Norðanfari - 29.01.1881, Qupperneq 1

MRO.WAN.
20. ár. Akureyri, 29. janúar 1881.
Til sóknarnefntla.
Sjálfir viðurlcennum vjer íslendingar,
að kirliju- og trúarlíf vort, sje doíið og
drungalegt, og útlendingar peir, er komið
hafa á eyju vora og litið augum á kirkjulíf
vort, skoða það í bágbornu standi. J>ví er
miður að vjer getum eigi rekið af oss áburð
penna, pví hann er síður enn skyldi ofsannur.
Menn leita sífellt að orsökum til pessa sjúk-
leika án efa til pess að geta fundið, sem
góðir læknar liin rjettu meðöl til að afstýra
og noma burt sjúkdóminn; sumir segja að
hann eigi rót sína í afskiptaleysi. doða og
deyfð kirkjuvaldsins, sumir óreglu og hirðu-
leysi prestanna en sumir, en peir eru fæstir,
leiti hennar hjá söfnuðunum sjálfum. |>að
er ekki ætlun mín með línum pessum, að
leita að pessari ólieilnæmu uppsprettu eða
sýna hin rjettu upptök hennar, pví að mitt
álit er, að komi víðar en úr einum stað,
hún renni frá öllum hinum áðurnefndu
fiokkum, en til peirra er hún runnin frá
anda tímans, peirn að virða að vettugi allt
sem ekki miðar til líkamlegra nota. |>etta
finna bæði stjórn og prestar kirkjunnar, en
peir tala út í vind, sem kasta steini einungis
á stjórn eða presta fyrir petta ranga liorf á
kirkjunni, ætlast til að peir kippi pessu í
annað horf á skömmum tíma, endurbæti
kirkjuna á örstuttum tíma, og peir gæta
pess ekki, að tímabil pessa anda er nú að
eins í byrjun en bíður sinnar endurbótar,
eins og áður hefir verið. J>að er auðvitað,
að pað erskylda stjórnar, pings og embættis-
manna kirkjunnar, að kippa öllu pví í lag,
sem aflaga fer og peir eru máttugir til að
lagfæra og stuðla að pví, að pað komist á,
sem getur orðið til að glæða kirkjulífið, en
varna pví og'halda fiá kirkjunni, er svæfir
og deyfir pað, gjöra allt pað er miðar til
pess að gjöra söfnuðunum kirkjulífið ánægju-
legt og ávaxtarsamt. Hið fyrsta og sjálfsagt
bezta meðal til pess er pað, að presturinn
sje ánægjulegur, góður maður, góður klerkur,
Mangarinn.
' (Niðuriag). Meðan hann var i fang-
elsinu, hafði hann staðfastlega skellt skoll-
eyrunum við öllum áminningum um pað,
að iörast synda sinna og búa sig undir
annað lif, 0g svarað pví, að hann mundi
verða einsog maður við dauðasínum.
Þegar búið var að dæma pá til dauða,
vefarann 0g hann, liafði hann með helvizkri
mannvondsku hæðst að kviða og hræðslu
hins og sagt: pað skal verða min hin síðasta
skemtan að horfa á, hvernig pessi guðhræddi
pjófur verður í íraman, meðan hann er að
kveðja heiminn. En pegar röddin kvað við,
sem boðaði hinum saklausa lífgjöf, pá föln-
aði bófi pessi allt í einu upp, og kallaði:
Já, nú sje jeg, að pað er bæði til Guð og
forsjón, pó jeg hafi ekki trúað pví híngað-
til. Jeg ætlaði mjer, að hafa petta til
marks um pað. Jeg var nú pegar orðinn
pess fulltrúa að jeg væri búinn að yinna
skynsamlega siðavandur og skynsamlega af-
skiptasamur um safnaðarlífið, ekki hroði eða
liroki eða sífelldur hegningar- eða lögmáls-
postuli, eigi heldur sífelldur harmagrátixr,
ó! æ! og andvörp, að liann sje reglumaðnr
og gangi fram með pví framferði, er liann
krefst af öðrum, að liann sje fræðimaður og
vel lagaður til að fræða börn, að hann sje
skyldurækin í embættisfærzlu, að liann sje
glaðlyndur og skoði sig ekki sem pann
mann er vanhelgist af veraldlegu samhlendi
við söfnuð sinn, eða álíti að milli sín og
lians sje djúp staðfest, að hann sje stjórn-
samur og góður húsfaðir. J>essir kostir
prestsins, eru án efa hin kröptugustu meðöl
til að glæða kirkju- og trúarlíf safnaðarins
að pví meðtöldu að presturinn sje raddmað-
ur, eða svo mikill, að tón hans eða söngur
verði fremur til pess, að gjöra guðspjónustu-
gjörðina áhrifa meiri og hátíðlegri, en til
pess að gjöra hana ef ekki hneyxlanlega, pá
til að rýra tign liennar áhrif og liátíðleik.
