Norðanfari - 27.02.1871, Síða 4

20
urbjeraíssöndum margir hnýíingar •— jeg
œtla þeir væri alls 60 —, átti 31 af þeim
Stephari böndi Scbewing í Gagnstöb (Arna-
son Schwing bónda á Kóreksstöhum, Stephans-
sonar prests Schewitig á Prestbólum Lárits-
sonar).
Hefir farib orh af því hvaí) mikib hann
hafi getiÖ aumingjum af þessum feng og eelt
meb gjafverbi, og tel jeg víst aí> þaö sje rjett
hermt, því sá mabur heíir lengi verib kennd-
ur a& mikilli hjálpsemi viö sveitunga sína
naefe þafe, sem hann hefir getafe úti látife. En
hann hefir verife dugnafearmafeur og búife vel,
cinkum afe heyjurn, sem opt hafa afe gófeu
orfeife í harfeindum. þessir hnýfeingar voru
frá 2 til 10 álna á lengd — sumir segja afe
einhverjir af þeiiri hafi verife 12 álnir — og.
8—9 hestburfeir hinir stærstu. Yar vegife
spik af tveim 7 álna og vog 5 vættir af
hvorum Fyrir utan þessi höpp af sjó fluttu
Hollendingar 1 hval inn á Borgarfjörfe í sum-
ar sem leife, skáru þar og seldu rengife. þafe
ætla jeg væri sá eini hvalur sem þeir náfeu
hjer í sumar. pá komu og frakkneskir fiski-
menn inn á samafjörfe, mefe hval sem þeir
höffu fundife og seldu þar eitthvafe af honum.
F.kki man jeg eptir afe getife hafi verife um
fleiri hvalfengi hjer austanlands árife sem leife.
þó þetta nýlifena ár hafi verib blessafe og
gott, megnar þafe ekki afe bœta hinar miklu
meinserndir, sem komnar voru hjer í hag
manna, en vel býr þafe undir batan, ef fleiri
kæmi iík Fjefe er orfeife svo óvenju fátt.
Haustáfellife mikla f hittife fyrra eyddi svo
fjarskalega bjargarstofni manna hjer vífea um
sveitir, ab bjargáinamenn komust í mikil bág-
indi og liefir ekki getafe rjett vife sífean, hvafe
þá þeir sem áfeur voru snaufeir. Sveitaþyngsi-
in eru orfein óvanalega milcil. Vífea voru þau
samt lík í haust og í fyrra, en sumstafear
mikiu meiri. jþekki jeg 1 hrepp t. a. m. —
þafe er sá sem jeg er í — þar sem útsvör
manna til fátækra voru i fyrra um 2,800
fiakar en í liaust nærri 5,300. Búendur eru
þar 36 og allt að þrifejungi af þeim sem lítib
efea ekkert varfe lagt á. Mest verfea nú sveit-
arþyngsli hjer vífeast hvar af snaufeum bjón-
um, sem komife hafa saman fyrir fám árum,
hafa dvalife í vinnumennsku efea á litlnm ból-
festum, en ienda nú á sveitir mefe börn sín.
Svo verfeur og afe haida mörgum inni örsnaufe-
um á bólfestum. Sumum hjómim verfeur afe
leggja strax og þau eiga svo sem 2 börn, þó
þau hafi jarfenæfei, því þau gengu snaub í
hjúskapinn.
Heilsufar manna var bágt í sumum sveit-
um framan af árinu og fram á vor og sum-
ar í einstöku sveit. Gekk taugaveiki í sura-
um sveitum og dóu nokkrir einkum í fjörfe-
um. Sífean fram á leife árife hefir verife veik-
indalítife og nú undir lok þess, mátt heita al-
menn heilbrigfei.
*
* , K *
Um byrjun þessa mánaöar, sem nú er
afe lífea, tók afe bregfea til harfeinda og iiafa
stundum verife snjókomur og bieytuvefeur, svo
nú er orfeife hagiaust vffeast hjer um sveitir
austanlands.
23. janúarmán. 1871.
MINNING DÁINS ÆTTMANNS.
