Baldur - 09.12.1868, Blaðsíða 2

70
regui, og loks kom þar að, að Karlungar biðu ósigur, en
Karl konungsbróðir flýði sjálfur til Frakklands. Þó varð
ekkjudrottningin, er stýrði ríkinu, brátt óvinsæl, er hún
gjörði ýmsar tilraunir til, að minnka veg frelsismanna; hún
varð að láta af stjórn; síðan voru tveir menn, hvor eptir
annan, Espartero og Narvaez, fyrir sljórninni, en urðu
hvor um sig frá að hverfa. Loksins varð ísabella sjálf mynd-
ug 1843, og giptist skömmu síðar Fransesco af Burbon.
Narvaéz var nú ráðgjafi drottningar til 1851; þávarð hann
fráað hverfa, fyrir þá sök, að hann þótti efla mjög konungs-
valdið og hneigjast að Frakklandi og varð fyrir það óþokkaður
af alþýðu. Vjer skulum eigi þreyta lesendur lengi á sög-
unni þaðan af, því að síðan hafa verið einlæg ráðgjafa-
skipti, en enginn tollað fastur við. Merkastur þeirra var
þó 0’ Donnel. Allt af hefur óeiningin verið milli frelsis-
manna, og klerka og aðals hinum megin. Eru nú sem
stendur helztir flokkshöfðingjar Serrano og Prim.
Af yfirliti þessu sjest, að saga Spáns um hin síðustu
30 ár er einlægt áframhald byltinga og breytinga, er kem-
ur af stjórnleysi og vegfýsi flokkadráttarmanna.
Nú sem stendur er ísabella brott rekin, og kemurað
líkindum til Spáns aldrei framar aptur. Bráðabyrgðarstjórn
er sett, og viðurkennd af flestum ríkjum í norðurálfu; en
eigi er útsjeð um það enn, hver verði stjórnarskipun á
Spáni. Spánverjar hafa boðið Portúgalskonungi konung-
dóm, en hann vildi ekki þiggja. Þeir hafa gengið fyrir
dyr ýmsra konunga og konungssona og spurt: »Villu vera
konungur á Spáni?« En þeir hafa sagt: »Nei, jeg þakka
fyrir gott boð«, og er það að vonum, því að eigi mun það
síður vandi en vegsemd. Spánn þarf mann til konungs,
er með nægilega föstum vilja, einurð, þreki og elju geti
bælt niður alla flokka og flokkadráttaranda, haldið erlend-
um þjóðum frá að blanda sjer í mál landsins, en um allt
fram yrði hann að hafa sanna ást á ættjörðu sinni, og líta
fremur á hennar hag, en ráð kaþólskra klerka.
Það er reyndar enn vafasamt, hvort Spánn verði kon-
ungsríki eptirleiðis, eða þjóðveldi, en vonandi er að hið
fyrra verði, því að sagan og reynslan sýnir, að hæfilega
einskorðað konungsvald er heillaríkast og affarabezt hverri
þjóð; lýðveldin eiga sjaldan langan aldur. Fái Spánn þann
mann, er hann þarf á að halda, er vonanda, að landið rísi
úr ösku og hljóti það sæti, er því sýnist eðlilega að vera
ætlað meðai ríkja norðurálfunnar. —s—n«.
UTLENDAR FRJETTIR.
Frá Spánaruppreistinni er sagt hjer a?) fratnan!
Frá Vesturheimi kunnum vjer það að segja, að for-
setavalið er þar nú fram farið. Hefir Ulysses Grant fengið
langflest atkvæði. í næstu blöðum skulum vjer skýra gjörr
frá því, og munum vjer þá láta blað vort færa stutt og
leiðbeinandi yfirlit yfir ástand stjórnarinnar þar.
