Norðanfari - 31.12.1875, Blaðsíða 2

— 110
hentari en penna útlenda óþÆrfa, ef vjer liefð-
um lag og atorku á pví. En hvað gjörum
vjer? Yjer senclum magnið af ull vorri ó-
unnið til annara landa, en göngum sjálfir
yðjulitlir meiri hluta ársins; kaupum svo
aptur pessar fiíkur utaná oss úr hrosshári,
hundshári, og hverju paðan af verra. Sama
er að segja um ýmsan smíðaðan varning sem
vjer kaupum erlendis frá, að hann mætti
gjöra hetri og varanlegri hjer í landi, ef
vjer liefðum rænu á pví. En hvað gjörum
vjer? Vjer tökum nálega allan smíðaðan
varning í kaupstaðnum, og pað jafnvel járn-
in undir hrossin okkar, Ijáina í orfin o. s.
frv. Verða svo afleiðingarnar pær, að iðn-
aði í landinu hrakar aptur, og engin porir
að hætta á, að afla sjer nokkurs frama eða
fullkomnunar í nokkurri iðnaðar grein.
Mundi nú eigi ráð að reyna til, að hrinda
pessu eitthvað í lag, og sjáum vjer pá ekki
annað betra ráð, en leggja toll á pær að-
fluttar iðnaðarvörutegundir, sem annaðtveggj a
eru oss óparfar, eða sem unnar verða í land-
inu sjálfu. J>etta hafa erlendar pjóðir ein-
att gjört, og gjöra enn í dag, til að vernda
og efla innlendan iðnað, og hefir jafnan
komið að góðu haldi. Hví mundi pað pá
ekki einnig geta orðið að líði hjer hjá oss?
Vjer höfum nú farið nokkrum orðum
um tolla pá, er að vorri hyggju mætti og
ætti að leggja á ýmsan útlendan varning,
sem hingað flytzt til landsins. Vjer ætlum
að tilgangur vor megi verða sjerhverjum auð
sær, cn hann er sá á eina lilið, að afla lands-
sjóðnum peiri’a tekja sem hann parfnast, til
að standa straum af stjórnarathöfn landsins,
og peim stofnunum, sem nauðsyn her til að
gjörðar sjeu landinu til framfara og við-
reisnar. Og á hinn bóginn ætlumst vjer til,
að tollunum sje hagað pannig, að peir verði
meðal til að efla sparnað og iðnað í land-
inu sjálfu. Engu að siður húumst vjer við
peirri mótbáru úr ýmsum áttum, að allir
pessir tollar sem vjer höfum stungið uppá,
verði eigi til annars cn útarma lanclið, og
sökkva almenningi enn dýpra í Örbyrgð og
volæði, og að petta sje í rauninni eigi ann-
að en að taka úr einum vasanum og láta í
hinn. Allar pessar móthárur eru auðhrakt-
ar með dæmum annara pjóða og landa.
Hver skynsöm og góð stjórn, lætur sjer mest
af öliu umhugað um, að efla iðnað, atorku
og framtakssemi meðal pegnanna, hæði með
pví að styrkja og efla atvínnuvegina með
fjárframlögum og ýmsum hlynnindum, og
með pví að vernda pá gegn aðsókn og
lceppni annara pjóða, og til pessa er ekkert
meðal hentugra en tollar á aðfluttum varn-
ingi. Hefir pessi stjórnaraðferð fært hless-
unarríka ávexti fyrir lönd og lýði, og vjer
fáum eigi hetur sjeð en svo mætti verða
lijer á landi ef vel væri á halclið, og pað
pví fremur sem land vort er harðhalalegra
en önnur lönd, og flestar umhætur og fram-
farir seinfara og örðugar. Ekki pyrftu toll-
arnir heldur að útarma landið ef rjett væri
að farið; peir mundu mestmegnis lenda á
óráðsmönnum og svöllimim, pvi hinir hyggn-
ari mennirnir mundu hafa vit fyrir sjer, og
draga við sig munaðar- og óparfavörukaup-
in að pví skapi ‘sem tollarnir hækkuðu verð
peirra. Afleiðingarnar af tollfyrirkomulag-
inu yrðu helzt pær, að drykkjumaðurinn
fengi nokkrum pottum minna af brennivíni
fyrir vinnu sína, um. árið tollsins vegna, sæl-
kerinn og kaffisvelgurinn yrði að draga dá-
lítið við sig, tóbaksmaðurinn taka einni tölu
færri uppí sig á dag, eða í nefið, og grið-
konan hlyti að herða sig dálítið við vinnuna,
tH íteta innunnið sjer pá fáu aura, sem
sjalið hennar og ljereptskjóllinn yrði dýrari
tollsins vegna. Teljum vjer slíkt engann
skaðaj eða hnekki fyrir landið. Sá er mun-
urinn, að á meðan tollar eru engir rennur
allt petta mikla fje sem sóað er út fyrir ó-
