Norðanfari - 01.05.1868, Side 2

18 —
og ölfiing hingaS f kaupslalina f haust, me5-
an þaí) var hjer ah fá. En þessi verzlun utan
sýslu manna hjer í kaupstöfcunum er víst mjög
lítil í saman burii vih þd verzlun, er Skagfirb-
ingar hafa háö bæ?i í kaupstöbum utan sýslu
og viíi Clausen. En fremur er þa& takandi til
greina um útíluttar vörur, ab þaí) munu þó
nokkrir menn hjer í sýslunni, sem ekki hafa
látib alla ull sfna og stimir alls ekkert af henni
f kaupstabina f sumar. Enda gegnir þab mikilli
furbu hvab ullar úlfltittningurinn var lítill f
sumar, í samanbur&i vib þá ull, er hjeban var
flutt frd Skagafirbi 1863. þd var flutt hjeban
af allri ull 98,963 pd. fyrir rúina 50,408 rd.
þau er eptirtakanlegt au ullin er þd rúmlcga
helmingi meiri ab þyngd, og nærfellt þrisvar
sinnum meiri a& ver&hæí), tólgin var þá 40 pd.
minni og pundið ekki nema 18 sk. en iýsib 27
tunnum meira og t. á 30 rd, svo ver& tólgar
og lýsis sam Iagt liefir þá verib 1,819 rd.meir
en f sumar eía hvort tveggja fyrir 15,531 rd.
þá hafa sokkar og vetlingar veriö mikib fleiri
talsins, en talsvert lægri f ver&i (sokkar a&
meíial tali 33 sk. vetlingar 9 sk.) prjónlesib hefir
þá vcrib alls fyrir 758r. cba 119rd. mciren f
sumar, þd hefir æöardún verib nærri hehningi
minni, en gcngib nokkub betur, 6 rd. 24 sk pd.
fiöur mcira, cba 1,574 pd. I.ambskinn fieiri
eba 1,560. Samlagt verb æ&ardúns, fibtirs og
vorlambaskinna hefir þá veriö 811 rd. eba 89 rd.
minna en f sumar, 1863 hafa verib útfluttar
1,550 gærur iiver á lrd. 8sk. e&a fyiir rúma
1,679rd.; cn þó er ekki getib um ab þá hafi
neitt saltkjöt verib flutt út, og er þab víst ein-
hver misgáningur, þab má þó ab líkindum gjöra
ráb fyrir f hib minnsta 2. lpd. af kjöti móti
hverri gæru eba 3,100lpd. á 1 rd. eba fyrir
8,100 rd. og heSr þó kjötib ab líkindum verib
meira, því gærar hafa þá 6 ab gcta frcmur
verib fluttar heim, en látnar hafi verib auka
gærur, því gæru verbib var lágt, en ullar verbib
hátt; eptir þessu hefbu gærur og kjöt þá átt
ab vera út flutt samtals fyrir, 4,779 rd. cöa
6,279 rd. minna en í haust. þessi kjötreikn-
ingur vor 1863 er nú ab sönnu getgáta, en
cptir þcssu hefir þá fluttst út úr sýslunni, ull,
fyrir........................... 50,408 rd.
tólg og lýsi fyrir .... 15,531 -
prjónles fyrir ..... 758 -
dún, fibur, lambskiun fyrir. . 811 -
kjöt og gærur fyrir . . . 4,779 -
cba vörur alis fyiir . . , 72,287 -
og cr þó útaliö eins og nú þab sem sýslubú-
ar bafa verzlaÖ f öbrum sýslum.
f>ab er ineir en þribjungi hærra dalatal
hcldur cn í sumri var, eba útfluttar 1863 á
móti útfluttum vörum 1867, eru ab verbhæb
tæplega cins og 10 á móti 16.
