Norðanfari - 30.12.1871, Blaðsíða 2

semja vib landemenn , Iivab þcir vilji gefa
eptir efnum og ástæfcnm ; dæmi finnast og til
þess, ab konungur vísar kærumáli frá sjer
sökum þess, ab þab hafi ekki verib borib upp
og dæmt á alþingi, samkvæmt rjettindura Is-
lands ; Danakonungar liafa fyrr og síbar játafc,
afc hinar gömlu lögbækur landsins væru í gildi,
og aÖ þab þannig hefbi allt önnur aballög held-
ur en Danmörk ; Islendingar hjeldu og alltaf
áfram ab ræba sín mál á alþingi, eins og hins-
vegar Ðanir höfbu mebferb sinna mála fyrir
sig; þannig var þab, ab þegar Danir stofnubu
hjá sjer tiin svo köllubu *standa þing“ (nálægt
1830), var og skömmu síbar stofnsett hjá oss
alþing — sem lagt hafbi verib nibur um næst-
libin aldamót — og skyldi alþing hafa sama
vald og standaþingin dönsku, en eigi standa
undir þeim.
(Framh, síbar).
VÍSUR.
Sungnar 13, dag septemberm. 1871 í brúb-
kaupi Baldvins Jónssonar og Elínar Gubmunds-
dóttur á Grýtubakka.
Runninn er dagur,
Iiöbullinn fagur
Hæglega síefnir í hádegisstab.
PrdbbLÍnar drósir
Rjóbar sem rósir
Flykkjast dr sölum og fara’ dt .á hlab;
Bíba þar firbar,
En brdbir og virbar
Taka svo beizlaban Gulltopp og Glab.
Flokknrinn prdbi
Fjölnis á brúbi
þeysir svo Ijettfær ab þjóbkunnum stab.
Margir heim ríba,
Margir þar bíba,
Eitthvab mun standa til, uggir mig þab.
íleyja menn hildi?
Ilakla menn gildi?
Síbari gátunni allt lýtur ab.
B a I d v i n og E I í n
Bubu þeim til sín
Frændum og vinum er finnast í dag.
Jæirra er fagur
Farsældar dagur
Runninn, og gæfan þeim gengin í hag.
Gjörla jeg kenni
Allra á enni
Ánægju, glebi og fagnabarbrag,
Biúfgumann prýba
Og brdfina fríba
Kosiir þeir fiestir, er kjósa menn sjer.
Ágætis-mabur
0tull og hrabur
Brúbguminn vitum vjer allir ab er.
Brdburinn prdba
Bdin í skrdba
Fcgurb og kurteisi fágæta ber.
njónunum ungu
Meb bjarta og tungu
Óskum vjer heilla um æfinnar skeib.
Lifi þau lengi
I lofsælu gengi,
Samförin verbi þeim síblíb og greíb,
Ðaga og nætur
Gefi þeim gætur
Gubdómleg forsjón og beini þeim leib.
UM KUNNUGLEIKA FORNMANNA í
NORÐURHÖFUM.
þab hefir lengi verið rætt og ritab margt
um þab meb vísindamönnum hvernig háttab
mundi vera umhverfis norburskaut jarbarinnar,
hvort þar mundi vera land eba haf, hvort þar
mundi vera einlægur og eilífur ís og fram ept-
ir þeim götunum. Margir hafa heyrt gctib
um hinar erfibu ferbir er farnar hafaverib frá
Englandi og Bandaríkjunum í Norbur-Ameríku
til ab leita ab sjóvegi norður um Veslurheim
milli Átlandshafs og Kyrrahafsins. Nd er ab
vísu þessi sjóvegur fundinn, og menn orbnirfróbir
um margt, er engin visoi ábur umþennahluta
jarbarhnattarins, en þar sem mönnum tókst að
kanna til hlítar hafib og löndin fyrir norban
Vesturheim, hefir mönnum vaxib svo htigur,
ab þeir hyggja nd á að kanna allt ab sjálfu
norburskautinu. Vísindamenn þeir, sem einlc-
•um hafa lagt sig nibur vib ab rannsaka allt,
er ab þessu lýtur, liafa þótzt finna mikil lík-
indi til þess, ab menn kynnu ab geta komist
sjóveg norbur ab skautinu, en ekki hefir þeim
öllum komib saman um hvar helzt mundi til-
tækilegt á að leita, Hefir einkum verib stung-
ib uppá ab leitast vib ab komast norbur fyrir
austan Spizbergen, eba fyrir austan Grænland
ebur fyrir vestan það.
