Norðanfari - 21.02.1871, Blaðsíða 2

er vor sameiginlegi fjelagssjdSur til vorra sam-
eiginlegu fjelagsþarfa. Vjer, sem flestir erum
fátælur og höfum margar aíirar þungar byrfi-
ar a!b bera, liljótum afi taka bitann frá munn-
inum á oss og börnum vorurn hversu lítifi
sem vjer höfum fyrir framan hendurnar, til
þess, af) hin sameiginiegu naufsynja mál fje-
lags vors sjeu eigi vanrækt, Vjer eigum eigi
einungis sifferfislega heldur og löglega heimt-
ing á, af) oss sje gjörb fullkomin grein fyrir
því, hverjar þarfir fjelags vors eru á hverju
ári og hvernig hveijum skildingi sje varib, er
vjer leggjum til þeirra. Og þegar nú þessi
skýi'sla á ab vera gjörb á kostnab sjálfravor,
en engra annara, þá er þab því fremur óþol-
andi, af) vjer fáum eigi á hverju ári hreinan
reikning yfir allt, sem borgab er út úr fje-
lagssjófi vorum.
Vjer vonum, ab hinn nýi ráfsmabur, sem
nú er settur yfir jafnabarsjób vorn, muni gjöra
oss skýrari skilagrein fyrir því, sem borgab er
úr sjóbnum en hinn frá farni. Og vjer þykj-
umst hafa ástæbu til ab vænta þess, ab gjald-
ib til jafnabarsjófsins verbi á næstkomanda vori
ákvebib talsvert minna enn fyrirfarandi ár.
„LASTVAR SKYLDI SA AÐRA LÝTIR“.
Rjett í þessari svipan fjekk jeg litib Nf.
blab dags. 28. f. m. og þá jafnframt las ræbu-
stúf eptir hreppstjóra Yxndælinga Ilallgrím
bónda Kráksson á Bakka, hvar í hann í til-
efni af grein minni f Norfanfara 18. okt f.
á, þykist finna sjer skylt ab taka svari sveit-
unga sinna.
Fyrst Iætur hann í Ijósi álit sitt um grein
mína og síban hveroig hún muni verba skil-
in af lesendum hennar, sem honum verbur ab
lýsa svo nærgætnislega, ab mabur má halda
ab hann hafi í fyrstu haft líka skobun, en til
þess ab vera ekki eins og abrir menn, undib
henni vib upp í hin mestu hrakyrbi, er eng-
urn geta þótt koma vel vib.
f>ab er nú ekki Hallgrfmurá Bakka cinn,
sem getur dæmt um grcin mína í Nf., hve
„gífurlegar gersakir, hryllileg illmæli og ill-
kvittnislegan áburb* hún hafi í sjer fólgin;
hverjnm eru gjörbar þar gersakir ? er þab
ekki viburkennt, ab þab er af mannavöldum
til orbib, ab stóbhrossin sultu f hel í hraun-
hvosinni? hver eru illmælin ? skyldi hreppst.
meina til þess, ab jeg óskabi ab sannleikur-
inn leiddist í Ijós? hver er þessi illkvittnis-
legi áburbur á og hvern er borib, hvab? þab
máske ab vib vestanmenn ímyndubum okkur,
ab Yxndælir vissu um stóbhrossin og leyndu
okkur því, til ab gjöra okkur ógreiba og fyrra
sjálfa sig vítum, sem þó nú er ekki lengur
hægt ab bera á móti ab var tilfellib. Ein-
mitt þab ab jeg Ijet ekki þegar í Ijósi, hverja
jeg hafbi grunaba um þenna hrossarekstur, nje
heldur hvab jeg ímyndabi mjer um tildrög ab
lionum og tilgang — nefnil. ibulegan ágang
tryppanna ab vestan norbur yfir og ásetning
hlutabeigandi ab reka þau í einhvern afvikin
stab hvaban þau kæmu ekki svo Ijettilega apt-
ur, en sem hreppstjórinn segir nú ab hafi ver-
ib tilefni rekstursins — verbur honum ab á-
stæbu fyrir ofsa hans og röngu tilgátum um
mig og mitt mál. þó hreppst. búist vib því,
munu fáir hafa ímyndab sjer þenna stób-
liros8arekstur tilefnislausan, en þó þau skyn-
lausar skepnurnar, sæktu í lönd norbanmanna,
vona jeg, ab flestir álfii, ab þab rjettlæti ckki
fádæmi þau, sem þar af hafa risib, því fyrr
má nú vera kritur cn slík tíbindi beri vib.