1863 fiuttist til sýslunnar 2967 tunnur af
ölluin kornmat fyrir 28,377 rd , en þessi mat-
ur hefbi kostab í kauptíb í sumri var 32,306
rd., og liefbi svo mikill matur verib tekin þá,
þá hefbi af ölluin útfluttum vörum verib afgangs
einungis 12,179 rd. og mundi þab naumast
liafa hrokkib fyrir öbrum naubsynjum, svo sem
salti, kolum, járni, saum, hcstajárnum, færum,
naubsynlegum Ijereptum, saumgarni litunarefni
og mörgu öbru smálegu sem varla verbur án
veriÖ. Til þess ab fá fljótara yfirlit yfir sam-
anburb þcssara tveggja ára, setjum vjer hjer
samanburbar töflu yfir þab, hvab mikib þurfti
af nokkrum algcngustu íslenzkum vörum fyrir
ýmsar útlendar vörutegundir áriu 1863 og 1867 :
þab þurfti fyrir pd. af h 1863 vftri ull 1867 pd. a 1863 f tólg 1867 Ipd. a 1863 f kjöti 1867 kúta af 1863 lýsi, 1867
1 tunna af korni 17, 9 26. 7 43, 0 48, 0 8, 0 7, 5 5, 0 5, 8
- — - bankab. 22, 1 34, 7. 53, 0 62, 4 8, 1 9, 8 6, 2 7, 5
- — - salti 5, 2 5, 3 12. 5 9, 6 2, 3 1, 5 1, 5 1, 2
- — steinkol. 4, 9 6, 7 11, 8 12, 0 2, 2 1, 9 1, 4 1, 5
10 pund af járni 2, 5 3, 3 5, 5 6, 0 1, 0 o, 9 0, 6 0, T
- — - kaffl 7, 7 10, 0 18, 5 18, 0 3, 5 2, 8 2, 2 2,
- — - sykri 5. 0 6, 7 12, 0 12, 0 2, 2 1, 9 1, 4 1, 5
10 potta af brenniv. 3, 5 3, 6 8, 5 12, 0 1, 6 1, 9 1, 0 1, 5
10 pd. af neftóbaki 10, 4 17, 8 28, 9 32, 0 5, 4 5, 0 2, 7 3,
- — - munntób. 16, 2 24, 4 39, 0 44, 0 7 3 7, 0 4, 6 5, 3
Fyrir allar þessar vöru-
tegundir samtals þurfti 95, 4 139, 2 232, 7 258, 0 41, 6 40, 2 26, 6 81, í
þab er f fiskatali afliverri vörutegund fyrir sig Fiskvirli f hverrivöru- tcgund ( skildingatali 190, 8 278, 4 465, 4 512, 0 332, 8 321, 5 425, 6 497, 6
25 18 9 10 12 16 12 10, 4
Athugasemd. þegar menn leggja þannig
hinar innlendu vörur, sem látnar eru fyrir hin-
ar útlendu, nibur f fiskatali, og gæta ab hvab
fiskvirbib eru margir skildingar, þá geta menn
sko&ab huga sinn um, þegar verzlanin þykir
ekki gób, hvort ekki sje betra fyrir lands-
menn ab vfxla nokkru af hinni innlendu vöru
innbyrbis, en menn verba þá, auk þess sem
hjer hefir verib talib, ab taka til greina harb-
an fisk og smjör, sem Ifka eru verzlunarvör-
ur, og sem landsmenn skiptast stundumá um.
Árib sera leiÖ, var hjer fiskvirbib í smjöri 12
sk. en í hörbuin fiski 12,„sk.; f hvftri ull,
tólg, smjöri, kjöti til jafnabar 14 sk. í tólg,
smjöri, kjöti, 12t sk.
Iljer inunar mestu hvab ullin var lægri í
sumar, en 1863, 0, 28, og lýsi rúmlega 0, 13í
en þar á móti var tólg hærri, 0, 10 og kjöt
0, 25, uli og lýsihafbiþvf lækkab um 0, 06 meira
en tólg og kjöt hafbi hækkab; en aptur voru
flestar útlendar vörur, dýrari, þó varb verzl-
unar munurinn mestur hjá svcitabóndanum,
af því hjer vibbættist cinnig þab, ab ulliu var
bjá flestum talsveit minni; en hún var abal
verzlunarvaran hjer í sveitinni á kaupttbinni.
þetta sjest cnn þá ijósara ef menn taka dæmi
af sveitubónda, sem verzlabi bæbi árin ein-
göngu meb hvfta ull. Setjum ab hann hetbi
haft 1863 240 pd. ullar á 50 sk , þab er 125
rd. og út á þetta skyldi liann liafa tekib:
4 tunnur af korni á 9 rd. = 36 rd.
2 — - bankab. - 11 - = 22 -
1 — - baunum - 11 - = 10 -
Salt, kol, járn og stál fyrir . . 5 -
48 pund. kaffibaunir á 36 s. = 18 -
16 — mal. kaffi -16- = 2 - 4 #
32 — Candis - 24 - = 8 - „ -
8 — hvítasykur -20-= 1-4-
tóbak fyrir...................4 - „ -
32 pottar brenniv. f 16 s. = 5-2-
Áhöld, Ijerept, smávarning fyrir 12 - 2 -
kemur ullarverbib 125 rd.
Seljum s vo ab sami bóndi hefbi af líkum
fjárstofni átt Ijórbungi minni ull í sumar, eins
og allvíba munihafa átt sjer stab. þab væri
180 pd., sem á ^6 sk. gjörir 67 rd 48 sk. og
verbur þá kaupsta?>ar innleggib 1867 á móti
daiatali rfímlega eins og
innlcgginu 1863 a^i
líisf
10 á mtSti 19. þaÖ er nú strax
hann hcfbi ekki getab borgab jafn inikinn
í suniar eins og hann tók 1863, en hefbí ha1”
tekib | t. minna af hverri matartegund fyr,r
sig — þab er:
3J t. korn 10, lj BB á 13,
l baunir 12 rd.