Veturinn 1868 voru tveir menn á ferfe
seint á þorra norfean af Melrakkasljettu aust-
ur hingafe. Annar þeirra hjet Stephán, ungnr
mafeur frá Grjólnesi á Sljettu, sonur Björns
bónda þar, Jónssonar, og konu hans Vilborgar
Gunnarsdóttur, systur minnar, þeir fóru um
morgun, Laugardag slfeastan í þorra af Jökul-
dal upp á Fijótsheifei, (sem er lágt fjall og
flatt hjer um bil 2 þribjungar þingmannaleifear
byggfea milli). Vefeur var svipmikife. haffei
verife dimmviferi um morguninn, en birti undir
hádegi og sá sól. Um þafe leyti er menriirnir
mundi vera komnir fjórfeung vegar á heifeina,
brast á allt i einu mesta forafes vefeur, meb
ítórviferi, frosti og dimmu og hjelzt vife 3 dæg-
ur. Jeg minnist þess alia tífe, er jcg kom út
á sunnudags morguninn og iogni brá yfir þar
sem jeg var undir fjalli, beint móti veferinu,
afe þá var afe heyra, sem britnorg í öllu norfe-
ur fjallinit, austurbrún Fljútsdalsheifear og sá
þar hvergi til. Jeg heli aldrei heyrt hjer því-
líkt vefurhljófe. Mennirnir komu hvergi fram
af heifeinni, og hafa aldrei fundist neinar menj-
ar þeirra, þó leitafe væri og mikill fjöldi manna
hafi marggengife um alla heifeina sífean, vor,
snmar og haust í fjárleitum og til fjallagrasa.
Heifein rná heita búfjárhagar beggja megin til
mifeheifear — mest öll grasi vaxin og flöt.
þykir því líklegast afe veferife hafi hrakife menn-
ina í einhver árgljúfur, sem núg eru til í báfe-
um heifearbrúnum. Vífea hefir þó veriö leitafe
í þessum gljúfrum.
Stephán sálugi var um tvítugt. Höffeti
foreldrar iians misst skömmu áfeur annan eldri
son af taksótt — mjög efnilegann mann Sig-
urfe afe nafni. þeir sem þekktu Stephán sál-
uga, hafa sagt mjer, afe hann hafi verið ftill-
þroslta, þrekmikill og hreysti mafenr, áræfeinn
og þoimeiri, en fieslir aferir þó eldri væri og
alla vega hinn mannvænlegasti — vei gáfafe-
ur og vel afe sjer og mildfe þokkasæl), svo
vandamönnum iians varfe afe vera sárasti harm-
ur afe missa hann á blóma aldri og þafe svo
sviplega. Jeg hefi vænt þess, afe þeir sem
þeklctu hann vel, mundu minnast fráfalls hans
í blöfeunum, en man eigi til afe jeg hafi sjefe
þafe. því minnist jeg þessa lijer efnilega ættmanns
mfns, þó hann væri tnjer ókenndur afe sjón og
raun, og geytni mefe söknufei minningu þessa
sorglega missis hans í huga mjer, þangafe til
jeg skil hjer vife. Hvar sem bein mín fá afe
hvílast, þafe stendur á minnstu. — I æfera
beimi vænti jeg af Gufes náfe, afe fá afe þekkja
betur en hjer, anda þessa saknafea ástvinar
míns, Hallormstafe 23. jan m. 1871.
Sigurfeur Gunnarsson.
— 24. þ. m. kom mafeur sunnan úr Reykjav.
hingafe, sendur norfeur afe Hálsi, sem segir
gúfea tífe og snjólítife syfera og mikin íiskafla
sufeur í Garfei. einnig mikla uf psavei? i í Hafn-
arfirfei og tunnan af honum seld 4 mk. Iieilbrigfei
er sögb manna á mefeal og engir nafnkenndir
nýlega dánir. 2 kaupskip liölfeu komife í Rv.
annab 24. f. m. frá Björgvin til S. Eymundss.
mefe salt og netagarn, en tók aptur Isjöt og (1.
