Norðanfari - 06.11.1874, Blaðsíða 1

er*dur káupendum kastnad•
öf <iust; verd ávcj, 30 arkir
^ l(i,. 48 .s/c,, evnstök nr. 8 sfc,
ol*laun 7. Aver/.
KOKMPARI.
Áugfýsingar eru teknar i llad-
id fyrir 4 Áver lina. Vid-
aukablöd eru prentud á kostn
ad hlutadeigenda•
Alt.
MARKAPKRA SUÐURMÚLASÝSLU 1874.
þeir sem hafa nefnda markaskrá banda í
^'Mum, eru beínir í henni aS lagfæra eplir-
fy>gjandi prentvillur:
38. Iirru 5 a. n. á ab vera Geir s ý 11 vinstra.
""■53. — 8 a. n. -— — Stýft, gat vinsira.
55 — 1 a. o.-----— Stýft vinstra.
60 — 7 a. o. brennimark öla Finrtbogason-
ar á ab vera 0. þ. F.
Skrifstofu Sufurmiílasýslu 13. sept. 1874.
Jón Johnsen.
— Ændvarl, tímarit hins íslenzka
^inafjelags, kostar 64 sk.ogfæstá Akureyri hjá
Eggert Laxdal.
HAUSTVISUR.
Haust er komib, dymma dagar,
dofna grös og feila blóm,
keldur frjósa, fölvast hagar,
f-jöllin stynja þungum óm,
fyrir því þau fönnum klæbast,
fyr en kemur vetrartíb,
Islands búa hver má hræbast,
begning þunga’ og daubastríb.
Allt er hreint, sem á þab bendi,
oss ab gangi flest á mót,
enginn veit hvab er fyrir hendi,
af því lífsins bylgjurót,
hulib er fyrir sjónum seggja,
svo hefur Drottinn hagab því,
en viburbúning vetrar hreggja,
vill hann samt ab klæbumst í,
þar nú svipur þessa tíma,
þungbrýnn er sem veit í fang,
og hann spái’ ab ieggja’ í líma,
lýb um aldin klakavang,
tökum strax, æ, tökum bræbur I
til þess eina, sem er ráb,
byrjum heitar bænaræbur,
bibjum Drottinn sýna’ oss náb.
J. Á.
Til herra lyfsala P. H. J. HANSENS.
Fylgi þjer Hansen gæfan gób
Guilbjarta fram um lífsins vegi,
Allt fram ab þínum daubadegi,
Meban ab varir fjara’ og flób.
Lyfiaþín á oss verki vei,
Valegum eybi sjúkdóms hjúpi,
Meinum Ijetti’ og mýki hel,
Myrku fram leidd úr jarbardjúpi,
Frelsisvinur mjög fyrbum kær
Frumefni þekkir náttúrunnar,
Allir þig lofa meiga munnar
Meban vib strandir subar sær.
I
Glebur þú tíbum guma sál,
Gestrisinn, skemmtinn, snildar fróbur,
Hatandi gjörvöll iiræsnis mál,
Iláa sem lága vibur góbur.
ðska jeg vel þitt endist líf
Og verbir hærum gráum prýddur,
Gamall sem munkur gáfum skrýddur,
Sjúklinga rjettnefnd hjálp og hlíf;
Skorti þig aldrei vist nje vín
Og vináttu góba baugs- hjá storbum,
Einfalda þessi óskin mín
Aldrei gangi úr sínum skorbum.
Símon Bjarnarson,
AKUREYRI 6. NÓVEIBER 1874.
sþAÐ ER SVO MARGT SELT OG KEYPT
AÐ SITT LÍZT HVERJUM.
— Nú um nokkur undan farin ár hefir
þab verib umtalsefni blaba vorra, jafnt og ein-
stakra manna, ferbir og flutningur til Vestur-
heims, og tiefir skobun manna í því efni,jafn-
an skiptst í tvö horn, einir vilja fara og fýsa
abra hins sama, abrir vilja sitja kyrrir , og ró-
ib ab því öilum árum ab enginn færi og jafn-
an brugbib þeim er fýstu brottfarar, um rækt-
arleysi og ódrenglyndi vib föburlandib m. fl.
