Norðanfari - 24.03.1871, Blaðsíða 3

bSrnin þar & eyjunum sjeu Iátin læra kveríb
Eitt á dönsku, sem ekki er þeirra móíurmál,
og þykist stjdrnin geta meb gófcri samvizku
beitt slíkri ónærgætni vifc blessufc börnin, þá
er eigi afc búast vifc því, afc bún sýni hinura
fullorfcnu meiri vorkunserai. En þó stjórnin
aldrei geti fengifc af sjer afc vera svo brjóst-
gófc og nærgætin, afc virfca þjófcernistilfinningu
Færeyinga, þá ætti hún þó afc minnsta kosti
afc sjá, afc færeyskan er fyrir margra hluta
sakir merkilegt mál, sem engin hagur er afc
eyfcileggja; og þafc væri engu ótilhlýfcilegra,
afc Danir tækju upp f sitt mál orfc og tals-
bætti eptir Færeyingum, heldur en Færeyingar
eptir Dönum.
Hvafc oss íslendingum vifc víkur, þá er
nú óneitanlega mikill munur á því,hvafcmófc-
mál vort íslenzkan nýtur meira rjettar í opin-
berum málefnuro en áfcur. Nú eru öll vor
iög gelin i fsleneka tungu, og allir dómar
og öll þing innan lands háfc á fslenzku, og þó
konungsfulltrúinn á alþingi haú enn leyfi til
6. PORTEUS ROAD, MAlÐA HILL W.
London 28. september 1870.
(Framh.).
XJm fátt hefir blafcaheiminum orfcifc tífcara
en hinar sífeldu ófarir Frakka og tiina undar-
legu stjórnar afcferfc er stöfcugt hefir verifc fylgl
afc leyna fiá sanni eins lengi og unt hefir ver-
ifc, efca þá afc seitja helber ósannindi uin þafc
er gjörzt hefir f herförnm þeirra jiafc er svo
afc sjá sem forusta hershðffcingjanna hafi ver-
ifc alla leifc óskiljanlega ráfclans og ráfcalaus.
Hermennirnir hafa barist frábærlega hraustleea,
einkum í öndverfcu strifcinu, og má engan furfca
þó afc dragi úr hugrekki þeirra er þeir eru
leiddir stöfcugt úr daufcanum í daufcann og
aldrei til sigurs. Hershöffcingjarnir byrjufcu
ai mæla dönsku á þinginu, þá er nú hætt afc
neyta þess. Fyrir rúmum 30 árum þóttist
hin fyrsta ráfcgjafarþingsmynd, er vjer feng-
um, erabættismannanefndin f Reykjavík, bund-
in vifc borfc afc taia og rita á dönsku, en þó
má eigi eingöngu efca beinlfnis kenna stjórn-
inni þafc. þessi efclilegu rjettindi mófcurmáls
vors höfura vjer þó eigi fengifc fyrirhafnar-
laust, heldur höfum vjer orfcifc afc herja þau
út smátt og smátt á löngu tímabili, og enn
vantar töluvert til þess, aö vjer höfum feng-
ifc allt þafc, sem vjer eigum f þessu tilliti
fulla og sanngjarna heimting á. Enn í dag
fer mjög roargt fram á dönsku f umbofcsstjórn
landsins, og keinur þab til af hinu óebiilega
og afkáralega fyrirkomulagi, sem á henni er
allri saman. Ab hrinda þessu f lag hlýtur
afc vera vort mark og mifc, og þafc er von-
andi afc danska stjórnin sje eigi fraraar svo
blind, afc hún vilji vera oss andvfg í þessu,
oss til baga, en hvorki henni sjálfri nje nein-
um öfcrum tii nokkurs gagus.
mefc þvf afc þvæla dátunum í hergöngnm fram
og aptur, er hermenn sjálfir segja afc sje sjer
leifcast allra hluta næst hreinu afcgjörfcaleysi.
þeir iiöffcu enga raenn afc gagni tii afc fara
njósnfarir og kynna sjer stöfcvar óvina sinna
og þafc kvafc svo ramt afc, man jeg, rjett um
þafc bil er Prússar voru albúnir aö ráfcast á
Bazaine vifc Spicheren og Forback þann 6.
