Norðanfari - 14.02.1872, Blaðsíða 2

— c —
verfmr af> geta sem gjört er“, sagSi Grettir
heitinn.
þessi ritgjörö er, af> mjer virbist, af sama
sdrdegi og sumt hvab annaf) sem sjera Arn-
Ijótur hefir borif) á borb fyrir oss landa sína
aö undanförnu, eba sífan hann varb lifhlaupi
og gekk í mdtstöfuflokk ættjarfiar sinnar. Næg
er mælskan og málalengingin; eigi vantar þaf).
þar er hrúgaf) saman nöprustu hrakyrbum og
hábgldsum um heibvirfia menn, — og jafnvel
allur almenningur á þar dskilib mál — röng-
um sakargiptum, og ástæbulausum getgátum,
sem allt er kryddab mef> rangfærbum orfium
annara manna. því svo sem kunnugt er, er
sjera A. sá list tamari en flestum öbrum, a&
taka orf) annara manna sjer í munn, slíta þau
úr rjettu samhengi, og snúa út úr þeim, svo
þau geta — ef til vill — vif) fljdtlegt álit,
virfst af) hafa allt afira þý&ingu, en þau voru
töluf) efia ritu& í meS fyrsta. Svo er nú loks
árjettaft me& köflum úr prívatbrjefum einstakra
manna, sem mun eiga a& slá mdtpartinn af
stokki^ efa a& minnsta kosti gjöra hann tor-
tryggilegann í augum almennings Hvort þess-
ir prívatbrjefakaflar eru rjett upp teknir e&a
ekki, skal jeg láta dsagt; þar um mega þeir
fara nærri, sem þekkja sjera A. grannt. En
svo miki& er víst, a& sá sem leyfir sjer þennan
«g þvílíkan ritmáta, befir anna& tveggja íllt
mál a& verja, efa dvanda&ann mann a& geyma.
Og hva& meinar nú sjera Arnl. me& öllu
þessu? f>a& hlýtur hverjum þeim a& liggja í
augnm uppi, sem lesi& hafa allt þa& er hann
hefir láti& eptir sig liggja í ræ&um og ritum
nú á seinni árum. A&al mergurinn málsins
er sá, a& ný&a og sverta Jdn riddara Sigur&s-
son í Kaupmannahöfn, og alla þá sem hans
flokk fylla í stjdrnmálum vorum. þa& er sem
sje alkunnugt, a& sjera A hefir lagt Jdn Sig-
ur&sson í svo haturslegt einelti á seinni árum,
a& engir hafa gjört betur til af löndum vor-
um. Eptir þvi sera sjera A. segist frá, á
Jdn Sigur&sson a& vera sáska&ræ&is- og vi&-
sjálsgripur í stjdrnmálum, a& Island á nú ekki
þvílíkann, og hefir má ske aldrei átt. Mjer
hefir aldrei dotti& í hug, og mun eigi detta í
hug, a& halda blífskildi fyrir Jdni Sigur&ssyni
gegn árásum og atlögum sjera A. þess þarf
heldur eigi vi&, því or& Jdns og verk, eru næg
vörn fyrir hann gegn eiturskeytum sjera A.
og annara eins kumpána. En hvert gagn sjera
Arnl. vinnur ættjör&u sinni, og hvern sdma
sjálfum sjer, me& atförum sínum vi& Jdn Sig-
ur&sson og hans flokksmenn, þa& skal jeg yf-
irláta almenningi um a& dæma.
Svo sem nú var sagt veit jeg mjer þá
eigi anna& tii saka vi& sjera A. en þa&, a&
sí&an stjdrnardeilan rnilli Dana og Islcndinga
hdfst fyrir alvöru , hefi jeg fylgt flokki Jdns
Sigur&8sonar. þetta er nú sem svellur í sjera
Arnljdti og af því lei&ir a& líkindum þa&, a&
vi& getum ekki fyrst um sinn, gengife bá&ir und-
ir sama merki í stjdrnarbardaganum. Jæa!
látum kappann Arnljdt koma fram á vígvöll-
inn aplur skrýddan sínum dönsku hertýgjum,
sem hann er hrd&ugastur af; og látum Jdn
riddara Sigur&sson mæta honum þar í sínum
fátæklega Islenzka stakki. Jeg mun alls d-
hræddur þota a& fylgja merkjum Jdns, og
svo munu flestir skilgetnir synir íslands gjöra.
Hættan mun heldur eigi ver&a mjög mikil, því
sá sem einu sinni hefir lagt á fldtta og or&i&
li&hlaupi, mun trau&Ia reynast öruggur til
framgöngu aptur. Og li&hlaupi hefir sjera
hverja heimild jeg haf&i fyrir nafninu. f>a&
er sök milli okkar Tr. og engra annara. þessi
or&aleikur sjera A. til mín. er því ekki anna&,
en einn af hans alþekktu gömlu hnykkjum, til
a& vekja kappdeilur og sundurlyndi a& óþörfu.
