Norðanfari - 20.02.1869, Síða 4

— 20
tíl barnalærddms bæfcur banda innbtíum ganiia
H ó 1 a s t i p t i s. RilaS í Jannar 1869.
Nokkrir barnamenn í noiíurhkita hins forna
FTóIastiptis.
ASKORUN TIL ALþlNGIS.
Jrab er ekki tilgangur þessara fáu lína a&
lýsa því sem svo er alkunnugt, nl. meb hvaba
alób, mannkærleika og dugnabi herra prófastur-
inn síra S. Gunnarsson á Hallormssíab hefir gengt
hjer læknisstörfum, síban herra B. Thorlucius
fjell frá, og lagt í sölurnar efni, heilsu, og tíma
frá öírum störfum sínum, án þess ab hafa
nokkra von um endurgjald fyrir þessa ágætu
hluttekningn sína fyrir læknisdæmib. Er því
abal tilgangur minn meb línum þessum ab vekja
niáls á, a& samdar yrbi bænarskrár hjer frá
læknisumdæminu, og lagbar fyrir alþingi á næsta
sumri, þess efnis, ab Iierra prófastinum S.
Gunnarssyni yrbi vcitt endurgjald fyrir starfa
ainn, af læknislaunum þeim sem læknisdæminu
hjer til heyra, allt ab 300 rd.; og vík jeg þessu
helzt ab okkar heibrubu þingmönnum, ab þeir
meb fylgi og forsjá gangist fyrir, ab bænar-
skrár verbi samdar vibvíkjandi tjebu málefrii,
f kjördæmum sínum, í vor ábur enn þeir fara
til þings. 7.
þess beldur sem líklegt er, ab aiþirigi beini
ofan nefndri bænarskrá frá sjer embættisveginn,
þá virbist oss, ab hún fyrsí ætti ab sendast
hlutabeigandi amtmanni, sem eigi mundi híta
sitt eptir liggja, ab mæ!a hib bezta meb svo
gdbu málefni. Ritst.
J>egar vjer lásurn grein þá er fyrir kemur
í Norbanfara, nr. 27, 28, bls. 54—55, 7. ár,
gat oss ekki annab enn furbab á því, hvab út-
gefari hans er bóngóbur, meb ab taka í blab
sitt, alit hvab hann er bcbin um, þab liggur þó
öllum í augtim uppi jafnt ókunnugum sem kunn-
ugum, ab abal tilgangur ritgjörbar þeirrar er sá,
ab gjöra þann er þar ræbir um fyrirlitningar
verban, í augum landa sinna, fyrir grunsam-
legar og ódrengilegar athafnir sínar, þó því
hefbi nú verib svar ab gefa ab brígsli þau er
tilfærb eru í greininni væru sönn, þá væri þab
ærib illa þenkt ab gjöra slíkt þjóbknnnu,gt, enn
því v e r er þa’ö, ab vjer getum meb vissu sagt,
(og þab vita fleiri) ab þetta álas er tilhæfulanst,
vjer vifum ekki til ab mabur sá sje þekktur
ab neinni órábvendni, þab nnindi þvíhafaver-
ib rjettara gjört ab stinga riti því undir stól,
enn gjöra þab þjóbkunnugt, einkum í tilliti til,
rithöfundarins sjálfs.
Vjer verbitm líka ab láta þab álit vort í
ljósi, ab blabi sem í mörgu tilliti er þarflegt,
og ef til vi!I ómissandi, sje til minnkunar ab
láta þab hlaupa nreb því líkt ilikynjab slúbur,
lands borna á milii, hvert heldur þab er saniib, I
ura einn sjerstakan mann eba fleiri.
þar línur þessar mila fremur til ab afsaka
en áfeila náungan, enn ab hinu Ieyti taka j
lílib rúm af, þá vonum vjer ab herra ritstjór-
inn, Ieyfi þeim ab koma almenningi fyrir sjónir.
Nokkrir fyrir austan.
