Norðanfari - 27.09.1866, Síða 1

imnANMRi.
5, ÁR.
AKURERYI 27. SEPTEMBER 1860.
M £1.—22.
FYRIR RURTFARARMINNI
BYSKUPS P. PJETGRSSOIAR.
í SAMSÆTI ÍSLENDINGA í KAUPMANNA-
HÖFN 27. ÐAG JÚNÍM. 1866.
VEG þinn, er sæmdin sumarlieib
Vor bysluip kærl nam rósum reií'a,
Meb vinaliljum Ijósum dreifa
Islenzkar hendur hafa þreyö.
Heill sjertu meb oss halur blíbi,
Hrdömögur lands, og stjettarpryfci,
Virbingin, sem a& var þ.ier sýnd,
Verbur meb dskura bræ&ra krýnd.
jrjer hjálmunvöl í liendur gaf
Alvaldur fleyi fögru ab stýra,
Mænir í stafni merkii) skíra,
Og víban leggur Ijdmann af.
Sýna mun leiö um svæöi vasta
Segull og leiöarstjarnan fasta,
Blíöfara straumar beina gnoö,
Byrvindur biinins fyllir voö.
þjer laukagarÖur lífs viö sdl
LjeÖur er til aö rækta og gæta,
Vanmegnu hjúkra, brostiö bæta,
þrifnaö aö veita, vörn og skjdl,
Treysta má þíniiin högum liöndum,
Hugkvæmri rækt og gjöröum vöndum,
Gleöji þig allt sem frjdfgast fær,
Fööuriands þaÖ í moldu grær.
þjer hiörö í geymslu gefin er,
Lifanda vatns hjá lindum skærum,
Ljúft ber hún traust á hiröi kærum,
Sein tryggur haria tjdni ver.
IJve muntu glatur henni sinna?
Holl veröa luunin starfa þirma,
Gagn, sem þú vinnur góöri hjörö,
Gieöja mun þína lósturjörö.
Svo fagurt starf þjer valiö var,
þaÖ mdöurfoldu fögnuö veiiir,
því gdöu vonin Iienni heiiir,
Af því sem áöur ávöxt bar.
Nú, sem á mannddms ítrum árum,
Efliröu piýddur sillurháium
Kirkjunnar veg og kenniddm
Meb kærleiks dáö og snjöllum róm.
Fylgi þjer blíö uin bláa Rán
Af bræörafund í faöminn mdöur
Ósk vor, aö fremst þinn hefjist hrdöur,
Og vinnudag þinn lengi lán.
Kvöldioöinn loks, þá dvfnar dagur,
ÐýrÖlega skíni seinn og fagur,
Guöblýöur þegar lýkur leiö
Ljdmandi á runniö æíiskeiö,
STEINGRÍMUR TUOKSTEINSON.
rYRIR M I n N I í S L A N D S
í SAMSÆTI ÍSLENDINGA í KAUPMANNA-
HÖFN 27. DAG JÚNÍM. 1866.
j>U Snæfold! er gnæfir í sdlheiöisblaa
Und svellgljáurn jökulhjálnis faldi,
Sem Valkyrja björt, er um svalkaldan sæ
j>ú svipast meö hátignar valdi,
Vor fóstra kærust, í fjærlendri byggÖ
l>íg faömar vor hugur meö ástartryggö.
j>d frá þjer viö berumst á forlaga straum,
Ei fyrnist oss myndin þín blíía;
Hún skín oss í vöku, hún skín oss í draum
Og skírist sem tímarnir liÖa.
f>ín raustin hljdmar oss hrein og skær,
I heimsins glaumi hún þagnaÖ ei fær.
