Norðanfari - 31.12.1870, Blaðsíða 1

M 59,
\ORMVFARI.
9. Áll.
AKUREYRI 31. DESE'IBER ISTOo
S’KJETTIBI IJTaLEWDAB.
16. þ, m. kom norfcanpóstmiiin af) stmn-
an hingaö í bæinn, og mef> honnm brjef og
V,»í> frá títlöndum, er tjá ýmislegt í frjettum,
' inkum af styrjöldinni inilinm Prúsaa og
Frakka.
F’rá Ðanmörku, er fremur gott ab frjetla;
tífein ágæt og allt í gtíbu lagi Skrifa& er ab
íslenzkir kaupmenn muni heldur hafa unnib
enn tapab á verziun sinni í ár, þó þeim ktinni
a& fara öbruvísi or&; en þa& eru ekki sagtir
búmenn, sem ekki kunni a& berja sjer.
Af nppskerunni í Danmörku er þetta
sagt: Agústm hófst meb ntiklum hituna og
þurrvi&ri, svo allur jar&argró&i óx ó&um ; upp-
skeran byrja&i því fyrri enn menn höf&u gjört
rá& fyrir, og af því alit sá& var&< fullþroska í
sama mund, ur&u annirnar vi& uppskeruna
svo miklar, a& þeir sem mest höf&u undir, og
þó þeir hef&u mikib vinnuafl, þá gátu þeir
samt ekki hrokkib vi&, a& slá og hir&a eins
Ðjótt og þurfti. Af því dagurinn var enn
langur, var& vinnutíminn því meiri, svo mörg-
nm lieppnaiist a& koma korni sínu vel þurru
í htís; aptur þeir sem seirit ur&u fyrir, lentu
í rigningum og óþerrum, cr skullu á eptir
mi&jann mánu&inn, setn sketnrndu mjög, og
þa& sem var& a& standa úti í bóistrnm e&a
stökkum, drap meira og minna A nokkrum
stö&um rigndi samíleytt í 8—14 daga. A
Jótlandi, einkum Var&ösveitunum, vcru rign-
ingarnar miklu minni er.n á eyjunnm, svo a&
hinu mesta af uppskerutini þar var& bjargab
me& gó&ri nýtingu. Vegna ofvaxtarins, þá var&
fyrst a& afljtíka öllum slætti og bindingi, áb-
«r enn nokkur baggi e&a vagnbiass komst í
hús. Heizt í sktígasveitunuin og dölunitm, var
kyrrast, enda spíra&i þar mest. Yfir ailt land
UDpskeran þó talin vel í rae&al lagi, þó
sumsta&ar sje mikiil munur á herini; auk þess
Sem hún þykir kjarnminni cnn í fyrra, þa&
Sem ná&ist af henni í tíraa er sagt títlits gott
og þuogt í vigtina, en hitt mi&ur sem lenti í
rigningunum.
Ríkisþingib var sett af konungi voritm 3.
dag októberm þ. á. Fyrst gatkonungur þess
í þingsetningarræ&u sinni, a& Gtt& hafi bless-
a& hjónaband sonar síns, erf&aprins, Fri&riks
og konu hans prinsessu Lovísu, sem ntí er
19 ára, me& sveinbarni; jafnframt og hann
óska&i a& þessi gæfa konungsættarinnar, einn-
ig mætti ver&a Ðanmörku til hamingju þá
skír&i bann frá styrjöldinni, og a& ríkib væri
enn laust vi& hana. Enn fremur vona&i hann,
a& ágreiningurinn, sem væri millum Danmerk-
nr og Prtísslands, tít af skiptunum á Sljesvík,
fengi á endanum gó& ntálalok. A& lvktum
greindi hann frá því, a& vegna ófri&arins og
ýmsra atinara atvika, þá hefbi eigi or&i& kom-
izt hjá því, a& hækka ríkístekjurnar me& nýrri
álögu á menn, er hann efa&ist ekki um, a&
ríkisþingib mundi samþykkja og álíta sann-
gjarnt.