I>ab er einkum hinn enski kapteinn Slier-
ard Osborn, sem hefir haldib því fram, ab mest
líkindi væru til þess ab komizt yrbi dt að skaut-
inu ef farib væri vestan vib Grænland, þar
hafa menn lengst koinizt nokkub norbur fyrir
80 breiddarstig, og er þar um þær slóbir að
fara norbur í gegnum langt sjávarsund og er
Grænland á hœgri hönd en annab eybiland
sem kallab er Grinnellsland á vinstri ; rába
menn af ýmsum líkutn, að þar fyrir norban
mtini vera opib haf þó engum hafi tekizt ab
komast inn í þab enn.
Hinn lærbi landi vor herra Gísli Brynj-
tílfeson í Kaupmannahöfn, skýrbi I fyrra vetur
rækilega og meb mikluin skarpleika frá því í
ræbu einni, er hann hjelt í hinu konunglega
norræna fornrita fjelagi, hvab langt forfebur
vorir hefbu þekkt þessa leib til norburs; og
komst hann til þeirrar niburstöbu, ab þeir hefðu
þekkt hana fullt eins langt og jafnvel talsvert
lengra, en rnenn þekkja nú. Ræða herra G.
Br. var prentub í Berlingatíbinduuum og cinn-
ig í sjerstökum ritlingi meb fyrirsögn: „Have
de gamle Nordboer havt Kjendskab til et
aabent Polarhav imod Nord“ ?
Vjer álítum skýrslu herra G. Br. mjög
mcrkilega, og ab þab hefbi verib vel til faliib
ab gefa hana út á íslenzku ; en til þess höf-
titn vjer ekki ráb ab sinni. Vjer viljum þvf
taka hjer upp stutt ágrip hennar, og verðum
ab vísa þeim er belur vilja kynnast þessu máli
til hins danska ritlings, er vjer nefndum.
*
* *
Til þess ab skilja rjett þýbingu hinna fornu
Islenzku frásagna, verba menn ab minnast þess,
ab Grænland fannst og byggbist frá Islandi
síbast á 10 öld. Auk Eiríks hins rauba, er
fann landib og gekkst fyrir byggingu þess,
eru nafngreindir 10 Islendingar, sem fluttu sig
þangab hver á sínu skipi, og tóku sjer bólfestu
I austurbyggbinni hjer um bil milli 60. ogGl.
breiddarstig8. Á hverju slíku dtflutningsskipi
voru optast nær 20—30 fullorbnir barlmenn
auk kvenna og barna, og síbar vory einnig í
Austurbyggbinni 12 kirkjur og 190 bæjahverfi,
svo af þessu má rába, ab hvert landnám þar
í landi hefir hjer um bil orbib ein kirkjusókn
eins og ábur á Islandi. þegar í öndverðu
tóku einnig ýmsir íslenzkir landnámsmenn sjer
bólfesiu f Vesturbyggbinni, sem var í nokkr-
um fjörbum vib hib 64. breiddarstig, og lá
óbyggb strönd 30—40 mflna löng milli byggb-
anna. Eigi er getib um nöfn þeirra er land
námu í binni vestari byggb eins og í hinni
eystri ebur syðri, þar er heldur eigi getib síb-
ar nema fjögra kirkna, en byggbin skiptist í
90 hverfi. Setji menn svo, ab í hverju bæja-
hverfi hafi verib frá 20—30 manns ab mebal
tali, þá hefir hib norræna fólk á Grænlandi
verib í fornöld alls hjer um bil 5,600—8,400
ab tölu, og koma þá 3,800—5,700 á Austur-
byggbina og 1800—2700 á Vesturbyggbina.
