Víkverji - 07.03.1874, Side 3

37
nsihir, <og m liðsmenn um mámið- » leiíinni. í
eyðiiöwin™ þessum er veðráttufar mjiig breytilegt,
og saágg usaskipti hita og kultía. Fyrst hofðn her-
menn mestan kuMa, stwnéum meir en 25° R..
og óttaiega snjó-stowna, en síðan var óþolandi hiti.
meir eu -f- 30° B. Eim af hersveitumi þeim, er
höfðu tegt á stað, varð að snúa aptr, en hdnar 3
sameÍHBðu sig, eina og ráð var fyrir gerfc, og 101
júní íf. á. náðw Rússar að höfuðboi'g Kíwamanna, er
sjáF iheitir Kíwa. Rússar settust þegar um Rrinn
■og* 1 iföm að skjóta á hann; en þegar 14. júní sendi
Otaninn menn tii Ivauifmanns og beiddist friðar.
Friðr var eptir nokkra daga saminn, og voru frið-
arkostir mikluí v.egari en kaniinn hafði þótst va-nta
mega. Landið varð skattland Rússaveldis, og rús-
neskir hermenn settust að í ollura borgum þar. pað
vai>ð að gjalda á 7 áaram 2:miiiíónir rúbla (rúbla er
hér um bil 1 rd. 40 sk), sem endrgjaldl stríðskostn-
aðar Rússa; nokkur héruð voru tekin fri Kí.wu og
lögð' tit rík& kansins í Bökara, semi hafði. reynst
RúsBum inn besti; liðsinnismaðr. prælahnhl var al-
veg tekið úr lögum; og 50,000 persneskra þr . la var
geíið írelsþ loksins var með ölln bannað að taka
nokkurn mann af li'fi nema. eptir' dómi.
— GRÆNLAND bygðist eins og kunnugt. er á
©fanverðr 1)0; öld frá íslandi. Land þetta hefir
þannig upphafiega1 verið íslensk nýlenda, og ætlum
vér að mönnum. héi’ á landi muni þykja fróðiegt að
fá við og við' fréfctir frá þvi. Sefcjum vér. því hér
ina síðustu skýrslu um ástand landsins, er hefir
sfcaðið í inum dönsku stjórnartíðindum, og n nr hún
yfir árið frá 1, október 1871 tili jafnlengdar 1872.
Yeðriði var á því tímabili eins og ið næst und-
angengna ár, hlýrra en venja er tál, en þó storma*-
samt. í norðrumdœminu' var janúarmánuðr kald-
astr' í. inum nyrðsfcu. sveitum, og var þá einn dag í
Úpetmavík kuldinn 1- 27° R., en i suðrparti urn-
diemisins virðist martsmánuðr að hafa verið kald-
asfcr,- og sýndi hifcammlirinn einni dag þar 4- 20p R.
en meðalhitinn var -f 7° R. í suðrumdn-minu: var
mestr kuldi við Godfchaab 4- 7° R en við Holstein-
borg -y 14° R. Vorið 1872; var veðrið óstöðugt, en
ina síðustu 2' sumannánuði var fagrt veðr og stað-
viðri. ísinn; sem að vestan' kemr virtist allan vetr-
inn vera. nálsBgt landi; en> hann. lagðist ekki. ab
ströndunum, sökum stöðugrai austanvinda; og' ísinn
frá. austrströnd landsins- (stórísinn) sásfc ekki fyrr
en í janúarmánuði við Júlíanehaabj. og var hann;
riðan um lengri tíma landfastr þar og við Frede-
mkshaab.
í stiðrparití norðrumdæmÍ8Íns var selveiðin lítil
l‘j liiæuidiid er ekhi byjit neuia uieð ejmiuiu á
vestrstrondiiiiii. og er etrónd' þrssi um; 200 mílnr lóug
(frá 59° 48'—72° 4S' noríllægrar breiddar), en hún er
ormjó, og vibast ekki nema fáar mílur á breidd, ei
innlaudib alt er jöklum þakiþ. Strönd þessari er skip!
i 2 verslnnarumdæmi ebr „inspectoröt*.