Vjer heyrum þín bergmál og háfossa niö
Og hal'gang, er beijar á söndum,
Og munarhljdm svana, þá niæra þeir kliÖ
Vib miönætursdl yfir ströndum,
I sveimi skýja viö sjduhiings brá
Oss seilast mdti þfn hiuiinijöll blá
þitt minni, sem göfgaö í valkviÖum var,
j>aö vígt hefur Óöinn og Saga;
En hitt, sem aÖ elskan f hrdtri fram bar,
j>ab helgar nú Iöun meö Braga,
MeÖ epli skærust og skrautlegt full,
j>aö skín sem tryggöar og elskunnar gull.
STEINGRÍMUR THORSTEINSON.
ðómur um magnús eiríksson.
í dagblaöi nokkru þjófversku, er út kem-
ur í Hamborg, og nefnist „Hamburger Naeh-
richten“, selst í minnst 60,000 exemplörum,
og er mjög útbreitt í Evidpu, höfum vjer ný-
lega fundiö ddm um landa vorn Magnús Ei-
ríksson, sem hefir fengiÖ þá útreiÖ hjá lönd-
um sínum, sem yöur er kunn herra ritstjdri.
Af þvl aÖ þjer hafiÖ sýfit tfieirl dhiutdrægni
cn aörir í þessu máli, þá biÖjum vjer yöur
aÖ taka í blab yöar þann hluta þessa ddms,
er oss hefir auÖnazt aö sjá, en bitt höf-
um vjer ekki getaö fengiö; samt er auösjeö,
aÖ í því setn vjer eigi höfum iesiö, hefir veriö
taiaö vel um Magnús. j>aÖ er anösætt, aö
ddnnu þessi hefir veriö ritaöur af menntuöura
þjdÖverja og þaö liefir giatt oss mjög, aö sjá
lílagnús nefndan á máli, sem gongur víÖar, en
danska og ísienzka, jafnvel þd sá sigur, sem
hann hefir unniö í Svíþjdö sje miklu meira
veröur, en þd hann heföi veriö unninn í Ðan-
mörku. í dönskum blööum hefir raunar líka
veriö taiaö um Magnús Eiríksson, og heldur
til hins betra, einkum f „Dagbladet“ 28 júlím.
þ. á., því aö þdtt höfundinum eigi líki viö
Magnús í „öllu“ tilliti, gefur hann honum þó
yfir liöfub aö tala gdöan vitnisburö, og hrdsar
einkum bdk hans um Jdhannesar guöspjall,
sem hann segir, aö sje ritaö meÖ „s j á 1 f s t æö r i
hugsun* (Selvstændighed), „s k arp Ieik a“,
„k u n n 1 e i k a e f n i s i n s“ og „h e i t u m á-
huga“. Á öörum staö segir liann, Magnús
„búinn lærddmi", „andlegri frum-
skyggni“, (Originaiitet), og „hreinni, lif-
andi sannfæringu“; og segir framvegis:
„hann er maÖur meö miklu trúarlífi, er ein-
mitt tilknúinn af lifandi trúar tiifinningu mdt-
mælir nokkrum kenningum kfrkjnnnar, er hon-
um þykja rangiega boÖaÖar í nafni trúarinnar.
Á þenna hátt dæma jafnvel danskir menn um
M. E, og bdk lians um Jóhannesar guöspjall.
Ekkert sýnist því eins dheppilega ritaÖ og þaö,
sem fslendingar hafa ritaö um hann, og er
bágt til þess ab vita, aö þeir skuli hafa oröib
freinstir í flokki til aÖ gjöra landa sínum drjett.
í grein sinui getur þýzki höfundurinn fyrst
um ddm, sem Magnús hefir hveöiÖ upp yfir I
— 41 ■—
Grnndtvig og hans flokki, og fellst á hann;
þar á eptir snýst hann aö Magnúsi sjálfum
þannig:
„Vjer höfum nú þegar opt nefnt Magnús
Eiríksson og veröum enn aÖ segja nokkuö meira
af þessum hinum merka manni; og vjer get-
um ekki fyrirgefiÖ sjálfum oss, aö vjer a!!t
um seinan liöíuin geíiö gætur aö honum. Fyrir
þýzkaiand heflr þaö mikia og sjerlega þýÖingu,
aÖ hann er kominn fram í Danmörku; því í
honum er hiÖ öfluga lífs-afi hins sama hreina
og lærdómsríka sannleiks-anda, þess er sýnir
inn í iiiö innsta djiíp lilutanna, og sera ríkti
hjá Lessing, Strautz, Baur og öörum fleiri.
