Tíminn - 06.03.1872, Blaðsíða 3

23
á sig rikk og losnar. Hleyp jeg svo í dauðans
ofboði útum lúkugat á pakkhúsinu og sýnist mjer
kötturiin vera á hælum mjer. Jeg linni þá ekki fyrr
enn jeg kem heim undir tún ábæ mínum, og sje
hvar nóðir mín sæl kemur á móti mjer. í*egar
hún ger mig, tekur hún til fótanna heim aptur,
jeg heyp og kalla: ««Vertu, óhrædd, móðir mínl
þetta er hann Filpus sonur þinn á föstugangshlaup-
inu!»>. (Framhald síðar).
(Abseut).
— Þó að sýnast megi, að vjer Sunnlendingar
ættum að vera orðnir á góðum vegi, hvað lækn-
ingrr á húsdýrum vorum snertir, þar sem vjer
höfim nú féngið hingað nýjan útlœrðan dýralœkni,
sen setið hefir hjá oss hátt á annað ár, og —
menn halda — ekki alveg launalaust. Og þó að
dý'alækni þessi hafi það fram yfir hina aðra dýra-
lætna, sem komið hafa frá Danmörku að undan-
fönu, að hann eigi nú að heita innlendur eða
hendingur — og það er hann víst að ætt og
ujpruna, hvað sem líður um hugarfar hans og
lnttalag? — Þá er þó ekki enn þá farið að kveða
s o mjög mikið að ráðleggingum1 hans eða dugn-
1) t svo köllubum „Heílbrigbistíbindum" eptir Dr. J. Hjalta-
ln ár 1871 nr. 8, finnst aí) sönmi rítgjórb eptir dýralækni
fnorra Jóusson, bæbi um hnndafárit) — enn þær tilrauuirsem
ií) þaí) vorn ráþlagbar, uiiinn hafa verib lítits rej’ndar, því
mndafárinu var at) miklu leyti afljett þegar ritgjórþin kom
ít — og um fjársýkina o: brátiafaraldrií) í saubfjenu. Iþeirri
•itgjörí) er talat) um „nautsynina" at) flnna upp eitthvert þaí)
rát), er geti dregit úr þeim skata, sem menn vertia fyrir,
fyrir atkomu og verkun brátafársins. Enn þegar til rábanna
kemur, heita þat) öll þau sömu rát) og sömu orsakir sýkina-
ar, eins og fleirum sinnnm átur hafa verit) tilfært), bæbi hjá
dýralækningarátiinu í Kmhufn, Dr. Hjaltalín og 0., eun sem
reynslan heflr sýnt, aí) ekki hefur verit) svo til hlýtar kunn-
ugt, nm tilhögnn og gang sýkinnar, eins og hún heflr hagat)
sjer og hagar enn hjer á landi. I áminnstri ritgjört) er met)-
al aunars sagt, at) orsakir til sýkinnar komi af „slæmu fót)ri“
eius Iíka fái kiudurnar „of gátt fót)nr“, hvernig á þaí) at)
vera? enda sýnir reynslan, at) ekkert þat> heyfall muni vera
til, at) meun geti staþhæft at) verki neitt á brátlafárií). J>aí)
eina er spánnýtt í ritgjört) Snorra sem kaunske eigi at) miba
til þess, at) „draga úr skaíjanum af bráí)afárinu“ þat) er, at)
naubsynlegt muní vera at) „grafa nibur allt pest-dauí)afjet>“:
aði í læknÍQgum húsdýranna, að menn ættu fyrir
það að láta líða undir lok allar gamlar og nýjar
tilraunir og húsráð, sem mönnum hafa fyrr eða
síðar reynst að liðí koma. |>að er því einkar vel
virðandi, að steinhöggvari Sverrir Runólfsson varð
til að benda mönnum á þær tilraunir sem annar-
staðar hafa reynst lina bráðafárið í sauðfjenu, eða
aðra því mjög áþekku sýki; má vera að ráð það
kunni þó einhverstaðar að verða að einhverju liði.
Vjervildum þó hjer með hafa skorað á alla þá menn,
sem á einhvern hátt hafa komist yfir nokkuð reynda
lækningu á þeim ýmislegu kvillum okkar ýmsu og
nauðsynlegu húsdýra. Og til að leggja einn stein
í þá byggingu, viljum vjer að þessu sinni benda
mönnum á — að sönnu gamalt, enn þó —
I.
Einfalt ráð við lakasótt á kúm.
Það er einn af þeim með skaðlegri kvillum
húsdýranna hjer á landi og sem opt veldur miklu
tjóni; það er laka- eða doðasótt í kúm. Tjónið
er svo mikið þess vegna, að hún gjarnast heim-
sækir kýrnar þegar þær eru rjett nýbornar, og þá
hvað helzt, þegar þær stálma mest eða búast bezt
til; enn það er þó ætíð hundraðsgripur sem fellur,
þegar nýborin kýrin deyr. Vjer, sem ekkert vit-
um í læknisfræði, getum ekki með neinni vissu
sagt, af hverjum orsökum doða- eða lakasóttin
muni helzt koma, enn það þykir mjög vel skiljan-
legt að vegna þess hún sjaldan heimsækir kýr,
nema þegar þær stálma — sem menn kalla —
yfir sig, þá mundi af ofsterkju stálmans slá hita-
og meinar þab sje or6ök til taugaveikinnar a<) neyta þess;
þab sýnist þó, sem þab dragi ekki mikib úr skabanum fyrir
þeiæ mönnnm sem missa 60 —100 fjár á vetri, afe geta ekkl
eba me'ga ekki hafa meiri not af því dauba fje; eins og varla
verbar rakib nokkurt spor til þess, ab taugaveiki eba nein
önnur sýki, haft reynst meiri þar sem fjirsýkl hefur verib og
kjöt þess hagnýtt, heldur euu þar sem hún hefir aldrei nærri
komií); er þó mikib ai) munum, bæt)i aí> því, hve mikln fjár-
sýkin er linari og hve niiklu betri verkun nú er orbiu á
brúkun matarins af sjúka fjenn, einkum síban abferbin ab
bleyta þab út í Sóda-vatninn þekktist, heldnr enn var fyrir
40 — 50 eí>a fleiri árum. Höf.