Norðanfari


Norðanfari - 09.05.1878, Blaðsíða 4

Norðanfari - 09.05.1878, Blaðsíða 4
og „þótti vel a3tur“ hefir og M. Stephensen getið hans í „Klausturpóstinum“ 7. ári 1824 bls. 157 —158. í „Minnisverðum tíðindum“ I. B. hls. 250, er getið sjódýrs er sást á Dölum nj'rðra í janúar 1797, af J. P. Hemmert, kaupmanni á Siglufirði. I „Kl.- póstinnm“ 7. ári 1824, á hls. 189 —190, eru taldar upp ýmsar nppgötvanir í náttúru- fræðinni, sömuleiðis í 8. ári 1825 hls. 113— 114. í „Sunnanpóstinum“ 3. ári 1838, bls- 186—187. er lýsing af ókenndum fiski, 12. júlí s. á., eptir Sigurð Helgason á Jörfa. í „Gest vestfirðing" 2. ár 1848, bls. 41— 42 er sagt: sást sædýr í Svefneyjum af 2ur sonum Eyjólfs í Svefneyjum 1845“, og 2 menn aðrir sáu sædýr 1845. I 3. ári sama rits, 1849, bls. 64—65, er lýsing af sjóskepnu eptir Ásgeir Einarson alpingismann, er rak á Kollafjarðarnesi 25. ðg, 1849, og B. Gunn- lögsson skýrir frá í „Landstíðindunum“ 1. ári 1850, bls. 30—36. í „Nýtíðindunum" 1852, bls. 20, er lýsing eptir sira B J>órð- arson, af ókenndum fiski er rak á land í Kópavík í Arnarfirði 11. júlí 1850, og sem B. G. skýrir gjörr frá í s. hl. í„Norðra“ 3. árg. 1853 bls. 39, er skýrt frá ókendum flski er fannst við Svínavatn í Húnapingi haustið 1854, og i s. árg. bls. 30, er sagt frá ókynd nokkurri sjena við Hafnir á Skaga 3. apríl 1854, af Sigurði Sigfússyni. í „þjóðólfi“ 6. ár 1853, bls. 157 og 160, er skýrsla frá B. Gunnlögssyni, um fásjen- an fisk, veiddan á Barðaströnd 1852, í s. ári er og getið um sæskepnu (dýr?) rekna í Ileykjavík, og skoðuð af Skapta Skaptasyni lækni. f „fslending“ 1. ár 1860, bls 157, er lýsing af fiski reknum í Njarðvíkum eptir síra O. V. Gíslason. Og lax í Norðanf.“ 7. árg. 1868, er og lýsing af sævardýri, eptir Ó. M Jónsson á Ytra-Álandi í Jpistil- firði, er sást par á porranum 1868, og sýndi dreng einum er var að kyndum, pá glettni að híta í hönd hans og lær en kom pó eigi að skaða, pví liann slapp frá pví. Er- lendis hafa og einatt sjest ókennd sævar- dýr, er sjá má t. d. í „annálum“ B. á Skarðsá I. p. bls. 76, um fásjeðan fisk í Kalmar, og bls, 180, um fisk veiddan í Eyrarsundi 1551. pess utan eru ýmsar munnmælasögur um ókenndar skepnur, sjenar víðsvegar við sævarstrendur, sem eigi eru í rit færðar og tilgreina mætti, er menn eigi hafa rjett til að hafna með öllu, pví eigi eru pað allt skrumarar, er slíkt hafa látið sjer um munn fara. gamlir erum og pekktum pað, sem var. og pekkjum pað sem nú er, við vitum að pað eru bætur jarðanna, sem liafa aukið velgengnina og pað eru einstakir menn, sem pessi sveit má pakka næst Guði alla fram- för í jarðabótum, velgengni, menningu og sæmilegri háttsemi. Ekki er liægt að segja að árferðið liafi verið grand betra nú um mörg áx-, en opt áður. Eyrirrúmum 20 árum mundi víkings-vetux-inn sá í fyrra hafa drep- ið fiestallt fje hjer í sveit. þvílíkan heljar- vetur liefi jeg aldrei lifað. Og pó felldi engrnn i fyrra og missti varla vorlamb. Veit jeg menn segja að pað hafi verið mik- ið að pakka prem búendum, sem voru múr- aðir í heyjurn og lijálpuðu 12 búendum, sem komust í prot — pú, presturinn og hann Jón minn í Koti — en hinir