þessir örfáu menn sýndu svo öldum skipti
langt um mciri dugnab og framtaksemi en bd-
izt varb við af svo fámennum þjóbílokki frá
því í lok 10 aldar og til þess landið gekk í
samband vib Noreg á 13. öld undir Hákon
Hákonarson hinn gamla, er hinir nýrri sagn9'
ritarar og skáld í Noregi hcfja til himna, e"
sem í rauninni var mjög líiib í varib, og n‘^'
ur braut allan norrænan anda. Eins og kunn-
ugt er, fannst NorÖur-Ameríka fyrst frá Græn'
landi; Nýja England, sem nú er kallab, var
nefnt Vínland, og hinar miklu skógarlendnf
vib ós Lórcntsfljótsins meb Nýfundnaland'
voru kallabar Markland; þaban var haldib $
rekaviburinn kæmi til Grænlands og alla le>&
norbur í Baífinsflóann norbanverban. Til þes9-
ara landa sigldu Grænlendingar ab minnstí*
kosti þangab til á mibri 14. öld, en þó ef
vill fremur af tilviljun, eptir ab norsku Iton-
ungarnir ltöfbu gefib sjóferbum þeirra banS'
sárib, með því ab .fjötra verzlunina í hog
Björgvinarkaupmönnunum , sem aptur VO0
þjónar kaupmannattna í Hansastöbunum. SaW'
göngurnar vib ísland hjeldust jafnt og stöb'
ugt allan hinn bezta tíma, og menn geta hvergt
fengib nema í íslenzkum ritum sögur um at'
hafnir ltinna fornu Grænlendinga.
(Framh. síbar).
AUGLÝSINGAR
— Laugardaginn, þann 3. febr. næstk. kl.
12 á hádegi, verbur hjer á skrifstofu minrí
á Akureyri, eptir beibni sýslumanns I"
Sveinbjarnarsonar í umbobi verzlunarhdssin®
0rum & Wulff, vib opinbert nppbob seldíf
þeir nefndu verslunarhúsi tilheyrandi f (tveíf
sjöundu) partar af skipinu S æ b j ö r g u, meí
öllu því, er skipi þessu fylgir.
Skipib er dregib á land á Gæseyri og
er þar listbafendum til eptirlits. Söluskilmál'
ar eru til sýnis hjá undirskrifubum sýslö'
manni.
Skrifstofu Eyjafjarbarsýslu, 9. jandar 1872.
S. Thorarensen.
■— Sá sem á Holtaþórissögu skrifaba eba
prentaba, óska jeg ab vildi gjöra svo vel, a&
unna mjer kaups á henni, og senda mjer setn
allra fyrst, og um leib láta mig vita hvab hdo
ásamt flutningskanpi hingab á ab kosta.
Björn Jónsson (ritst.).
FJARMÖRK.
Fjármark Jóns Finnbogasonar á Sybrr-NeS'
löndum í Skdtnstabahrepp: Sneifl
aptan hægra fjöbur framan ; sýlr
vinstra. Brennimark: J F S.
Á hintim þekkta hluta jarbarinnar, eru
tölub 3,023 tungumál, af þeim 587 f Norbur-
álfunni, 896 í Austurálfu, 276 í Suburálfu og
1264 í Vesturálfunni A jörbunni eru lOOÖ
trúarbrögb. A hnettinum, eru hjerum bil jafo
margir karlar sem konur, Einn fjórfci hluti ol
þeim sem karlkyns eru deyja innan 7 ára,
helmingur innan 17 ára, af hverjura 1000 mannSi
verbur einn 100 ára, af hverjum 100, einn seí'
tugur, af hverjum 500 einn áttræbur. MenU
segja ab á öllum hnettinum sjeu 1000 miilíónF
manna. A hverju ári deyja 333 milliónir, ^
hverjum degi 91,000, á hverjum klukkutíwa
3,780, á hverri mínútu 60, á hvorri sekúndn
1. Hjer um bil deyja jafnmargir og fæðast. Hi»'
ir giptu lifa lengur ab tiltölu en þeir ógip(l1,
Konur ná optar 50 ára aldri enn karlraenni
en ab þeim aldri libnum, er þab optar a&
karlar verbi eldri en konur.
Tveir þriðjungar af kaupenduiö
þ. á Norbanfara liafa eigi enn þá borgab mjer
andvirbi hans ; jeg skora jþví á |»á., a&
þeir og aðrir, sem jeg á hjá frá fyrri árU'1'
greibi mjer þab sem allra fyrst, eba í seinas(a
lagi ábur póstur á ab fara hjeban subur, sfbas(
í febrúar.
Austanpósturinn á að leggja af stab fr®
Eskjufirbi hingab á leib, 1. dag næstk, febrn»‘
Eújandi og dbyrgdarmadur Bjöm JÓnflS0*1'
Prentabnr í prentsm. í Akureyrl. B. M. StepkánssO0