Norðanfari - 14.06.1881, Blaðsíða 3

var hann af undirrjettinum útnefndur óvil-
hailur, samkvæmt yfirrjettar dómi, til að
meta fjártjón í skaðabótamáli, milli vellauð-
ugs présts og bláfátæks bónda. Málið reis
útaf pví að presturinn byggði öðrum manni
ábýli fátæklingsins, án pess að byggja hon-
um út; hraktist svo fátæklingurinn burtu
frá heimili sínu fyrir harðýðgi hins nýja
landseta prests, Málið stóð yfir í 4 ár og
fjell á prestinn yið yfirrjettinn, hvar prest-
urinn var dæmdurtilað bæta fátæklingnum
fjártjónið, en var takmarkað pannig, að
fátælingurinn mátti ekki fá meira í fjártjóns-
bætur en 600 krónur. Hann lifði pessi 4 ár
á sveitarstyrk og skuldafje, samt gjörir
hr. Stefán svo vel að hann semur álitsgjörð,
og pað verður niðurlagið, að fátæklingurinn
hafi haft hag á að vera hrakinn af heimili
sínu á áðursagðann liátt, og ætti pvi engar
skaðabætur, og fjekk hann pví ekkert.
Alitsgjörð pessa samdi hann pannig, að
hann ljet fátæklinginn ekki vita pá hann
gjörði þetta, pví síður að kveðja liann, til
að gefa til kynna fjártjónið og leggja fram
gögn og skilríki fyrir pví, hvort Stefán
hlaut mildð að paklca pvi, að ekki eru
nema 4 milur milli bústaða peirra. Músiije
liann liafi gjört pað óviljandi. Pleiri
dæmi, svipuð pessu, eru hjer kunn, sem
snerta ófrjálslyndi hans. Jeg hlýt að nefna
pað matar ást, sem kaus hann til alpingis,
pví að jeg get ekki ætlað neinn svo blind-
ann, að hann beri traust til pessa manns,
nema eins og áður er ávikið, og enda þótt
hann vilji ráðfæra sig við budduna sína
hefir hingað til svo á henni staðið, að það
hefir ekki verið til neins; að vísu kunna
lirossakaupin í sumar, að liafa gjört hana
máttuga.
f>að er hörmulegt, að pjoðin ekki skuli
öf öllum mætti, nota pað frjálsræði, sem
hún hefur með löggjafarþinginu, nl. að
velja pangað sem vitrasta menn og pjóð-
hollasta, pví að ef peir eru ekki til innan
kjördæmis, má fá pá utan kjördæmis hvað
hjer var ekki pörf í petta sinn.
Grein pessa bið jeg hinn heiðraða rit-
stjóra Norðanfara að taka inn í blfcð sitt.
Reynivöllum 9. nóvember 1880.
Eyjúlfur Runólfsson.
í Norðanfara 20. ári nr 11—12 er all-
löng grein u® landshagi í Skaptafellssýslu, og
hann nú að hann sætti laganna ströngustu
hegning, pvi ag hjer ætti engin miskunn að
oiga sjer stað, og pegar bann fengi strákinn
heim aptur, p;\ skyldi hann sannarlega skóla
hann til og bæla niður í honum spiliingu
hans. Nóg er nú komið segir Justitsráðið
með skipandi róm, gjörið svo vel og gangið
inn í hina stofuna, jeg parf enn að tala dá-
lítið við drenginn. Móðurbróðirinn fór, og
varla var búið að láta aptur dyrnar á eptir
lionum fyrri en að andlit Bræstrups sýnd-
ist allt annað. Öll beyskjan og harkan, sem
sýndist vera í pví, var sem liorfin og sem
hliðubi’os á vörum haris, og út úr augum
hans skein mannúðin og hjartagæzkan, svo
að Kristján í trausti pessa færði sig nær
honum, pá er hinn benti honum og mælti
orð pessi: Kondu nær mjer litli drengur
minn, og segðu mjer hvernig allt hefir geng-
ið til, en segðu satt, heyrir pú pað, segðu
satt. Kristján geklc nú fast að borði Just-
itsráðsins, og horfði á hann, 0g ]eit ekki af
honum fyrri en að hann hafði lolcið sögu
sinni, og sagt hið greinilegasta og ráðvand-
legasta frá pví hvernig að hann hefði stolið
dúunum og hverjar orsakir hefðu verið til
pess. 0skugrái liturinn á kinnum hans
hvarf smátt og smátt, en angurstárin hrundu
er sá kafii greinar peirrar vel saminn að pví
leyti sem vötn, sandar og jöklar eyðileggja
Skaptafellssýslu, og pví er allt erfiðara til
framkvæmdar í búnaðarháttum hjer í sýslu
en víðar annarsstaðar á iandinu. En höfund-
ur greinarinnar hefði átt að geta þess, úr pví
hann fór að lýsa kostum og ókostum lands-
lags lijer, að hjer í Austur-Skaptafellssýslii er,
auk eyðilegginga af vötnum, annar aðal galli,
sem er afrjettaleysið fyrir fjenað á sumrin
svo allt verður að ganga í heimahögum, geld-
fjenaður, stóð og nautpeningur, og pví eru
afnot af búpeningi sárlítil í samanburði við
aðra landsfjórðunga og petta ollir pví, að
Skaptfellingar fremur öðrum bafa minni efni
að byrja á stórkostlegum fyrirtækjum. |>ó
menntunarleysi og framtaksleysi kunni að á-
liti höfundarins að ráða úrslitunum, pá get
jeg að öllu leyti ekld verið hinurn nafnlausa
greinarsmið samdóma par um.