þab er ekki heldur ofsögum sagt ab þab munu
vera grunnhyggnir ólánsmenn, er vib þetta
íryppamá! eru ribnir
í>á talar hann um einhvern óttalegan ó-
hróbur, er jeg beri Magnúsi bónda á Gili á
bry'n í grein minni, en eins og allir Iesendur
hennar vita, er jeg ekki farin til þess enn þá,
verb jeg því ab ætla, ab hreppstjórinn hafi
ekki haft blabib vib hendina, þegar hann skrá-
setti þessa markleysu, heldur gjört þab eptir
„fersku minni sínu“!!
Svo lýsir hann glögglega ágangi vestan-
tryppa norbur tii fleiri ára og þab rneb tölu,
ab þab er rjett eins og hann skrifi þab upp;
úr hreppsbókinni eba minnsta kosti vasakveri
sínu ; en samt verb jeg ab vefengja þá rollu
ab mörgu leyti, og af því ab mjer virbist þab
ekki koma mjer beinlínis vib, þá fer jegfljótt
yíir sögur hvab þab snerti. Skagfirbingar,
sem hreppst. nefnir undantekningarlaust, hverra
stóbhross ab gangi sí ogæYxndælum til tjóns,
geta borib hönd fyrir höfub sjer, þyki þeim
nokkurs um vert.
Enn þá ranghermir hann blessabur á ein-
um stab er hann telur mig hafa ofsagt í grein
minni um hrossadrépib, ab stóbhrossum Skag-
firbinga hafi vanalega verib smalab „í mib-
göngum“, bib jeg hann því fara heim og lesa
betur og hlýtur hann þá ab sjá ab jeg hef
nefnt þribju göngur ; þetta og annab eins
stingur svo í stúf.
Hreppstjórinn segist »segja hib sannasta
frá nm tilefni rekstorsins* og þab lætjeg svo
vera, en mjer verbur ab brosa í kamp, þá
hann hnýtir aptan vib „og um reksturinn sjálf-
an“ því hvab ætli hann viti sannast um hann.
enda segist hann, eptir ab hann þykist vera
búinn ab færa öllum heim sanninn um rekst-
urinn og abfarir þar vib, hafa þá ferbasögu
alla eptir Magnúsi á Gili, þeim manni, sem
fyrir sök er hafbur, en þó tekur haun ekki
dýpra í árinni enn svo ab hann einungis á-
lítur óhætt ab trúa henni í öllu verulegu", cn
síban bætir hann þessu vib: »Svo mikib er
víst, ab hann (Magnús) ætlabi aldrei annab en
ab reka stóbhrossin á Víkingsdal“ og svo frv.
en öll þessi grein er augsýnilega uppspunn-
inn í heilabúi hreppst., er mun vera líttfær
til ab dæma um tilgang Magnúsar, en þó væri
gaman ab vita, hvort hann gæti ekki nefnt
meb nafni hinn „gagnkunnuga mann, er færbi
Magnúsi heirn sanninn um, ab iiann hcfbi rek-
ib tryppin í Grjótlækjarskál hina efri“. Ætli
þab ,hafi gefib Magnúsi tilefni til ab fara ab
vitja um tryppin?
Allt hvab Magnús hefir vantab til ab segja
frá eba játa fyrir hreppstjóranum, af því sem
vikib er á í áburnefndri grein minni, álítnr
hann flest lielbera lýgi, en þá bczt lætur, ó-
npplýst, t. d. eins og um urbina, en jeg vona
ab þab sje ab nokkru upplýst samkvæmt rjett-
arprófi yfir okkur leitarmönnunum í baust, og
hitt líka, ab þab var okkar álit, ab engu hrossi
hefbi verib hægt ab komast þaban burtu nje
fært án mikillar mannhjálpar, og fyrst hann
þykist vera svo kunnugur prófinu þá æfti hann
og ab vita þetta, líka gat hann sjeb þab i
grein minni. Brattinn ofan hefir hann gefib
eptir ab hafi verib „æ b i“ mikill ; ætli þab
hafi þá verib. Hreppstjórinn tilgreinir ekki
hvernig þab sje upplýst. ab staburinn sje ekki
„e i g i n 1 e g“ hrauribvos, hann kallar þab
„skál“, en hvab staknr meiningamunur er á
þeim orbum, er mjer ekki Ijóst.
Nú kesmir ab því þá hann fer ab færast
í hraukana og bretta brýrnar, því hann telur
þab „upp!ýst“, ab allt þab er jegscgi um gráu
hryssuna frá Víbivöllum, er hjekk á urbar-
bjarginu, sje „eintcím lýgi“ og er þab barn ab
bygsj3 þá upplýsingu á því, ab þeir samleit-
armenn mínir, þá þcir gengu, er rökkva var
farib af degi, upp til hrossanna til ab afiífa
þau er tórbu, sáu hana ekki, envelab merkja,
þeir voru ckkcrt ab gá ab henni, þvíjeg hafbi
eins og þeír geta sjálfir horib nm, ekki ncítt
getib um hana vib þá þarna í svip, ábur enn
þeir fóru af stab nppeptir. Enda var hún
líka á afviknum stab. f>ab voru og íleiri hrosft
sem jeg sá, en þeir ekki, en þó vantabi nokk-
ub til ab jeg sæi þau öll er í hvosina voru
rekin. Mjer þykir því og þab þykir fleirutu
þessi hreppstjóri gjöra sig nógu merkilegan
og þab svo ab hann ætti ab sæta ákæru fyr-
ir illmannlegat getgátur og óforsvaranlegar
gersakir gegn mjer.
