Norðanfari - 10.06.1873, Blaðsíða 2

— 96 —
tvívegis, og var jeg fós til þess, og var
sátta boð mitt 10 rd. sekt og 2. rd. fyjir
þrjú síðustu hnefahöggin hvort um sig, en
Jensen sagði inig skyldugan að borga sjer
20 rd. fyrir það sem jeg af ógáti rak hönd-
ina gegnutn pappírshurðina ; jeg að vísu
fann fljótt hvernin í öllu lá meðan jeg stóð
frammi fyrir rjettvísinni, og bjóst ekki við
stórri viðreisn mála ininna, því rjettvísin
sjálf sagði t a. m. einu sinni : það mundi
bezt við færum allir til Ameríku þessir scm
þættust eiga með að vaða inn í hvert hús
og fara ekki út þegar okkur væri skipað,
og Ijet mig skilja hvernig hún (rjettv.) hefði
það þegar svo væri ástatt hjá sjer ; enda
höfðu mótstöðumenn mínir víst ekki eptir
skilið, að túlka mál sitt eptir föngum, því
það var jeg orðin viss um, ;að rjettvísinni
hafði borist til eyrna að jeg hefði verið
„l'ullur og ætlað að hnýsast inn á toinból-
una og helði ekki viljað fara út með góðu“,
en að því ætla jeg nú að njóta vitna fyrr
og síðar að hvorttveggja sje uppspunnin
iiatursfull hauga lýgi. Kemur hjer þá dóm-
urinn þannig ldjóðandi.
U t d r á 11 u r
úr dómsmálabók Akureyrar kaupstaíiar.
Ár 1873 þann 5. apríl var aukarjettur
Akureyrar-kaupsta?ar settur og haldinn af bæj-
arfógeta Stefáni Thorarensen uieb undirskrifub-
um vottum; var þá fyrirtekib málib Eiríks
Halldórssonar á Stóraeyrarlandi, gegn faclor J.
Chr. Jensen á Akureyri og í því uppkveíinn
svo látandi
D ó m u r:
I máli þessu hefir Eiríkur Halldórsson á
Stóraeyrariandi kært faclor J. Chr, Jensen fyr-
ir, ab hafa barib sig og gefib sjer blóbnasir, og
i því tilliti uppáslatib hann sektabann; en Jen-
sen hefur uppástabib sig frífundinn, af þeirri
ástæbu, ab Eiríkur ekki hafi viljab fara út úr
pakkhúsi sínu, og þab hafi verib, þegar hann
var ab reyna ab koma honum út úr pakkhús-
inu, ab hann fjekk högg þau er ollu honum
blóbnasa.
Eins og Jensen hefir kannast vib, ab hann
hafi slegib Eirík, þannig hefur Eirlkur líka kann-
•ast vib, ab Jensen haft gefib sjer þessi högg í
þeira tilgangi, ab fá sig til, ab sleppa haldi f
pakkhúsinu og fá sig útúr því; en meb því
vibureign Eiríks vib þribja mann f pakkhúsi
Jensens var Jensen óvibkomandi , og Eiríkur
sarnkvæmt hegningarlaganna 223 gr, var hegn-
ingar verbur fyrir, ab hlýba eigi áskorun Jen-
eens um, ab fara útúr húsinu , verbur Jensen
ab álftast sykn, þótt hann hafí slegib Eirfk og
gefib honum blóbnasir.
því dæmist rjett ab vera:
Ákærbi factor J. Cbr. Jensen á fyrir á-
kærum Eiríks Halldórssonar í máli þessu
frf ab vera.
Málskostnabur fellur nibur.
Rjetti slitib.
St. Thorarensen.
Vottar: Einar Pálsson. B. Gubmundsson.
Rjett útskrifab.
St. Thorarensen.