í niðurlagi liinnar löngu greinar kemur
greinarliöfundurinn með sögu af kjörfundin-
urn í Austur-Skaptafellssýslu í haust; af pví
mjer pykir höfundurinn par svæsinn með ó-
sannindi um mig, pá hlýt jeg að svara því,
par segir hann meðal annars: «Nú hafði lengi
verið klifað á því í Nesjum af hinum gamla
pingmannr Stefáni Eiríkssyni á, Árnanesi og
sumum venslamönnum hans er me’stir eru
par virðingamenn, að eigi mætti kjósa em-
bættismann á ping hversu frjálslyndur sem
hann væri, og að öðru leyti líklegur til ping-
setu». í pessu dirfist höfundur greinarinnar
að bera á borð fyrir íslendinga megn ósann-
indi urn mig, jeg befi aldrei talað pvílík orð,
einungis befi jeg sagt um kosningar til al-
pingis í haust, að pað væri sorgleg apturför
af íslendingum frá pví sem verið hefir, ef peir
nú við þcssar kosningar skyldu kjósa tóma
embættismenn á ping, sama skoðun befir
komið fram í blöðum Vorum frá merkari
mönnum mjer fyrr og síðar. pað ernúauð-
beyrt á öllu sem greinarhöfundurinn segir um
kjörfundinn hjer í haust, að honum hefir stór-
lega gramist að Jón próf. í Bjarnanesi skyldi
ekki ná kosningu, par sem hann segir að hin-
ir merkustu bændur liafi verið fastráðnir í
að slripta um þingmann, hverjir erunúpessir
merkustu bændur? pað munu eiga að vera
Sigurður á Tvískerjum (fyrst skal frægan telja),
Bjarni á Hnappavöllum og Jón í Holtum, ætli
jafnframt ofan kinnar bans. ]pað var sem
hann liefði grun á því, að petta væri ekki
dómarinn sjálfur, sem ætti tal við hann,
heldur prestui’, og pá Jústitsráðið spurði
liann um heimili hans, skýrði hann afdrátt-
arlaust, en án pess pó að ýkja neitt, hve
bághorín kjör sín væri. Ekki einu sinni
tók Bræstrup fram í frásögn lians, heldur
sagði að eins hum! hum! Að pessu loknu
kallaði hann aptur á móðurbróður drengs-
ins inn i stofuna. Jeg er nú húinn að tala
við drenginn segir Justitsráðið, er pað allt-
af ósk yðar að barninu sje hegnt? Hvort
jeg óska pess, já hvort jeg óska pess, nei,
jeg krefst pess að honurn sje hegnt sem pjóf.
Hjer er ekki verið að tala um, hvað pjer
viljið segir Justitsráðið með voldugum róm,
hjer er einungis verið að tala um hvað jeg
vil og jeg vil ekki, sem er pað, að enginn
pjófsdómur skal verða kveðinn upp um
hann, verði komizt hjá pvi, skiljið pjer mig
nú ? Já herra Jústitsráð, svaraði móður-
bróðir Kristjáns, sem mót vilja sinum fann
að Bræstrup mátti betur; en eigi drengur-
inn engri hegningu að sæta, þá viljegheld-
ur ekki sjá hann framar í minum húsum.