En nú er þar komib ræbunni ab hann
kvebur upp úr meb kærulaiisa lýgi, er hann
segist hafa eptir öbrum, ab vitnisburbnr minn
fyrir rjettinum næstl. haust hafi elcki verib
undir eib og ab sýslumabur Skagfirbinga, hafi
ekki af vangá heldur af ásettu rábi, tekib af
mjer ranga skýrslu en þó cigi viijab vanhelga
eibinn meb því ab láta mig gefa skýrslun3
undir eifs tilhob. þetla eru fallegar smíbar
og lýsa hugarfari höfundarins. Nefndur sýslti-
mabur er npphafinn yfir mitt forsvar gegn
þessum lygaþvættingi, en málsins vegna vil
jeg geta þess, ab hann brýndi ýtarlega fyrir
mjer, ab gá mín vandiega ab jeg segbi satt og
rjett frá, eins og jeg líka hafbi einlægan vilja
á, og er fús til ab stabfesta framburb minn
meb cibi livenær sem vera skal.
Nú er þessi virfulegi hreppstjóri kominn
svo hátt, ab hann kemst ekki lengra, og fer
því ab slá úr og í, segist ekki vilja mæla ó-
gætni Magnúsar bót, en tekur þab samt upp>
ab hann þykist viss um ab Magnús hafi ekki
viljab vita af því, ab hross þessi libi af han3
völdum, en þó þab sje ekki meining mfn ab
áfella hann, því hann mun hafa nóg — ekki
síbur en vib hinir — á samvizkunni og ekki
ólíklegt, ab hann ólánsmabnrinn hafi þyngrí
hyrbi ab bera í tilliti lil þessa tryppamáls, en
þá, er hrepjist. ætlar honum, og þó auminginn
kunni ab huggast fyrir tilstýrk vissra manna^
í bráb, mun lionum ab hyggju minni verba
þetta ólánsverk þunghært þcgar fram í sækir,
þá vi! jeg samt tilfæra hjer ab eins eitt líti®
dæmi: ætli hann hafi ekki getab ímyndab sjef,
ab hrossin hafi libib eba tekib eitthvab út, þeg-
ar hann daginn ábur enn þau fundust, gelik
til þeirra og sá hvernig allt var koinib, en
varb þó ekki ab vegi hvorki ab stytta þein1
aldur sjálfur, nje heidur ab segja Gísla leitar
manni til þeirra, þegar hann hitti hann rjefi
á eptir í sömu ferbinni, Iieldur þvert á móti
fortaka þab vib hann ab hafa sjeb til trypp-
anna um ógnarlangan tíma efa síban þait
voru rekin vestur á Krossland í sumar. Vib
þetta fór Magnús heim og síban inn á Akur-
eyri án þess ab gjöra neitt frekar um þessi ó-
sköp þetta frjetti jeg, þá jeg skrapp norbur-
yíir hcibi í vetur, án þess ab jeggjörbi hrcpp'
stjóranum usla í þeirri ferb.
Til þess ab breppstjórinn viti þab, ab jeg
var algábur, þegar jeg samdi greinina uni
stóbhrossadrápib, þá gjörist honum kunnugt,
ab jeg dreg ekkert úr þeim titli. Ab greinio
sje samin til þess ab vckja menn til „heiptat
og hefndar“ gegn saklausnm ólánsmanni, , {
enganvegin verib tilfellib, því fyrst vissi jeá
ekki, hver ólánsmaburinn mundi vera, og ! '
því síf ur, ab hann væri „s a k 1 a u 8‘•.
Ab þessu öllu húnu setur hreppstiórinH
fram ógnarlegar spuiningar, sem jeg svara
ölluni neitandi og þab í sannleika, því þó jeg
hefbi gengib um endilangan Skagafjörb, heff*
jeg aldrei sjeb eiris hryllilega sjón eins og þ^
er jeg varb sjónarvottur ab í hraunhvosinn'i
sem jeg hefi ábur lýst og er fús ab leggja e$
út á hvenær sem til kemur. Heldnr ekki beö
jeg sjeb hross velta út af í hor ; og hjá for'
eldrum mfnum hefir sú regla verib ab hafa
heldur færra og betur haldib.