H jeg sje alls ekki lögfróbur, og þab megi
segja um mig sem abra ab „blindur er hver í
ejálf sfns sök* leyfi jeg mjer þó ab bæta hjer
vib málshættinum BSvo eru lóg sem hafa tog“,
og til betri fullvissu ætla jeg ab tilfæra laga-
stafinn, sem þes3i rjettvfsi dómur rjettvísinnar
er byggbur á, og þannig hljóbar:
223 gr. Hver, sem raskar fribhelgi heimilis-
>us meb því ab rybjast heimildarlaust inn í hf-
býli annars manns, eba synjar ab fara út úr
þeira, þegar skorab er á iiann ab gjöra þab,
skal sæta sektum allt ab 100 rd. eba einföldu
fangelsi allt ab 3 mánubum“.
Jeg ætla nú ab bera þab undir dóm heil-
brigbrar skynsemi hvert þab er þab sama ab
ry&jast heimildarlaust Ura t hýbýu manna og
raska meb því fribhelgi heimiiisins, og ab ganga
inn í pakkhús, (þar sem menn þá gengu út og
inn nefndan dag hver Bem vildi alveg hindrun-
arlaust), til ab finna þar mann sem mabur hefir
erindi vib, og nefna þab meb hógværum oríum
í hálium hljóbum, hvert mabur fyrir þessa sök
verbskuldar ab vera hrakinn og barinn á dyr,
meb ofbeldi, heimta þó hvab ofan í annab ab
sjer sje sleppt svo matur megi ganga út laus
og libugur og fá ekki, og hvert mabur liefir jafnvel
unnib til hegningar eptir hjer sögbum niálavöxt-
um þvf sem framanskrátur rjettvís dómur rjett-
vísinnar lætur í Ijósi. Setjum ab þessir lieibruíu
meun heftu gengib f líkum erindagjörbum inn í
skemmu til mín og fengib sömu vibiökur hjá mjer,
ætli hann hefbi þá ortib alltabeinu. Sögu þessa hetí
nú sagt meb þeirri sannleiksást, sem jeg hefi
bezt vit á og mun hvergi frávíkja hverjir sem
mót mæla, jeg ab vísu er fremur áþví ab hefbi
jeg skotib dómi þessum tii yíirrjettarins hefbi
honuiu einhverstabar verib vikib vib, en þar til
þuríti meiri málarekstur, meiri íyrirhöfn og meiri
kostnab, svo jeg hætti vib þab. Jeg legg því
þetta mál undlr d ó m þjóbar minnar, sem ept-
ir minni sannfæringu er jafnmikils virbi og hinu
ábur uppkvebni. Svo getot' ókuiinugum lönd-
um míuum komib vel ab vita Jivab kurteysa (1) og
hógværa rnenn (!) suma, hverja, hjer er vib ab
eiga, og hvab vel manni gengur ab ná hjer
rjetti síuum, (ekki er þab svo ab skilja ab hjer
sje ekki margur merkur og valinnkunnur mab-
ur á AkureyriII þab er hins vegar ekki uý
bóla, ab menn fá ab búa undir þessurn kjörum,
ab kaupmenn og þeirra þjóuar — suuiir hverj-
ir — berja Baklausa, jafnvel lieibvirba bændur,
og þó mabur flýi meb þab til yfirvalds, verbur
ekki neitt úr neinu. Ekki verbur þess dulist,
ab Jón Ásinundsson sýslumabur er hjer ekki nú.
Vjer íslendingar kvörtum utn kúgun og á-
mælum stjórninni og þab máske ekki án saka,
en ætli siunar hennar hjer heima, kunni ekki,
ef til vill, ab auka óánægju vora freinur en
vana? Ætli ef lítiimagninn flnndi, ab rjetti
hans væri jafrit á lopti haldíb, sem hins meiri
háttar, ætli ab þá yrbi ekki valdstjórnin mcir f
heibri höfb, raeir virt og elskub, meira og betra
samlyndi milli^þjóbar og stjórnar? Ab hinu
leytinu misleggjast okkur hendur, ef saina fer
fram til lengdar; vib þykjumst og erurn sann-
arlega vaknabir tii mebvitundar um rjett vorn,
um þjóðar og mann rjett, en ef vib erum barb-
ir og hrakiir saklausir af dönskum, óvöldum
búbarsláp, og leitum eigi rjettar vors til hins
ítrasta, erum vib naumast verbir ab vera nibjar
febra vorra, verbir ab bera nafnib BIslendingar“.
