Norðanfari - 21.06.1881, Blaðsíða 4

útigangui' mikið og eru nú liross að drepast
smátt og smátt i útigöngusveitunum. Voður-
batinn , sem enn pá helzt kom lijer með
aprílm. byrjun. Var pess mjög þörf, pví
allur almenningur var kominn í heypröng
og olli pví mest óforsjáleg ásetning ofmargra
lirossa, hjargálna bændur höfðu petta 20
til 30 hrossa og par yfir. það er enn
eins og J. Espölin segir: „Flestir leggja
mjög hug á hrossaeign og um petta má
enga reglu skipa nje hóf á hafa“. Betur
að pessi vetur gæti kennt mönnum að setja
forsjálega á heyin. Fremur var talað um
að pröngt liefði verið um matföng hjer
syðra, og pó eigi hvað minnst í höfuð- .
staðnum, en nóglegt hvað par hafa verið af
bjór og spritti! Undarlegt fyrirhyggjuleysi,
að draga aðfiutning á nauðsynjavörum til
vetrarins. Island verður pó jafnan langt
frá öðrum löndum, og hafsmegin mikið í
kringum pað, harðsótt og sollið einkum á
vetrardaginn.
Hjer á landi hefir kúm fækkað á pess-
ari öld.
Jeg held petta verði ekki svo affaragott.
Síðan kúnum fækkaði hafa menn misst
mjólkina, sem menn á veturna lifðu svo
mikið af fyrrum og sem mönnum var bæðí
drjúg og dýrmæt í skamrati. Nú hafa
menn í stað mjólkurinnar orðið að útvega
sjer aðkeypta björg einkum úr kaupstöðum,
af pessu liafa leiðt kaupstaðaskuldir og inn-
leiðst ýms eyðsla“.
(A ð s c n t).
Efri deild alpingis. Eitt hið
mest áríðandi starf, sem alpingismenn purfa
að búa sig undir, áður en peir koma saman
nú í sumar er að kjósa menn í efri deildina.
þeir menn, sem nú verða kosnir til að sitja
1 efri deildinni, með hinurn konungkjörnu,
eiga að visu hin næstu 3 alpingis ár, og ef
kosningarnar takast ekki vel 1881, er ekki
hægt að bæta úr pví aptur, fyrr en kosning-
artímabilið cr um garð gengið eða á alpingi
1887.
þegar kosið var í efri deildina 1875 höfðu
menn óljósa hugmynd um hvernig flokkaskip-
unin myndi verða á hinu löggefandi og fjár-
veitandi pingi. Menn töldu pað sjálfsagt, að
allir pjóðkjörnir pingmenn yrðuað verafram-
faramenn. aptur á móti grunuðu menn hina
konungkjörnu um gæzku, og til pess nú að
geta veitt peim öflugt viðnám, kusu menn
suma af hinum lielztu framfaramönnum pings-
ins eins og t. d. síra Benidikt Kristjánsson
og Sighvat Arnason í efri deildina; cn pað
leið ekki á löngu fyrr en pjóðkjörnir menn
ljetu í Ijósi í neðri deildinni skoðanir, sem
jafnvel konungkjörnir apturhaldsmenu myndu
hafa fyrirorðið sig fyrir að játa; framfaramenn-
ina vantaði einkurn á pinginu 1875 kjark og
Ijör til að sameina sig gegn pessurn aptur-
halds kenningum, er peir sízt liöfðu átt von
á paðan er pær komu frá, ogafleiðingin varð,
að framfaramennirnir rjeðu í rauninni litlu
eða engu livorki í efri nje í ncðri deildinni.
Launabætur handa hálaunuðuni embættis-
mönnum, sem enginn framfaramaður hefði
fállizt á í öðrum löndum eða sjer í lagi hjá
bræðrapjóðum vorum, Dönum, Norvegsmönn-
uin og Svíum, voru játaðar jafuvel í neðri
deildinni af greindum bændum, og mun það
einhverntíma pykja eptirtektiivert, að neðri
deild alpingis veitti bæði 1875, 1877 og 1879
mörg embættislaun yfir 2500 kr.; par sem
liins vegar neðri deild ríkispingsins í Dan-
mörku sem er langtum ríkara land en Island,
hin sömu ár aptur og aptur neitaði að hækka
laun, fram yfir tjeða upphæð og loksinsl881
var hleypt upp af peirri ástæðu, að það vildi
að eins veita þeim embættismönnnm launa-
bót, er höfðu minni laun en 2500 kr.
