Norðanfari - 27.03.1879, Blaðsíða 4

— 32
nú á síðari árum eptir að vjer íslendingar
tókum aptur að rakna úr rotinu, orðmynd-
unin eins og annað hjá oss tekið miklum
umhótum; ruddi Sveinbjörn sál. Egilsson í
Jiví eins og öðru, er tungu vora snertir,
drengilega veginn. Eptir hann tóku við,
auk skáldanna sumra, Gísli sál. Magnússon,
er að vísu potti stundum dálítið tyrfinn
(nil de mortuis nisi bene!), enn var
opt heppinn, og umfram alla hinn ágæti
rektor latínuskólans Jón porkelsson. Eins
og hann er óefað sá af nú lifandi íslending-
um, sem bezt er að sjer í feðratungu sinni,
eins er hann að sjálfsögðu hinn heppnasti í
J>ví að mynda ný orð. Enn með pessari
litlu grein ætlaði jeg ekki að telja upp hið
marga, sem Jón rektor hefir gert v e 1 í
pessu efni, heldur vildi jeg benda honum
og öðrum málfræðingum á pað, að m j e r
fmnst hann stundum fara of langt í pví, að
hafa orðin of stutt. Vil jeg í pessu
tilliti benda á orð, eins og: landfræði;
jeg kann miklu betur við hið eldra: landa-
fræði; landfræði finnst mjer næst að
hafa yfir jarðfræði (jarðlagafræði); sömuleiðis:
talfræði fyrir hið eldra: talnafræði;
talfræði gæti líklega vel kallast pað, sem
■sjera Páll St. . . pykiT 'frægastur fyrir. Jeg
tilnefni ekki að svo stöddu fleiri dæmi.
Grðið: trúbrögð finnst mjer með öllu ó-
hafandi um kristilega guðfræði.
|>essi brögð finnst mjer gefa orsök til
að ætla, að einhver brögð sjeu í tafli; enn
pað er víst, að pað er ekki tilgangur kristi-
legrar trúar, að svíkjast inn hjá mönnum. —
Vildi herra Jón rektor upplýsa mig og aðra
á pessn efni.
Námfús.
Lill f»jóðhátíð Eyflrðinga!
Á almennum sýslufundi Eyfirðinga, sem
iiaJdinn var á Akureyri 21. dag júnímánaðar
1876, bar einn hinn merkasti og hyggnasti
maður við Eyjafjörð (Einar í Nesi) pað upp
fyrir fundarmönnum, hvort peim sýndist pað
æigi vel til fallið og hvort peir væri pví eigi
sampykkir, að Eyfirðingar hjeldu almenna
samkomu einu sinni á ári hverju (sem köll-
uð væri «J>jóðhátíð Eyfirðingax), til gagns og
skemmtunar fyrir alla. fessari uppástungu
hins háttvirta fundarmanns tóku allir fundar-
menn einkar vel; allir álitu slíkar samkomur
nauðsynlegar og jafnvel alveg ómissandi til
að ella andlegt og líkamlegt líf og fjör pjóð-
afinnar; og oss minnir eigi betur, en að pað
væri tekið fram af einhverjum fundarmanni
(Eggert Laxdal?)^ hversu Eyfirðingum hefði
miðað mjög áfram í framfaralegu tilliti síðan
peir hefðu farið að halda slíkar samkomur
árlega, og hversu pær hefðu haft lífgandi og
fjörgandi áhrif á menn, og gjört menn eins
og fjelagslegri og fijálslegri í anda en áður.
Fundurinn fjejlst pví í einu hljóði og með
mestu ánægju á svo látandi
Sampykkt
um
J>jóðhátíð Eyfirðinga:
«1. gr. pjóðhátíð skal halda ár hvert
2. dag júlímánaðar.
2. gr. Sýslufundur Eyfirðinga velur á
ári hverju forstöðunefnd til að standa fyr-
ir framkvæmd og tilhögun pjóðhátíðarinn-
ar; sömuleiðis menn í hverri sveit til að
undirbúa til hátíðarhaldsins.