TIL BALDURS.
í vifauka blabi Baldurs, vib nr. 1C—17,
sem kaupendum var veitt ókeipis stendur, ab
korn þab, er kotnib bafi á Skagaströnd og Hofs-
ós næstl. hausí, hali verib svo mabkab ab %
lír hverri tunnu hafi verib mabkur einn ; þetta
er ab öl!u leiti ranghermt, hvab vcrzlunina í
Hofsós snertir, því fyrst er þab, ab ekkert
korn kom til liofsós síbast libib tiaust, og svo
er nú kornvara sú, er þar var eptir síban í sum-
ar, hjerum bil 200 tunnur alveg uppseld, án
þess ab nokkur hafi fundið í herini maðka,
nema Baldur einn, vil jeg því rábleggja honum
ab vanda bctur frásagnir sínar fiamvegis, ella
er jeg hræddur um að hann verbi á endanuin
svo hísugar af möbkum ab fáir þori ab hj'sa
hann, Skagfir&ingur.
JPRJETTIIt UVHfEEKDAR.
Ur brjeíi úr Norbunuúlas., d. á þorláksm.
fyrir jdl 1868: »þab er bágt hvab verziun-
in beíir yfir höfub verib okltur ill og ónoía-
Ieg á næstlibnu sumri og iiausti, þó yfirtaki
Knutzons verzlun á Seybisfirbi, því eptir því
sem blöbin skýra frá, heíir þegar gætt er að
vörubyrg&um og verblagi, hvergi verib eins:
hvít ull 80 sk., tólg 16 sk. í sumar og haust,
en ull minna í baust. 1 pd. af bezta kjöti
7 sk., mör 14 sk, vænstu gærur 7 mk.; en
þar á móti rdgur 14 rd , baunjr 15 rd. og grjón
1 6 rd., kaffi 36 sk., sykur 26 sk., munntóbak
lrd., neftóbak 72 sk., ekki samt pundib held-
ur bitinn, er optast vegur nálægt 26 lóbum ;
þab er kalla&ur ósi&ur, ef þess er óskab, ab
hann sje bættur upp svo ab hann verbi 1 pund.
þ-egar mafcur ber þetta saman vib prísana á
Saubárkrók og Hofsós og vífcar í sumar sem
leib, sjá Nf. sjöunda ár 10 sept. 1868, muriar
eigi svo litlu, og þó einkum þá þess er gætt,
ab grjón þau, sem komu til Sey&isf. verzlun*
ar og seld hafa verib 16 rd. í sumar og iiaust
voru Svo hraklega skemind, ab þau a& vitni
greiadra manna líverkji eru drýgrinje betri til
matar enn mebal rúgur. En vest er þó hvab
verzlunar ómynd þessi, hefir nú þenna tíma
vantab ab mestu eða öilu hinar naubsynlegustu
vörur/1 Af öllum kornmat kom í liaust ab eins
300 tunnur, (me&an voru 3 verzlunarstabir á
Seybisfirfci, kom opt jafn mikib eba meira til
hvers) sem treint var í smá skömtum sjálfa
sláturtí&ina, er varb þó lieklur skammvinn,
þar bæ&i þraut tunnur undir kjötib og kornið
til ab láta á móti fjenu. Ekki a& nefna a&
peningar fengjust. Síðan hefir bjer verið korn-
laust, nema lítib eitt af skemmdu grjónamoski.
