Norðanfari - 30.04.1881, Blaðsíða 2

- 62 —
togadæmanna 1848. Caroline Amalie var
að allra dómi góð og gáfuð kona, gjöful og
lijartaprúð, liún hefir varið milclu fje til upp-
eldis umkomulausum börnum og ganga eig-
ur hennar að mestu til pcss eptir hennar
dag.
* *
*
I Danmörku og um allan norðurliluta
Evrópu hefir verið ákaflega harður vetux-. Frá
pví um miðjan janúar hafa verið hafpök allt
umhverfis Kaupmannahöfn. TJm miðjan marz
hlánaði og varð pá skipgengt út Eyrarsund
svo að Arcturus komst út. ísalögin lxafa
tálmað samgöngum og verzlan og í Kaup-
maunahöfn urðu vörur dýrar og skortur mili-
ill. — |>egar seinast frjettist frá Höfn (21.
marzm.) var par frostlítið, en snjókoma.
F r j e 11 i r.
Erjef úr Seyðisfirði, dag 18. marz 1881.
»Hjcðan er ekkert að frjetta nema á-
framhald hinnar sömu ótíðar og harðinda,
sem gcngið liefir hvíldarlaust í allan vetur.
|*að, sem af er pessum mánuði, liefir pó vcr-
ið nokkuð frábrugðið pví, sem á undan var
gengið, að pví leyti að öðruhverju liafa ver-
ið smáblotar, en peir hafa sjaldnast staðið
lengur en í mestalagi um sólarliring og opt-
ast mildu skcmur, en jafnharðan hefir dunið
3’íir fjúk og frost, og svo stöðugt snjókoma ein
-eptir aðra. Fyrir pessa smáblota er snjólag
pað, sem liggur á jörðunni, margsamanbrætt,
og er pví auðsætt, að dugleg hláka parf til
pess að jörð komi upp til muna. Væri pó mjög
óskanda, að pess væri nú ekki langt að bíða,
pví sagt er úr Fljótsdalslijeraði, að all marg-
ir sje pegar orðnir í heyproti, sem von er
til eptir liinn afarlanga gjafatíma. í fjörðum
vofir ekki enn neinn verulegur voði yfi-r, pví
bæði eru bændur par almennt miklu gripa-
færri en til lijeraðs og eru líka vanir meiri
snjópyngslum og setja pví miklu síður upp
á útigang. En Drottinn má vita, livernig
hjer og annarstaðar rætist fram úr ef liarð-
indin haldast enn nokkuð lengi.
Jeg sje á blöðunum, að Mormona-prest-
arnir, sem lieimsóttu fólk vort í Nýja ís-
landi í fyrra sumar, eru í óða önn að boða
trú sína í Eeykjavík í vetur. Og er auðsætt,
að mörgum pykir peim oflin mótstaða veitt,
frá hálfu lögreglustjórnarinnar, og heimta, að
hið opinbera byrgi munn peirra algjörlega.
Um pað parf ekki orðum að eyða, að pað,
sem Mormonar • pessir prjedika, er hinn við-
bjóðslegasti lygapvættingur, og að hörmu-
legri trú, en trú Mormona er varla liægt að
bugsa sjer, og bið lakasta er, að hún er gef-
in út fyrir að vera kristindómur. Einmitt
pað, að Mormonar pykjast byggja trú sína á
binum helgu ritningum vorum og gjöra sjer
far um, að minnsta kosti í byrjununni , að
koma með greinir úr biblíunni til sönnunar
liverju einstöku atriði villukenningar sinnar,
einmitt potta getur komið mörgum með
daufri kristindómspekking til að fallast á
hina mormonisku trúarvillu. það er auð-
vitað, að ritningargreinir pær, sem Mormon-
ar reyna til að sanna lcenning sína með, sanna
í rauninni ekkert af pví, sexn peir ætlast til
að pær skuli sanna. En með peirri krist-
indómspckking, sem mun bjer á landi al-
mennust, parf enga að furða, pó trúarboð
Mormona, svona vaxið, geti liaft lijer tals-
verðan framgang. Kristindómspekkingin parf
að aukast og trúarlífið almennt að komast úr
peirri deyfð, sem pað nú er í meðal hinnar
íslenzku pjóðar; annars má, pví miður, búast
við, að eins áleitnir og slungnir menn eins
og útsendarar Mormona-ldrkjunnar fái allt of
vel komið lijcr fram ásetningi sínum. Hin
rjettasta og áhrifamesta mótspyrna móti pess-
ari og hverri annari villu trú, ,sem verið er
að tæla almenning til, væri að prestar og
aðrir, sem um pað væri færir, bjeldi opin-
berlega í söfnuðum sínum, samtal við villu-
kennendur pá, sem við er að eiga, sýndi ljós-
lega fram á, hversu fjarstæð prjedikun peirra
er sönnum biblíulegum kristindómi, og neyddi
mótstöðumenn sína til að láta uppskátt pað
hið rnarga og mikla, sem peir kenna pvert á
móti heilagri ritning, hið marga og mikla,
sem peir hafa við hið kristilega evangeli-
um aukið og af pví tckið. En hitt get
jeg ekki skilið , að svo lengi sem Morrnon-
ar ekki með éígin munni kenna neitt pað,
sem kemur í bága Við góða siði og allsberj-
ar borgaralega reglu, verði peim hegnt að
lögum bjer á landi eða bannað að prjedika.