Allir vita, hverjum petta er að kenna
eða að pakka, allir vita, að hefðu pjóðkjömir j
apturlialdsmenn verið kosnir í efri deildina
1875, hefðu hin árlegu gjöld landsins til em-
bættislauna verið rúmum 30,000 kr. minni, ;
en pau nú eru; vjer hefðum getað lagt helm-
ingi meirafjetil vegagjörða og til að efla
atvinnuvegi landsins, en vjer nú erum
færir um; laudið liefði ef til vill haft færri
lærða lækna, en það hefir; en ofsóknir liefðu
pá heldur engar verið gegn ólærðum læknum.
Prestsembættin hefðu ekki fækkað um einn
fimmta part en ef til vill heldur fjölgað, og
liver veit, nema þá hefði mátt fækka sýslu-
mönnum að mun í stað þess að fjölga þeim
eins og alpingi gjörði 1877*. Sumir af prest-
unurn hefðu haft svo lítið minna í laun að
krónutali; en tekjur peirra liefðu ef til vill
samt aukist meira en svaraði krónu-uppbótun-
um, er þeir hafa fengið úr landssjóði; pví
hin drjúgasta launabót lianda prestastjettinni
er efling búnaðar. Engar tekjur prestsins eru
eins affarasælar og pær, sem hann hefir af
búi sínu, og allt það fje, sem lagt verður til
að bæta vegi og auka samgöngur bæðiinnan-
lands og við önnur lönd, til að efla búnaðar-
menntun og búnaðarlag og til að styðja pá
atvinnuvegi, er standa í nánu sambandi við
búnaðinn, mun reynast ekki að eins landinu
í lieild sinni en einnig hinum einstöku bú-
endum og af þeim ekki sízt prestunum fullt
eins drjúgt og krónu-uppbætur á einstökum
brauðum. Yerði atvinnuvegir landsins efldir,
koma launabæturnar handa prestastjettinni af
sjálfu sjer; en verði bændum ekki hjálpað
áfram; eigi allur þorri bænda að búa við hin
sömu vesældarkjör, og peir hafa búið við hing-
að til, pá er ekki víst að peir endist til að
greiða gjöldin í landssjóð, og hvað verður þá
ur öllum laununum og brauðauppbótunum?
Yerði framfaramennirnir á alpingi og
fyrir utan alpingi mjer samdóma urn pað,
sem jeg pannig hefi tekið fram, pá er einnig
ljóst, að mjög mikið riður á að liaga kosning-
unum í efri deildinni öðruvísi, en áður hefir
átt sjer stað. Menn þeir, sem óska að nýr
andi komi fram á alþingi í stað pess sem
ríkt hefir á pingunum 1875—1879, purfa
fyrst og frernst að hugsa um að útvega
stefnufastan frjálslyndan meiri hluta
í neðri deildinni og einn hinn bezti veg-
ur til þess er að kjósa í efri deildina pá
apturhaldsmenn er. urðu pjóðkjörnir l haust
og sem helzt er hætt við, að spilli góðum
samtökum framfaramanna í neðri deildinni-
J>að gjörir minna til, pó apturhaldsflokk-
urinn verði þar með efldur í efri deild-
inni. Hann hefir öll róð í þeirri deild, hvort
sem er, og ráð hans eru ekki hættuleg, ef
fastur og skynsamur framfaraflokkur er til í
neðri deildiiini til að mæta honum í sain-
cinaða pinginu, pví pað er mikill kostur á
stjórnarskrá vorri, að í hinu sameinaða pingi
ræður atkvæðafjöldi úrslitum allra mála, og
neðri deildin getur pví, ef pingmenn liennar
eru einbeittir. og gott samkomulag er milli
peirra, ráðið öllum máluin, er svo langt koma,
pó allir efri deildarmennirnir sjeu á móti.