Tvennt var annab, sem hjer var eigi ab fá,
sem litlu eba engu var betra en kornleysib, ab
ekki fjekkst nokkur spotti til vei&arfæra þó
gull væri í bobi, en meb haustskipi kom svo
lítib og ómerkiiegt, a& þab seldist upp á fáum
dögum, og alveg þrotib þá liaustverzlun byrj-
aði; var því allur þorri manna, sem eigi fjekk
neitt af þessu litla sem kom. þetta kom sjer
því verí', sem matvaran var dýrari og ófáan-
legri. þab hefir sömu afieibingu eins og koma
ætti í veg fyrir, ab vi&.gætum haldib í okkur
lííinu meb sjóarbjörginni. Eigi koin hib mtunsta
af nokkurs konar trjávifc, nema lítifc eitt af
spírnm, sem kom í sumar og haust til þess-
arar verzlunar. þab kom sjer litlu betur en
veitarfæraleysib, og sízt þeim er báta sína
misstu í skabavebrunum í haust. 14 bátar
er sagt ab brotnab baíi í spón í Borgarfirfci
og Lobmundarfirbi. Nú verba þeir sem hlut
áttu a&, að standa böndum uppi, þar sem ekk-
ert er efnib ab fá í bátana aptur
þeir sem eiga þetta verzlunarskrifli,
hefðu þó átt ab sjá, ab korn, veiðarfæri og
frjávibur rnundi ganga hjer út, þegar vib enga
var ab etja. En það virfcist ab þeir hati eigi
kunnab á annann hátt, a& hagnýta sjer ab þeir
voru hjer einir um iiituna, en rneb því að gefa
sem minnst fyrir það litla, sem þeir gátu feng-
ib af vörumokkar, en mjer liggur vib ab segja,
ab okra sem mest á sínum. þó aldrei hafi
verzlun þessi verib hjer rjett vinsæl á Austur-
landi, þá dylzt nú ekki, afc þeir eru dau&ir
gamli Knuðtzon og Jón Arnason, er lijcr var
factor hans.
þab var mikib meinhvabhin enskavcrzl-
un varb hjer skamrnvinn, því þó meb nokkurri
óreglu væri opt a&flutningar að henni, þá var
j hún þó opt byrg af gó&um vörum. Hún bef&i
ab líkindum orfcib vinsæl undir hendi Sigurbar
E. Sætuundsens. Flestir sem hafa kynnst hon-
tim og skipt vib hann mumi sakna hans; liann
iiefir reynzt lijer hjálpsamnr, á meban að hann
haffci nokkru að mifcla, gófcgjarn og áreifcan-
legur í vibskiptum. þab var nýmæli iijer eysira,
er hann sneri hinum óyinsælu og hvumleibu
„Contrabókum“ í þægilegar og snotrar „Vi&-
skiptabækur“ ; fyrir það á hann þakkir skyld-
ar af öllum skipta vinum sínum. þess væri
óskandi ab hinir verzlunarstjórarnir bjerna fyr-
ir austan gjörðu að hans dætni; þeir og þeirra
standsbræ&ur, sem enn halda uppi þeesari ó-
þjófclegu venju, bafa lengi verið ójiokkafir fyr-
ír dönsku reikningana, og verfcur þab meir lijer
eptir, úr því Sigurfcur og nokkrir fleiri verzl-
unarstjórar, bafa sýní bæbi þeim, sem erín lianga
vib iiina fornu venju og okkur, ab þeir bæfci
meiga og geta verib íslenzkir.
Mikib og almennt er þab tjón, er menn
bifcu hjer af ofsa o? kafaldsbrífcinni dagatia
15—18 október íhaust. þab mun skipta þús-
undum, er lÍL'gur dautt af saubfje manria urid-
ir fönn og í vötnum hjer í Múlasýslum. þar
afc anki tók sjórinn fjölda af báiutn, því sjá-
argangurinn vár dæmalaus; sumstafcar tók bát-
ana ofan afháum sjáaibökkum úr vetrarnaust-
um og braut í mjei þab væri frófclegt afc sjá
í blafi yfcar, skýrzlu um tjónib á fje og bát-
um í hverri sveit hjer á Austurlandi; ættu
prestar og hreppstjórar afc semja þær, hverjir
í sinni sveit og senda yfcur“.