Stóraeyrarlandi á þribja í páskum 1873,
Eiríkur lialldórsson,
Frá herra hjerabslækni þ. Tómassyni á
Akureyri hefur í BNortanfara“ f. á. nr. 7 — 8
birzt grein nokkur til svars grein minni í sama
lilabi f. á. nr. 1 — 2. í grein þessari ætlar herra
læknirinn sjer meb röksemi og mælsku, ab hrinda
öllu því, er stób í áminnstri grein minni, og
bjóst jeg nú raunar aldrei vib því, og býst
ekki vib þvf enn, ab herra læknirinn sannfær-
ist um þab, ab honum á nokkurn hátt hati get-
ab skjátlazt f þessu máli, því þeim binum lærtu,
er hafa „lykil vizkunnar“ verbur allt ab vörn.
En þótt nú herra læknirinn ekki geti fallizt á
þessa skobun mfna í þessu efni, þá skai jeg
manna sízt leggja honum þab illa út, en vil ab
eins leyfa mjer upp á væntanlegt samþykki frá
hans hendi, ab gjöra vib grein hans íáeinar
athugasemdir.
Hann segir fyrst í grein sinni, ab grein mfn
hafi átt ab koina mönnum um allt land í skiln-
ing um, hvab nsatnvizkulauHu, ómannúblegur og
óskyldurækinn hann sje“. Hjer er býsna djúpt
tekib f árinni, og þetta væri Ijótur vitnisburbur
um einn heibvirban lækni; en svo vill vel til,
ab enginn, nema ef til vill herra læknirinn
sjálfur, ræbur þennan vitnisburb af grein minni,
og getur þab heldur ekki meb rjettu. Jeg hefi
sagí sannasögu, en ekkert illt borib berra læknin-
um meb einu orbi. þab er ab vísu satt, ab mjer
þótti breytni hans við mig í fyrra sumar ekki
allskostar rjett, en getur nokkur afþessu eina
dæmi dregib þá ályktun, ab jeg hafi viljað sanna(
ab þetta væri hans vani, eba Btöbugur eigj11"
legleiki? Mig minnir ekki betur, en ab jeS
þvert á móti teldi hann samvizkusaman nianni
og lyki í orbi kvebnu lofsorbi á embættisfíef2'11
hans, sem jeg þó hafti eptir annara sögusögOf
en liafbi og hef enga ástæbu til ab rengja
þá kemur nú til sögunnar sjálfrar, og
þá fyrst þess ab geta, ab herra læknirinn I ft**3
sögu sinni segir, ab sjer hatí engin fylgd bob'
ist frá Gunnarsstöbum. þetta er misminni*
Gunnlaugur gamli, bóudinn þar, baub honutn
fylgdiua margsinnis og ætlabi enda ab Ijá liest,
ef um hann hefbi verib bebib, og þurfti þv'
herra læknirinu alls ekki ab kvíba því, ab hann
hafti þurlt aö fara eptir óvissri leiisögn. SöniU'
leibis er þab misminni herra læknisins, ab barnið
ekki liafi komib til orba, þvf meuri eru til seii'
muna rjett, bæbi þab, aö æxlisins á höfbi barns'
ins var getib, og líka hverju herra læknirintt
svarabi til þess, sem var á þá leib, Bab hann
kvabst hafa fengist vib þesshátlar kvilla á börn-
ura, og hefbu mebul optast bætt úr því, en
aptur stunduin hefbi hann þurft ab brúka hníf'
inn“. Gainau þætti mjer líka ab vita, liver
hefbi lýst svo heiisulari mínu þá, ab mjer hefoi
verib hægt ab koma ab Svalbarbi fyrir hádegi
daginn eptir, og hafa barnib meb mjer, þótt
leibin sje ekki nijög löng, því jafnvel þó jeg
sje annabslagib svo hress, ab jeg geti ferbast
viblíka veg og lengri, þá var jeg þann dag og
um þær mundir svo lasin, ab injer var þab ekki
unnt, og þá veit jeg ab herra lækninum hefbi
verib þcss hægra aö koma til mín, fyrst hann
gat átt von á því, ab fá fylgdiria og var þar
ab auki heill heitsu.