26. septemher þessa árs, fáum míntítum
fyrir mi&nætti. ói á&urnefnd krónprinsessa Lo-
vísa, dóttir Carls XV. Svíakonungs, sveinbarn,
sem skírt var 1. nóvember næstl af skripta-
fö&ur konungs vors Sjálands byskupi Mar-
tensen og nefnt Christján Carl Fri&rik Albert
Alexander Vilhelm. Alit af me&an á skírnar-
gjör&inni stó&, grjet drengurinn hástöfum, svo
bysknpinn hlaut a& hafa sig allan vi&, a& Iáta
til sín lteyra, var þó af fö&urmó&ur prinsins,
reynt allt til a& hugga hann. Prinsinn var
borinn í kirkjuna af fóstru iians, en þegar
þangab var komib tók leyridarrá&sinna ein vib
honum, og hjelt á honum til þess átti a& ausa
gveininn vatni, tók þá drottningin af Dan-
mörk aramá hans vife hontim, en þyri prin-
sessa fö&ursystir hans, tók af honum htítina
og hjeit á henni me&an á sjálfri skírninni stó&,
og hún 8vara&i til spursmála byskupsins. þá
búií) var ab ausa sveininn vatni, var ekkert
klæ&i vi& höndina, e&a a& þV( haf&i verib
gleymt, til a& þerra vatni& af liöfBj barnsins,
gekk konungur Christján IX. þá eitt fet áfram
og þerra&i vatnib af höf&i sveinsins me& vasa-
kltít sínum. Bysknpinn ílutti stutta ræ&u,
sálntar voru sungnir og spilab á orgeliö. A&-
ur ertn í kirkjuna var fari&, ýar fáni þegar á
hverri stöng í borginni og hverju sigiut.rje á
höfninni. Faiibyssurnar drundu fyrir og eptir.
Skírnarvottarnir voru 18, koriungurinn og
drottningin af Danmörk, Svíakonungnr og
drottning. hans, osfrv. Langafi unga prinsins,
Fri&rik prins af Niiurlöndurnj. sem er tengda-
fa&ir Carls XV. Svíakonungs, liaf&i lieiti& gjöf
1| milljón rd ? fyrsta dóttursyni sínum, en
Carl XV. hefir aldrei son eignast, ijet Fri&rik
prins því heitib koma fram ví& ddttur-dóttur-
son sinn, og sem áriega vinnur drengnum
60,000 rd. ? Ieigu, og er ríflögt ómaga fram-
færi.
Meb póstinum kom og frilmvarp frá stjórn-
inni í 7 greinum, til laga utri hina stjórnar-
legu stö&u ísiands í n'kinu, sent á a& ná hjer
lagagildi 1 apríl 1871. Vjer vonum a& geta
látib lesendur Nf. sjá frumvarpi& og athuga-
semdirnar sem því fylgja, í iýrsta e&a ö&ru
bla&i hans næsta ár.
þa& er or&i& mörgum kunnugt, af þjó&-
ólfi og útlendu blö&untim, liver stórtí&indi
hafa or&ib síi'an seinast frjettist um styrjöld-
ina millum Prdssa eg Frakka, og a& þessir
sí&arnefndu hafa nálega í irverri onrstu be&i&
ósigur, svo mannfailið hjá þeim er or&i& hi&
ógurlegasta, attk þess sem Prússar hafa her-
tekib sjálfann Napolcon keisara og me& honum
nteir enn 300,000; en Frakkar a& eins ná& frá
Prússum rúmum tveim þúsundum manna, og
a& auki sem Prússar hafa hertekib ógrynni af
hergögnum, vistum, peningiiiu og ýmsu fleira;
brennt og brælt upp bæi og borgir, og lagt eld í
sá&iönd og skóga, brotib uppjárnbrautir og brýr
af ám, ónýtt rafsegulþræ&i. I hinum bló&ugustu
orustum þá mannfaliib hetiv oríi& sem mest,
hefir jör&in öll mflum saman flotib í bló&i og
varla or&i& stigib ni&ur fæti fyrir roannabúkum
Og hrossaskiokkum. þessu’til sönnunar skul-
um vjer segja nokkur dætni úr útlendu blö&-
unum. „Dagbladet* og „Dags Telegrafen",
sem vjer höfum í flýtir yfirfari& og tekib ept-
ir, og ná til 5. og 6. nóv, þ. á.
