Baldur - 23.03.1868, Qupperneq 2

Baldur - 23.03.1868, Qupperneq 2
14 nú að hafa fjelagsskap og samtök, svo að verzlunin ekki algjörlega eyðileggi oss; það á nú hver íslendingtir að sjá, að verzlunin, eins og hún er nú, er mjög viðsjái, þar sem matbyrgðir í flestum kaupstöðum eru því nær engar, og það, sem til, er svo afardýrt, að neyðarúrræði eru að þurfa nú að vera að kaupa það, en hinar íslenzku vörur allar í niður stígandi verði, og sumar svo mjög, að það munarmeirit en helmingi; af slikri verzlun leiðir ekki nema fálækt og örbyrgð fyrir landsmenn, vjer þurfum því nauðsynlega að breyta til með verzlunaraðferð vora ef nokkuð á að lagast. í áframhaldi af því framan skrifaða, álítum vjer mjög nauðsynlegt, að batndttr á allan hátt eíli fjelagsskap inn- byrðis með sjer bæði til sjós og sveila; bændttr ættu að halda fundi í hverjum hreppi vor og liaust, og koma sjer saman um, á hvern veg þeir geti bezt verzlað vörum sín- um; vjer teljum eigi ofvaxið fyrir þessa fundi, að þeir í Qelagsskap geti komið því til leiðar, að hjer komi ttpp til verzlttnar lausakaupmcnn bæði frá Danmörkti, Hamborg, Belgíu og Hollandi, og skip frá Svíaríki með timbur og járn ; og ef þcir kæmtt, þá ætlu menn í fjelagsskap að verzlavið þá, því verzlttnin verður annars ekki eðlileg fyrir hina út- lendu lausakaupmenn; eða að öðrum kosli, þá kattpa inn- lendir kaupmenn vörttrnar af þeim með hagnaði; það ertt nú líka hagsmttnir fyrir lausakattpmanninn, að geta fljótt selt vörur sínar, en til þess þurfa fjelög, og verða menn að gá að því, að láta ekki hina innlendu kattpmenn tvístra fjelagsskapnttm. Það er auðvitað, að ef þetta kæmist á gang, þá batnaði verzlunin, en það drægi frá þeim kattp- mönnum, sem nú ern hjer, en oss íinnst eltki, að oss þurfi að taka svo sárt lil sumra þeirra, að vjer þurfttm að hlífa þeim í þesstt tiliiti; þar sem kaupmenn nú vantar allílesta nauðsynjavörur, eða þeir, sem hafa þær, selja þær svo rán- dvrt, eins og áðttr er sagt, og hjer við bætist, að flestir þeirra kaupmanna, sem hjer eru nú, draga mestallan sinn verzlunarágóða út úr landintt. í*að var nokkttrn veginn attð- sjeð fyrra ár, hvað lítið far kaupmenn gjöra sjer ttm það, að verzlunin geti orðið þolanleg fyrir landsmenn ; það var strax snemma sumars, að kornvörur vortt heldttr dýrar í Dan- mörku, ogeinnigheyrðist frá kaupmönntim hjer, að þær held- ur mundi þó hækka í verði eins og reyndar varð; þetta kenndu kattpmenn stríðsútbúnaði Prússa og Frakka. Allt fyrir það vorti kaupmenn að fá þetta dýra korn frá Dan- mörku í smáskömtum með hverri póslskipsfcrð, eins og ekkert annað skip væri til, til þess að koma nafninu á, að þeir væri nokkurn veginn byrgir, í staðinn fyrir að útvega sjer annan markað, þar sem verðið varbetra, t. a. m. að fá korn og mjöl frá Archangel eða Riga í Rússlandi á segl- skipum, þar sem engin hækkttn heyrðist á kornverðinu, og eins hefðu kattpmenn ált að geta fengið korn frá Norðttr- Ameríku með vægu verði, því þaðan heyrðist ekki annað, en gott verðlag á matvörum; þetta sýnir hvað lítill kaup- mannsandi er í mörgttm af kaupmönnum vorurn, eða hvað ónýtir þeir eru. Kattpmaður Sv. Jacobsen var