Ilinar noröiægu gennansku þjdöii1, aö Svíuin
einum undanskildum, hafa ýíst viÖ þessuui
rannsdknum, eöa aö minnsta kosti ekíti hirt
um þær, annaöhvort af ieti, eÖa' heimsku, eÖa
þdtt þær vera „fyrir neöan sig“. Sú dgæfa,
sem yfir Ðanmörku hefir duniÖ, er einmitt
sprottin af meiningarlausu orÖaglamri og skorti
á skynsamiegri rannsókn á sannleikanum. M.
E sýnir oss f hinni síbustu bdk sinni, aö
leiöbeineiidur þjóöanna hljóta aÖ vera á æÖra
stigi en þjdÖin sjálf; en hinir þjdöernislegu
leiöbeinendur Daná voru allt um of á hinu
sama stigi og þjdö þeirra, og af þeirri orsök
fyrirgaf hún þeim, en einmitt þessvegna fdr
illa fyrir Dönum. Vjer munum uú í stuttu
mali lýsa því, hvernig M, E. hefir komiö fram.
Vjer höfum fyr getiö þess, aÖ M. E. sjc
íslendingur. íslenzkir menntamenn hafa eng-
an annan háskóla aö halda sjer tii en þess
ríkis, er hin fjöliótta ey þeirra heyrir til, og
þannig kom hann frá hinu kyrláta, en stdr-
kostiega landi og út í hinn margbreytta Hafn-
ar-glaum, FdsturjörÖ Magnúsar á auösjáan-
lega einhvern þátt í hinu andlega eöli hans,
því höíuö hans er kalt og himni nær, eins og
iiinir íslenzku fjallatindar, en hjarta hans er
heitt sem hinn sjdöandi Geysir. þegar hann
er aÖ rannsaka ritH.ngarnar, sem oss hafa
geymzt frá fornöldinni, þá er liann hreinn,
kaldur og forsjáll; hin grundaöa sönnunar færsla
hans fylgir strangiega reglum hugsunarfræö-
innar (og aö þessu ieyti minnir hann á Scho-
penhauer), hann hleypur aidrei yfir neitt
nje gleymir neinu, og vjer sjáum þar hinn
aögætna rannsóknarmann. En þegar hann fer
aö tala um tíman sem er, og hans trúarleysi,
um villukenningar kirkjunnar, sem hann sýnir
fram á, og um hina siöferöisiegu spillingu, sem
þar af hiýtur aö Ieiba fytir mannkyniö, þá
svellur hans heita bióö, þá heyrum vjer aö
sýöur í honum; þeim ofbýöur sem hófiö viija
halda; en vjer sjáum f gegnum fingur viö
reiÖina, sem í rauninni Iíka býr í oss sjálfum,
og rennum liuganum til Lessings og til Lút-
crs, sem kallaöi loksins páfann sjálfan, höfuö
kirkjunnar, sjálfan Antikristum. Magnús Ei~
ríksson er þegar af æsku-aldri. Hann hefir tek-
iö embættispróf í guöfræöi fyrir hálfum manns-
aldri. Hann er enginn þrákeikinn þtætu-ddlg-
ur, sem vill láta bera á sjer meÖ þvíaösynda
mdli straumnum. Hann fyigdi háskdlakenn-
urum sínum meö hlýöni og hreinu hjarta; en
einveran, sem hinn djúphugaöi íslendingur
liföi í, f Kaupmannahöfn, þessari hinni ljett-
úöugu Babílon, leiddi hann æ dýpra og dýpra
1) pannig kalla {jjtíbvnrjar, einn nafni: Norbmenn,
Islendinga, Svía og Dani.