Norðanfari - 01.06.1877, Qupperneq 4

— 80 —
nema snefill, af rjettlætistilfinningu, sætti
sig lengur við pann órannsakanlega ójöfn-
uð, sem er á gjðldum manna til hins opin-
bera, sakir hins ótalda fjár; að sá sem ó-
svífnastur er að ljúga til um eign sína,
getur, nokkurn veginn eptir geðþótta, velt
af sjer skyldugjöldum, sem aptur lenda
pví þyngri á hinum lireinskilnari, á meðan
peir standa af sjer freistinguna og segja
rjett af eign sinni; og par sem hreinskiln-
in verður pessum pannig til sektar eður
ærinna útgjalda fram yfir rjetta tiltölu við
fjelagsbræður peirra, og þeir eru par á of-
an tortryggðir, máske eigi síður en hinir
pá er freistingin svo mikil, að peir munu,
pví míður, of fáir, sem eigi leiðist með tím-
anum til þess, að víkja nokkuð frá sann-
leikanum. Og hvað leiðir svo annað af
pessu? Pukur, tortryggni og öfund! og
petta eru, eins og pið hljótið að játa, vestu
óvinir eindreginna samtaka og fjelagsskap-
ar. J>ess vegna er jeg sannfærður um, að
meðan eigi verður komist hjá pví að hyggja
mikil eða mest útgjöld á lausafjárframtali
eigenda, pá við helzt einn hinn vesti prep-
skjöldur framfara og pjóðprifa; og pótt nú
sje sagt, að petta muni lagazt fyrir meira
aðhald og rjettlátari skattalög, pá mun pað?
pví miður, eigi reynast svo. Hið stránga
aðhald mun verka meira, pukur og viðleitni
að hylma eign sína, hjá peim, sem hafa
tækifæri til þess, og eru þannig lyndir; er
og vitaskuld að pað eru hinir efnaðri, er
hetra liafa tækifærið; hinir fátækari geta
einatt síður dregið undan í framtali sínu,
einkum er strangar væri aðhald; yrði par
pá, eitt með öðru, til að þyngja gjöld á
þessum í samanhurði við hina, og liefir
pá í för með sjer óánægju, öfund og kala
til peirra, er aðhaldinu eiga að heita. —
|>essu svaraði gestur stillilega; segir að
vísu muni nokkuð vera í hæft, en hvernig
á pá að leggja gjald á eign manna án pess
framtal sje? Með niðurjöfnun segir þú,
miðaðri við efnahag og kringumstæður eptir
pekkingu gjald-álögu nefndarinnar. Já, lát-
um nú sjá livað þú innir með því fyrir-
komulagi; sá prepskjöldur pjóðþrifa og
framfara sem pú álítur framtalið allra,
mundi eigi vikja úr vegi, par sem niður-
jöfnunarmenn hefði eigi á öðru að hyggja
en ágizkun sinni/ og þeirri pekking er peir
gætu snuðrað uppi; máslte með ótilhlýðilegri
Panama-eiðið.
Nú lítur svo út, sem það ætli loks að
verða alvara úr pví, að grafa sundur Panama-
eiðið, enda væri mál til komið, pví langt er
síðan því máli var fyrst hreyft. Frá fyrstu
tímum landafundanna á 15. öld, hefir sú ósk
ávallt risið á ný, hvað eptír annað, að graf-
inn yrði skurður gegn um eiði petta, til pess
eigi pyrfti að fara hinn geysimikla krök
kringum Suðurameríku.