parfa- og munaðarvörur, út úr landinu svo
pess sjest ekki staðar fremur en pví væri
fleygt í sjóinn, en pegar tollarnir væru komn-
ir á, yrðu poir pó kyrrir í landinu, og kæmu,
ef vel væri á halclið, í góðar parfir. Oss
hefir talist svo til, að tollar af ölföngum
eins og vjer höfum hugsað oss pá, mundu
nema allt að 80,000 krónum á ári. Setjum
nú svo, að pessu fje væri að sumu leyti var-
ið til framfærslu- og betrunarstofnana, fyrir
pá drykkjumenn og svallara, sem með óreglu
sinni hefðu gjört sig óhæfa til að vera í
mannlegu fjelagi, og ófæra til að vinna sjer
brauð. Og hvað væri rjettara og eðlilegra
en pað, að taka nokkuð af eyðslueyri slíkra
karla fyrirfram, og leggja í sjóð peim sjálf-
um til forsorgunar, pegar peir purfa á að
halda? Vær væri pað, en að demba peim
og öllum afkrapa peirra upp á saklaus og
fátæk sveitarfjelög, eins og nú er gjört.
Enginn má taka orð vor svo, að vjer
ætlumst til að öllum peim tollum sem hjer
er gjört ráð fyrir, sje demht á í einu, eða
nú pegar. Með pessum athugasemdum vor-
um vildum vjer aðeins gjöra pað ljóst, að
vjer hvorki purfum að neyðast til að auka
álögurnar á atvinnuvegum landsins framyfir
pað sem nú er, nje heldur vera svo sjerlega
ragir við að ráðast í pau fyrirtæki, sem land-
inu mega verða til gagns og framfara. Vjer
stöndum í pví tilliti ekki lakar, að vígi en
aðrar pjóðir, sem hafa fullt upp af sköttum
og tollum, og eru pess utan í sökkvandi
skuldnm. Meining vor er sú, að tollarnir
eigi að leggjast á jafnóðum og á peim parf
að haldn, og ekki hærri en nauðsyn krefur
í hvert skipti, svo sem pegar fer að draga
af árgjaldinu frá Dönum; pegar vjer purf-
um eða viljum ráðast í einhver pau fyrir-
tæki, sem kosta meira fje en landssjóðurinn
getur lagt af mörkum o. s. frv. það er
fjærri oss að ráða til peirra tolla eða útgjalda
á landið, að landssjóðurinn leggi upp, eða
safni fje fyrir til nokkurra muna. Slíkt
væri hin mesta fásinna. (Framh. síðar).
Til íslendinga.
Eptir pví, sem alping hafði falið mjer
á hendur, leitaði eg samtals við konung 27.
septemher næstliðinn, til pess að flytja hon-
um pegnlega kveðju pingsins og jafnframt
sjerílagi pakklæti fyrir hinn nýjasta vott um
góðvild hans oss íslendingum til handa í pví,
að verða fyrstur til að veita peim lið, sem
höfðu orðið fyrir skaða af eldgosinu eystra í
vor eð var. Hann kvað pað væri sjer gleði
að heyra, að Islendingar hefði sig í minni;
og sjer væri jafnan kært að vekja upp end-
urminningar frá íslandsferð sinni. Hann
minntist sjerílagi alpingis, og pað hefði ver-
ið sjer ánægja að heyra, að störf pingsins
hefði gengið heppilega fram í sumar, svo að
pað gæti verið til fyrirmyndar í peim efnum.
Eg svaraði, að alping hefði vissulega viljað
leggja fram pað liið hczta, sem pað hefði
haft til, einkanlega í peirri von, að stjórn
Hans Hátignar mundi pá heldur gjörast
frumkvöðull að pví, að fullkomna pá stjórn-
arbót, sem ísland hefði fengið af Hans Há-
t-ign. Auk pess væri sjerilagi eitt mál, sem
Islendingum pætti mjög mikið í varið, og
pað væri, að komizt gætu á gufuskipsferðir
kringum landið. Um pað mál hefði pingið
leyft sjer að leita Hhns Hátignar liðveizlu
sjerstaklega, í fullu traustitil, að hannmundi
vera pinginu samdóma um hina miklu pýð-
ingu pessa máls, og styðja pað konunglega
pegar pað kæmi fyrir hann. Konungur sam-
sinnti pví, að petta væri pýðingarmikið mál
fyrir ísland, og sagði, sjer skyldi vera pað
ánægja að veita pví pað liðsinni, sem fram-
ast væri unnt. — ITm fjárkláðann pótti hon-
um pað óheppilega til takast, að ekki værí
hafðar fram lækningar til hlýtar, og fengnir
floiri dýralæknar, ef með pyrfti. — Að encl-
ingu heidcli hann mig, að fiytja löndum mín-
um kveðju sína og konunglega hylli, hve nær
sem jeg fengi færi á pví.
