Víkverji - 07.03.1874, Page 1

AfgreiDJwtofa «Vík-
verja» er i hthi Teits
dýralœkn. Finnboga-
sonar. Verfl blaðs-
ins er 8 mrk um árir),
2 mrk um ársfjnrð.
1814.
« Víkveriia kemr út á
hverjum virkum
laugardegi. fíorgun
fyrir nuglýsingar
413 fyrir smáletrs-
linu eðr viðtikt rúm.
1 ta daa innar 20tnviku vetrar,ÍVilja guðs, oss og vorri þjóð 1. ár, 3. ársfjórðungr,
laugard. 7. dag marzmán. vinnum, á meðan hrœrist blóð. 52. lölublað
„Den ene er den unge Svcndsen, Sön af
den gamle Svendsen“ (DagblaÖið 26/« 1873).
Eitt oinkenni kaupstaðariífsins hér á landi befir
veriö, aö peir innlendingar, er settust að í kaupstað,
hata álitið fiað nauðsynlegt að breyta nafni sínu.
Stundum hafa þeir farið að nefna sig einhverju stað-
amafni optast nær afbökuðu, eins og Danir eðr
Jijóðverjar mundu bera slíkt staðarnafn fram, en
stundum hafa peir ba-tt við nafn sitt, við nafn föð-
ur síns, afa síns eðr langafa einhverri endingu, „sen“
„soníus" „son“ „ín“ o. s. frv., og Jiessi nöfn hafa
jþeir kallað ættarnöfn, samt hafa peir eigi látið skíra
böm sín slíku nafni, og börnin hafa þvx eigi öll
nefnt sig nafninu. peir, er héldu bústað sínum í
sveitinni, hafa flestir haldið sínum kristilegu nöfn-
um, og „dal“imir, ,,firð“imir, „stað“imir, „senirnir"
„sonirnir" og „soníus“imir hafa einungis getað prif-
ist í kaupstöðunum eðr Jiá milli embættismanna helst
inna veraldlegu. Yér óskum nú kaupstöðum vorum
als viðgangs, og vildum síst af öllu spyrna á móti
nokkru Jiví, er gæti miðað Jieim til framfara; enpar
sem vér erum í miklum vafa umpað, hvort nokkur
veruleg framför sé fólgin í Jiessura nafnabreyting-
um, og Jiar sem sumir hafa átalið oss fyrir að hafa
haldið skírnamöfnum manna of mikið á lopt, viij-
um vér með fáum orðum segja álit vort um ásta ð-
ur pær, er vanalega eru til færðar fyrir að taka upp
in svokölluðu ættamöfn.
Aðalástæðan, sem hvetr flesta menn til að
skjóta skolleyrum við skírnarnafni sínu, mun vera
sú, að Jiað pykir eigi nógu veglegt. pað er langt-
um „hefðarlegra" að heita Johnsen en Jón, Peter-
sen en Pétr, Sivertsen en Sigurðr o. s. frv. „Sauð-
svartir“ almúgamenn heita Jón, Pétr og Sigurðr, og
vér sem eru „forframaðir“ og „dannaðir", getum
eigi verið Jiektir fyrir að heita slíkum nöfnum, ein-
hver munr verðr pó að vera milli kaupstaðarmanns,
sem á hverjum degi getr hitt að máli höfðingja og
útlendinga, og „dónsa“, sem lifa afskektir uppi í
sveit og hugsa um alt annað en að temja sér Jiað,
sem er „fínt“! En vér viljum spyrja Jiá menn, er
hugsa svo, hvað meinar sveitarmanninum að fylgja
Jiessum nvu siðum? Hver getr bannað honum að
bæta „sen“ eðr ,,son“ við nafn sitt, og hvað er pá
unnið með pví ? Sjáum vér eigi, að petta einmitt hefir
orðið hjá bræðrum vorumí Danmörku, Horegi og
Svípjóð? Hver vinnumaðr og griðkona í Danmörku
35
kallar sig nú Hansen, Petersen, Sörensen o. s. frv.
og afleiðingin er einungis orðin sú, að mannanöfn
pau, er daglega eru við höfð, eru orðin peim mun
færri, og að maðr nú, pegar eitthvert nafn er nefnt
í Danmörku, aldrei veit, hvort getið er um kven-
mann eðr karlmann, og parf að láta nafninu fylgja
langa útskýringu til að fræða menn um, hver pessi
„sen“ sé, sem netndr er. Skírnamöfnin eru pvi nú aptr
farin að komast fram exlendis, og flestir mentaðir menn
skrifa pau nú mcð inu svo kallaða ættarnafni sínu,
og pau nöfn, er pykja hefðarlegust, eru pá einmitt
in norrænu eðr íslensku nöfn, pau nöfn, sem kaup-
staðarmenn vorir vilja leggja niðr. peir menn, er
erlendis standa hæst, hafa ávait haldið nöfnum sín-
um. pað dettr aldrei útlendum manni í hug, hve
„fínn“ sem hann er, að nefna konung sinn eðr
noklcurn mann af konungsætt „sen“ eða „son“, og
eins hafa inir ensku aðalsmenn, sem einna mest
hafa haldið tign sinni og langala sinna á lopt, haldið
inum tilgerðarlausu og fögru nöfnum, er foi'feðr
peirra hétu, og heyrist pað dags daglega, að slíkir
menn eru nefndir „sir John“, „lady Clara“ o. s. frv.
pað er pvi langt frá, að kaupstaðarmenn með pví
aðtakaupp pau nöfn, er peir vilja skreyta sigmeð,
geti haft von um að verða álitnir heldri menn, enda
liggr pað í augum uppi, að slík fordild verðr eigi
álitin meiri vottr um mentun en ið annað prjál,
sem vanalega er kallað „fínt“ og ómentuðum mönn-
um er hætt við að ætla vott um, að maðrinn sé
„dannaðr". In sanna mentun og in sanna rausn
kemr fram í öllu framferði mannsins, hvort sem
hann heitir Jón eða Johnsen, og hvort sem hann
hefir „fína“ siði eðr eigi, og opt hafa í inum fátæk-
asta bóndab* og inum mest afskektu sveitumfund-
ist menn, er að mentun og göfuglyndi tóku mörg-
um kaupstaðarmanni langt fram.
Önnur ástæða, sem til er færð fyrir pví að taka
upp nýu nöftiin er, að pá verða nöín vor líkari út-
lenskum nöfnum, en hversvegna má Islendingr eigi
koma fram erlendis sem íslenskr? og hvaða gagn
höfum vér sjálfir af að breyta eptir útlendingum í
slíku? pá væriannaðsem lægimiklu nærraðleggja
með öllu niðr tungu vora, en hefir nokkurr áræði til
að fara pessu fram við íslendinga? Af útlending-
um getum vér lært mikið. Vér erum i mörgum
greinum eptii'bátar peirra, en einungis pá verðr in
útlenska mentun oss holl, ef vér kunnum að gera