»f því, að vestanísinn eigi kom að landútu, en í
nerðrparti umd. mis þessa var hún sériega góð, eins
hepnaðist vel höfrunga og nábvalaveiði, einkum við
Umanak, þar i mót var lítill arðr af netaveiði eg
hákarlaveiði. Á Suðr-Gtfænlandi var selaafiinn ó-
vanalega rýr, varla meira en þriðjungr af því, er
hann liafði verið næst undanfarin ár, en þorskveiðin
hepnaðist vel, og við Holsteínborg náðu menn í
janúarmánaði' í stóran- hvaii. Als fékk Verslunin í
Nerðr-Grænlandi 9,024 tunnur af spiki og lifr, en í
Suðr-Gr. nlandi 4,424 tunnur.
Ðúntekjan var nokknð minni en árið næst á
undare, og arðrinn af sjófugia- og hreindýraiveiði
var lítiil. Hundaveikin gjörði vart við sig iun vetr-.
inn í Diskofirðinum og Umanakssveitinni, og gekk
í þessari sveit fram á sumar. Inir veiku hundat'
voru drepmr*.
Heiibrigðisástandi aiþýðu var sökum ins óstöðL
uga veðrs ekki gotfc, einkum gekk megn kvefsótt
um fiesfcar sveitir og olli' líka því, að slysfarir á sjé
veru óvanalega margar, í Norðrgræitlandi druknuðtt
16, en í Suðrgrænlandi 28.
Tala þeirra manna, er feddir ern í landinu,
var við árslok 1871 í norðrumdbeminu 4,026, í suðr-
umdæminu 5;519 als 9,545 (þar af4,463 karlar 5,082
konur), en vií ársloli 1870 var fólksfjöldinn 9;61¥>,
oghefirþannig tala innf-ddva mantia minkað ttm 70.
Siglingin til iandsins fór þrátt fyrir fsalögin við
Júlianehaab fram slysalaust, ais komu 9: verslltnar-
skipi
Úr kryolithnámunum í Ívíktok var frá I. apríl
til 30. okfcóber 1872 út fluttur 31 skipsfarmr af
krýolith, ebr til1 samans 677V>> teningsfaðmr, þar af
var 380‘/i teningsfaðmr sendr til Ameríku, en hitt
fór til Europu. Kryolithinn var samr að gæðtim, og
ið undanfama ár Náman er nú orðin svo djúp,að
hún nær 42 fet niðr fyrir sjávarflöt, þegar flóð er.
125 menn unnu í námunni, og var heiibrigðisástand
■ þeirra sérlega gotfc.
- NORSKA SKÁLDIÐ JóhannWelhavea
andaðist þriðjudaginn 21. október f. á. í Kristjanía.
Hann fæddist 22. desember 1807 í Björgvin og var
faðir hans þar prestr. Móðir hans var bróöurdótt-
ir ins nafnkenda danska skálds P. A. Heibergs. Sum-
arið 1825 varð hann stúdent við Kristjaníuháskóla
sama árið sem annað skáld, er var einu ári ýngri
en hann, Henrik Wergland' útskrifaðist úr skóla. pá
voru liöin 11- ár síðan Noregr skildist frá Danmörk
og fékk löggefandi. þing og stjómarbót. pangað til
höfðu því nær allir mentaðir menn í landinu verið
danskir, bókmálið var danskt, eins og það að mestu
leitier enn, og alþýðan, er bæöi í siðum og tungu hefir
t. GræDlei.dfuger, sem ðeetir eru »f M.mg.'lekyDi,
iiefai eiige kvikfjárrækt og eigi ónnor' alidýr' en Imndk,
ari þeir'I4t» draga sleðá-sfuai peir lifa eiugÖDgu af
veiMskap.