3. gr. Allir skulu velkomnir að sækja
samkomu pessa.a
|>essi sampykkt var síðan prentuð í
«Norðanfara»,*) eða auglýst almenningi sem
nokkurs konar hjeraðslög, samin og sam-
pykkt af almennum hjeraðsfundi.
En eins og kunnugt er, lieiir Jjjóðhátíð
Eyfirðinga eigi verið haldin síðan sumarið
1876, eða með öðrum orðum: hún hefir eigi
verið haldin nema að eins einu sinni
eptir að hún var sampykkt á hinum opt-
nefnda sýslufundi. Jpetta er öðruvísi en pað
á að vera. Vjer getum eigi betur sjeð, en
að pað fari heldur illa á pví, að Eyfirðingar
skuli eigi betur en petta hafa framfylgt pess-
ari fundarsampykkt, pessum gildandi reglum
um samkomu pessa. — En pó petta hafi
nú gengið pannig í deyfð og framkvæmdar-
leysi hin næstliðnu tvö ár, pá 'má pað eigi
lengur svo til ganga. Já, pað er vonandi,
að J)jóðhátíð Eyfirðinga verði nú haldin á
hinu komanda sumri (og siðan árlega, sam-
kvæmt hinni margnefndu fundarsampykkt),
og að hún yrði pá líka haldin á p a n n
hátt, að hún gæti náð sem bezt hinum
upphaflega góða tilgangi, og orðið æ meir
og meir «til gagns og skemmtunar». — Lifi
Jjjóðliátíð Eyfirðinga!
Eitað á heitdag Eyfirðinga 1879.
Ófeigur á Eyri.
Maimalát og slysfarir m. fl.
23. janúar p, á. hafði maður drukkn-
að frá Arnastöðum i Sijettuhlíð sem hjet
Jón Jónsson og var par á ferð til sauða-
húss með fram Hrolleifsdalsá, hann var um
prítugt. í sama mánuði hafði kona, sem
átti heima á Löngumýri í Blöndudai orðið
bráðkvödd á Rútstöðum i Svínadal. Á porr-
anum hafði maður orðið úti, á Tunguheiði,
sem hjet Sigvaldi frá Austaralandi í Ax-
arfirði og annar díukknað í Stórá, semátti
heima á Ási í Keldukverfi. 27. ,f.-m. hafði
maður orðið úti sem hjet Jóhannes Björns-
son nálægt Siðu á Refaáveit, er var á heim-
leið utanaf Skagaströnd og átti heima á
Svinavatni á Asum i Húnavatnssýslu. 12.
p. m. ljezt fyrrum bóndi Halldór Kristjáns-
son, einn af bræðrum herra amtmanns
Christiánssonar, á Miklabæ í Óslandshlíð
i Skagafirði á 79. aldursári, og mun hans
siðar verða ítarlega getið í blaði pessu. 14.
s. m. andaðist ekkjan Ásta J>órunn Daniels-
dóttir að Hvammi i Möðruvallaklaustursókn
81 árs, og alsystir hins pjóðkunna danne-
brogs- og umboðsmanns jf». Daníelssonar á
Skipalóni. 21. p. m. ljezt bóndi og hrepp-
8tjóri Kristján Kristjánsson á Kroppi í
Eyjafirði 54 ára gamall úr lúngnabólgu.
IJm miðjan f. m. andaðist húsfreyja Guð-
rún Magnúsdóttir að Hofi í Hjaltadal úr
lifrarveiki bjer um 50 ára að*»aldri. 20. p. m.
framfór jarðarför dbrm. Sigurðar sál, frá
Öngulstöðum, að viðstöddum 160 manns;
flutti sjera Daniel prófastur, húskveðjuna,
en aðstoðarprestur bans ræðuna i kirkjunni
að Munkapverá. Taugaveikin er nú sögð
á tveimur bæum Grund og Gilsá i Eyjafirði
og 2 menn par dánir úr henni
Með vorinngöngudeginum eða 20. p. m.
breytti veðuráttan sjer til batnaðar, sunnan-
áttar og sólbráðs, svo að jörð er nú viða
komin upp. — Fiskafii er nú hjer á firðin-
um sagður svo sem enginn nema á Pollin-
*) Hennar var og líka getið í «íslands
árbók 1876» (sjá «Almanak hins ís-
lenzka J>jóðvinafjelags um árið 1878»),
sem eins hins merkilegasta og
einkennilegasta, er gjörzt hafði
á pessum áðurnefnda sýslufundi.
