Norðanfari - 15.11.1881, Blaðsíða 1

21. ár.
Nr. 3-4.
i\«ROAim
F r j e 11 i i* ií 11 e n d a r.
Kaupmannahöfn 29. sept. 1881.
f>á er vjer rituðum yður síðast, 27. f.
m., gátum vjer pess, hve litla von menn
gjörðu sjer um að Garfield, forseti Banda-
ríkjanna, mundi batna af áverkanum og er
nú sú ®tlun manna fram komin. Hann
andaðist mánudagskveldið 19. þ. m. á bað-
staðnum Longbrauch, pví að þangað liafði
hann verið fluttur frá Washington nokkru
áður. Garfleld var fæddur 19. nóv. 1831,
og var eigi af háum stigum, en með frábærri
starfsemi og dugnaði, er hann sýndi í hverju
pví, sem hann tókst á hendur, ávann hann
tjer traust og hylli landa sinna, sem á síðast-
liðnum vetri kusu hann til forseta hins mikla
þjóðveldis, sem honum auðnaðist þó ekki
lengi að stjórna, því að forsetastörf hafði
hann a hendi að eins rúma 4 mánuði. það
er Þvi auðvitað> að á þessum skamma tíma
hefir hann^ eigi fengið miklu framgengt af
þeim umbótum, sem hann hafði í hyggju að
koma á, en öllum kemur þó saman um, að
hann liafi verið einn af hinum nýtustn for-
setum, sem Bandaríkin hafa nokkru sinni
átt. , Lík hans er þegar flutt til Cleveland
lnó og \ar jarðað þar eptir ósk hans
sjalfs. — Garfield var enginn auðmaður talinn
af Ámenkumönnum, þó er sagt að eigur hans
mum verða virtar á 30—40 þúsundir dollara.
Chester Arthur, sá sem var kosinn vara-
orse í i vetur, tók þegar daginn eptir dauða
Garflelds vrð forsetastörfum, og þó að hann
væn a ur oinn af helztu mótstöðumönnum
ans, þa hefir hann þó nú þegar lýst því,
a nmn mundi í sem flestum atriðum fylgja
íam hinum sömu skoðunum og stjórnar-
a um, sem hinn látni forseti hefði byrjað
a, en a hefir hann óskað að ráðaneyti það,
sem nú er, haldi áfram störfum sínum óbreytt
með öllu.
Nú er svo komið að flest ríki Evrópu
ha a I*111.?! þangað er allar stjettir þjóðfjelagsins
senda fulltrúa sína um lengri eða skemmri
tima til þess að semja lög og' gjöra skipun
á ýmsum þeim greinum, er snerta ríkin í
lieild sinni, hður því sjaldan nokkurt ár svo,
að kosningar fari eigi fram einhversstaðar, en
þó mnnu þingkosningar sjaldan eða aldrei
hafa í jafnmörgum löndum borið upp á ,sama
ár, eða öllu heldur sumar, sem það er nú er
að líða. Yjer höfum áður minnst á afdrif
kosninganna á Frakklandi, því ríkiTsem um
langan aldur heíir verið helzta forgönguríki
álfu vorrar, og sem því verður að veita mesta
athygli þegar um stjórnarmál er að ræða.
Sama daginn sem kosið var á Frakklandi
(21. ágúst), fóru og flam kosningar á Spáni
og Portúgal, enn fremur hafa kjörþing verið
haldin í Ungaralandi, Búlgaríu, Hollandi,
Bajern, Saxlandi og víðar og þá mega mönnum
vera minnisstæðar kosningarnar hjer í Dan-
mörk. Á Spáni hafa kosningarnar gengið
hinu «frjálslynda» ráðaneyti Sagasta og hans
kumpánum mjög í vil svo að meir en 3/1
hlutar þingmanna eru á hans bandi og eru
því líkur til að stjórnin sýni nú meiri rögg
á sjer og framkvæmdir til hins betra — þar
Akureyri, 15. iióvemher 1881.
sem hún virðist liafa meiri liluta þjóðarinnar
með sjer — en opt hefir verið að undanförnu,
því að þar hefir löngum gengið á ýmsu og
margt farið ver en skyldi. í Portúgal hefir
einnig frjálslyndi flokkurlnn orðið ofaná og
það svo rækilega að einungis Vs hlnti þing-
manna er talinn heyra til flokks mótstöðu-
manna meiri hlutans. —■ 1 Búlgaríu, Bajern
og Saxlandi og að noklrru leyti í Hollandi
urðu þar á móti apturhaldsmenn fyllilega
yfirsterkari þrátt fyrir allar mótspyrnur; og
koma afdrifin hrátt í Ijós í Búlgaríu með
því að fulltrúarnir seldu Alexander fursta
þegar alræðisvöld í liendur um 7 ára tíma;
þar á móti fór frændum þeirra í Ungaralandi
öðruvísi því að þar hlutu kosningu svo margir
af flokki hinna frjálslyndari manna, að meiri
hluti hinna nýju þingmanna fylgja þeim
merkjúm gagnvart apturhaldsmönnum, er
fækkað hafa að mun.
Hinn 9. þ. m. varð upphlaup allmikið
á Egiptalandi. J>egar á dögum ísmails
Egiptajarls bryddi á óeirðum þar í landi
einkum meðal herliðsins, en eptir að honum
var vikið frá völdum 1879 hefir meira á því
borið, enda þykir hinn núverandi jarl, Tevfik
Paseha, fremur duglítill maður. Orsakirnar
til þessara uppþota eru mestmegnis þær,
að mikill þorri embætta í landinu og sjer í
lagi öll æðstu embætti í hernum eru í
höndum útlendinga en innlendum mönnum
er synjað þeirra — af þessu rís óánægjan.
