Norðanfari - 18.05.1876, Qupperneq 3

— 39 —
færa vora kappgjornú sjómenn um það, að
máltækið gamla, „kapp er bezt með forsjá“,
er spakmæli, er peir ætíð ættu að hafa hug-
fast, og það sjer í lagi þegar eins á stendur
og hjer, að ófarir hákarlamannanna, eins og
J>ær hafa gefizt áð undanförnu, miða ekki
einungis til pess, að auka og margfalda stór-
vægilega pá hættu, sem menn ætíð eru und-
irorpnir á sjönum, heldur líka — eins og
margföld reynsla sannar og hákarlamennirn-
ir einnig almennt viðurkenna — til að spilla
bllum veiðiskapnum og gjöra pennan kostn-
aðarsama útveg, að arðlausum og jafnvel
eyðileggjandi viðburðum, að bjarga sjer fyrir
svo mörgum. J>að er hörmulegt að menn
cnn þá ekki skuli vera búnir að koma á
samtökum am bót á pessu, pegar menn pó
viðurkenna pörf á pvi, og hafa fyrir augum
sjer góðann árangur af slíkum ákvörðunum
hjá Strandamönnum og ísfirðingum. Nei,
pað sýnist sem sá tími öllu heldur fjarlæg-
ist, er jeg dreg af pví, að ungu formennirn-
ir nú hvert árið eptir annað, brjótast undan
merkjum ábyrgðarfjelagsins, pessari ágætu
stofnun fyrir pilskipaveiðar Norðlendinga, er
gjörir tvísýnt, að sá fjelagsskapur geti hald-
izt, og er jafnframt pví til pess, að spilla
veiðinni fyrir öllu hákarla-úthaldinu, ef svo
vill verkast. |>ó pað nú vegna tíðarfarsins
ekkert hafi orðið að meini, að skipstjórinn
Tryggvi Jörundarson setti pilbát sinn á fiob
hartnær mánuði áður en lög ábyrgðarfjelags-
ins leyfðu, pá hefði pað samt verið æskilegt,
að hann hefði tekið til greina tillögur hinna
reyndari formanna við Eyjafjörð, sem jeg
hefi heyrt að hafi aptrað lionnm að setja á
flot svona snemma, en hann engan gaum
gefið að. Ættu blöð ykkar að ávarpa pessa
menn kjarngóðum áminningarorðum, ef ske
kynni, að peir við pað kynnu að leggja nið-
ur, að virða almennings heill og vilja að
vettugi hjá tvxsýnum stundarhag sjálfra
sín.
p>ví fyrr, sem út er farið á pilskipunum,
og pví dýpra sem farið er, pess meiri er
mannhættan; en mannskaðarnir eru pað
hryggilegasta og tilfinnanlegasta. G-etum við
hjer í Holtshrepp borið um pað, pví hjer
eru nú petta ár af 50 hreppsómögum 21
barn drukknaðra manna, og par fyrir utan
12 önnur, sem tekin eru í gustukaskyni,
-sumpart einsömul en sumpart með mæðrum
sinum —- ekkjum drukknaðra — sem pó fá
nokkurn sveitarstyrk. Enginn sveit á öllu
Norðurlandi, hefir að sönnu, að líkindum,
lega ávexti. — Englendingurinn Bellew
fór 1873—74 frá Indus til Tigris yfir Be-
lusdschistam um fjöll og eyðimerkur, hann
hefir nýlega ritað fróðlega bók um ferð sína
og segir par mæta vel frá landslagi, siðum
landsbila og ásigkomulagi.
Hálendin í Miðasíu hafa lengi verið al-
veg ókunn Evröpumönnum, að eins örfáir
ferðamenn, hafa getað komist par um, sök-
um trúarofsa og grimmdar peirra, er par
búa. Á pessari öld var Ungverjinn Vam-
hery einna fyrstur til að fræða menn um
pau lönd. Hann fór par um í dularbún-
ingi og póttist vera förumunkur Múhameds-
trúar, hann fór allt gangandi yfir fjöll og
eyðimerkur optast berfættur og varð fyrir
ótrúlegum hættum og torfærum. Nú sein-
^tu árin hafa Ilússar að norðan og Eng-
endingar að sunnan smátt og smátt aukið
mj0® Þekkingu manna 4 löndum pessum.