Kaupmannahöfn, 14. nóv. 1872.
Jón Sigurðsson,
alpingismaður Isfirðinga,
forseti á alpingi 1875.
ERUMVÖRP sjörð að lagahoðum.
1. Auglýsing 9. okt., um að konugsúrskurð-
ur 18. sept. 1793, skuli úr gildi numin,
25, dag okt. 1875.
2. Ejárlög 15. okt., fyrir árin 1876 og 1877.
3. Lög 15. olct., um laun íslenzkra em-
bættismanna, o. fl.
4. Lög 15, okt., um aðra skipun á lækna-
hjeruðunum á íslandi, o. fl.
5. Lög 15. okt., um sölu prentsmiðju Is-
lands í Keykjavik.
6. Lög 15. okt., um heiðurslaun handa Jóni
Sigurðssyni, alpingismanni Isíirðinga.
7. Lög 15, -okt., nm breyting á tilsk. um
póstmál á Islandi, 26. fehr. 1872.
8. Lög 15. okt., um vegina á íslandi.
9. Lög 15. okt, um brunamál í íteykjavik.
10. Lög 15, okt., um löggildingu verzlunar-
staðar við Blönduós í Húnavatnssýslu.
11. Konungleg auglýsing 20 okt., um að rík-
isstjórn skuli falin á hendur ríkisarfa.
12. Lög 12. nóv., nm porskanetalagnir í
Eaxaflóa, 15. dag nóv. 1875.
13. Lög 12. nóv., um löggilding verzlunar-
staðar á Vestdalseyri. (Eptir J>jóðólfi).
— Ej árkláðafrumvarp pingsins hafði
elcki náð sampykki konungs.
Frjettir úr öskusveitmu í Múlasýslum.
(Niðurlag). Önnur stórmikil hjálpargjöf
kom okkur í haust frá Englandi, sem landi
okkar Eiríkur ' candidat Magnússon, bóka-
vörður í Camhridge hafði einkum gengist
fyrir að útvega. Jafnóðum og hann frjetti
um eldgos og öskufall hjeðan ritaði hann
um pað i hið mikla Lundúnar dagblað „Tím-
ann“, svo sem til að undirbúa pað, sem
hann hafði í huga. Og pá hann fjekk í
Norðanfara skýrslu mína frá 24. apríl um
öskufallið hjer, ritaði hann strax ágrip af
henni í Tímann og langa áskorun til Eng-
lendinga að skjóta líknarfje saman handa
okkur. J>essi áskorun kom iit í Tímannum 1.
júlí. Áður lmfði hann húið málið svo und-
ir, að horgmeistai’inn í Lundúnum (Lorcl
Mayor) ágætur maður og mikilsvirtur, hafði
héitið honum hjálp sinni og lofað að taka
móti samskotunum. J>egar áskorunin koin
út, átti hann fund víð borgmeistarann og
fjekk loforð lians til að taka að sjer forsæti
i nefnd1 peirri, er hann fjekk saman til að
safna og ráðstafa gjöfunum. Á fyrsta nefnd-
arfundi 16. júlí gaf nefndin út í hlöðunum
nöfn nefndarmamma og skoruðu á menn
til samskota og horgmeistarinn ljet prenta
í öllum dagblöðum ágrip af ræðu, sem Ei-
ríkur hjelt á fundinum.
Eyrst var heldur lítið um samskot, pví
enska pjóðin er ókunnug íslandi og paðan
verzla nærri engir hjer. J>á tók Eiríkur
einnig að heita á Skota til liðveizlu og sendi
langa áskorun 3. ágúst í aðalblað Skota
1) í nefndinni voru fyrir utan Eirík
Borgmeistarinn Lorðmayor Daniel Henry
Stone, Baronett sir Thomas Dakin Baro-
nett sir \V. IVedderhurn, pingmaður háskól-
ans, Mr. A. B. Beresforð Hope, Erancis
Holland, prestur, sonur sir HenryHolland,
William Morris, skáldið, og 4 aðrir.