Hitt skipife haffci komife um næstl. mánafea-
mót mefe mat og ýmsar naufesynjar afcrar til
F'ischers Rúgur, baunir og grjón eru nú í
Rv. 9, 10 og 11 rd en kaffi 32 og sykur 24
sk. Eptir fregnum, sem komife höffeu mefe
skipum þessum, er látife vel af árferfeinu erlendis.
Styrjöldin millum Frakka og Prússa hjelzt en
vife; Garíbaldi haffei farife tii þýzkalands og
brotife þar upp járnbrautina, sem áfeur er getifc
í blafci þessu, auk þessa haffei hann tekib þar
mikife af vistum, er iiann Ijet allt flytja til
Parísarborgar, svo bæjarbúar þóttust vera
fyrst um sinn, vel byrgir af matvælum. Ailt,
þdtti heldur óvænkast fyrir Prússum ; þafe var
því talafe um afe vopnahlje mundi geta kom-
ist á og ef til vill frifeur. Enska skipib, sem
strandafei undir Eyjafjöllum austanvert vife Mark-
arfljót, var bofeife upp mefe öllu sem því fylgdi og
á því kom, 16 — 20 jan. þ. á ; rúgt. varfe 1 rd.,
40 sk ; kjöt og flesk, þrír fjdrfeu úr tunnu alltaö
1 rd. ; hverjar 3 hafrat. á 8—12 sk. ; eldp-
skrokkurinn eirslegin en mastralaus 10 rd.
Tafea haffei verife seld í járngirtum pokum,
hjer um 2 í sátu, 20 af pokum þessum í nr.
voru seldir frá 6—10 sk. Samtök rjefeu hjer
kaupum.
AUGLÝSINGAR.
— Nýir áskrifendur afe 2. ári KGanglera“,
geta fengife 1. árife (4 hepti) fyrir 48 sk , er
þá kostafei 72 sk. og var rúmar 12 arkir ab
stærfe í 8 blafea broti. þeir sem vildu eign-
ast blafeífe geta því snúife sjer annafehvort til
úisölumanna þess sem eru vífesvegar út um
landife efea til ábyrgfearmannsinn* búkbindara
Frifebjörns Steinssonar á Akureyri. Blafeife
Gangl kemur nú út í 4 blafea broti, eins og
þjófeólfur og er æilast til afe hann verfei 12 —
14 arkir afe stœrfe og kosti 72 sk. árgangurinn,
og afe ut komi ark og ark, eins og af liinuin
blöíunum.
Útgefendnr Nokkrir Eyfirfeingar.
— Fimmtudaginn 2. febrúar þ. á. fannst
vestan til í Steinsskarfei á Vöfeluheifei gömul
yfirhnakkdýna, sem geymd er hjá ritst. Birni
Jónssyni, þangafe til eigandi vitjar hennar og
borgar augiýsingu þessa.
- BRJEF RIDDARA JONS SIGURÐSSONAR
til 16 alþingisruannaog3. ann-
a r a. „Eptir því sem í Ijós er komife, virfe-
ist þafe eiga afe verfea málalok alþingis 1869.
afe því er snertir stjórnarmál íslands, afe kon-
ungur vor ætli, eptir ráfei hinnar dönsku
stjórnar sinnar, hvorki afe veita oss stjórnar-
bót þá er alþingi æskir, og heldur ekki afe
neyfea upp á oss frumvarpi því er oss var
liótafe mefe í fyrra, þetta má heita sem al-
þingi og stjórnin muni skilja afe slíku i ann-
afe sinn, eins og eptir þjófefundinn. En til
bess afe ekki lieiti svo sem allt standi í stab,
þá er þab í ráfci afe auka vald stiptamtmanns-
ins og leggja undir hann æfcsta úrskurfe í ýms-
um málagreinum, svo sem reikningamálum,
innanlandspóstmálum, fátækramálum og (1 ,
einnig ab koma upp sveitastjórnarlögum og ab
endingu nýjum og auknum skattalögum, lík-
Iega þó afe fengnum tillögum alþingis.