um dálitill afli af smáfiski. í pessum mán-
uði hafa Látramenn aflað á opið skip sitt í
einni legu 38 kúta lifrar og 5 beitur há-
karls i hlut, en penna afla sinn urðu peir
að sækja 10 mílur til hafs undan Siglunesi,
grynnra urðu peir varla varir. Hafis sáu
peir engan. Einnig hafa Hellumenn á
Árskógsströnd aflað i tveim legum á opið
skip sitt 21 kúta lifrar i hlut.
Á Sauðanesi á Langanesi ráku á porr-
anum í vetur 30 til 40 marsvín, er menn
ætla að hafi kafnað par framundan um há-
tiðirnar í vetur, pegar hafishroðann rak
par að, og um lok næstl. febrúarmánaðar
aflaðist á Skálum á Langanesi dálitið af
hákalli á lágvaði.
Hitt og petta.
Kornuppskeran á hnettinum, er sögð
af einum austurrikis visindamanni að vera
hjer um bil 1750 millj. tunnur í hverju
meðalári. Eptir hans reikningi gefur Rúss-
land af sjer 470 mill. tunnur, Norðurame-
rika 386 mill., J>ýskaland 187 mil!.. Frakk-
land 179 mill., Aausturríki 123., England
86 mill., Italein 74 mill., Spaníen 65 mill,,
Donaulöndin 53 mill., Kanada 25 mill.,
Danmörk 18 mill., Sviaríki 18 mill., Belgi-
en 17 mill., Egyptaland 10 mill., Holland
8 mill., Portugal 8 mill., Australien 8 mill.
Chili 4 mill., Noregur 3‘/g mill., Grikkland
3 mill. og Sweiz 2lj2 mill. tuunur.
Auglýsingar.
Á s k o r u n.
Með pvi að hjer nyrðra er alltttt að
viðhafa smáskamtalækningar (hoömupatisk-
ar lækningar) vil jeg hjer með skora á alla
pá sem eptirleiðis kynnu að leita til mín
fýrir sjúklinga pá, er smáskamtalæknar hafa
átt við, að fá mjer i hendnr skriflegt vott-
orð frá smá$kamtalækni peim, sem hlut 4
að máli, um. hvað hann hafi álitið að
gengið hafi að sjúklingnum, hvaða meðöl
hann hafi viðhaft, og í hvaða pynningu,
áður en jeg fer að byrja á mínum lækninga-
tilraunum.
Akureyrí, 22. dag marzmánaðar 1879.
J>orgrímur Johnsen,
hjeraðslæknir.
— Hinn 23. p. m. fannst hjer inn á Leir-
unni bátsár brennimerkt,,og getur rjett-
ur eigandi vitjað hennar hjá ritstjóra Norð-
nafaríj,
Ný fjármörk.
ar- Fjármark síra J>orleifs Jónssonar á
Pfesthólum : Hamarskorið hægra; geir-
stýft vinstra
- — Fjármark verzlunarstjóra Hermanns
" Hjálmarssonar á Raufarhöfn: Sýlt i stúf
hægra; sýlt í stúf vinstra.
— Fjármark Kristjáns Kristjánssönar á
Laxamýri i Húsavikurhrepp: Sneitt aptan
fjöður framan hægra; hvatt fjöður framan
vinstra. Brennim.: K. K. L. m.
— Fjármark Jóns Jónssonar bónda 4
Stórulaugum í Reykjadal i Helgastaðahrepp:
Sýlt í stúf hægra; stýft vinstra. J>etta mark
er erfðamark konu minnar Sigurveigar
Eiriksdóttur frá Litlutungu í Bárðardal,
sem jeg ætla að taka upp en leggja niður
pað fjármark, sem jeg hefi brúkað og er
prentað í markaskrá Jnngeyjarsýslu: Stýft
hægra biti fram., sneiðrifað apt. vinstra.
Eigandi og ábyrgðarm.: B j ö r n J 6 n s s o n.
Prentsmiðja «Norðanfara». — Ólafur Ólafsson.