Landafundirnir miklu voru eigi af öðru
sprottnir en pví, að menn vildu fá stutta og
góða verzlunarvegi til Indlands, því par
vissu menn að ógrynni fjár var að fá, pang-
að höfðu verzlunarþjóðir fornaldarinnar sótt
gull og gimsteina, perlur og dýra ávexti, og
var pví eigi að undra þö Norðurálfumenn
vildu sjáfir ná í alla pessa dýrð og dýrgripi,
er þeir að ^ins sáu í þoku, og það var þessi
löngun og þrá eptir Indlandi, er kom Suez-
skurðinum á stofn. Columbus fann Ame-
ríku 12. október 1492, og eptir það rak hver
landafundurinn annan. Yasco de Gama
kom til Indlands 1498, Cabral fann Brasilíu
1500, og 1513 stje Balboa á land við Panama-
flóann, fór yfir eiðið og út í Kyrrahafið
og tók það allt til eignar fyrir Spánar-
konung. Arið 1519 fór Cortez til Mexico,
aðferð; og hygg jeg það mundi eigi hæta
siðferði nje efla eindrægni í sveitum; enda
virðist mjer höfundur peirrar nppástungu
er hjer ræðir um. benda til þessa sjálfar,
par sem hann heldur eigi megi ætla sýslu-
nefndum að jafna niður gjaldinu í hrepp-
ana, sökum þess að það gjöri rig milli
sveita, hverju mun pá niðurjöfnun í sveit-
valda? og verri er þó rígur innbyrðis
í sveitum, heldur en á milli sveita, pótt
hvorutveggja sje illt, að öðruleyti gætir pú
fært pjer í nyt pær ástæður sem færðar
eru á móti pesari tilhögun, og lesa má í
Norðanfara í ritgjörð þeirri, er jeg hefi
talað um; enda furðar míg á pví, vinur, að
pú skulir hafa mætur á niðurjöfnunarstarf-
inu, og ætlaði jeg pað væri á annan veg
fyrir flestum sem búnir eru að reyna pað. —
Svo kvað hóndi það vera, og játaði að
miklir anmarkar væru líka á þessu fyrir-
komulagi, en einhvern veginn yrði það pó
að vera. (Pramh. siðar).
— Strandaferðaskipið „I)íana“ kom
hingað að kvöldi hins 26. f. m., og með
henni nálægt 30 farþegjar, þar á meðal þeir
hræður, Gunnarssynir, Tryggvi og Eggert,
alþingismenn, kaupmennirnir Steinke og
Bryde, Claessen verzlunarstj. og kona hans,
kand. phil. Gestur Pálsson, skáld; Sigurður
Guðmundsen stúdent (frá Eskifirði) o. fl. —
Með Díönu kom og töluvert af vörum hing-
að, og hjeðan fór hún aptur 29. f. m. með
hjer um hil 200 vættir af hörðum fiski, sem
áttu að flytjast suður til Reykjavíkur.
— Eins og áður er getið í blaði pessu,
var stríðið hyrjað á millum Rússa og Tyrkja
og hinir fyrnefndu komnir suður að Dóná,
hvar Tyrkir höfðu á ýmsum stöðum mikinn
viðbúnað, her manna, varnarvirki og nokkra
járnbarða, af hverjum Rússar þegar eyði-
lögðu tvo þeirra með stórskotum sínum og
púðurflugum, komst ein þeirra ofan í púður-
húsið á öðrum járnbarðanum og sprengdi
hann í lopt upp, og banaði um leið 200
manns. — Hin stórveldin láta enn í veðri
vaka, að pau ætli að láta stríð þetta af-
skiptalaust. Bretar eru samt mjög áhyggju-
fullir, og meðal annars um pað, að skipa-
ferðirnar gegnum Dardanellerne, Bosporus,
og Zuesskurðinn teppist, einnig að borginni
Alexandríu sje mikil hætta búin, og þá
sömuleiðis löndum peirra í Asíu. Fregnir
og 1519—22 silgdu peir Magellan og Canó
kringum jörðina í fyrsta skipti. — Columbus
og Amerigó Vespucci (er Ameríka hefir
tekið nafn af) dóu í þeirri trú, að pað væri
Indland. er þeir höfðu komið í, og því heit-
ir eyjaklasinn vertanvert við Miðameríku
enn þá Vestindí; en brátt sáu menn, að
pessu var eigi svo farið, og Karl keisari 5.
bauð Cortez að reyna að finna sund, er
gæti stytt veginn til hins eiginlega Indlands.
Uppfrá pví voru gerðar óteljandi tilraunir
til þess að finna pessa leið bæði sunnan og
norðan til um álfuna, en þær höfðu engan
annan árangur en pann, að menn betur
lærðu að þekkja lönd og þjóðir, er áður
höfðu verið ókunn. — Maður nokkur að
nafni Gaspar de Cortereal frá Portú-
gal reyndi árið 1500 að komast norður fyr-
ir Ameríku, komst upp í Hudsonsilóann og
varð svo að snúa aptur. C a r t i e r frá
Frakklandi komst 1534 upp í mynnið á
St. Lawrencefljótinu, hugði það vera sund,
en sá brátt villu sína. Siðan fóru þeir
Davís, Hudson, Baffin o. m. fl. þar
norður eptir til þess að leita að sundi, en
allt fór á sömu leið.