voru litið meira en sjálfbjarga. Já! satt var petta. En fyrir 30 árum voru hjer engir pvílíkir til, og gátu ekki verið, og vai'la neinn sem 1 sjálfbjai'ga gat verið í pvilíkum óskapa-vetri. Og ætla heyin hofðu ekki orðið litil lijerna í miðsveitinni votlendu, rigningasumurin sem komið hafa nýlega, ef vatnið hefði getað Hvernig komast megi að norður- lieimskantinn. [Eptir ensku blaði, 6. okt. 1877]. Allar pær tilraunir, er ýmsar pjóðir hafa gjört, til að komast norður að heim- skautinu, hafa misheppnast hingað til. En nú hefir Englendingur nokkur, að nafni C li e y n e, foringi í sjóliðinu, hugsað nýtt ráð, sem virðist gefa nokkra von um, að bráðunx muni verða framgengt pví fyrirtæki, sem svo ærnu fje hefir áður verið til kost- að og svo margar prautir verið samfara. C h e y n e hefir haldið fyrirlestra um norðurför og er hann á pvi, að liafa megi loptbáta til lxennar. Hinir framgjörnu Amerikumenn hafa pegar gripið tækifærið og búa nú út lopt- báta til ferðarinnai', sem byrja á frá Nýju Jórvik timanlega næsta ár (1878), og mað- ur nokkur, W. de Fonvielle að nafni, á að liafa á hendi aðal-umsjón á útbúningi peirra. Bátarnir eiga að vera 3, áfastir pri- hyrndri grind, sinn festur við hvert horn hennar, og svo stórir, að hverr fyrir sig geti borið 6 menn og að auki priggja „tonna“ ‘) punga af fatnaði og öðrum far- angri, matföngum, tjöldum, sleðum, hundum, samanprýstu loptefni (,,gasi“) og barlest. Hin prihyrnda grind, sem tengir loptbát- ana hvern við annan, verður út búin með fótköðlum (o: til að ganga á) svo hásetar geti gengið milli bátanna, líkt og sjómenn á skipum ganga frá einum ráarenda til annars. Bátunum er haldið í jafnvægi með mátulega pungum pokum sem hanga á köðlum neðan á grindinni og færa má til eptir pörfum. Dragkaðlar eru festir við bátana svo peir fari ekki upp yfir vissa liæð (hjer um bil 500 fet), pví pegar svo liátt er komið, er poim haldið í jafnvægi í loptinu, en kaðla endarnir dragast eptirísn- um. Bátarnir eiga að vera skjólgóðir og hlý- ir, en til pess að allajafna geti borizt frjettir milli þeirra og skipanna, er málpráður vaf- inn um stórt hjól áfast grindinni og rekst hann ofan af pvi jafnótt og bátunum mið- ar áfram. Á þræðinum eru mörk við liverj- ar 5 milur, og má af peim sjá hve langt sje komið áleiðis. — Cheyne ætlast til að bátarnir leggi frá skipunum undir lok maí- mánaðar innan takmarka pess hrings, hvers þvermælir er nokkurn veginn rjett fundinn J) 1 „ton“ er l/% lest dönsk. hæði með pvi að athuga loptslagið frá skíp- unum og á tveimur öðrum skoðunarstöðum í hjer um bil 30 mílna fjarlægð, en þó gagnvart hverr öðrum. Telst svo til, að pegar þvermál vindhringsins er fundið og menn vita fjarlægð heimskautsins, pá geti loptbátarnir tekið land að minnsta kosti ekki lengra en 20 milur frá liinu lengi práða takmarki. J>ar geta peir lagzt óhultir og haldið kyrru fyrir pangað til lokið er nauð- synlegum skoðunum við heimskautið, skal pá snúa aptur og taka á forða hins meðflutta loptefnis til að fá nægilegan byr. Skulu ferðamenn stefna í suður par til peir eru komnir á sönxu breiddarlínu og þeir skildu við skipin á, en pað sem pá kynni að verða