Norðanfari - 16.10.1866, Síða 3

— 51 -
gtöu heyi — sem hrukku þe'm í 26 vikur
.—, en lengst af var þeini beitt. Taíib und-
an þeim varð um vorib 28 tunnur af þurru taM ,
og mun tahtunnan vera um vætt afe þyngd.
í ö&ru húsi hafbi jeg 42 ær, og handa
þeim 50 hesta af góbu heyi, sem hrökk handa
þeim meb beit í 21 viku, fjekk jeg þar 44 tunu-
ur af þurru tahi. I hinu þriöja húsi liafbi jeg
líka ær, en lakara hey, og var þeim meira
gefib, enda varh þar niest tahfailih; álít jeg
því, ab þab veröi tunna af þurru ta&itil jafn-
abar nndan kindinni, sem mun verha alinenn-
ur kláfahestur, af blautu tabi, eha níílægt 2
vættum. Af 30 heyhestnm, sem 30 l.ömb
cyddu, hefhu þá orbií) 28 klái^ihestar útfæriir
á tún — hefbi því verib þar til varib —, ela
kreystings áburbar á dágsláttu; aö gátu minni
munði ekki taSfaIli& liafa orhit) meira þú lömb-
in hefírn stafciÖ inni. Verhur þá eptir þcssu,
tahfall af 30 hestum heys, sem kindur jeta,
fullum þribjungí eha nærfelit helmingi miniii,
en af 30 hestum, sem kýrin cr fúhrub á, sem
vcn er, þar hún tehur svo lengi inn í
fjúsinu. þ>ví undan kúnrii eptir gjöf og taS-
ltláfa stærh — auk þess sem opt er borih í
flórinn veríur optast 50 til 60 'nesta mykju,
úifært á tún. á ab gizka 100—120 vættir.
Alit svo getur mahur, ver haldiS túninu vib
rækt, ah hafa sauhfje á töhunni, en kýr, sem
víha mundi þó vera mikill ábati, ef þetta stæhi
ekki í vegi, nema ef menn tæki svörS og
hcfbi svo meira tahfall á túnií), en af töö-
unni. þah cr annars meining mín, ab af
sauhatahs-áburhi fáist, kraptbezt taha.
Nú legg jeg 100 tunnur af þurru eldi-
vihar tabi, nndan 100 fjár, sem jeg gjöri 100
hesta af blautu tahi útfært á völl, móti 200
tunuum svarhar, sem almennt er í hripnm
flutt, og kallah : svarhar-hundra?) ; og má svörh-
nrinn vera ærib vor.dur, ef til helminga þarf
a?) leggja á móíi ta?i. Nú gjöri jeg 4 atmenn-
ir kláfahestar, rækti b'ett þann, setn tö?)uhest-
ur fæst af, þa?) er á bor?) vi?) 4 tunnur af
þurru ta?i, sem aimennt eru seldar 48 sk.
þegar jarhvegurinn er komin í rækt eiga 100
hcstar (kláfahestar), a?) rækta 25 liesta af
tö?ii, sem jeg aptur mct 25 kinda fó?iur
jafngildi 50 rd. En a?i ineta aptur í óbein-
línis ver?>i, á góha af 25 saub-kindnm, þá
verhur ágóbinn 100 rd En hva?) af því kynni
a?) vcra breinn ágóhi, vil jeg ekki í þetta sinn
ákve?)a, þa?) þarf til þess mikla nákvæmni.
