Norðanfari - 28.02.1872, Blaðsíða 1

SenrJur kaupendum kusUiad~
arlaust; ierJ dnj. 26 arlcir
1 rd. 32 sk.t einstiik nr. Í5 sk.
sölulaun T. hvert.
KOftÐMFARI.
Amjhjsimjar eru teknar i blait-
id Jyrir 4 sk. Itver lina. Vid-
ankablnd eru prentud á lcos/n-
ad hlutadeigenda.
11. ÁK.
AKUREYRI 28. FEBRÚAR 1872.
M 1.-8.
„pú ert sá annar lyga-Loki,
er lastar ]>ad sem vel er gerta,
Jón porldksson.
Herra J<5n dannebrogsmafcur á Gautlönd-
um hefir í sí&asta blabi Norbanfara kyrjab upp
svanasönginn sinn í málinu ura „brjefib góba“.
Hann er fagur ab vonum I Sá er þó kostur
vib svanasöng dannebrogsm., ab hann reyn-
ir nú eigi til meb einu stóryrbi, hvab þá
heldur fleirum, ab vefengja heimild mína til
ab auglýsa „bóluna®. En svo eru kostirnir
taldir. Ðannebrogsmaburinn er stiginn ofan
úr dómarasætinu , seztur á bekk meb rægi-
körlum mínum og leggur ótraubur hönd á
verkib til ab framkvæma máltækib: „rægbu
röggsamlcga, ætíb mun eitthvab vib !oba“.
En jeg skal óhræddur sjá framan f danne-
brogsmanninn í sínum nýju stellingum , þótt
hann aldrei nema hafi „riddarann“ ab bakhjalli.
Herra dannebrogsmaburinn ber mjer auk
annars á brýn, ab jeg hafi orbib „libhlaupi og
gengib í mótstöbuflokk ættjarbar minnar“.
„þ>etta, segir hann, fái jeg aldrei af mjer
þvegib“. Eigi er furba, þótt hann sje hrób-
ugur, dannebrogsmaburinn, ab geta ftrekab
svona fiokkaskipun sína um „ómenni“ og
„landsins syni“, þótt hann eigi svo mikib sem
komi fram meb snefil af skynástæbu, og slíkt
gæti þó fullvel stabizt meb rógburbi. Jeg
verb þvf ab geta mjer til, h v e n æ r jeg hafi
átt ab verba libhlatipl. Ætli dannebrogsm.
eigi vib þab er jeg ritabi í fyrra „um stjórn-
armálib“. Nei, þab get jeg eigi ætlab, af á-
stæbum þeim er jeg nú skal greina. Nefndin
í stjórnarmálinu á síbasta alþingi og þó eink.
um meiri hluti hennar tóktillögur mín-
ar um Iandstjórnarskipun hjer á
lan di í Norbf. 1871, nr. 27—28 eigi ab
eins efnisrjett heldur og víba
orbrjett upp1, og gefur þeim þenna
vitnisburb: „þvílík stjórnarskipan
setlum vjer sje h i n e i n a r j e 11 a, þ j ó b -
1 e g a2 og þörftim vorum samsvarandi stjórn-
arskipun, er mundi reynast affarasæl fyrir land
og lýb bæbi í bráb og lengd“ (Alþt. 1871, II.
435—36. og 442.). Aptur á liinn bóginn
segir nefndin um stjómarskipun þá, er hún
sneib eptir hugmyndum Jóns riddara Sig'urbs-
sonar: „Vjer könnumst fyllilega vib þá örb-
ugleikaj sem þetta fyrirkomulag er bundib, og
ab stjórn vor alls eigi verbur svo
fttllkomin meb þessu fyrirkomu-
lagi sem æskjandi væri (Alþt. 1871,
II. 441). þenna vitnisburb gáfu Jónungar
stjórnarhugmyndum riddara síns og páfa, og
þab enn þótt þær væri rnjög gamlar (Ný Fjel.
VIII. 17.), enn þótt þær væri efst á baugi á
þjóbfundinum (þjóbft. 509 — 511), enn þótt
þ&r væri upprisnar í annab sinn í Heimdalli,
og þab í höndum þeirra eigins kæra „herra
Rosenbergs*. Undir hvorntveggja þenna vitn-
Í8burb hefir dannebrogsmaburinn á Gautlönd-
um skrifab sjálfur.
En hverr veit nema dannebrogsmaburinn
setli ab jeg bafi orbib llbhlaupi í stjórnarmál-
*uu á alþingi 1867. Iljer get jeg llka mætt
1) Ritgjörb Monrabs byskups um þetta efni
'l'efi jeg aldrei getab sjeb, og Fjelagaritin var
jeg eigi búinn ab fá er jeg samdi grein mína.