ágúst, afc fregnir koinu til Parísarborgar afc lít-
ifc efca ekkert sæist til óvinanna Reyndar
áttu Frakkar bágara afc njósna en Prússar,
því Pníssar fóru tjaldlausir og hafa legifc alla
tífc undir berum himni, en Frakkar liggja f
tjöidum sem sjást miklu betur en menn, er
geta legifc svo milli þúl'na, í skóarrunnum, og
bak vib trje f skógaskýli, afc lítifc eöa ekkert
sjái til þeirra. Eu þafc áttu foiingjar Frakka
afc vita og vifc því áttu þelr afc sjá. En afcal-
muDurinn var sá, afc njósnarlifc Frakka var svo
onýtt en njósnarlið Prússa hiö ágætasta og
eru valdir til þess starfa hjá Prússura afc eins
djarfir, hvatir, hraustir menn er kunna landa-
brjef sitt utan afc og rata alla vegi og geta
íarifc kringnrn óvininina úglöggvar skóg-Ieifcir
og skofcafc herstöfcvar þeirra ósjefcir bak viö
trjen. Frakkar kvarta sárlega yfir því hvafc
Prússar viti ailt er þeir æ 11 i aö gjöra fyrir-
frara, en þeir viti aldrei neitt um fyrirætlanir
Prússa; en einkum yfir því, afc þeir kunni aö
nota skóga til skýlis sjer svo undrunarlega afc
þeir viti ekki fyrri til en skógarnir steypi yfir
sig eldflófcunuin. Enda hafa skógastöfcvar
Prussa frelsafc lif margra þeirra og firrtinarg-
an franskan því. í þessu njósnar-máli kendi
nu hirfculsysis hinna Frakknesku foringja.
1'rakkar hafa búifc til svo nákvæma uppdrætti
af öllu landinu, afc ekkert annafc land í Norfc-
urálfunni á eins nákvæma uppdrætti. Moltke
greifi vissi vel hversu árífcandi þessi uppdrátt-
ur var fyrir lifc sitt, og Ijet prenta svo mörg
þúsund eptirmyndir af norfcur-Frakklandi sem
nægfcu lianda hverjum Bofficera“ ofan frá „Gen-
eral“ og nibur afc *sergeant“. þessir upp-
drættir eru svo nákvæmir ab þar er allt merkt
er einkennir landib, allir vegir og þafc hver
einasta fjárgata, hvert einstakt trje og hóll,
kofar og hinar minnstu lækjarsprænur. þessa
uppdrætti Ijet Moltkte njósnarlifcifc kynna sjer
sera vandlegast og því gátu þeir farifc allra
sinna ferfca kringum Frakka sem voru svo
snaufcif af þessum uppdráttum, að vitni sjálfra
þeirra, afc fjöldi yfirforingjanna sjálfra höffcu
alls engan uppdrátt einu sinni, hvorki gófcan
nje illan. því er þafc afc þeir taka svo opt
fram( í skýrslum sínum afc Prússar hafi komifc
afc sjer óvörum þá cr þafc enn eptirtektar-
vert afc Prússar hafa ávalt, efca því sem næst,
verifc miklu lifcfieiri en Frakkar og sætir þab
furöu ab yfir berstjórnin f Frakklandi var svo
ókunnug hernafcarlyrirkomulagi Prússa afc þeim
datt ekki annafc f hug en að þeir mundu verfca
allt eins libsterkir eins og þjófcverjar efca jafn-
vel lifcfleiri. þeir fóru þar sama villuveginn
eins og f því atrifci er snerti samband Prússa
og Sufcur-þjdfcverja, er þeir töldu það öldungia
víst afc sufcurrfkin mundi rísa upp og ganga á
band mefc sjer gegn Norfcur-þýzkalandi. En
óhamingjan var fólgin f því, afc stjórn Frakka
haffci leitafc á laun upplýsinga hjá sendiheir-
um sínum vifc hirfcir sufcur-rfkjanna um þafc
hvernig lægi í stjórnendum þeirra og fólkinu
til Norfcur-þjófcverja, og hvert ekki mundu all-
ar Ifkur til, aö þau mundu sitja hja hlutlaus
ab minnsta kosti, ef til styrjaldar kæmi milli’
Prússa og I'rakka. Sendiherrarnir, er þekktu
vilja og ósk keisarans og stjórnarinnar, er
sagt afc hafi allir gefifc beztu vonir ura afc þessi
ríki mundu eflaust verfca hlutlaus af styrjöld-
inni því afc ýmugustur væri megn í þeim öll-
um gegn yfirgangi, og einkuin gegn herstjórn
Prússa. En þafc atrifci er jeg gat um, afc
Frökkum hefir svo sjaldan verið sagt satt til
ófaranna, skýrist afc fullu af því, ab keisara-
dæmib stófc á svo völtum fæti og haffci lagt
út f svo bamingjulausan hernafc upp á eigin
býti og jafnvel mefc því afc leifca þjófcina af-
vega mefc ósönnuin sögum ura afcdragandann
afc strífcinu svo lögufcum afc þær hlutu ab æsa
hana á einn bóginn og urfcu á hinn bóginn
rjettlæting stjóinarinnar þangað til hifc sanna
kom upp. En þar afc hlaut afc reka, ef óhöpp-
um sætti, afc grafizt yrfci í upptökum ófriö-
arins.