Af þcssu geta menn sje?), hvern óhag
bóndinn vinnur búi sínu, þegar hann Iætur
brenna sauöatabinu, og hva?> vaninn er orSin
sterkur, a?i geta allt af rjettlætt þessa hrapar-
legu mebferb áburíarins, því til a?) bæta rækt-
rni jar?)anna meb þessu móti, þarf engan sjer-
legan lærdóm, e?)ur mikla vitsmuni, þar eb
þetta llggttr og hefir legi?) inn nndir búna&ar-
liætti vorum. J>a& mun ví?>ast hjer á landi,
vera brennt eins rniklu sau?iataSi og kúamykj-
an er, og geta allir sje?), hver ágó?:a von þab
væri, ef þvílíkvi áburbarbrennzlu væri hætt-
Mörg tún eru illa ræktub, sem von er, þar
scm dagsláttan fær víba ckki nema 30 hesta
áburb og þar fyrir innan, meira og minna, en
veitir ekki af 50, ef vel ætti á ab bcra; ef
nægur ábiubur fengist á túnib, gæti þab orbib
næstum sem hlabvarpinn, og þá er þab einn
kostnrinn, ab tvennt er ólíkt, þab ab slá vel
ræktaban völl, e?a iila ræktaban; eitt er þab
ab saubfje mundi sýna meira gagn, ef þab
lifbi á ræktubu fóbri.
Nokkrir munn, ef ti! vill, bera þab fyrir,
ab svarbartekja, sje ekki hjá sjer, og þab er
ekki tiihæfulaust — en vandleitab nnin hans
sumstabar — en dæmin og reynslan sanna, ab
hann er víba ekki notabur þó til sje, óvíba í
Norburálfu mnn áburbi brennt, eins og hjer,
því hann er víía sóttur langar leibir, og keypt-
ur dýrum dóipnm og talib tilvinnandi, vegna
akraræktar þe'rra.
Margt íleira þessu líkt, mætti gjöra ab
unitalsefni, svo scm elufæri manna og hvert
ekki mætti brúka fleira tii eidsneyiis, en vana-
lega er brúkab.
ÁÆTLLUN UM KOSTNAÐ VIÐ SVARÐAR-
TEKJU.
Svarbargröf 14 á!na löng 7 álna breib,
ofan af henni rybja 2 menn á dag, og fá
laun...............................2 rd. „ sk.
úr þessari gröf taka 5, menn á dag
8 lög ...... i . . . 5 - 80 -
Blautan svörbin flytja 3 menn út á
dag,-á þremur lirossurii1 300 hesta,
bjer um 100 þurrir, fýrir . . 4 - „ -
2 kvennmenn kljúfa á dag og 2
kvennmenn hreykja annan dag 2 - 64 -
3 bcra saman í hrauka eba hlaba
á dag................... 2 - „ -
um heimíluttning cr ekki gott ab
ákveba vegna óviscrar ;vegaiengd-
ar, á Akureyri mun þ's|| kosta ab
flytja 100 hesta, niinnSÍ ... 6 - „ -
Alls 22 - 48 -
10. 10.
-----*------
HEÍLRÆÐr.
þab er alkunnugt, hversu margir af fá-
tækum Islendingum, ferbast hingab til Kanp-
mannahafnar, til ab lær^ handibnir og annab
þess konar. En hjer í Kmh. er þab viBtekin
regla, ab taka ekki móti Islendingum, nema
þeir borgi meira eba minna meb sjer; þab er
og sorglegt ab vita, hvaj^ margir landar okk-
ar fara hingab, án þess ab vita hvernig þeir
geti komizt bezt fram meb lærdóm. þeir
komazt hjer stundum nibur í verstu stabi, mega
gjöra skriflegan samning og borga strax meb
sjer þab liíla sem þeir höfbu til farareyris;
en ef mönnum líkar nú ekki lijá þessum mcist-
ururn, mega þeir fara svo búnir og alis lausir 1
í burt, þá minnst varir, og eru því neyddir
til ab komast nibur á öbrum stab og standa
þar, 4 eba 5 ár, eba ab öbrum kosti fara alls
lausir og ólærbir heim. þess vegna rábum
vib nú, þeim af Iöndum okkar, sem hingab
viidu koma, ab gjöra ekki skriflega skilmála
og því síbur borga nokkub meb sjer, heldur
rá?a sig, upp á lengri tíma; og ef mönnnm
ekki Iíkar, í þeim stab, þá er rnabur Iaus allra
mála, og getur farib þegar hann vill; þá er
mabur líka bænum kunnugri og getur bctur
bitt a góba stabi. Líka væri óskaridi ab siíkir
menn fengju ráb hjá þeim Islendingum, sem
lengi hafa verib hjer, og fiestir eru löndum
sínum, mikib velviljabir. Líka skyldi hver
sem hingab kemur, hafa góba vitnisburbi og
skírnarsebil.