60 rd.
3 If
en
Salt, kol, járn og stál, eins og ábur f. 5 -
og hefbi Iiann þá samlagt 65 - 0
O 0
átt afgangs af ullarverbinu 2 - 0
f>ab ræbur ab líkindum ab bóndinn þlir®
optast ab taka líkt af matvörn, þegar bus ^
stæbur breytast ekki til nmna. þegar ban®
hreppir mikil verzlunar aflöll verbur hann
gjöra eitt af fernu, aÖ taka naubsynjarnaf
láta þab mibur naubsyniega sitja á hakanu1"’
b, taka munabarvöruna, en láta nau?synjflrn
ar mæta afgangi, c, láta verzluiiar aflö^"
koma ab tiltölu nibur á bvorutvcggju, cba P
d, ab láta fje í kaupstabiiin ab haustinu,
þannig má3ke rýra fjárstofnin um of og ®ja^
sagt eyba verzlunarvöru þcirri (tólg og haust
ull), fyrir sig fram, sem hann heföi átt a
geyma til næsta árs. í sumar og haust selfl
leib, virbast úrræbi almennings hafa verib þa'1 a®
iáta verzlunar sfföllin a& miklu leyti koma u*®
ur á matnum og svo ab láta fje í kaupst8®'
ina, bæbi til ab minnka skuldir (og var Pv
vel variÖ), og svo víst margir til a& bæta fjeí
upp skortinn á inuna&arvörunni; enda var lí'13
lítinn kornmat ab fá, ,
þó þetia yfirlit yfir verzlunina h)er a
Skagafirbi næstlibib ár sje mjög ófullkomib> P
má þó svo mikib af því sjá, ab vjer höfu°|
ekki farib vel a& rábi voru, einkum í því 8
taka enn svo mikib af munabarvörunni, þr^
fyrir þcssi verzlunar afíöll, því þó matuii111’
fengist Iftill, þá hefbu menn, ef munabarvar'
an lieföi verib talsvert spöruÖ, ekki þurft 8
láta mikib kjöt í kanpsta&ina, en borgab nokk'
ub I skuldum meb tólg og ull eba gærum;
þá því síbur þnrft ab gjöra nýjar skuldir fyr’r
liib afardýra svo nefnda stjórnarkorn.
þab mun ab sönnu ckki hafa þótt heuí'
ugur tfmi til ab minnka kaupstabarskuldir
sumar og haust, eptir iiarban vetur og kostu'
abarsaman f fyrra, víba hvar vesæl skepnU'
höld f vor, og svo þegar verzlanin skyldi u®
leib breytast svo mjög til liins lakara f suiU'
ar. En fyrst þab öfugstreymi virf isi eiga sjef
stab a& skuklir vaxi f góbum árnm og þe6af
verzlanin gengur vel, þá væri þab þessu sflU1'
kvæmt a& skuldir minnkufu aptur í bágu ar'
unum og þegar verzlanin sjálf gjörist m'óuu'
um, harbkeyptari. Vjer höfum líka von urrl
ab þetta rætist á oss Skagfir&ingum nú þcgar'
meb því, ab kaupstabaiskuldir vorar verti lang1'
um minni vib kauptíb á næsta sumri cn
voru rjett fyrir kauptííina suinarib sem lel®'
J>a& er einkum tvennt sem til þess bar 8
sknldirnar fóru minnkandi þetta ár frá sun)fl
til sumars ; fyrst þab, ab sláturfje var 1’jef
svo vel borgab f samanburbi vib annab e,n'
kum upp í skuldirnar, ab margur tók n^er,,
sjer ab láta sem mest, scm annars mundu el*'
ert fje hafa Iátib í kaupstabina, og því W’®
getab borgab í skuldunum me& því rátlagi sen)
ab ö&ru leyti er á verzlan vorri; svo vjer telj
um þab eingöngu þessu háa ver&i á slátuí'
fjenu ab þakka, ab kaupmenn fengu þó la'3
vert inn f skuldirnar og bændur losubust nok»
ub; hib annab sem ollir því ab skuldir,lílf
verba vísl mikib minni f sumar komandi e"
þær voru í sumar sem leib, er þab, a& 11
mun fátt vera hjer til í kaupstö&unum, sCl^
menn girnast, og verzlunarstjórarnir vera 8
mestu eba öllu lcyti hættir ab lána.
J>a& eru mjög óbúmannlegar verzlunar ^
stæbur, ef aí> sýslubúar skyldu vera búnir a
I