þessir talib hjer ólifandi, hinir talib hjer allt
til ágætis og Island eitthvert bezta landib í
beiminum, þannig hafa menn teigt og elt þess-
ar 6kobanir rnilli sín, bæbi í blöbum og heima-
húsum eins og hrátt skinn, og jafnan lent þar
vib, ab skobanirnar hafa orbib sem fráhverf-
astar hver annari, því þab brennur hjer vib,
sem víbar, ab mönnum er jafnan mibur lagib
ab rneta jafnt málsrök á bábar hlibar. jþegar
mabur skobar mál þetta, frá óvilhöliu sjónar-
mibi, verbur því ekki neitab ab hvorir tveggju
hafa nokkub til síns máls, og hvorutveggju mál-
in nokkub vib ab stybjast, hvorttveggja hefir
sína kosti og sína annmarka, sína betri og verri
hlib; og undir persónulegum hæfilegleikum,
stöbu og ásigkomulagi einstaklingsins, verbur
þab ab vera komib, hvort honum er hollara ab
vera eba fara, En sökum þess ab flestir þeir
menn þjóbar vorrar, er betri kjörum bafa ab
fagna t. a. m. yfirmenn, kaupmenn og aubmenn
eru andstæbir úlflutningum, og liggja hinum á
hálsi er fýsa brottfarar fyrir ódrenglyndi og
ræktarleysi Vib föburland sitt (er einkum eru
þeir, er eiga vi& hin bágari kjör ab búa), og
álíta útfiutningana, ekki einasta óþarfa, beld-
ur jafnvel landi og lýb til tjóns og apturfarar;
er tilgangur vor meb línum þessum ab leitast
vib ab ieiba rök ab því, ab útflutningar hafl,
þegar á allt er litib, mikib til síns ágætis, mik-
ib í för meb sjer, mannkyninu yfir höfub, ein-
stökum þjóbum og einstökum mönnum tii fram-
fara, vegs og velgengni,
þegar hinn algóbi Gub hafbi skapab jörb-
ina og gjört hana byggilega banda öllum sín-
um iifandi skepnum, stób bún enn aub, þá
skóp hann vora fyrstu foreldra og gaf þeim
þetta boborb: „aukist og margfaldist, gjörib ybur
jörbina undirgefna og uppfyllib hana“. þessu
boborbi hefur mannkynib hlýtt og fylgt, og mun
gjöra meban nokkur blettur þessa heims er ó-
byggbur, þar sem náttúran hefur þab fram ab
bjóba, er maburinn meb kunnáttu sinni getur
aflab sjer til lífsins viburhalds, já þetta boborb
hefir stabib segjum vjer frá því heimurinn var
tii, og mun standa meban hann er uppi, sem
eblilegt er; það er eitt af skilyrbum þeim, er
leiba mannkynib ab takmarki fullkomnunarinnar,
þab er rábsáliktun hinnar eilífu spekinnar, lög-
mál þab er þjóbirnar fylgja jafnvel án þess
þær viti, líkt og daubir hlutir iögmáli þyugdar-
innar,
þegar sagan hefst, ber hún þab meb sjer,
ab þjóöirnar fluttu frá einum stab tii annars,
frá einu landi til annars, meb þessu dreiftust
mennirnir út um heiminn, byggbu löndin, yrktu
þau og notubu, samkvæmt GuÖs og skynseminnar
bobi, eptir því sem hæfilegleikar, iönaöur, kunn-
átta, menutun og manndáö leyföu; meb þessu
efidust framfarir mannkynsins, vetzlun og sam-
göngur, uppgötvanir í verklegu og vísindalegu
tilliti færbust í vöxt, ab líkum hlutföilum og
| mannkynib færlist víbar og meir útum heiruinn;
— 117 —
M 58.-54.
