Norðanfari - 22.02.1870, Blaðsíða 1

9. All
PlfiAMIARI

AKUREYRI 22. FEBRÚAR 1870.
M lO.—II.
VÍSUR I MORKINSKINNU.
Jeg Iiefi getib þess átur í Nortanfara, ab
á 200 bis. í Morkinskinnu eru vísur, er menn
liafa eigi þekkt á£ur. Jeg lofafei, abjegskyldi
einhvern tíma sí&ar skýra þessar vísur, og vil
jeg nú binda enda á þa& lofor&
I Morkinskinnu Stendur á 200. bls : „Nv
cr Haralidr cinn konvngr i Noregi. þessa getr
Einarr ScvIason,at Haralldr konvngr haf&i verit
i Datimorc. oc bariz þar .ii. orrostor afra vi&
Ilve&n cn aþra vi& Illesey oc haf&i sigr.
Vtryggvm let cggiar
elionfrar vnd harl
Hve&n a holþom ro&nar
Iirafns mvnnlitoþr þvnnar':
a&r þar er ognar proþom
vlfnistanda nisto
hvngr a hond at ganga
hrescur&r Danir vrþu.
Atli socn vi& sletlv
sercrioþr lialfs merki
liarþr þar er hregg of virþom
Hleseyiar þrom bleso1:
hvs brann vpp en eisor
ofatt sia knatti
malrnr song en hloþ hilmir
hrekost vi& scy gncfa.
oc enn segir Ilalldorr.
Vann valgrennir
. viþr rafiþris
hvenþ2 hamoþro
liroþit vapn boþa
flvgv framliga
feec svanbecciar.
snarr solþverrir
sigr falvigrar.
Eyddi oddum
ey benþeyiar
lilcs hclfysir
hvngr gollvnga:
licn gefi Iccnir
lofaþr friþrofa
heims haflioma
har lausnari".
I fyrstu vísunni get jeg til: úlfncstanda
fyrir vlfnislanda, og lesti fyrir uisto. I ann-
ari vísunni stendur slettan fyrir slcttv í Hkr.
og Fms., svo og Ildrs fyrir Jialfs. Slettan
ér eílaust hinn rjetti Iesháttur, og Ilárs er lík-
lega rjettara en halfs ; þ<5 kann lialfs a& vera
rjett, ef skáldi& hefir haft þann Hálf í huga,
er Ilalfsrekkar eru vi& kenndir. I þri&ju vísu,
þri&ju línu vil jeg lesa: Hvedn liámódnis.
Jeg tek vísurnar þannig saman.
1.

Eljun frár* [hrafns munnlitu&r2 let ro&nar
þunnar eggjar á útryggum höldum und hári
Hve&n3, þar er hræskur&r4 Iesti5 hungr, á&r
Danir ur&u at ganga ógnarprú&um6 úlnestanda4
á liönd.
1) vaskttr, hraustur, þolgú&ur. — 2) sá
er litar e&a rý&ur munn hrafnsins me& bló&i,
m. — 3) ey í Eyrarsundi, heitir nú Hvecn. -
4) slcurdr vir&ist vcra fuglsheiti, Skur hjá
1) - þessi vísuhelmingur íinnst í Heimskringlu,
sögu Magnúss blinda, 12. k., og í 7 bindi af
Fornmannasögum, 196, bls.
2) n fyrir framan þ hefir söniu mynd, sem
sá stafur, er táknar ng.
Hallager og Ivar Aasen. Hallager: Slcur,
Guldspurven, emberiza citrinella. I. Aasen :
Skur, m , Spurv eller anden Fugl af de mindre
Arter S& nú skurdr sama sem sá fugl, cr
Nor&menn nú kalla Skur, þá er hrœskurdr =
hræfugl, hrafn. — 5) nisto er au&sjáanlega
misrita&, því a& ekkert skáld hefir alveg sömu
stafina í bá&um hendingunum. Lesta, skerfca,
rýra ; lesta hungr, minka hungrifc, se&jast (sbr.
Jcstir feiyris sútar, sá er eyíir sorg [þ. e. hungri]
úlfsins, í Háttalykli Rögnvalds jarls, nr. 4.).