— Maður að nafni Forsyth fór 1873 sem
sendiherra Rússa til Jarkand og Kaschgar
í Litla Buchariinu og gjörði verzlunarsamn-
inga við höfðingja par. Nokkrir af ferða-
mönnum peim, er fylgdu Forsyth fóru til
suðurs, og ætluðu þann veg niður á Ind-
land, fyrir peim var ungur ágætur jarð-
heðið jafnmikið tjón af slysförum, nú nokk-
ur ár að undanförnu, eins og Holtshreppur,
eður hákarla-úthaldið yfir höfuð að tala far-
ið jafn illa með síðan pilskipin komu upp,
enda er nú sá útvegur að mestu eyðilagður
hjer og sveitin í sárum eptir. (Til merkis
um ástandið er pað, að pessir 50 sveitar-
ómagar komu að eins á tæp 400 lausafjár-
hundruð, auk sveitarstyrks og annara til-
finnanlegra hrepps-útgjalda). En „í dag
mjer á morgun pjer“. J>etta getur borið að
höndum fyrir hverjum helzt öðrum, sem
mikla stund leggja á veiðiskapinn, er pví
bezt að fara hyggilega og vel að honum og
leita hákarlsins á grunnmiðum, á meðan að
engin pörf er á hinu, að smjúga eptir rifum
í ísinn svo og svo langt fram upp á tvær
vonir, að komast paðan aptur, en öllum til
ills er veiðina stunda“.
S18 k u r,
kveðnar á ferð á Saxlandi, vorið 1875.
Ó pú fagra feðra-slóð!
faldi hvítum húin;
6 hve pú ert ellimóð
orðin, hrjáð og lúin.
2.
J>ig hafa fjendur sáran sært,
svívirt, hrakið, harið;
varla lífið varð pjer bært,
var með prettum farið.
3.
Einmana og ísi girt
um aldir namtu hjara
lítilsigld og lítilsvirt,
langt frá pjóða-skara.
4.
Enn geymdir pó, sem engi öld
önnur vann að hirða:
afrek frarn á æfikvöld
4 ágætustu firða.
5.
J>inir synir sungu um geym
að sjóla hátíginna,
leituðu svo of löginn heim
loks, til brjósta pinna.
6.
Til pin fluttu dyggð og dáð,
dug og meuntun hreina;
vóru sómi sitt fvrir láð,
sýndu’ ei ódyggð neina.
7.
Lifni hugur, lifni dáð
fræðingur að nafni Stoliczka, en peir
urðu að snúa aptur og Stoliczka dó á peirri
ferð. Hann hafði áður fundið miklar „ne-
phrit^-námur1, er Kínverjar höfðu grafið og
pekkt fyrir 2000 árum, og margt annað
merkilegt. — Dýrafræðingur einn Fedt-
schenko að nafni heíir frá pví 1869 til
1871 ferðast um Turkestan, en nú fyrst
hefir hann gefið út bækur um ferðir sínar,
hann hafði safnað ógrynni af dýrum og
ýmsu öðru, er menn lítið eða ekkertpekktu
til; hann lýsir mjög fjörugt og fallega hin-
um hrikalegu og stórkostlegu fjöllum Há-
asiu og hinni einkennilegu náttúru peirra
landa. — Bússinn Sewerzow hefir verið
si og æ á ferðum um Turkestan og Há-
asíu síðan 1857 og er fyrir skömmu heim
kominn. Mestar uppgötvanir hefir hann
gjört í fjallgarðinum Thian-Schan, sem mjög
lítið var pekktur áður; hann komst par á-
fram gegn um ófærur og hálfvilltar pjóðir
með ótrúlegu poli og preki. Ferðir Sewer-
1) Nehprit er grænleitur steinn, semfinnst
í Turkestan, Thibet og Nýja Sjálandi, úr
honum eru ýmsir smíðisgripír gjörðir, dagg-
arða-sköpt, dósir, axir o. fl.
liðin sona pinna!
hverfi ljótust lymsku-ráð,
]ýði tjón sem vinna!
