófcri forsjón Gufcs á
hendur.
Ykkar elskandi sonur.
Kristján Gufcmundsson.
* * *
í SUMAR sem leifc komu brjef frá hinum
fjórum löndum vorum í Ðona Francisca og
liffcu þeir þá alUr og ieifc bærilega. þeir
höffcu hver fyrir sig keypt sjer stærri Iand-
sluka til vifcbólar vifc Iófcir þær sem þeir fengu
fyrst, komiö sjer upp húsum og upp rætt og
brennt skóg á nokkrum dagsláttum. I rjófcur
þessi höffcu þeir sáfc ýmstitn ávaxta tegundum,
og upp skorið aptur sumar þeirra. Farnir
voru þeir afc geta lleytt sjer vel í þýzkunni,
sem þeir þurfa til ab geta talab vifc nágrann-
ana, en optast munu þeir liaida sinn iiúp, 0g
koma ibulega saman, bæfci til afc lesa húslest-
ur á helgurn upp á gamla og gófca fslenzku,
og svo til afc lesa sjer til skemmtunar forn-
sögur vorar, sem iíklega hafa aldrei fyrri ver-
ifc haffcar um hönd í skógunum í Brasilíu. í
brjefum er hingafc hafa komifc frá óvilhöllum
mönnum, sem þekkja tii þeesara landa vorra,
er þeim hrósafc bæfci fyrir ráfcvendni og
dugnnfc.