Norðanfari - 08.04.1872, Qupperneq 1

SenrJnr kaiipendnm koslnad-
arlaust; verd drg. 26 arkir
1 rd 32 slc., einstök nr. Ö sk.
sölulaim 7. hvert.
MMMAM.
Auglýsingar eru ieknar t' íhid-
id j'yrir 4 sk. hvcr lina. Vid-
ankabliid ern prentud dkostn-
ad hlutadeigenda.
11. ÁR.
FRA ALþlNGI 1871.
\>ad> hljdta allir aí) játa, aí> sú bezta og
nytsamasta gjöf sem landi voru hcfir f skant
fallib, sje stofnun alþingis. Og þ<5 þingib sje
nú eigi göfugra nje þýfingarmeira en þab er,
þab er aí> scgja, af> þaf> hefur eigi nema ab
eins rábgefandi atkvæbi í málum vorum, þá
ættum vjer engu ab síbur ab hafa vakandi á-
huga á því, og veita öllum gjörfum þess ná-
kvæma cptirtekt og athygli. Er þab nú eigi
•sízt, þegar þab hefir þau allsherjar mál vor
til meöfcrbar, undir hverra hyggilegri mebfcrö
og heppilegum úrslitum velferb vor og nibja
vorra, má ske er komin um margar úkomn-
ar aldir. En þab er liarla örfcugt fyrir lands-
tnenn yfir höfuö, ab hafa tiliilyfcilcgar gætur á
pjörbum þingsins, eptir því sem til hagar hjer
ú Iandi. Vegaleysib og ýmsir aörir annmark-
ar hamla þvf, ab menn geti til nokkurs gagns
fært sjer þab í nyt, ab þingib er haldib í heyr-
anda hljúfci. Blöb vor og tímarit eru svo fá-
tseklega úr garfci gjör, ab þau geta eigi gefib
nema aö eins fáort yfirlit yfir mál þau, sem
þingib hefir til mebferbar. Lokaræbur forseta
og konungsfulltrúa, sem jafnan eru teknar upp
I þjöíólf eru ef til vill, hib skársta sem vjer
liöfum I þessu efni, og eru þessar ræbur þö,
svo sem kunnugt er, eigi annab en fáorb út-
fararrhinning þingsins f hvert skipti, hvar í
allir kostir hins libna og iátna þings eru tald-
ir, en ökostanna hvergi getib, eins og sibur er
til vifc þess konar tækifæri. Alþingistfbir.din
eru hib eina mebal — efa rjettara sagt, neyb-
ar úrræbi — meb hverju vjer getum fengib
nokkurnvegin áreifcanlegan kunnngleik um þab
sem fram fer á alþingi, og kæmu tífcindin
hógu tímanlega og skipulega út, mætti bjarg-
ast vib þau mefan eigi er kostur á öbru betra.
En hamingjan hjálpi oss þegar vjer nefn-
om alþingistíbindin, þvf eins og núna hagar
til um prentun þeirra og útbreiöslu um land-
ib, eru þau svo sem til einkis gagns. Vjer
vitum reyndar eigi hvafc landsprentsmibjan
þefir tfbindin lengi á prjónunum í hvert skipti,
en á orbi er þab haft, ab hún liafi prentun
þeirra í hjáverkum eptir aö þingi er slitib. En
víst er nm þab, ab eigi er unnt ab fá tfbind-
in meb nokkru móti hingab í hin fjarlægari
fcjerub landsins, fyrr en 2—3 missirum eptir
þing, og á stundum hafa þingmenn sjálfir ekki
^tt kost á ab sjá tíbindin, fyrr en sama vorib
Bem þeir áttu ab fara til þings. þetta ætlum
vjer ab sje einungis því ab kenna, hvab prent-
tíbindanna gengur seint, enda eru aíleibing-
®inar þegar ortnar þær, afc svo sem engir
V|lja vinna til ab kaupa þau, þó þau sjeu mcb
Pjafverbi, og naumast ab mönnum verbi núib til,
þyggja hin svo nefndu gjafatíbindi til hrepp-
anna, svo sem efcliiegt er, þegar þau koma út
avona löngu á eptir tfmanum. Vjer ætlum og
afc tvfskiptíng tíbindanna, muni eiga eigi all-
'ltinn þátt í því, ab deyfa löngun manna til ab
Ifisa þau- þingib ætlabi ab sigla háann vind þeg-
ar þab 1863, gekk inn á uppástunguna um tví-
^ipting tíbindanna. frab átti ab verba til flýtis
fyr>r prentsmibjuna, vib prentunina, og til hægb-
arauka fyrir þ-mgib, þar sem þab átti afc geta
fengib álitssbjöl, nefndarálit, o. s. frv. prentub
jafnótt og á þeim þurfti ab halda, en afþessu
þeör ekkert orbib og engu fljótar gengib rneb
P^entun tíbindanna eptir en ábur, netna mibur sje.