Stjórnarbótarmál vort íslendinga er nú komið svo á
leið, að lagt hefir verið fyrir rikisþing Dana frumvarp um
fjártillagið, og eru þegar loknar um það tvær umræður;
aldrei hefir litið eins vel út fyrir því máli, sem nú, og er
þess öll von, að það fáistnú, er lengi hefir verið um beðið ;
þó munu breytingar verða frá frumvarpi þingsins nokkrar
(t. a. m. um sameiglegu málin), en að líkindum eigi marg-
ar verulegar. Að því er fjárhaginn snertir, þá lúta helzt
allar líkur að þvi, að ísiendingar fái 50,000 rd. árstillag,
auk bráðabyrgðartillagsins (10,000 rd. um 12 ár, erminnka
um 500 rd. á ári eptir þann tíma), og má telja allsannlegt,
að þetta muni helzt úr verða, því að fram á það fór frumvarp
það er stjórnin lagði fram fyrir rikisþingið, hvort sem Jóni
Guðmundssyni (er jafnan hefir barizt örugglega móti því, er
betur átti viðíþessu velferðarmáli), og hans kumpánum þykir
betur eðaverr. Landi vor, hr. skjalavörður Jón Sigurðsson, R. af
Dbr., hefir átt í hörðum blaðadeilum við danskinn um mál
þetta, og er ekki að því að spyrja, hvorum þar veitir bet-
ur; það mætti verða gleðiríkt fyrir þennan mann, ef hon-
um auðnaðist að lifa það, að ísland fengi stjórnarbót, og
sjá þannig heillaríkan árangur starfa síns, þess er hann
hefir helgað líf sitt, fjör og krapta. Frá því, hversu máli
þessu hefir byrjað á ríkisþinginu höfum vjer greinilegar
skýrslur, en þær verða í þetta sinn að bíða næstu blaða.
Stjórnarbótarmálið sjálft kemur aptur fyrir alþing; en
það er auðsjáanlega rangt, er Þjóðólfur segir um nýjar
kosningar. «Z—s—n.»
FRJETTIR INNLENDAR.
Pósturinn kom að norðan 4. dag þ. m., en vestanpóstur
var kominn nokkrum dögum áður. Að norðan er fátt að frjetta.
Svo segir í brjefi af Akuriyri 16, f. mán.: »Heilsufar
manna og tíðarfarið er ágætt; fiskiafli er talsverður, eptir
því, sem verið hefir undanfarin ár; í vikunni, er leið, voru
73 til hlutar á Böggustaðasandi (út af Svarfaðardal)«. Yfir
höfuð erlátið allvelaf aflanum, en lielzt kvartað um beituskort.
Austan úr Múlasýslum hefir frjetzt, að haustáfellið,
það, er um var getið í Baldri (viðaukabl. við 16.—17.),
hafi komið þar við, svo að sums staðar (í Alptafirði?) hafi
fje hrakið fram af björgum í ofviðri.
Hjer fyrir sunnan hefir tíðin verið nokkuð umhleyp-
ingasöm, og sjaldan gefið á sjó, en afli fyrir, þá er gefið
hefir. Suður á Strönd og í Njarðvikum flskaðist vel fram-
an af haustvertíðinni; hvað landbúnaðinn snertir, þá befir
hjer um mánaðar tíma verið mikið blíðviðri. Ekki vitum
vjer til, að kaupm. E. Siemsen liafi orðið við bón nokkurra
Rosmhvalaneshrepps - manna um kornbótina, (sjá Baldurs
17.—18. blað); en það eru líkindi til, að öllum fátækum
hreppum hjer sunnanlands sje borgið, ef rjett er farið með
gjafakornið.
— Samskot til íslendinga. Menn hafa skotið fé saman
í Danmörk handa fátækum íslendingum, og er það mikið
fje. (Úr hjeröðum í Danmörk og Höfn, um 17,000 rd.), og
bætist daglega við það. Frakkastjórn kvað og hafa gefið um
5000 franka?) og víðsvegar annarstaðar í Frakklandi er ver-
ið að safna gjöfum en eigi eru pœr hingað komuar.