Fleirkvæni er reyndar eitt atriði í trúarkenn-
ing peirra, ^n líklega halda peir pví ekki
opinberlega fram, meðan peir eru að undir-
búa hjörtu, og að minnsta lcosti ekki svo,
að peir pori að hvetja menn til að brjóta
hin gildandi landslög í possu efni. Og með-
an peir ekki verða sannir að pví að gjöra
pað, virðist mjer peim eigi gcta orðið hegnt
samkvæmt 46 grein stjórnarskrárinnar. Og
svo er ennfremur vcl vert að muna eptir pví,
að allar aðrar mótspyrnur en andlegar gegn
villutrúarmönnum verða optast ekki til ann-
ars en styrkja málstað peirra, hversu aumur og
fyrirlitlegur sem hann kann að vera, í augum
trúardaufrar og óupplýstrar alpýðu.
Mjer hefir koinið til hugar út af pví að
jeg veit, að guðspjónustur eru víða á landi
hjer mjög illa sóttar og altarisgöngur fyrir
fjölda fólks alveg úr gildi gengnar, að vel
væri, ef biskup heimtaði við hver árslolí
skýrlu úr hverju prestakalli á landinu um
pað, hve margar guðspjónustur liafa pað árið
haldnar verið í hverjum söfnuði, og eins um
pað, hve margir neytt hafi kvöldmáltíðar
sakramentisins. TJpplýsingar um petta
hvorttveggja gæti að nokkru sannfært menn
um, hvernig kristindómslíf pjóðarinnar — að
minnsta kosti hið ytra — stendur. Yrði
pessar skýrslur almenningi kunnar, er jeg
nærri pví viss um, að mörgum myndi of-
bjóða, hve lítið er um guðspjónustur á landi
voru. En vitaskuld er, að fæð guðspjónust-
anna er nokkru leyti náttúrunni, lands-
lagi og tíðarfari, en ekki mönnum að kenna.
Yiðvíkjandi liinu atriðinu, hve mikið er um
altarisgöngur í hverjum söfnuði, pá hefir upp-
haflega verið svo tilætlast í kirkjulögum peim,
er gilda hafa átt fyrir ísland, að haldnar
væri svo lcallaðar altarisgöngubækur í hverju
prestakalli, enda hefði örðugt verið fyrir
presta, í hvert sinni er peir gáfu sakramentis-
seðil, að muna hvenær sá og sá liafði síðast
gengið til altaris, eins og lögin ætlast til að
gjört sje, ef altarisgöngur fólks væri hvergi
bókijtðar.