8.
Fór eg um lönd og firða sá,
frægar, miklar pjóðir;
enn aldrei gleyma eg pjer má,
ástúðlega móðir!
9.
J>að sje og min óskin ein,
eptir liðna stundu:
að eg megi hera bein
á hlíðri ísa-grundu.
J>orleifur Jónsson.
Askorun.
J>eim konum, er átt liafa hjer í vetur
nokkrar samkomur með sjer til gagns og
gamans, hefir komið saman um, að vel ætti
við, að halda hjer i sumar „Tomholu“, í
peim tilgangi að verja inntektinni fyrst og
fremst handa okkar fátæku, nýbyggðu og lítt
skreyttu sóknarkirkju. Var oss undirskrif-
uðum falið á hendur af samfjelagskonum
vorum, að skora á almenning um að gefa
nokkuð til Tombolu pessarar. — Vjor
leyfum oss pví hjer með að skora á alla góða
menn nær og fjær að styrkja hinn kristilega
tilgang í pessu fyrirtæki, og gefa pannig
Guði dýrðina fyrir hinn hlessaða vetur, með
pví að leggja litla en velmeinta gjöf til ein-
hverrar fátækustu kirkju hjer á landí.
J>á sem verða við pessum tilmælum vor-
um, biðjum vjer svo vel gjöra að senda til-
lög sín, hvort sem pau verða peningar eða
munir, til einhverrar af oss undirskrifuðum
fyrir 20. dag næstkomandi ágústmánaðar.
Akureyri 4 sumardaginn fyrsta 1876.
Ragnh. Christiansson. Olivia Thorarensen.
Sophie Havsteen. Anna Schiöth.
fakkarávarp, m. m.
— Meðal ýmsra ferðamanna, sem hjer
komu í fyrra sumar, var frú Guðrún Hjalta-
lín frá Edinaborg á Skotlandi, dóttir Jóns
sáluga landlæknis J>orsteinssonar og systir
amtmannsfrúar Ilagnheiðar Christiansson.
Frú G. Hjaltalín skoðaði hjer kirkjuna, sem
margir ferðamenn gjöra, er hingað komatil
bæjarins, (pó peir ekkert leggi af mörk-
um við hana), og til minningar um að hún
hafði komið í kirkjuna og verið í henni við
embættisgjörð, sendi nú frú Guðrún með
zow’s og rit um pau hjeruð eru til ómetan-
legs gagns fyrir landafræði, jarðfræði og
dýrafræði, og yfirhöfuð að tala hefir hann
auðgað vísindin ótrúlega með rannsóknum
sínum. — Annar vísindamaður Scharn-
horst hefir um nokkur ár dvalið í Tur-
kestan og fengist par við stjörnu-athuganir
en pó liefir hann einkum rannsakað segul-
afl jarðarinnar um pær slóðir.
Englendingar eru nú óðum að kanna
Himalaya-fjöll og Thibet Englendingurinn
Montgomery hefir sent upp til hálend-
anna í Thibeth til rannsókna innfædda
menn, sem höfðu fengið vísindalega mennt-
un. Einn sendimaður var sendur til að
kanna vatnið Tengri-Nor, sem menn ekk-
ert vissu um áður. Vatnið Tengri-Nor ligg-
ur 15,500 fet yfir sjávarflöt, að sunnan er
pað lukt háum jöklum, en að norðan eru
fjöllin lægri. J>ótt vatnið liggi svo hátt, og
par sje loptslag kalt, pá eru par pó ótal
klaustur á bökkunum og eyjunum í vatn-
inu, pví Tengri-Nor er heilagt, pangað koma
árlega pílagrímar hópum saman. Á heim-
leiðinni voru peir sendimaður Montgomery’s
og hans fylgdarmenn rændir, svo peir kom-
ust við illan leik ofan að Bramaputra —