Iíeyndar getur efri deildin fellt málin, áður
en pau koma í sameinað ping; en flestir aptur-
haldsmenn vorir eru embættismenn. það parf
pví varla að óttast, að peir verði framfaramönn-
*) Sjerstakt sýsluemhætti í Kjósar- og
tíullbringusýslu, aðskilið frá bæjarfó-
getaembættinu.
um pingsins mjög andvígir í málum sem ekki
snerta embættisstjettina, og sást pað opt við
atkvæðagreiðslur í efri deildinni á pingum
1875, 1877 og 1879, að hinum konungkjörnu
væri ekki mjög annt um önnur mál. En
pað mál, sem mest er í varið og sem fram-
farir landsins eru mest undir komnar getur
efri deildin ekki fellt, pað þarf hún nauðug
viljug að láta koma í sameinað ping — og
pað er fjárlögin. J>au purfa að af-
greiðast frá pinginu, hvorug pingdeildanna
mun pora að taka á sig þá ábyrgð að fella
p a u, pau verða pví, hvernig sem fer, að koma
1 sameiginlegt ping, ef deildirnar eru ekki sam-
dóma og þeim geta pess vegna framfaramenn
pingsins ráðið að öllu leyti, ef peir kjósa svo
í efri deildina, að kraptarnir tvístrist eklci,
en framfaramennirnir pvert á móti læri að
vinna saman í góðri eindrægni. Fyrst þá er
von á að fóst stefna verði í störfum framfara-
manna vorra, og að peir menn, sem mesta
liafa þekkingu og einlægastan vilja til að efla
framfarir landsins geti varið landsfjenu á liag-
anlegasta hátt og fundið pau ráð, er duga til
að rífa ísland og íslendinga upp úr niður-
lægingarástan'di pví, er vjer allt of lengi höf-
um verið í. E.
* *
*
Af pví ofanskrifuð ritgjörð barst ossekki
fyr en 19. p. m., en blaðið pá var fullsett,
vonum vjer að liinn háttvirti höfundur og
lesendur vorir misvirði ekki við oss pó hún
komi aptast í blaðinu. Ritstj.
19. p. m. um morguninn kora hingað
gufuherskipið „Ingólfur“ og seinná um dag-
inn póstgufuskipið „Yaldimar“, bæði að
sunnan úr Reykjavik og vestan fyrir land
hingað. Með „Valdimar11 voru nokkrir far-
pegjar, par á meðal lierra kaupstjóri alpm.
Tr. Gunnarsson, systir hans ekkjufrú Hav-
stein og síra Andrjes Hjaltason, faðir herra
skólastjöra J. A. Hjaltalins.
Inn- og útlendar frjettir i næsta blaði.
A u g 1 f s i n g a r.
— Sex hepti af 1. bindi alþingistiðinda
1879. sem komu án utanáskriptar liggja hjá
mjer. Rjettur eigandi gjöri svo vel að segja
til sín.
Grenjaðarst. póstafgreiðslu 17. júní 1881.
Sigfús Magnússon.
— 5 krónur fyrir falleg valsegg gef-
ur undirskrifaður.
Múla 17. júni 1881.
Sigfús Magnússon.
— Fyrir nokkru siðan fannst á Oddeyri
mislit snúra vafin í stranga og innaní brjef,
sem geymd er hjá ritstjóra „Norðanfara“.
— Hjer með sel jeg og afhendi fjár-
mark mitt: sneitt framan hægra og gagn-
bitað undir, hvatt vinstra og fjöður aptan
Guðm. Jónatanssyni bönda á Brettingsstöð-
um á Flateyjardal i Hálshrepp.
Staddur á Akureyri 15. d. júní 1881.
Einar Guðnason.
— Fjármark Guðlaugs Eirikssonar á
Steinkirkju í Fnjóskadal: í Hálshrepp sneið-
rifað framau gagnbitað liægra sýlt gagn-
bitað vinstra.
— Brennimark Árna Frímanns Magnús-
sonar að Múla í Helgastaðahrepp A F M.
Fjármark Arna Jónssonar á Reykjum
í Húsavíkurhrepp í þingeyjarsýslu: Blað-
stýft aptan liægra, miðhlutað í stúf vinstra.
Brennimark: A. J. S.
Eigandi og ábyrgðarm.: Björn Jónsson.
l’rentsmiðja Norðanf. B. M. Stephánsson.