Aö visu er þab ekki beinlínis sagt í grein
herra læknisins ab jeg álíti hann rjettlausan, en
ab jeg hafi öll rjettindin á hendur honum, og
þakka jeg honum mikillega fyrir þessa útskýr-
ingu, því mjer hafbi aldrei komib hún til hugar,
fyrri en jeg sje hana þarna í grein hans svarta
á hvítu. Mjer hefur aldrei komib í hug ab
svipta hcrra læknirinn rjetti sínuin nje iieldur
ab eigna mjer þann rjett, snm jeg ekki á. Jeg
hefi aldrci lesib reglubrjef þab, er hann tvíveg'
is skírskotar til f grein sinni, en þó þykist jeg
vita, ab rjettindi mín og hans sjeu innifalin í
þessum atribum, hvab þetta mál snertir, ad han»
sje skyldur til ud vitja mín, þegar jey btd hann
ud kutua mjer lil hjdlpar í sjúkdómi minuin,
nema hnjn forfóll banni, orj ad jeg sje skyldnj
ttlt ad bortju honnm cptir sanmjjarnri upj>sctn~
inrjtt frd hans hcndi, alll Itans ótnak oy tilhostn-
ad, þegar jeg er jær ttm þad. þab er skrítið
ab hann skuli í grein sinni rísa öndverður vib
því, þótt jeg nefni orbin: „samvizkusemi“
„mannkærleiki'1, Bskyldurækni“, o. s. frv. þaU
eru þó hvorki sú Grýla er neinn þurfi ab hræb-
ast, og heldur ekki svo hlægileg ab gjöra þurfi
skop ab þeim, enda hugBaöi jeg, ab þab muudi
illa sitja á herra lækninum ab gjöra þab, því
hann hefur þeirri stöbu ab gegna, sem útheimt-
ir þessar dyggbir og er sagöur ab hafa þær
til ab bera.
Ab síbustu segir herra læknirinn í greitt
sinni, ab hann sje ekki skyldur til ab hlaiipa
eptir hverju því, sem lieimskum kunni í liug
ab koma. Hvort hann ineinar mig meb sneið
þessari, ebur þá, er bobin láu hjá, veit jeg
ekki, en hitt veit jeg, ab hver sem les greiu
hans getur aubveldlega sjeb, ab hún ekki eC
stýlub af vanvizku, iieldur þeirri frábæru speki>
er gengiö getur út fyrir takmörk þeirrar reglUi
nab af tnali skuli tnennina þekkja“.
Loksins skal jeg geta þess, ab meb grein
minni var alls ekki tilgangurinn sá, abrýra gott
mannorb, ebur álit herra læknisins í neinu tll-
liti, ebur baka honum neinn vanda, eins ogjcg
heldur hvorki nú nje ábur, hefi borib neina
þykkju til hans, fyrir þab sem orbib er, og væri
jeg eins eptir og ábur manna fúsust á, ab leit®
hans, ef mjer á lægi, því jeg hefi ekki, ab þessU
eina tilfelli undanteknu, annab til hans ab segjai
en skyldurækni og samvizkusemi í embættiS'
færslu sinni, þótt honum eins og öllum ge*‘
yfirsjest.
þessum línum bib jeg hinn heiðrafca ri£'
stjóra „Norbanfara^ að veita viðtöku í blab siflt
og læt jeg uin leib hjer getib, ab jeg ckkiæ*,i*
mjer í blabadeilu framar um þetta efni, og ,a!
því hjer meb lokib ab. öilu.
Laxárdal 4. aprfl 1872.
K. S. Gubmundsdóttir.
— Fyrir margítrekaða áskorun af
höfundarins til mín, birtist grein þessi nu hjc
fyrst á prenti.
Ritst.
Eiyandi og ábyii/dtiiiittidtir : Björn J 0 n S S 0 H
Akureyn X*™7b, M. Stephánsson.