Arnljdtur or&i&; þa& fær hann aldrei af sjer
þvegiö.
En þa& er sjer í Iagi kemur til mín a&
svara f grein sjera Arnljóts, er þa&, a& jeg
hafi „stelandi hendi“ teki& nafn Tryggva
Gunnarssonar undir fyrirspurnina f Nor&anf.
17—18. f. á. og sem er afal tilefni þessarar
ritdeilu. þenna ábur& lýsi jeg h e 1 b e r d-
s a n n i n d i. A& færa frekari vörn fyrir mig
á þessum sta&, dettur mjer ekki í hug, þvf
þa& væri langt fyrir ne&an mína vir&ingu, a&
fara a& grípa til prívat brjefa og prívat or&a
einstakra manna mjer til varnar. þvílík a&-
fer& er þrælsverk, og þeim vopnum beita eigi
nema þrælar einir. En bí&um vi&: Jeg
geyrni mjer hjer me& dskertann
rjett gegn sjera Arnljdti fyrir
þjófkenninguna, og mun sæta tíma og
tækifæri til a& finna hann upp á hana á rjett-
um sta& þessa máls. Skyldi honum lei&ast bi&-
in, legg jeg honnm þa& heilræ&i, a& standa
stundarkorn vi& í kjaptastdlnum, grúfa í gaupn-
ir sjer, og gæta þess vandlega, hve heimildar-
vandur hann hefir á stnndum sjálfur veri& til
or&s og æ&is á sínum krókdtta lífsferli. þar
hann ætti jafnan a& hafa sjer hugföst þau hin
þý&ingarmiklu a&vörunaror& meistara síns: „þú
hræsnari, drag fyrst bjálkann úr þínu auga“
o. s. frv.
Jeg er svo sem í engutn efa um þa&, a&
sjera A. finnur þörf hjá gjer til a& fara aptur
á seturnar ; og ekki mun honum heldur ver&a
skotaskuld úr því, aö færa hlassiö út á ritvöll
Nor&anf. En um þa& mega allir lesendur og
heyrendur bla&sins vissir vera, a& hva& sem
sjera A. ræ&ir e&a ritar um þetta mál fram-
vegis, þá vir&i jeg hann eigi svars.
Gautlöndum í janúarmánu&i 1872.
Jdn Sigur&sson.
DM SAMIENING SÝSLNA.
Fáir mundu trúa frjettum þeim sem nú
berast, um a& búi& sjo a& sameina Mýra- og
Borgafjar&arsýslur og veita þær bá&ar sýslu-
manninum í Mýrasýslu, E. Th. Jdnassen ; ef ný
afgengin dæmi upp á a&farir yfirstjdrnarinnar,
og embættis valdsins, ekki neyddu menn til
a& trúa. Vjer köllum þa& ný afgengin dæmi,
a& í fyrra var Hnappadalssýsla tekin frá Mýra-
sýslu og lög& til Snæfellsnessýslu, án þess a&
í búar Hnappadalssýslu væru þar um spur&ir
e&a látnir vita af fyrr en þa& var búi&; og í
annan sta& hafa nú f ár, veri& sameinufe til
fulls Mi&dala- og Kvennabrekku - prestaköll í
Ðalasýslu og ein kirkjan aftekin, einnig a&
fornspur&um öllum hluta&eigendum nema prest-
inum. þessi dæmi eru þa& sem gefa mönnum
trúna um ab nú sje búið a& leggja saman
Borgarfjar&ar- og Mýrasýslur undir einn sýslu-
mann, án þess a& nokkur ma&ur í hverigri
sýslunni hafi verib ávarpa&ur til a& leggja þar
a& eitt or&, e&a a& mál þetta væri lagt fyrir
alþing í sumar sem næst lei&, og án þess a&
nokkur af íbúum sýslnanna viti nokkra ástæ&u
e&a tilknýandi orsök til þessa. a&ra en þá einu
a& sýsluma&urinn í Mýrasýslu — sem nú er
líka settur í Borgarfjar&arsýslu, kva&hafasótt
um þctta til stjdrnarinnar, og beíi& háyfirvöld
vor a& styrkja til a& þessari girnd sinni mætti
ver&a íuilnægt, og þykjast menn vita a& þau
hafi gjört þa&, en ástæ&ur þær er þau hafa
fært fyrir því, eru oss ekki kunnar, en hvort
sem þær hafa veri& meiri e&a minni, nokkrar
e&a eingar, þá er hitt öllum Ijdst, a& me& þess-
ari a&fer& er berlega, misbo&i& rjetti allra íbúa
Borgarfjar&ar og Mýrasýslna, þar sem, eins og
á&ur cr sagt eingin þeirra hefir verið þar um
spur&ur, e&a Iátin vita afþví. Vjer tölum hjer
um þann rjett sem hver sá ma&ur á, sem er
gefib fullt frjálsræ&i og skinsemi, og sem er
skikkanlegur frjáls þegn, en ekki þræll, og
þennan rjett þegnanna hafa viti bornir og
gd&ir stjdrnendur látið sjer sæma a& hafa í
hei&ri nú á tímum.