Geta mtetti og misti fyrir 'nisto, en þá yr&i a&
breyta or&inu hungr í hungrs, og taka saman
hrœsJcurdr misti hnngrs, þ. e. var& Iaus vi&
hungur. — 6) ógn, bardagi; prúdr, huga&ur ;
ógnarprúdr, huga&ur í orrustum. — 7) nesiandi,
sá er veitir ncsti ; úlfncstandi, sá er gefur úlfi
fæ&slu, m,
Professor Bugge tekur þannig saman sí&-
ara helming vísunnar : þar er Danir nistu liungr
hræskurfc (der hvor Danerne stillede sin Hunger
ved at skjære Stykker af Lig) , á&r urfcu at
ganga ógnarprú&um úifnistanda á hönd.
2.
Ilar&r [serkrjó&r Ilárs1 átti sókn vi& slett-
an Illéseyjar þrötn2, þar er hregg* [blésu
merki4 of vir&um. Ofátt5 hús brann upp, en
[knátti s&a6 eisurT gnæfa vi& ský ; málmr söng,
cn hilmir hló& hræköst
1) Hdrr, O&ins heiti ; scrkr Ilárs, brynja;
serkrjódr liárs, þ c. rjódr Sldrs serks, rjó&ur
brynju, m. — 2)þrömr, barmur, rönd, strönd.
— 3) Jiregg, vindur. — 4) blésu á merki, skóku
merkin. — 5) margt. — 6) Jcncga, mega; kndtti
séa, mátti sjá, menn gátu seb. — 7) eisur, logar,
3.
Vápnbo&a1 valgrennir2 vann hrofcit ráfi&r-
is3 há-mó&ni4 vi&r5 Hve&n ; falvigrar6 flugu
framliga7 ; snarr svanbekkjar8 sólþverrir8 f&kk
sigr.
1) vdpnbodi, vopnalda, bló& ; vdpnloda
válr, bló&svalur, brafn. — 2) grenna, se&ja
(nppruni þessarar sagnar er óvís; ef hún væri
komin af granni, þá væri grenna sama sem
gjöra a& granna sínum, Ia&a a& sjer); grennir,
se&jandi ; vápnboda vaJgrennir, se&jandi hrafns,
m. — 3) rríjidri, fi&ri e&a klæ&na&ur rár, segl.
— 4) módnir (af módr, bugur; hinn hugafci,
hinn fjörugi), hestsheiti, SE. 1482: „Dagr
rei& Drösli, | enDvalinn Mó&ni“ ; ráfid ris há-
módnir, hár hestur segls, skip. — 5) vih. — 6)
vigr (kvk.) , spjót; falr, pípa, su er spjót-
skaptifc gengur inn í; fahigr, spjót mefc fal;
en me& því a& öll spjót liafa a& líkindum ver-
i& me& fal, þá er JaJ- anna&hvort óþörf vi&-
bót, e&a eitthvafc aflagab. — 7) vaskliga, hraust-
liga. — 8) bekkr, lækur; svanbckkr, svanlæk-
ur, vatn ; svanbekkjar sól, birti vatns, Ijós æg-
is, gull. — 9) svanbelckjar só/þverrir, þ. e. þverr-
ir svanbekkjar só/ar, ey&ir gulls, m.
Prof. Bugge tekur vísuna þannig saman :
Vápnbo&a val-grennir, ráfi&ris hánö&ru (tg. f.
hamopro) vifcr vann hro&it Hvefcn, falvigrar flugu;
snarr svanbekkjar sólþverrir fékk framliga sigr.
4,
Bcnþeyjar1 gollnnga2 hungr- helfýsir3
eyddi IHésey oddum. Lofa&r heimslæknir, hár
lausnari gcfi hafijóma4 fri&rofa5 líkn.
1) þeyr, þífcur vindur (á dönsku Fð), vind-
ur ; benþcyr, sárvindur, bardagi ; gollungr,
haukur ; benþeyjar golhingr, bardagahaukur,
— 19 —
hrafn. —3) fýsir, hvetjandi, valdandi ; hclfýs-
ir, valdandi dau&a ; hungr-hcl, eyfcing hung-
urs ; hungr-hel-fýsir, hungurey&ir ; benþeyjar
goUunya hungr-heljýsir, hungurey&ir hrafna, m.