sá eini í sumar, er var að þakka að verzlunin var þolanleg hjer í suðurkaupstöðunum; hans vegna hækkuðu íslenzku vörurnar hjer ttm margar þústtndir dala. Vjer sögðum áðan, að kaupmenn hefðu átt að geta útvegað sjer annan betri markað, og það er salt. Hvað gjöra kaupmenn? Þeir gjöra það ekki; oss þarf því ekki að taka sárt til þeirra. En þeir, sem telja sig kaupmenn í Reykjavík, ganga { fje- lagsskap; menn vita ekki til ltvers; það eina, sem menn þykjast sjá, að fjelagsskapttr þessi gangi út á, það er, að vera samtaka í því, að balda hinum úllendu vörum í háu verði, en hínttm innlendu þvert á móti. Vjer sögðttm áðttr, að bændttr ættu að halda fundi til að efla fjelagsskap, og það höldttm vjer fast við. Vjer viijtim láta skynsömustu mennina á þessum fundttm gang- ast fyrir því, að bændur í fjelagsskap verzli með vöru sína, fyrst og fremst, að þeir sjái ttm, að sveita- og sjóvarmenn verzli hverjir við aðra svo mikið sem þeir geta, annað, að frá sveitafundunum sje kattpmönnum skrifað lil nógn snemma ávorin, og það einnig sett í blöðin, með hvaða verði bænd- ur vilja selja ttll eplir gæðttm, og mætli verðhæðin fara nokkuð eptir því, hvaða vörttr bændttr vildu helzt fá, því það ermismttnur á, að selja á móli korni, eða brenni- víni. Fengist nú ekkert fyrst í stað ákveðið með þesstt, þá ætli hvert fjelag fyrir sig, helzt nokkuð stór, — enda geta fleiri fjelög slegið sjer saman — að fara til kaupstað- anna, og taka allir af hestum sínum á sama stað; síðan eiga fyrirliðarnir að fara til kaupmanna og semja við þann, sem þeim líkar bezt við, hvort sem það er lausakattpmað- ur eður fastakaupmaður, og láta hann hafa alla vöruna, ef hann getur borgað; þannig eiga fjelögin að halda á fram; þá ættu fyrirliðarnir að haga verzluninni þannig, að ailar nauðsynjavörurnar væru teknar fyrst, en hinar mættu af- gangi, og allajafna sjá svo um, að engir fjelagsmanna setti sig í skttld fyrir ónauðsynjavörur. Ef Ijelagsmönnum fmndist nú verzlunin enn ekki góð eða eðlileg, þá ættu þeir að reyna til, að fá hingað lausakanpmenn eins og áð- ur er á vikið. Sama er að segja um verzlun sjóvarmanna,að þeirgeta farið líkt að með verzlun sína, þeir geta enda betnr komið sjer fyrir en sveitamenn, ef fjelagsskapinn ekki vantar. Fyrirliðar fjelaganna þurfa að skrifa og semja um við kaup- menn fyrir fram, með hvaða verði þeir geti selt ftskinn,sem vcrður að fara nokkuð eplir gæðum hans, og með hvaða verði þeir geli fengið vörur á móti. Sjóvarbændur þurfa mi, sem allra fyrst þeir geta, að hugsa fyrir því, að hafa hús- um svo varið heima hjá sjer, að þeir geti geymt Piskinn óskemmdan þegar hann er orðin þurr; því geti verzlunin ekki gengið saman með bændttm og kaupmönnum eins og áðnr er sýnt, þá þurfa menn að geta geymt hann heima, þangað til viðunanlegir verzlunarsamningar geta fengizt, en fleygja honum ekki í blindni í hendur kaupmönnum prís- lansl,—þaðer ógæfanfyrir landsmönnum, sem verið hcfur í mörg ár. Vjer höfum núheyrt sjóvarbændur tala nm, að

x

Baldur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Baldur
https://timarit.is/publication/90

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.