Floti Frakka f Eystra salti og Norfcur-sæ
hefir alls ekkert afc uunifc. Danir liafa slopp—
ifc laglega frá afc lenda í greipum Prússa enn
einu sinni og eiga þeir mikifc þeim ráfcgjafa afc
þakka er þar kom viti fyrir þá ef þafc er satt
afc þab hafi verifc einum hinna nú verandi ráb-
gjafa afc þakka. Um tíma leit svo út sem
þjófcblöfcum þeirra atlafci ab takast afc sesa
fólkifc og blinda þafc svo, afc stjórnin yrfci afc
láta undan og ganga f fjelag vib Frakka, og
er þafc segin saga, afc þetta sumar átti Ðan-
mörk enga óvini eins skæfca eins og þjófcernia
blofcin, og jeg held afc eitthvafc kunni afc vera
til í þeira fregnum er borizt hafa, afc heffci
bardagarnir vifc Weissenburg, Spicheren og
Forback orfcib fáum dögum sífcar en þeir urfcu,
þá mundu Danir hafa gjörzt bandamenn Frakka,
En afc lesa þjófcernis blöfc Dana frá því i sum-
ar er nærri þvf grátlegt, því þab sr eins og
þau sje öll trofcin möru þjófclegrar vitfirringar.
Menn geta skilifc afc Dönum sje íárt og gramt
til Prússa. En mönnum mun naumlega skilj-
ast ab hin helztu dagblöfc landsins, sem bafá
einungis einui skyldu afc gegna, þeirri afcleifca
ÁGRIP
af reikningi yfir tekjur og útgjöld fátækrasjófcs Akureyrarkaupstafcar og sjófc» til eiginlegra
bæjarþarfa fardagaárifc 18£J.
A. Fátækrasjófcurinn.
Tekjur. Utgjöld.
rd. mk. sk. rd. mk. sk. rd mk. sk
I. Eptirstöfcvar frá f á. : I. Skuld frá f. á. til gjaldkera 120 4 14
a, ógoldin útsvör 3 i 2 12 II. Heyrnar-og-mállausra-gjald 16 , n
b, útistandandi lán, 3297 1 6 3334 4 2 III. Nifcursett útsvör .... 7 4 8
II. Útsvör þetta far- IV. Eptirgefifc af skuld . . . 1 . »
dagaár . . . 649 2 7 V. Eptirstöfcvar í lánum . . 3297 1 6
J>ar af ætlafc sjófci VI. Mefclög meb ómögura . . 528 1 5
tii eiginlegra bæj- VII. þurfamanna flutningar 19 4 8
arþarfa . . . 60 2 „ 589 ., 7 þar af verfca 9 rd. 72 sk.
III. Endurgotdin lán . • • • • 94 5 14 endurborgafcir.
IV. Fátækralilutur úr VIII Ogðldin útsvör .... 12 3 4
helgidagaveifci . . • • • • 11 4 8 IX I sjófci 29 1 2
V. Gjöf frá bæjarf. S. Thorarensen 5 >1 i>
Samtals 4032 2 15 Samtals 4032 2 15
B. S j ó fc u r t i 1 e i g i nlegra bæjarþarfa.
Tekjur. Útgjöld.
rd. mk. sk. rd mk. sk. rd. mk. sk
I. Eptirstöfcvar: I. Skriflföng ....... 4 „ 14
a, f munum . , . 142 „ 2 II. Kostnafcur vifc Búfcarlækinn 2 12
b, í peningum . . 49 ff yf 191 „ 2 III. Endurbót á götunum , . . 18 5 11
II. Af útsvörum þessa árs . . . 60 2 „ IV. Mæling á húsagrunnum
og lófcum .*.... 10 4 »>
V. Laun oddvita bejarfulltrúanna VI. 'Eptirstöfcvar: 20 „ 1*
rd. mk. sk.
a, f munura 142 „ 2 b, í peningum 53 2 XI 195 2 13
Samtals 251 2 2 Samtals 251 2 2
Skrifstofu bæjarfógeia á Akureyri 18. marz 1871.
Jón Johnsen
cst.