— 5) lia/ljómi, gull ; fridroji gulls, ey&irgulls, ra.
Professor Bugge tekur þannig saman:
Illesey-helfýsir eyddi benþéyjar-gollunga hungr
oddum ; lieims lofa&r læknir, hár lausnari gcfi
hafljóma-fri&rofa líkn.
Reykjavík 11 sept. 1869.
Jón þorkelsson.
OPT ER EI NEMA IIÁLFS0GD SAGAN
þÓ EINN SEGI.
Fyrir skömmu barst mjer í hendur, 39.—•
40. nr. af þ. á Nor&anfara. Jeg las þar me&-
al annars, grcin mefc þessari yfirskript: „Sann-
leikurinn er sagnabeztur*. f>ó fyrirsögn þessi
sje nógu áheyrileg, vir&ist mjer greinin vera
þannig úr gar&i gjörfc, a& öll þörf sje á a&
lei&rjetta hana nokku&, og me& þvíjeg er ann-
ar, e&a rjettara sagt einn af þeim, sem á a&
hafa bori& út, úthýsingarsögu þá frá þing-
múla, sem grein þessi hefir inni a& halda, vil
jcg lijer skýra frá henni, svo greinilega scm
mjer er frekast unnt a& muna, og svo rjett,
sem jeg og hinir samfer&amenn mínir, treyst-
um okkur a& stauda vi&, hvar sem til kemur.
Á þrifcja í páskum næstli&ib vor, hjeld-
um við 5 samfcr&amerin af stafc hjer úr daln-
um, mc& 13 hesta, til a& sækja korn su&ur á
Berufjörfc; vi& hjeldum sem Iei& liggur hje&an
út á Hallormssta&aháls, sí&an yfir hann, og
ofan í Skri&udal; þangafc fylgdist me& okkur
Stefán stúdent Pjetursson, frá Valþjófssta&,
sera ætla&i austur ab þingmúla. Ilann skildi
vi& okkur litlu eptir aö vi& komum ni&ur í
dalinn, og hjelt á undan inn a& Múla; báfc-
um vi& hann a& geta þess a& vi& værum vænt-
anlegir þangab, til gistingar um kvöldifc, því
mjög var álifcib daginn. þegar vi& komum
inn hjá Mýrurn, skiptum vi& okkur, og fór
einn okkar þar heim me& 2 hesta; annar
hjelt hcim a& Flögu me& 4 hesta, vorum viö
þá 3 eptir me& 7 hesta, Magnús Rafnsson
og jeg frá Valþjófsstafc, þorsteiun Einarsson
frá Langhúsum þegar vi& komum a& Múla,
liittum vi& vinnukonu úti, og bá&um hana
skila tií ckkjunnar, a& við beiddumst húsa
fyrir okkur og hestana; stúlkan svara&i því
a& vi& mundum ekki fá a& vera, og því sí&ur
hestarnir. Hún gekk sífcan inn, og hefir víst
skilafc því sem vi& bá&um hana, því litlu sí&ar
kom ekkjan út; við heilsu&ura henni og bár-
um sí&an upp erindifc, hún svara&i því a& sjer
væri ómögulegt a& hýsa okkur, og því sí&ur
hestana vegna þrengsla; hún sag&i sjer þætti
undarlegt a& menn skyldu ekki skipta sjer á
ficiri bæi, þegar margir væru samfer&a, og fór
um þa& nokkrum or&um, hva& slíkt væri ó-
sanngjarnt. Vi& sög&um henni þá, a& vi&
hcfbum veri& ö samfer&a og værum búnir a&
skipta okkur í þrjá stafci. Mc&an vi& tölu&um
um þctta komu út tveir vinnumcnn ckkjunn-
ar, vjek hún þá talinu a& þeim og spur&i hvort
mögulegt mundi vera a& tro&a inn hestum
okkar, þeir kváfcu nei vib því, og sög&u ekki
annafc vera til fyrir okkur, en halda inn a&
Borg, og hafa hestana í beitarhúsum, sem eru
þar skammt fyrir innan bæinn, en bættu því þó