Allir pessir kostir gjöra prestinn söfnuðiuum
ánægjulegri og hann (söfn.) eins og dregst
ósjálfrátt að honum með virðingu, elsku og
hlýðni, en peir gjöra söfnuðinum kirkjulífið
ánægjulegt, friðsælt og ávaxtarsamt, auka
eða koma á stað kirkjurækni, en kirkjurækni
er fyrsti og augljósasti vottur fjörugs trúar-
og kirkjulífs og kirkjurækni safnaðarins er sá
spori, sem hvetur prestinn til að vinna
söfnuðinum gagn með ánægju og alvöru og
kappi nauðungarlaust, pví af kirkjurækni
safnaðar síns, sjer presturinn áhuga hans og
viðleytni í að vilja nota og hafa gagn af
starfi hans. En pó pessir kostir prestsins
sjeu hið fyrsta og kröptugasta meðal til að
glæða trúarlífið, og væri pví æskilegast að
allir eða sem flestir prestar væru peim búnir,
pó er ekki við pví að búast, að allir geti verið
pannig búnir, enda er pví ekki að heilsa, hjá
oss sumum hefir náttúran neitað um nokkra
peirra, sumir prestar hirða eigi um að afla
sjer peirra, með öðrum orðum hirða lítið um
trúar- eða kirkjulíf safnaðar síns, en sumir
tablið, en nú sje jeg, að mjer bregðst pað
magnlega.
Menn spurðu hann að, við hvað hann
ætti? En hann sagði: vefarinn er saklaus.
Hann var neyddur til, að halda vörð við
myllnuna. Hann ætlaði líka, að skila mjer
peníngnnum aptur, svo sárt sem neyðin
krepti pó að honum, allskonar pjófnað hat-
aði hann einsog dauðann siálfan. Jeg
gjörði petta hvorki af hatri nje hefnd við
hann, heldur til að vita, hvort nokkurt
guðlegt rjettlæti væri til. Eu nú er jeg
orðinn sannfærður um pað, og bið jeg pví
að lofa mjer að lifa um tíma, svo jeg geti
bætt ráð mitt. áðurenn jeg dey. J>að er
líka niargt eptir en pá, sem jeg ætla mjer
að meðkenna, og er pað þess vel vert, að
mjer sje lofað að lifa fáeina daga.
Honum var veitt pessi bæn og var
hann fiuttur aptur i fangelsið.
Samvizka hans var nú vöknuð, hjart-
að viknað og sálin hrelld. Hann staðfesti
— 25 —
Nr. 13—14.
hafa kæft pá hjá sjálfum sjer með ýmsri
spillingu. J>etta er pó sannleikur, sem hjer
um bil enginn neitar, að kirkjulíf vort sje
dauft yfir höfuð, og skulum vjer láta iiggjn
millum hluta hverjum pað sje helzt að kenna,
en pað er lílca sannleikur sem enginn mun
geta neitað, að eins og prestur og söfnuður,
pegar báðir eru hirðulausir, geti deytt og
myrt allt kirkju- og trúarlíf, eins getur
prestur og söfnuður, þegar háðir eru vakandi
og dugandi, mest og bezt í samvinnunni
iífgað og vakið kirkjulífið án pess að puifa
að láta stjórn eða þing hvetja sig. En nu
liefir stjórn og þing att oss sporum sín-
um, nl. með lögum af 27. sept. 1879, svo
að hjer eru allar pær hendur kallaðar til
starfa, sem geta skipt sjer af þessu máli, t>að
er: stjórn, ping, prestar og söfnuðir. Aðvísu
finnst oss lögum pessum í mörgu mjög ábóta
vant, en með ábuga og með lifandi tilfinn-
ingu fjrrir pví málefni, er pau bljóða um, en
af þeim er eiga að framfylgja lögunum geta
pau gjört gagn og það er meining vor, að
sóknarnefndirnar ættu fyrst að snúa huga
sínum og framkvæmdum að pví, að glæða
kirkjulíf safnaðarins, með pví er peirra orka
stendur til, og er pað skoðun vor, að pær
eigi að byrja á því að koma á meiri kirkju-
rækni en víða á sjer stað. Hirðuleysið í
pví að sækja kirkju kenni jeg því, að ann-
aðlivort er bæði prestur óg söfnuður sofandi
eða pá presturinn einungis, og pað er hann
pegar liann vantar fleiri eða færri aí peim
aðalkostum kennimanns, er jeg áður taldi
upp, sem skilyrði fyrir pví, að kirkjulífið
geti orðið presti og söfnuði ánægjulegt. Að
söfnuður sem í raun rjettri á góðan prestsje
ókirkjurækinn á sjer reyndar stað, en kemur
pá vanalega af pví, að hann áður um langan
aldur er vanur við illt, eða ónýtan og hirðu-
lausan prest. J>ar sem pað á sjer stað að
presturinn er hirðulaus, ættu sóknarnefnd-
irnar að láta til sín taka í pví að hannbætti
ráð sitt, eða yrði vikið frá embættinu, og að
hann missti pá peirra hlunninda, sem honum
pað en að nýju, að vefarinn væri saklaus,
og sagði hreint til allra peirra, er sekir
voru með konum. Hann bjó sig síðan und-
ir dauöa sinn með iðran og auðmýkt, og
þegar hann var færður í annað sinn til af-
tökustaðarins, játaði hann pað í heyranda
hljóði, að hann væri hinn verzti stórbrota-
maður.
Vitran.
Fimmta daginn eptir tunglkomu er jeg
vanur að halda lieilagt einsog feður mínir
gjörðu. J>ennan dag fór jeg einusinni
snemma morguns í bað, gjörði síðan morg-
unbæn mina og gekk að pvi búnu uppá
fjöllin, sem liggja kríngum Bagdað: á þoss*
um afskektu hæðum ætlaði jeg að verja
pvi sem eptir var af deginum til kyrrlátr-
ar bænagjörðar og helgra hugleiðinga. Hið
svala !opt, sem jeg andaði að mjer par á