þá verður drengurinn hjer kjur, segir Bræst-
rup með alvöruróm, pá skal jeg sjá um hann.
Guðmundur í Hoffelli og aðrir Nesjabændur
sem kusu mig megi ekki vera með pessum
merku lierrum, jú sanuarlega, en fremur segir
höfundurinn að Jón prófastur og Sigurður hafi
við kosninguna, viljað lofa almennings vilj-
anum að koma frjálslega fram, þetta er nú
mikið ljett sagt, prófastur hafði pó með sjer
2 menn á kjörpingið sem ekki liöfðu kosn-
ingarrjett, til að hóa saman atkvæðum handa
sjer, en mjer fylgdi enginn slíkur herra, enda
höfðu allir fúsan og frjálsan vilja rneð kosn-
ingar sínar fyrir áliangendum mínum, og pó
nú að kosningar lijer í liaust eigi ekki að áliti
höfundarins að lýsa háu menntunarstigi á þeim
sem kusu mig, pá læt jeg ósagt hve mörg-
um tröppum liærra þeir standa sem kusú pró-
fastinn, að minnsta kosti lýsti pað ekki háu
menntunarstigi lijá Jóni prófasti sjálfum par
sem bann eptir afstaðnar þessar kosningar
bafði jafnvel hótanir í frammi við landseta
sína og sveitarfjelag sitt, slíkt er pó alls ekki
að lofa almennings viljanum að korna frjálslega
fram, og pó prófastur hefði orðið pingmaður
í staðinn minn, mundi hann hafa brostið
kraptana að koma öllum sínum bezta vilja
fram, pví ef höfundur greinarinnar hefir
nokkurntíma lesið pingtíðindin, pá mun hann
geta sjeð að það eru fleiri pingménn en jeg
sem ekki liafa komið öllum sínum uppá-
stungum fram. Jeg vona að hinn háttvirti
ritstjóri Norðanfara taki línur pessar sem fyrst
í blað sitt úr pví hann tók hina umræddu
grein sem að eins birtist undir fölsku flaggi
með tölustöfunum 10J-2.
Stefán Eiríksson.
Póstgufnskiplð Arcturns hafnaði sig
hjer að áliðnum degi 8. þ. m. hafði hann eius
og áður frjettist hingað, snúið aptur frá ísn-
um við Langanes og hjelt paðan suður og
vestur fyrir land og svo hingað, en hitti á
þeirri leið engan ís fyrri en á Skagafirði, hvar
hann varð að fara inn að austan og síðan vest-
ur á Sauðárkrók. Með skipinu kom hingað
fátt af farpegjum og var einu peirra herra
kaupmaður Chr. Johnason; en hjer bættist
við pá allt að 20 manns. Meðal peirra er
hjeðan fóru, var herra prófastur R. af Dbr.
Daníel Iíalldórsson og frú hans ásarnt
3. börnum og 2. fósturbörnum þeirra, fiytnr
Móðirbróðir Kristjáns var nú hjartanlega
ánægður með petta, og þóttist nú heppinn
að purfa ekki framar að sjá fyrir Kristjáni,
en samt sem áður kvaldist hann af peirri
hugsan, að hann hefði nú engan til pess að
skeita skapi sínu á. Allt petta sagði faðir
minn mjer seinna; en hvað af Kristjáni varð,
viási bann eins litið og jeg.
Einmitt 30 árum seinna, eður árið 1855,
gekk jeg um miðdegisbil einn góðan veður-
clag yfir kongsins nýja torg fram undan
Hestinum, mætti jeg par ókenndum manni,
sem mjer sýndist á líkum aldri og jeg, og
jeg hefði helzt getið upp á að liann væri
sannur Englendingur eða pó heldur Amer-
íkumaður, ef að hann ekkí á reglulega breiðri
Kaupmannahafnardönsku befði ávarpað mig
góðan dag Jörgen, hvernig líður pjernúna?
Jú pakka pjer fyrir, svaraði jeg, en dróg
heldur niður í mjer. Jeg verð að játa að
jeg ekki þekki pann mann sem jeg hefi pá
æru að tala við. Jpú vilt máske ekki kann-
ast við mig dúanna vegna? Dúanna vegna,
sagði jeg, hvað meinið pjer með pvi ? Dú-
unum sem jeg stal í stóra strandstræti og
seldi Vestergaard. Kristján! kallaði jeg upp
með sama og greip báðar hendurhans, Guð
blessi pig! Hvaðan kemurðu ? Hann tók