Vjer viljum þá fyrst scgja ágrip af því,
er gjör&ist vi& kastaiann Sedan, hvar Napole-
on keisari gaf sig á vald Prússum. Mac Ma-
hon var þar hersböf&ingi fyrir li&i keisarans
me& 110,000, en Prússar höf&u 250,000. Or-
ustan stó& fyrstu dagana af september. Fyrsta
daginn sær&ist Mac Malton, svo hatin var& a&
segja af sjer herstjórninni, en fól hana aptur
á hendur hershöl&ingja Wimpffen, sem ný-
kominn var sunnan af Afríku.
Frjettaritari stórbla&sins „Times* á Eng-
landi, er heitir Rússel, segir: Ekkert mann-
legt auga heíir sje& slíkar skeifingar sem þær
er blasa fyrir augunnm á ornstustöðvunum
kringum kasíalann Sedan. Imyndib ykkur
dymrjur af ýmislegalitum fataræílum, sem tolla
saman af storknu&u bló&i, heilakássu og beina-
brotum. Iíkami höfu&lausa, títiiini án líkama,
lutígur af innýflum; sumsta&ar Iiggja líkin ví&a
á dreif sem hráviíur á fjöru, me& brotnar
höfubktípur og heilasletíurnar langt burt frá
þeim, andlitin flegin, saurugar lendar, kássu af
beinum, kjöti og klæ&adruslum, hrært sarnan
hva& vi& annab, hvergi mjög þykkt, en sem
breibir sig yfir hverja míluua af annari. Mann-
slátur þetta er skelfilegt, og endurminningin
hjá mjer um þa&, hvílir á mjer eins og steinn.
Öpt var þab sem jeg sá 4, 5, 6 menn og eins
marga hesta drepna af hinni sömu sprengi-
kúlu, er allt var í graut hva& innanum antiab.
Á einum sta& fanrt jeg 8 frakluieska dáta
liggja í hvirfingu og snjeru allir fæturnir á
þeim inn eri höfufcin sundur molub út, erallir
höífcu verib drepnir af sömu sprengikúlunni, og
sprungib haf&i mitt á millum þeirra. þa& var
mjer óskiljanlegt, a& flest andlitin á iíkunum
voru svört. Mig fur&a&i og á því, a& sjá
hva& dau&teygjurnar höfbu afmyndafc andlitin.
þeir sem stungnir eru me& byssustingjum
iiljóta a& kveljast mest, því allir þeir er falla
me& því móti, ligeja meb opin atigun og munn-
in og tunguna teig&a langt tít tír höf&inu, og
drættir í andlitinu, eins og þcir hef&u orfcifc
ó&ir af kvölunum. Ktílan, sem drepur fljótar,
vir&ist ekki valda slíkum kvölum; drættirnir
— 103 —
( andfftinu voru rólegri og blí&ari, og opt sem
bros rjeki um varir þeirra. En samt lýsti sjer
át flestum hinum föllnu, a& þeir iieí&u verib
gágntekjiir af skelíingu og dau&ansárigist. þaö
hafa því ætt' sannarlegar helvítispínslir fyrir ut-
an mtíra borgar þessarar; jör&in haf&i fletzt
og rifnab í sundur af skotunum, tír hinum
stóru háróttu falibyssum er komu frá óvinun-
um, og ekkert sást til fyrir eldi, reyk og svælu,
og ekkert mannsraál heyr&ist vein e&a hljófc,
hinna deyandi e&a sær&u, fyrir trumhuslætti,
hvini, dunum, braki og hrestum, er sendu
dau&ann og ey&ilegginguna frá sjer í allar
áttir.
þá nú Napoleon keisari sá f hver vand-
ræ&i iijer var komib og búi& var a& hneppa
lið hans fast heim undir borgarveggina, og
sumt stó& í hópum a&gjör&alanst, og höggdofa
inn á strætum borgarinnar og her Prússa far-
inn a& ry&jást inn um opin borgarhli&in, ij&t
hann draga upp hvítann fri&arfána og skrifa&i
jjjfnframt Wilhelm Prússakonungi, hrjef er þar
var staddur skammt frá, a& þar sem honum
Nápoleon, eigi hef&i nú getab su&nast a& deyja
^skauti iifcs síns, þá afhenti iiann sverfc sitt í
hetidur konungs, og gæfi sig sem herfatigi hans
honurn á vald. Einn af herforingjum keisar-
ans, var sendur sem fri&arbo&i me& brjefþetta.