eptir af leiðinni annaðhvort til austurs eða vesturs, geta þeir komizt á hundasleðunum sem voru með í förinni. Auglýsingar. — Hjer með gef jeg vítanlegt, til leið- beiningar ferðamönnum, að eptir birtingu auglýsingar þessarar, verður alls enginn fluttur hjeðan yfir Jökulsá nema pví meiri nauðsyn krefji, og fyrir utan menn af næstu bæjum beggja megin árinnar, sem hljóta að liafa samgöngu pessa leið. Sömuleiðis fyrir- býð jeg einum og sjerhverjum, að brúka hjer umferð yfir tjeða á að nauðsynjalausu, nje á nokkurn hátt óróa látursel pann, sem par hefir stöðvar, sumar og vetur, verði út af brugðið, mun jeg leita rjettar eptir gild- andi lögum. Skógum í Axarfirði, 15/4 78. Björn Gunnlaugsson. — Á milli næstl, veturnátta og jólaföstu rak 11 ál. langan ás eða trje á Ósbrekku- sandi í Ólafsfirði, merkt stöfunum G S, sem rjettur eigandi vildi vitja til mín eða þá selja mjer fyrir sanngjarna borgun, að frá- dregnum bjarglaunum og fyrir auglýsing pessa. Ósbrekkukoti í Ólafsfirði, 12. april 1878. Jón Jóhannesson. — Fjármark Sigurpáls Kristjánssonar á Hofi í Hálshrepp í Fnjóskadal: Biti aptan hægra; sýlt í hamar vinstra. Brennimark • S P A L L. Eigandi og ábyrgðarm.: Björn Jónsson Prentari Jónas Sveinsson. staðið uppi í öllum flötu mýrunum, eins og áður. En af pví búið er að grafa afföll úr þeim, koma aldrei pær rígningar, að menn geti ekki heyjað á peim. Nei! pað er ekki betra árferði, sem bætt hefir hag manna hjer , heldur jarðabæturnar og menningin, sem upp er komin. Minna má muna til að fjölga gripum í sveitinni og bæta liag maixna, en pað sem nú er fram komið, að taða er orðin hálfu meiri í sveitinni en fyrir 30 árum og úthey margfalt meira og betra, pó liðsafli sje nú engu meiri. J>essi reynsla sýnir okkur hvað jarðirnar eru blessaðar hjer í sveit og pakklátar þegar peim er nokkur sómi sýndur. Og pessar endurbæt- ur eru mestar komnar upp fyrir einingu, hjálpsemi og dugnað sveitarmanna — hver hefir k'eppst við að hjálpa öðrum. — En pessi lijálparráð, sem hafa komið hjer upp mestum búnaðarbótum, hefir allra-mest lagt einn maður og fylgt peim fram með fágætum dugnaði, hyggindum og mannást. Og leið- togi hans í möi'gum heillaráðum til að koma á einingu og framför, hefir án efa verið blessaður presturinn okkar, eins og hann j hefir verið leiðtogi barnannna okkar til kristilegrar pekkingar, hlýðni og skyldu- ræktar. |>að skilja og vita allir, sem hjer eru, að sá, sem jeg eigna aðal-upptök allra framfara í búnaði pessarar sveitai', pað ert pú, Dagur minn! J>jer hjálpar ekki að mæla móti, öll atkvæði verða meé mjer. Veit jeg pú vilt sízt eigna pjer framför pína og forgöngu, heldur gjafara alls góðs, og er pað rjett og fagurt. En það eru æðri tildrög, okkur eigi jafn skiljanleg, og æðri stjórn, eins og hitt, að Guð hefir látið pín störf blessast, pjer og öðrum til lxeilla. |>jer eignum við samt pað góða, sem við höfum sjeð og reynt af pjer. í>ú lxefir einhvern tíma sagt mjer, að ást og þakklæti við ýmsa menn hafi hvatt þig og leitt til framfara- viðleitni. J>að eru huldar ástæður fyrir okk- ur, en pjer til sóma“. (Framhald).

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.