Brjef ráðgjafans fyrir ísland til lands-
höfðingjans frá 16. okt. síðastliðna um prje-
dikunartexta —- sjá stjórnartíðindin — pykir
mjer ómerkilegt. J>að er lilægileg ákvörðun,
að liverjum peim presti, sem af sjerstökum
ástæðum prjedikar út af sjálfvöldum biblíií-
texta, skuli uppálagt, að tilkynna pað prófasti;
og pað er ómynd , að úr pví farið var að
rýmlta frelsi ' presta með tilliti til prjcdikun-
artexta, að pá skyldi eklci hugsast annað
heppilegra og eðlilegra en, eins og hjer er
gjört, að gefa biskupi vald til að leyfa prest-
um ár frá ári eða eptir annari reglu að prje-
dika til skiptis útaf liinum svo nefndu «guð-
spjöllum« og «pistlum», og ennfremur «um- ’
vissan tíma» útaf öðrum köflum hins Nýjatesta-
mentis, eða litlu fræðum Luthers. Við petta
*) J>ess ætti og að geta, af hvaða or-
sökum messufall hafi orðið, hvaða daga
og hve opt ungdómurinn liafi verið spurð-
ur á kirkjugólfi eða eptir messu eða aðra
daga, hvað opt fermiugarbörn yfir heyrð
og hvort prestur hafi húsvitjað á hverjum
bæ i prestakallinu einu sinni eða tvisvar
á árinu. Ritst.
numinn skundar von Brage til heitmeyjar
sinnar með pær ieiðu frjettir, að hann fái
cigi inngöngu miða, pví peir hafi allir verið
upp seldir. Teresu og móður hennar fjell
petta pví ver, par sem pær liöfðu keypt
sjer nýja búninga sem vel áttu við petta
tækifæri. En einmitt pegar pau eru að
ræða um petta, koma fjórir inngöngu mið-
ar og brjef frá Jónasi Dugge. Hann biður
kvennfólkið að nota sjer pessa fjóra miða,
en pað sje ekki svo að skilja, som pær
hafi sjer nokkuð að pakka, pví allan fyrri
hluta dagsins haíi nógir miðar fengist, og
peir sjeu nýlega uppgengnir.
Herforinginn froðufellti af vonsku.
Fyrst vill hann senda miðana til baka eða
að minnsta kosti peninga fyrir pá, en
kvennfólkið aftekur pað í alla staði.
J>að hjálpar ekki að sýna peim manni
ókurteisi, sem i rauninni hefur aldrei gert
oss annað en gott.
í>að er alvog rjett móðir mín, sagði
Teresa, og datt um leið í hug dansleikur-
inn. Að loknum söngnum um kvöldið fann
Jónas Dngge af hendingu mæðgurnar og
herforingjann fyrir utan leikhúsið. Jegparf
ekki að geta pess, að pær piikkuðu honum
mjög innilega fyrir velgjörning hans, en
herforinginn nisti tönnum einsog hungraður
Krókódíll.
Hún syngur englum líkast, sagði
Dugge, en jeg sje á herforingjanum, að
bonum pykir ekkert varið í Oatalani, og ef
til vill í söng yfir höfuð að tala. Mig
furðar pað annars elcki, pessir sífeldu
trumbuslættir, hljóta að eyðileggja að lok-
um jafnvel hið bezta söngeyra. Söngurinn
er alveg nauðsynlegur, hann huggar pegar
illa liggur á manni, og eykur gleðina pá
menn eru glaðir. Sá, sem elcki hefur til-
firiningu fyrir söng, eða liefur misst hana,
hann er sá ógæfusamasti maður á jörðunni
og liann gjörir aðra jafn ógæfusama sjer;
pví enginn hörpuhljómur heyrist
pegar hinn vondi andi kemur yfir
s á 1....... Er pað ekki satt ungfrú
Terosa?
Jú, vissulega.
IJef jeg ekki rjétt að mæla frú góð?
J>að liggur í augum uppi.
það var einsog herforinginn hefði
gleypt lieilan lönguhrygg.
Svona var nú ástatt, pegar herra
Malmström, sem haíði íerðast langt burtu
kom aptur til Stokkhólms. Hann komst að
pví að ekki hafði herst á einingarbandinu
milli kvennfójksins og hins til komandi
tengdusonar, og hjelt hann pví ráðlegast
að fresta ekki brúðkaupinu lengur. Án
pess að segja konu sinni og dóttur frá, fór
hann einn góðan veður dag með herforingj-
anum til prestsins, til að biðja hann að
lýsa. Menn gætu getið pess nærri hvernig
peim varð við, er peim var sagt, að á und-
an væru komin mótmæli gegn hjóna bandi
possu. (Framhald).