Skrifab 28. febróar 1866.
Jóscp Jóhannesson, Meyvar.t Jónsson,
járnsmibur. járnsmibur.
Jón Hjálmarsson, Jóhannes Jfctkobsson,
söblasmibur. apóthekarasveinn.
BLAKKA MÆRIN.
Flýb’ ekki frá mjer
Fagra mærin nýta I
Stattu stund hjá mjer
Um stund vil jeg þig líta.
Dökk ert þú og bráblökk,
En brúnaljósin sindra
I töfrum þau tindra.
Sá jeg opt sæla
Sól um himingeyma
Ðýrbleg’ yndæla
Um daga heiba sveima.
Sá jeg hana síga
I siá meb kyrrum roba,
Blíba værb boba.
Sá jeg um sjáar
Um suraar aptna blíba
Glerib hib gljáa
Gullnar öldur líba.
Sá jeg þar blika.
I biáma, grænku’ og roba
BlíBIeikna boba.
Sá jeg um heibann
Himin mörgu sinni
Innganginn greibann
Til Gubs í sálu minni.
Sá jeg ljúf iians ieyptra
Ljós, án töiu og enda,
Mjer beina leib benda.
Mund’ jeg þá gleyma
Gubi og dásemd hárri,
Mun sál mín sveima
I sældarlöngnn srnárri,
Mtindi þab of Ijett Iund
þó líti jeg gebi blökku
þín brúnaljós blökku.
Augun þín blökk bjó
Bezti smibtir hæba;
Lífsefni ljet nóg
Logann blakka glæba.
I honuni býr ást heit,
Eldur sjór og þruina,
ÐÖgg sói og sumar.
Jón Norbmann.
þAIÍKARÁVGRP.
þegar jeg liafbi verib vib búsbap í Eyrar-
sveit í SnæfeMsnessýslu, um 7 ár, og reynt til
ab leita mjer og mínum atvinnu, af sjó og
landi, sem mjer var frekast unnt, sá jeg ab
búhagur minn var farinn ab ganga svo til
þurrbar, ab jeg innan skamms mundi komast
í þær skuldir, er jeg ekki fengi reist rönd
vib; tókst jeg ferb á hendttr — fyrir hvöt
frænda og tengdamanna minna hjer —, ab
flytja mig búferium hingab tíl Húnavatnssýslu
á næstlibnu vori (1865); Enn þar fyrirtæki
þetta var mjer, efnalithim bóndamanni, meb
öilu ofvaxib, þá gengust hinir sömu fyrir, ab
útvega mjer hjer menn og hesta til ferbar-
innar, og þab meb svo vægri borgun, sem
mabur gat minnst hugsab sjer, svo ab jeg
komst hingab loksins til ábýlisjarbar minnar,
rjettum þremur vikum fyrir slátt. Jeg hafbi
orbib ab selja, og skilja eptir, flesta naubsynja-
muni mína vestra, t. d. hús, vib og abra bús-
hluti, sem ekki tirbu fluttir, þenna afarlanga
veg (fullar 4 þingmannaleibir), og var rnjer
því vant margra naubsynlegra hluta, þá hing-
ab kom. Urbu þá margir til ab hjálpa mjer
um hib naubsynlegasta, sumir meb vægu verbi
og sumir fyrir enga borgun; jeg finn mjerþví
skylt ab nafngreina þá helztu, se,m jeg á ab
þakka, ab jeg hefi vel komizt af þetía frum-
býlings ár raitt hjer, og tel jeg þá fyrst og
fremst frænda minn: prófast sjera Gubmund
Vigfússon á Melstab, sem ekki einungis út-
vegabi 2 menn meb 4 hestum — auk þess
sem vinnumabur hans sjálfs var í ferbinni meb
hans eigin hesta —, heldur lánabi mjer borg-
un fyrir þá abfengnu menn og hesta og loks-
ins gaf mjer upp af þeitn kostnabi, sera vel
L