Káðaneyti það, sem Tevfik tók sjer þegar
hann tók völdin, má þó njóta þess sannmælis,
að það hefir í mörgum greinum komið til
vegar næsta þarflegum endurbótum, en það
hefir eigi ráðið bót á aðalmeininu heldur
þvert á móti æst herinn enn meir bæði með
strangari aga og með þvi að minnka herinn
og skerða hlunnindi hans á ýmsan hátt. Nú
tóku sig saman 4 þús. hermanna undir forustu
þess manns, er El-Urabi heitir, og fóru al-
vopnaðir til hallar jarlsins og kröfðust þess,
að hann tæki sjer nýtt ráðaneyti eptir þeirra
tillögum, en þó að jarlinn hefði mikið lið til
varnar og upphlaupsmenn væru hógværir
mjög, eptirþví sem vænta mátti, þá sá hann
sjer eigi fært að standa í móti og fengu
upphlaupsmenn flestum kröfum sínum fram-
gengt t. d. nýtt ráðaneyti og varð Sherif
Pascha forseti þess. f>að er nú að mestu leyti
undir honum komið, hversu þessurn breyting-
um reiðir af og hvert þær verða til nokkurra
verulegra heilla. Tyrkjasoldán þykist náttúr-
lega eiga rjett á að hafa bönd í bagga með
stjórn Egiptalands, en hvorki Englendingar nje
Erakkar munu una því að hann auki þar
völd sín fram yfir það er góðu hófi gegnir,
enda er einkum Englendingum mjög áríðandi
að geta haft fastan fót á Egiptalandi sökum
eigna sinna í Asíu.
Prá viðureign Prakka og Afríkumanna
hafa nú all-lengi eigi borizt ljósar fregnir.
En af öllu því sem frjetzt hefir má þó ráða,
að Frakkar eiga fullt í fangi við uppreistar-
menn, valda því að miklu leyti vegleysur og
ókunnugleikur þeirra á landsháttum þar suður
stórorustur hefir slegið, en þær. hafa eigi
verið margar; aptur á móti gjöra uppreistar-
menn Frökkum allt það ógagn, sem þeir
mega, frá fylgsnum sínum og drepa þá hvern,
sem þeir ná í, spilla járnbrautum og öðrurn
vegum, sem Frakkar urðu að leggja, en hafa eigi
nógan mannafla til að verja á hverjum stað.
Landsbúar eru og Frökkum næsta erfiðir og
ótryggir og Iandstjórinn sjálfur er jafnvel
grunaður um að róa undir uppreistarmenn,
þó að ekki hafi það enn orðið sannað upp á
hann.
í öndverðum þessum mánuði lögðu þeir
fund með sjer Alexander Ilússakeisari ogYil-
hjálöiur Prússakeisari; fór öll sú ráðagerð
með slíkri launung, einkum í Rússlandi, að
fáum var kunnugt um brottför keisarans fyr
en hann var kominn langt á haf út. Fund-
urinn vnr í Danzig þann 9. þ. m.. Eins og
vant er að vera við slík tækifæri urðu blaða-
menn allir og stjórnargarpar upp til lianda
og fóta og kom hver, sem betur gat, með
getur og spár um tilefni fundarins og þýðing
þá, sem hann kynni að hafa fyrir keisararíkin
í álfu vorri — því Austurríki varð náttúrlega
að vera þar með, það er svo nátengt pýzka-
landi. — J>að sannasta er, að mönnum er
enn alveg ókunnugt um, hvað borið hefir á
góma á fundinum og hvað keisurunum hefir
talazt til, en aptur á móti virðist þetta vera
ný sönnun fyrir þvi, að Rússakeisari sje eigi
svo óvinveittur þýzku stjórninni sem orð
hefir leikið á og þykjast menn nú sjá fyrir
gott samkomulag milli þessara ríkja. Skömmu
síðar fundust þeir Yilhjálmur Prússakeisari
og Jósef Austurríkiskeisari í Gastein.
|>ann 20. þ. m. var Gústaf krónprins af
Svíaríld og Viktoria prinsessa af Baden gefm
saman í höfuðborginni Karlsruhe með allri
þeirri viðhöfn og dýrð sem föng voru á. |>ar
var viðstödd sænska konungsættin, krónprins-
inn og krónprinssessan af Danmörk og Vil-
hjálmur keisari með drottningu sinni o. s. frv.
Konungur vor og drottning eru komin
heim úr Rússlandsför sinni fyrir nokkru.
Ríkisþinginu danska hefir konungur vor
stefnt saman 3 okt. næstkomandi
Hinn 21. þ. m. -var afhjúpuð líkneskja
Niels Juels, eins hins, ágætasta hershöfðingja
Dana á 17. öld. Líkneskjan er úr eirblend-
ingi, risavaxin og einkarvel gjör; hún stendur
á Gamlahólmi. Niels Juels var aðalsmaður,
jótskur að ætt, fæddur 1629, sama árið sem
Kristján 4. varð að draga sig í hlje og liætta
allri liðveizlu við Lútherstrúarmenn 1 þrjátíu
ára stríðinu. Hann fór ungur utanlands og
nam hernaðaríþrótt og kom fyrst heim til
ættjarðar sinnar 1657, þegar ófriðurinn hófst
milli Svía og Dana, og er hans þá þegar
getið að nokkru, en það er þó fyrst í Skán-
eyjarófriðnum 1675—79 að hann fjekk mikið
orð á sig fyrir herkænsku og dugnað. Hin
frægasta, orusta sem liann háði og vann sigur
í, stóð í Kjögeflóa 1. júlí 1677.
Allur síðari hluti sumarsins hefir verið
mjög kaldur og vætusamur um öll Norður-
lönd; það hafa jafnvel komið nokkrar frost-