Úr briefi af Langanesströndum, d. 23. jan
1869: „Hinn 15. desember 1868, vildi svo
til, ab í Vifcvík hjer í Skeggjasiafcalirepp á
Langanesströndum rak trje sem 3 bændur þar
fóru a& saga sundur til ab geta bjargafc því
undan sjó. Bændurnir bjetu þorsteinn Jóns-
son, Jón Jónssoti og Arni Frifcriksson. þeg-
ar þeir höffcu nýbyrjab a& saga trjeb sagfci
þorsteinn, ab ófært mundi fyrir sjógangi ab
saga og yfirgaf, en hinir hjeldu áfram og nábu
sundur trjenu, en bjarg var upp yfir meb
hvylft f, sem þurfii a& ganga fyrir; þeir
gengu upp ab bjarginti, og ætlufcu afc komast
norfcur mefc því. en ( því korn ólag, sem gekk
í bjargifc og fyllti þar tipp eptir því, ab skipti
mörgum álnum ef eigi fö&mum; ætlubu þeir
þá ab snúa sufcur meb því og þá var eins ó-
fært, en í því skall ólagifc á þá, og .sópafci
mönnunum báfcum á sjó út, en Jóni skolabi
nokkru norbat upp aptur mjög þrekubum, þó
ekki stórmeidduni, en Arni hefir eigi en fundizt.
þann 10. jan. 1869, lagbi þorsteinn sem hjer
cr ab ofan nefndur frá Bakka hjer á Langanesstr.
unum, á leib heim til sín, a& sjá beilbrigbur,
upp á svokallafca Vifcvíkurheifci. Vefcur var
gott. A& þrem döguín librium fanrist þorsteinn
örendur, mefc afcra hendina undir kinninni,
reista á olboga; hann var ab eins þá bóinn ab fara
afc vegalengd, sem svara&i tveim hlutum úr mílu,
Hann skildi eptir konu sína meb 7 börnum
þeirra og ílest í ómegb, og beimilib bjargar-
0? fjemurialaust Mislingaveikin er a& ganga
Iijer og hefir banafc 4 börnum í þessum hrepp,
en mnrgum í Vopnafirbi; þar hetír líka verið
önnur veiki hinni til afcstofcar.
Ur brjefi úr Sufcurmúlasýslu dags. 13jan.
1869: „A milli Breifcdals og Berufjarfcar-
strandar liggur vegur, sem kallabur er Fagra-
dalsskarb; á því hetír stafcifc um langan aldur
steinn einn, sem á hlófcum væri af mönnum
settur, þó nokkub stórfenglegur, kantafcur á
þykktina máske tæpar 3 álnir, en ummálifc allt
um kring nær því 12 álnir; í honum var svart-
leiit grjót, sem járnkennt væri, og ólíkt öfcru
grjóti þar umhverfis, og hefir verifc nefndur
Grettistak. Eptir trúverbugra manna frá-
sögn er steinn þessi horfinn burtu á tímabilinu
milium næsll. höfufcdags og haustgangna, og
búib afc leita hans þar alit í kring, engin sjerlegur
bratti eba skrifca þar nálægt, er heffci getab
velt honum burtu, enda sjást engin umrótsmerki
á neinn veg. þab væri gaman afc vita hvab
náttúrufræbingarnir vildu gjöra úr þessu.
Hjer á jólafoslunni sást tvívegis fyrir dag-
inn ab morgni langann tíma, sem logandi eld-
ur út til hafsins, sem ýmist jókst cfca nrínnk-
afci. Slíkt muna mcnn ekki; ætla menn þab hafi
verifc af megnri úrkomu í hafinu, sem fram hefir
komib sífcan og enn miini korna.
Mælt éi afc I'áskrúbsfjarfcarhr oigi 500 rd.
á leigu í jar&abókars., afhverju nú eigi ab taka
200rd til þess ásamt þeirn 200rd er sr. H Espó-
língafívor, ab kaupa matbjörg fyiir“.
Eiijandi oj ábyrjiarmadur Bjiim Jónsson.
Pientab í prentsin. á Aknreyri. J. Sveinsson.