þetta ber sagan meb sjer frá alda öbli, og þetta
var mikib ab þakka flutningum og ferbalögum
frá einu landi til annars; Og hvab var þetta
annab en þjóöflutningar í raun og veru ? þetta
hefur einnig náb til vor, náb tll feöra vorra ;
hinir fornu norbmenn ebttr iangfebgar þeirra,
fluttu þjóbflutningi austan úr heimi og hjer til
noröurlanda, numdu þau, byggbu og yrktu, og
eptir ljetu niöjum sínum mikil og vegleg óbul
og ab þeim hafa þeir búfb og búa til þessa
dags ; fornu Islendingar yfirgáfu eignir og óbul
í Noregi (því þeir þoldu ekki kúgun Haraldar
hárfagra) fóru til Islands numdu þab og byggbu
og myndubu hjer þjób, sem nú hefur byggt
land þetta um 1000 ár, og er, þó fámenn sje,
ab mörguleyti merk í sögunni; hefbi þab verib
álitib ódrenglyndi, ræktarleysi vib föburlandib,
já jafnvel landráb, þá fyrir Norbmenn ab flytja
úr Noregi til íslands, ebur sú skobun ríkt frek-
lega meöal almennings um þær mundir, mundi
Island bafa byggst nokkru seinna, vísast verib
óbyggt enn ; en fetur vorir í þá daga, stóöu
oss ab frjálsum skobunum miklu framar eins og
mörgu öbru. Eiríkur raubi nam Grænland frá
Islandi, þar myndabist þjób á stuttum tíma;
sonur hansLeifur heppni fann Noröur-Ameríku,
er ab öllum líkindum befÖi nú veriö oröin óöal
Islendinga heföu ekki siglinga- og eamgönguleysi,
og dáöleysi til útflutninga eyöilagt ílokk þann
af Islendingum, er þegar var búinn ab taka sjer
bólfestu á Grænlandi; og mundi þá íslenzk þjób
nú orbin margföld vib þab sem er, hefbi mann-
flutningum þá haldib áfram.
J>ab mun flestum kunnugt, hversu mörg og
voldug ríki nú eru myndub og komin á fastan
fótí Vesturheimi, og hvab. margar þúsundir, já
milljónir manna, þangab eru komnir, seztir ab
komnir þar til auös og atgjörfis, vegs og valda,
frá Norburálfunni, og allir hafa þeir farib úr
föburlandi sínu, ætli þeir heföu ekki á einhvern
hátt getab unnib því gagn? Ættu þeir ekki
eins skilib ab heita libhlaupar og ræktarieys-
ingjar vib fööurlönd sín, eins og þeir Islending-
ar, er fysa til vesturflutninga.
Föburlands vinirnir og þeir sem mótmæia
vesturflutningum bera kvíöboga fyrir því, ab
Island lendi í aubn, ef útflutningar fara ab
færast í vöxt; en þegar mabur lítur til tím-
anna og reynslunnar og dæma annara þjóba,
þarf þess naumast; þab munu mjög fá dæmi til,
ab land þab, sem einu sinni hefur verib numib,
og menn hafi tekib sjer bólfestu í, ab nokkrum
mun, hafi verib yfirgefib og f aubn látib ; dæm-
in sýna og sanna bib gagnstæba; fyrir rúmum
100 árum, fóru menn fyrir alvöru ab flytja frá
Englandi og vestur um liaf. fólksfjöldinn þar
heima hefur ekki einungis stabib f stab, heidur
aukist jafnt og stöbugt þrátt fyrir allan útflutn-
ing; fyrir rúmum 30 árum fóru Norbmenn ab
flytja vestur, hefur þab haft fyrir þá, heilla-
ríka ávexti og mannflutningar verib þaban síb-
an ab mikium mun, en ekki er þess víba get-
iö, ab þjóöin hafi gengib til þurbar vib þab, öllu
fremur aukist og útbreiöst; hagsæld þeirra er
fariö hafa, tekiö stórkostiegum framförum, hinna
er eptir sitja, er engu minni en ábur. fegar
vjer nú heimfærum þetta málefni til sjálfra vor,
á hjer vib máltækib sem fyrri: „tnúb er svo
margt selt og keypt ab sitt Iízt hverjum“, hvort
sem maöur segir: sþab ættu allir ab fara“,
eÖa sþab ætti cnginn ab fara“, er hvorttveggja
jafn ósanngjarnt , eins og þab virbizt gjörræbi
fyrir þann mann, sem vel hefur um sig búib