2) Á þessum og öbrum stöbum eru orbin
einkend af mjer.
honum. Ilann gjörbi sitt til, svo heiburlega
senr sumt annab , ásamt öbrura Jónungum á
einurn launfundi þeirra, ab sjá ráb til ab jeg
yrbi eigi kosinn í stjórnartþálsnefndina. þetta
tókst, og Jónungar höfbii nú bezta næbi og
frjálsar hendur til ab endurbæta fruravarpib
svo sem þeir gátu og vildu. Endurbæturnar
sýna sig, tvískipting þingsins, þingmannafjölg-
un, Iandsdómur og svo frv. ; en enga tillögu
komu þeir meb um innlenda Iandstjórn bjer,
er væri í nokkru nýt. Og þab getur danne-
brogsmaburinn eigi út skafib, ab öll sú breyt-
ing á frumvarpi stjórnarinnar, er dr. Konráb
Maurer segir ab verib hafi „mjög mikils varb,-
andi frá íslands háifu, fyrir þá sök ab leggja
skyldi einmitt í liendur þessari landstjórn hin
mestu naubsynjamál eyjarinnar“ og hafi „skipt
m e s t u“, (Norbf. 1870, 101. bls., sbr. Ný
Fjel. 1870, 171. bls.), hún var einmitt frá
mjerogöbrum þingmanni, og þó
klipti þingib hib helzta um ábyrgb iandstjórn-
arinnar apfan af breytingunni, annabhvort af
heimsku eta giundroba (Sjá atkvæbaskrána
í stjórnarmálinu á alþingi 1867, tölul 87. 88.
og 40.). Jeg liefi nefnt dr. Konr. Maurer til,
bæbi af því ab hann er mabur er hefir fullt vit á
hvab hann segir í þessu efni, og þó einkum
fyrir þá sök ab vottorb hans munu Jónungar
eigi hrekja vilja. Jeg skal óhræddur láta
fletta upp tíbindunum frá þeim alþingum, er jeg
liefi á verib, og rannsaka allarræbur mínar og
tillögur í stjórnarmálinu , tipp á þab ab jeg
hafi eigi ortib libhlaupi, sem og hitt, ab hvoft-
ur dannebrogsmannsins verbi ab smjörhlaupi
fyrir áburb sinn og gersakir.-
En þú hcfir orbib libhlaupi í f j á r -
hagsmálinu, raun dannebrogsmaburinn
segja , og allir hinir fylgispöku Jónsrekkar
munu þar undirtaka og samsyngja. Tökum
þá fyrst alþingistíbindin 1865, og látum sjá
hvernig fer. Ðannebrogsmaburinn og jeg á-
samt fleirum vorum í fjárhagsnefndinni á þing-
inu; hann í meira hlutanum, jeg í minna En
þab gerir hvorki til nje frá, því ab bæti hefi
jeg orb riddarans fyrir mjer svört á hvítu, ab
jeg hafi á þinginu varib álit meira hluta
nefndarinnar, svo eptir því höfum vib danne-
brogsmaburinn átt ab v.ra samdóma, og í
annan stab var hvorugur okkar nje neinn ann-
ar í nefndinni á máli riddarans. Uar af leib-
ir, ab hafi jeg þá verib ebur orbit lilhlanpi,
þá er dannebrogsmaturinn og í sömu „for-
dæmingunni*. Komi nú dannebrogsmabnrinn
meb kertaformsgreinir inínar, þá minni jeg hann
aptur á brjefkaíia „hins ramstæka Jónunga“.