8ú eina ástæ&a scm menn geta fundiö,
og ímynda sjer a& háyfirvöldum vorum hafifund-
ist vera fyrir þessari sýslu sameiningu er a& t
þeimhati Mýrasýsla þdtt of rýrt embætti, eptir
a& stjdrninni og amtmanninum í Vesturamtinu,
þokna&ist a& vísa Hnappadalssýslunni frá Mýra-
sýslu, til Snæfellnessýslu þvert í mdti tillögum
alþingis, og er þa& a& vísu svo a& Mýrasýsla
getur alls ekki heitib gott embætti eins og hún
nú er — þó hún máske megi heita vi&unan-
leg, fyrir ungann embættismann ef hann hefir
jör& og bú — þá mun þa& fáheyrt, ef ekkí
dæmalaust, a& laun nokkurs embættismann9
hafi veri& allt í einu hækkub um helming, e&a
um 800-1000 rd. — því þar um bil mun Borg-
arfjarfearsýsla gefa af sjer — og þa& jafn vel þd
eldri, æf&ari og ver&ugri væri, en hinn nií
verandi sýsluma&ur í Mýrasýslu er. En þd ná
öll sanngirni og rjettlæti hef&i mælt me&, að
bæta kjör þessa sýslumanns, þá rjettlætir þa&
ekki a&fer&ina e&a gjörræ&i þa& og har&-
stjdrn embættisvaldsins sem hjer er fram haft
gegn þegnunum.
þa& er því ekki fur&a þd slík valdstjdrnar-
verk veki dánægju mefeal lý&sins, og er ekki
hægt a& sjá, til hvers þa& lei&ir ef þvílíku er
áframhaldib; vjer höfum heyrt tvenna spá-
ddma um þa&, þann annan : a& á endanusn
muni brýnd svo hin deigu járnin, a& bændur fari
a& hafa samtök til mót þrda; en hinn: að
menn muni taka upp si&i forfe&ranna norzku að
flýa af landi burt undan ofríki, dfrelsi og órjetti.
fað er ekki tilgangur vor me& línum þess=
um, aö æsa menn til dhlý&ni vi& yfirvöldin,
— enda þd Borgfir&Ingum sje gefin sterkasta
hvöt til þess — nje heldur hvetja menn til að
stökkva af landi burt, heldur viljum vjer lei&a
athygli manna a& málefninu eins og þa& hefir
verib fram haft, og yfirvega þa& eins og það
nú er komife. Flestir þeir sem vjer höfum
heyrt tala um þetta mál, hafa einungis getið
þess hver drjettur íbúum Borgarfjarfarsýslu
væri gjör me& því a& reka þá undir sýslu-
manninn í Mýrasýslu a& þeim fornspur&um og
óafvitandi, án þess a& geta þess a& þetta
snerti neitt Mýrasýslu búa, af þvf að sýslu-
mafeurinn sem nú er, hefir a&setur sitt f Mýra-
sýslu, en vjer álítum a& Mýra menn eigi hinn
sama alkvæ&isrjett í þessu máli < alla stafeí
sem Borgfir&ingar, og a& sameining sýslnanna
geti ef til vill, eins or&i& Mýramönnum til baga,
eins og Borgfir&ingum; því auk þess sem
syslumanninum aukast annir og fer&alög við
það a& hafa tvær sýslur, svo búast má vi& að
embættisafgreiísla hans ver&i seinfærari, og
a& hann ver&i optar í fer&alögum, og menn
þess vegna megi bí&a me& málefni sín lengrí
og skemmri tíma, fara forgefins ferfcir og fl.
þá er alls engin vissa fyrir því a& sýslumab-
ur sitji ætí& í Mýrasýslu, þvf þd menn búist
vi& a& hinn núverandi sýsluma&ur sitji sína
tí& í sínum nýbygg&a bæ í Hjar&arholti,
hva& þó ekki er víst, þá vita allir a& hann
er dau&iegur eins og a&rir menn, og þó hanS
nýi bær sje reisulegur, og vel gerfeur, þá et
samt veraldlegt og forgengilegt efni f honuno
og mjög valt a& rei&a sig á a& hann ver&í
æfinlegt sýslumanns híbýli. Yjer gætum vel
trúaö ef kaupsta&arnefna kemur brá&um upp r*
Akranesi, a& þá verfei þess ckki langt a& bí&3
a& sýsluma&ur vor — hvor sem hann þá ver&'
ur — fái tilhnegingu til a& setjast þar a&»
því þau dæmi finnast nokkur me&al embætt,‘