J>að sem nú á dögum útheimtist til
þess, að skurður geti verið fullnægjandi fyr-
ir heimsverzlunina er: að hann bje að minnsta
hafa og komið um það, að Frakkar og
Prússar hafi mikinn herútbúnað, en í hvaða
tilgangi, eru ýmsar tilgátur um. Austur-
ríkismenn hafa og mikinn viðbúnað, eink-
um íBosníu og peim megin á landamærum
sínum. Menn eru enda á glóðum um, að
ófriðarloganum slái yíir alla Evrópu.
Ur brefi frá Khöfn 14. maí: „Veðrið
hefir verið hjer ákaflega kalt, og hvergi
sjest hjer að kalla grænt blað á trjám, og
er pað óvanalegt um pennaa tíma. Korn-
vara er allt af að stiga í verði, sökum
stríðsins“.
— í landnorður hjeruðunum í Kína æðir
hin ógurlegasta hungursnauð, svo fólkið fell-
ur unnvörpum og farið er að skjóta saman
stórfje til að forða meiri mannfelli.
pSfr* Samkvæmt tillögum góðra manna,
skorum vjer hjer með á Norðlendinga nær
og fjær, að skjóta sairan hjálparfje handa
Siinnlendingum. Austfirðingar eru pegar
byrjaðir, og pingeyingar að byrja. Ritst.
AUCrLÝSINGiAR.
Mánudaginn 18. dag næstkomandi
júni-mán. verður á Siglufirði haldinn árs-
fundur í Siglufjarðardeild Gránufjelagsins.
Eiga par að mæfa allir hlutamenn í
Gránufjelaginu, sem búa í Skagafjarðarsýslu
og Hvanneyrar- og þóroddstaðar-hrepp í
Eyjafjarðarsýslu.
Ætlunarverk fundarins er að kjósa
deildarstjóra, varadeildarstjóra og 1 full-
trúa til aðalfundar fjelagsins um hin næstu
3 ár.
Siglufirði, 10. maí 1877.
Snorri Pálsson.
Almennur prentsmiðjufundur verð-
ur haldinn á Akureyri 5. (ekki 6.) dag
næstkomandi júnímánaðar.
I. umboði prentsmiðjunefndarinnar.
porgrímur Johnsen.
— Fyrir nokkru síðan fannst í bát, er
stóð framundan verzlunarhúsunum á Akur-
eyri, stykkjóttur pverbakspoki með ýmsu
niður í, sem eigandi getur vitjað hjá rit-
stjóra Nf. umleið og borgun er greidd fyr-
ir fundarlaunin og auglýsing þessa.
Eigandi og ábyrgðarm: Björn Jónsson.
Prentari: Jónas Sveinsson.
kosti 150 feta breiður og 30 feta djúpur,
og við báða enda verður að vera góð, djúp
höfn, er getur rúmað mörg hundruð skipa,
hann má heldur eigi ganga yfir mishæðir,
því engar stýflur mega í honum vera. Cortez
hafði hugsað um að grafa skurð frá Cam-
peche-flóanum austur í Tehuantepecflóann,-
en sá skurður yrði að vera 40 mílur á
lengd og auk þess eru þar 600 feta hæðir
svo varla er til þess liugsandi, að par væri
hægt að framkvæma slíkt verlc. Millum
Hondurasflóans og Fonesecaflóans nokkru
sunnar er styttra, en par eru 3000 feta há
fjöll ill þrep í götu. — Enn pá sunnar er
miklu vænlegra til framkvæmda. Vötnin
Nicaragua og Mangua liggja í dæld nokk-
urri að 'eins 120 fet yfir sjávarflöt 6g úr
Nicaragua rennur vatnsmikil á, er heitir
San Juan-fljótið. Menn hafa opt hugsað
sjer að grafa hjer skurð. Enska sæhetjan
N elson var sendur upp í San Juan-fljót-
ið til þess að stöðva samgöngur millum
hinna spönsku nýlenda í Norður- og Suð-
urameríku, það var árið 1780; hann eggj-
aði menn á að gjöra tilraun par. Napole-
on III. reit, áður en hann varð keisari,
1846 pjesa um petta mál, og vildi láta reisa
par volduga verzlunarborg. þetta strand-
aði á því, að hjer er mjög hafnlaust og
töluverðar mishæðir. (Framh. síðar).