Sumar af þessum fyrirætiunum eru vissu-
lega í þá stefnu, sem vjer liöfum ávallt mæit
fram mefe ; sumar eru komnar undir því
livernig þeim verfcur fyrirkomib í framkvæmd-
inni, og hin seinasta nin skattaiögin er alveg
nndir því komin, hvort alþingi fær fjárhags-
lögin í hendur efeur ekki, því ef stjórnin æti-
ast svo til afc vjer gjöldum skatta til þess afe
ríkisþingife í Danmörku skainti úr þeim eptir
sinni vild, efeur danskir ráfegjafar undir nafni
konungs eptir þeirra viid, þá mun varla nokkr-
um alþingismanni geta blandazt hugur um afe
neita, og bera fram sterkustu mótmæli í mót
þess konar mefeferfc.
Mefean slíkt stecdur til og er í ráfeum,
hvernig sem þafe ræbst, þá er þab skylda vor
alira álþingismanna, sem viljum halda fram
þjóferjetti vorum Islendinga og þjófclögum, afe
halda lióp og láta eigi letjast afe neyta allra
löglegra ráfea til afe hafa þau mál vor fram,
sem eiga afe vera undirstafea þjdfcfrelsis vors og
þjófesældar á komandi líimnn. þess vegna
leyfi jeg mjer afe skora á yfur, eins og jeg
iijer mefe skora á þá þingmenn, sem þjer vit-
ife afe af vorum flokki eru, afe þjer fylgib þvi
fram í þessu máli:
1. afe koma á fót sem flestnm og almennust-
um bænarskrám til konungs sem verfei
sendar í sumar og í liaust, annafehvort
bcirilínis til stjórnarinnar efea til mín , og
fari því fram afe blðja Hans Hátign Kon-
unginn skipa svo fyrir, afe höiub upp-
ástungur alþingis 1869 í stjórnarmálinu
verfei veittar; sem er: afe nýtt frjálslegt
frumvarp til stjórnarskrár islands verfei
lagt fyrtr þing á ísiandi mefe fullu sam-
þykktar atkvæfci sumarife 1871, og þar
niefe afe árgjald handa fslandi verfei á-
kvefeife til 60,000 rd afe minnsta kosti, mefe
innstæfeu í óuppsegjanlegum ríkisskulda-
brjefum.
2. afe búa undir aimennar og öflugar bænar-
skrár til næsta alþingis, sem fari frain hinu
sama, og fari því fram, afe þing þafe sem
vjer bibjum um, verfi þjdfcfundur kosinn
samkvæmt lögunum frá 1849.
3. afe hver yfcar sjer í lagi leggi alit kapp d
afe^ afla samskoia og koma þeim í peninga
á 'nentugasta hátt og senda mjer sem fyrst;
£n jeg skal halda fje því saman og setja
á leigu, og gjöra grein fyrir á næsta þingi
og búa svo undir afe vjer getum þá bund-
ife fastara ráfelag vort málum vorum til
framkvæmdar.
4. afe hverr yfear haldi sambandi vife annan
og vifc þá hina þingmennina, sem f vor-
' um flokki eru, einnig nái samtökum vife
líkiegasta mann í hverri af hinum sýsl-
unum sem vorir menn eru ekki í, og sjái
um afc þar verfei eins hagafe til.
Verifc vissir um afc jcg muni gjöra hvafe
jeg eptir minni beztu þekkingu álít málum
vorum hollast, og iiinu sama treysti jeg hjá
yfeur, afe þjer munife kappkosta afe framfylgja
málum vorum mefe sem beztu fylgi og forsjá.
Heill og hamingja fylgi yfeur og störfum
yfcar föfeurlandi voru til heilla
Km.höfn 31. maí 1870.
Yfear trúfasti vin
Jón Sigui'fesson“.
Rjett eplirritafe, vottar
Arnljótur Ólafsson.
— Af þvf svo ólieppiiega hefir tiltekist afc rúm-
ife í blafci þessu leyfir eigi svar til Páis barna-
fræfeara kornizt afe, verfeur þafe afe bífea byrjar.
Jónas Sveins6on.
Eirjandi og dbyrgdarmadnr Björn JÓnSSOn.
freutafeur f prentBni. t Akurejri. J. Sveiusson.