Einnig sendi keisari tii Wimpffen hershöí&ingja,
og bau& tionum a& hætta árangurslausri vörn,
en Wimpffen var alls eigi á því og hjelt enn
áfram, til þess keisari í annafc e&a þribja sinn
ítreka&i skipun sína. þessi fregn fór sem snæ-
ljós yfir herinn, sem þegar kalla&i upp hástöf-
um keisarinn 1 en Prússar kyrju&u þegar upp
hersöng sinn og rje&u sjer valia fyrir gle&i.
Prússa konungur svara&i brjefi keisarans þeg-
ar, og bau& honum a& koma á sinn fund;
annars yr&i farib me& hann, eem sljettann og
rjettann dáta, þó baran varla ver&skulda&l þa&*«
þá keisarinn haf&i fengi& brjef konungs, brá
hann þegar vi& og i vagn sinn og Ijet aká
Sjer þangab a& borgarhli&inu, er konungur var
inni fyrir, og steig þar út úrvagninum; hann
haf&i vindil pípu í munni sjer er hann slökkti
í. þannig gekk hann inn í hi& lága og rik=
uga hús, hvar konungur var fyrir, ásamt krán-
prinsinum og nokkrum hershöfðingjum, er stó&u
ailir í einu horninu á herberginu, nema kon-
ungur einn, sem gekk eins og hann væri ó&-
ur e&a afarrei&ur inn og fram góifib me& hend-
urnar fyrir aptan bakib. Napoleon tók ofan
og heilsar komingi lotningarfyllst, einnig arfa-
prinsinum og heishöf&ingjuumn, mæiíi sí&an til
kontmgs á þýzku; Wilhelm svara&i engu or&i,
nje- a& hann hrær&i hendina, sem hann tækí
kve&ju Napoieons heidur gekk enn nokkrum
sinnutn inn og fram gólfifc, þar til hann gekk
a& keisara, og stóð þar drembilegur en Napol.
ni&urlútur og berhöf&a&ur. Herra! sagfci keis-
arinn, altaf á þy'zku: jeg er kominn til þess
mnnnlega, a& endurtaka fyrir hátign y&ar þa&
hi& sama, sem jeg hefi haft þá æru a& rita
y&ur um í gærkveid. þa& er gott hæstvirti!
svara&i konungur, sem var bló&rau&ur út und-
ir eyru og býsna háróma&ur, mátti samt sjá
a& hann stillti sig hva& hann kunni; jeg hefl
mælt bvo fyrir, a& Spandau sje fangelsisstaB-
ur y&ar, e&a rjettara sagt heimiii y&ar. þar
hljótib þjer a& hí&a rá&stafana niinna herra . .
þa& er nóg hæstvirti mælti konungur í því er
hann stakk sver&inu (kor&anuai) í góifib Au
revoir þú minn herra bró&ir segir keisarinr.,
þeíta sinn á frakknesku. Keisarinn kvaddi
8Í&an prinsin og herhöt&ingjatia, og gekk a&
sjá jafnróiegur út, sem hann hef&i veri& við-
staddur setning þjó&þingsins í Parísarborg.
þá er hann kom út tók hann aptur upp vind-
iipípu stna og kveikíi í henni vi& vindil dáta
eins, og bjó sig til a& fara upp í vagninn apt-
ur, enn í því kemur einn af hershöf&ingjurn
* A&rir segja, a& konungur haii þá hjec
var komiS, rá&fært sig vi& krónprinsinn son
sinn og Moltke yfirhersltöf&ingja, hvernig hann
skyidi nú a& fara í tilliti til keisarans; lög&u
þeir þá heizt til, einkura krónprinsinn, a&
knrteisast og manraú&legast væri, a& hitta Napo-
leon og kve&a upp vi& hann fri&ar kostina.