En þyki þetta eigi nóg til ab rjettlæta kerta-
formsgreinarnar, þá get jeg sagt, að þær sýna
þó einkum þab tvennt, ab jeg var sannfærb-
ur um skobun mína á alþingi 1865 og hjelt
sannfæring minni fastri, en dannebrogsmabur-
inn heíir aptur í móti glabur etib sína ofan í
sig, liálfvegis þegar á alþingi 1867, en alveg
á alþingi 1869 Hvorr er nú fremur lib-
hlaupi, herra dannebrogsmabur, frobusnakkur-
inn er „hættir ab bera nokkurt skyn á þab
mál“, ebur hinn er heldur fast vib skyn-
samiega sannfæring sína? Og í annan stab
sýna greinarnar ab spár mínar áttu eigi lang-
an aldur. Ebur veit eigi dannehrogsmabur-
inn enn þá eptir 7 ár, ab svo hefir fariö sem
jeg sagbi á alþingi 1865 og síbar í greinum
mínum? Veit hann eigi, ab fjárhagsmálib
liefir aldrei síban verið iagt fram á alþingi til
umræbu? Veit liann eigi, ab vjer höfum mist
ab minnsta kosti 7,500 rd. fastárgjald; meira
ab segja, alltfast árgjald? þetta finnst
mjer þó hljóti að Iiggja hverjum þeim í aug-
um uppi, er hefir fullt vit og hugsun á mál-
inu. Af ofurkappi sínu og þrályndi fjekk for-
seti þingsins, sem kunnugt er, þingib til ab
gjöra atkvæbi sitt a b engu í fjárkröfunum, og
meb því ab fá þingib til ab sleppa atkvæbi
sínu meban tími var til ab tala , hcfir hann
eyít atkvæbisrjetti þingsins í málinu um aldur
og æfi. Hjer á vib sem vibar, er um meb-
ferb rjettinda er ab ræba, ab mabur skai segja
til í tíma, ebur þegja síban. Illnn máisabilinn
ab fjárkröfunum , löggjafarvald Ðanaveldis,
hefir því fengib fyrir þögn alþingis 1865 vald
til ab rába e i 11 um málib. f>ab hefir rábib
því e i t t til lykta , og hefir því framvegis
yfirráb yfir sínum eignum gjörbum. En þótt
alþingi verbi löggjafarþing, þá getur þab eigi
fyrir þab atvik fengib iögráð yfir því
máii, er það hefir ábur slept úr greipum sjer
út fyrir sinn eiginn verkahring. þetta og því
umlíkt atferli, lofab og prísab af starblindum
Jónungum sem háspeki stjórnkænskunnar og
ríkdómsdjúp ætíjarbarástar , hcfir mjer ætíb
gramist. .. En þá rjettarkröfurnar sjálfarl Jeg
játa hátibiega, ab jeg hefi aldrei getab fvlgt
„riddaranum* í þeim lengra en svo sem fjórb-
ung vegar, og mun aldrei geta meban jeg hefi
rjettarmcbvitund niína og sannleikslöngun ó-
skerta. En fyrir þá sök getur enginn kallað
mig libhlaupa, þvf að jeg hefi aldrei haft abra
skobun. En jeg veit, ab Jónungar munu segja:
þó þab , þá ertu samt dansknr Islendingur í
þe8su ináli. Standi þjer ögn vib, starblíning-
ar, jeg skal iáta menn yðra sjálfa bera á
yður kvibinn. Herra Björnstjerne Björnson, er
fjekk þakkarmálin miklu hjá ybur, fer varla
lengra í fjárkröfunum en jeg (þjób. 24. árg. 21.
bls. og hans eigib blað) ; eigi heldur ybar kæri
Rosenberg, nema skemmra sje (Norbf. 1870,
nr. 32 -33), og liinn ágœti fræbimabnr og Is-
lands gamli vin dr. Konr. Maurer fer miklu
styttra ; hann t e 1 u r eigi meiri fjár-
kröfu en 350,000 rd. innstæbu meb koll-
ektusjóbnuin og mjölbótunum, eður um 30,000
rd innstæbu fyrir utan sjóbi þessa (Norb-
anfara 1870, nr. 49-50, Ný Fjel. 1870,
153—56)l. Af þessari innstæbu eru ársvext-
irnir 12 000 rd , og þab ætti þá að verba ár-
gjald „eyarlnuar1 úr ríkissjóbi, eb-
ur einmitt hib sama árgjald sem þeir Nutzliorn
og Bjerring lögbu til í fjáiliagsnefndinni 18612.
1) Dr. Konr. Maurer segir og í ritgjörb sinni
um deilumál vor vib Dani: „víst niuudi mega
komast nær sáttum meb góbum vilja“, og
síbar: „Víst mundi mega jafna þau meb h y gg-
i n du in o g s t i 11 i n g u. (Norbf. 1870, 99.
bls, Ný Fjel 1870, 167—68). þessi bend-
ing er epirtektaverb fyrir alla, en allrahelzt
Jónunga.
2) Ab vísu bondir dr. Maurer á fleiri atribi,
svo sem fjárleigur og kröfur fyrjr afgjald
af verzluninni En hversu vinveittur sem
hann er oss og fylgisamur málstab vortim, þá
er aubsjeb ab virbing hans fyiir vísindalegri
skobun á málinu leylir honum eigi ab koma
hjer fram meb bcinar fjátkröfur.
— 13 —