AKUREYRI 8. APRIL 1872.
Aptur eru tíbindin mikib óabgengilegri fyrir al-
menning ab iesa þau, fyrir tviskiptinguna, þar
sem — ef rnenn vilja lesa eitthvert einstakt mái
*
til hlýtar — ab menn þurfa ab hafa bába partána
milli handanna til ab blaba í. þá bætir þab eigi
úr skák, ab skjalapartur (sífaii partur) þing-
tíbindanna er iátin ganga á undan vib prent=
smibjuna, líkiega af þvf ab hann er aubveldari
til prentunar en þingræf urnar1, svo almenning-
ur hefir eigi annab til ab sebja meb fróbleiks
fýsn sína í bráb, en þessi þurru þingskjöl, sem
enginn botnar í nema sá sem þckkir hvernig
til hagar meb þingstörf, enda kemur ab litlu
haldi aÖ þylja þingskjölin, nema þingræöurn-
ar sje lesnar meb. En iátum oss hverfa frá
þessu gamni, og til abal efnisins, sem sje ab
yfirvega mebferb og úrslit ýmsra mála votraá
alþingi í sumar sem leib. því þótt þab sje
minna en vænta mátti, sem komib er fyriral-
menningssjónir af þingtfbindunum 1871, má
af því sem komib er, rába nokkub í þab, ab
hverri nifnrstöbu þingib hefir komizt ( hinum
helztu abalmáluiu vorurn. Hjer kcmur þá f
broddi fylkingar hib títt um talaba, og marg-
þvætta stjórnarskipunarmál Islands, sem þing-
ib hafbi enn þá einusinni tii mcbferbar. En
ábur en vjer víkjum orbum ab þeim úrslitum,
scm málib fjekk á þinginu f þetta skipti, virb-
ist oss naufsynlegt ab ifta tii baka yfir feril
þess á undanförnum þingum.
Svo sem kunnugt er, var iagt fyrir al-
þingi 1867, frumvarp til stjórnarskipunar iaga
handa Isiandi. Frumvarp þctta var skipulega
samib, og fór f mörgum greinum í frjálslega
stefnu, enda tók þingib því hib bezta, og vann
ab því meb allri alúb, eptir ab konungsfulltrúi
hafbi lýst yfir þvf, ab þingib hefbi fulit sam-
þyktar atkvæbi í þessu eina máli. þ>ingib gjörbi
sjer og allt far um, ab fjarlægjast sem minnst
skobun stjórnarinnar, f breytingum sínum vib
frumvarpib, og fór þar hvergi nema f mibjum
hlífum, enda gjörbu menn sjer þegar góbar
vonir um, ab samkomuiag mundi nást, miili
þingsins og stjórnarinnar um máliö, En þetta
fór allt á abra Ieib. Ab vfsti ijest stjórnin taka
varauppástungu þingsins 1867, til greina, ab
því leyti, ab liún rauf þingib, og ljet kjósa til
þings á ný, en meb svo miklum flýtir og
flaustri, ab naumast var unnt ab koma vib lög-
legum kosningum, ab minnsta kosti í hinum
fjærstliggjandi kjördæmum landsins — en síbur
ab menn gætu haft nokkurn undir búning til
kosninganna. Nú var þá arkab á þing 1869
meb slíkum undirbúningi. Menn munu hafa
vænt þess, ab nú yrbi stjórnarskipunarlaga
frumvarpib frá 1867, lagt aptur fyrir þingib
annab hvort óbreytt, eba þá meb einhverjum
þeim breytingum sem þingib hafbi gjört vib þab,
en þab fór fjarri ab svona væri ab farib, held-
ur var nú stjórnarskipunar málib kubbab í
tvennt, og lagt fyrir þingib í tveim frumvörpum.
Annab þessara frumvarpa, höndlabi um hina
stjórnarlegu stöbu Islands f ríkinu,
1) f>egar póstur fór frá Reykjavík sein-
ast, um mánabamótin nóvember og desember,
voru fullprentub 4 hcpti af skjalaparti tíbind-
anna, en ab cins 1 hepti af ræbupartinum.
þannig hefir þá prentsmibjan þurft nærfellt 5
mánubi til ab afljúka 5 heptum tiílindanna.
Hvab skyldi hún verfca lengi mefc þafc sem
eptir er?
M 15.—16.
en hitt nefndist, frumvarp til stjórnar-
skrár umhin sjcrstaklegn mál íslands.
Frumvörp þessi voru bæfci ófrjáblegrl, og ó-
hönduglegar úr garbi gjör, en frumvarpib 1867,
auk þess sem nú var meb berum orbuni þver
tekib fyrir þab, ab þingib hefbi samþyklarat-
kvæbi f málinti, og konungsfulitrúa, veittar
ákúrur fyiir þab, ab hann hefbi gefib þinginu
1867 of slakan taura. þegar nú allar hinar
góbu vonir þingsins brugbust þvf svona hrap-
ariega, mun heldur hafa þykknab í mönnum,
enda vísabi þingib — eba rjettara sagt meiri
hlnti þess — bábum frumvörpunum frá sjor
svo búnum.
þessi er f fám orbum þingsaga stjórnar-
skipunar máls vors, og er hún eptirtektaverfc
ab því leyti, ab eigi verbur betur sjcb, en það
værialvara stjórnarinnar 1867, ab
rába málinu til lykta, ogunna oss
sæmilegra kosta ura stjórnarskipun
vora. Aptur er aubsætt, ab 1869 hefur stjórn-
in verib farin ab sjá sig um hönd, og ef til
viil, alls eigi ætlast tilab málifcrjobist
til fullra lykta ab þvf sinni, því naum-
ast mun leyfilegt ab ætla stjórnina svo grunn-
hyggna, ab hún hafi ætiab ab þingib mundi
ganga ab stjórnarskipunar frumvörpum henn-
ar óbreyttum, eins og þau voru lögb fyrir
þingib. (Framh. sfbar)
SVARTIL „UPP0RVUNAR* í NORÐANF.
„Margt er gott í lömbuoum, þogar þau
koma af fjöllunum* — svo kvebum vib Islend-
ingarnir og svo má segja um þig Norbanfari
minnl þú færir oss allra handa gæbi, þar á
mebal bæbi smáparta af trúarlærdómum og
Ifka upphvatningar til kristilegra dyggba. Eina
þess háttar uppörvun hefir þú nýlegagefib osi
(f nr. 5 —6.. 16. febr. 1871, bls. 10., 2. og
3. dálki) til ab ibka kristiiega manneisku og
sýna hana ( verkinu vifc þá, sem bágt oiga
og hafa libib mikib l þessum vonda heimi. þú
snýr þjer ( uppörvun þessarri einkum ab því,
ab minna oss á stríbib mebal þýzkra og Frakka,
hvab þar hafi margar ekkjur orbib og munab-
arieysingjar, — og þetta er nú allt saman
blessab og gott hjá þjer og samsinni jeg því
fullkomlega, nema hvab jeg — eem er fátæk-
ur bóndi og barnamabur og því á 8rassinum“
sem menn segja — svara þjer meb þessu afc
sönnu hálfklúra, -en þó sanna máltæki Islend-
inga, ab nsá kann ekki ab bæta brók annars
sem ber er um rassinn sjálfur*. Vjer höfum
lítib aflögum vesalings bændurnir nú sem stend-
ur, og svo bætir þab ekki um, ab okkur á
greinir mikillega um þab vib þig, hvorum gefa
eigi. Vjer viburkennum afc sönnu, afc væri
nóg til , þá væri kann ske rjettast afc gefa
báfcum, jafnvel þó þá mætti æt(b óttast fyrir,
ab þab sem þurfamönnum Frakka væri gefib,
yrbi ab ganga í gegnum hendur einhverra yfir-
mannanna —> einhverra l(ka þeirra Bazaiues
og Palikaos —, er verbu því til eiginna þarfa,
svo hinir naubstöddu fengi þafc aldrei, heldur
enn þjóbin fje þab, sem þeim Bazaine og
Palikaó var fengib f hendur tii þarfa herlib-
inu. En þegar lítib — eba svo gott sem eklc-
ert — er til. þá finnst mjer þó, ab jeg mandi
hcldur vilja vclja þann, sem meiri hefir þörf-
ina og sem maburinn er betri og seua jeg á
— 31 —